Patofizjologia

układu dokrewnego

I

III rok – Wydział Lekarski

/H/ORMAO (gr.) – napędzać, pobudzać

Ponad 10 Nagród Nobla
za osiągnięcia z endokrynologii !!!

Połowa XIX wieku:

gruczoły bez przewodów wyprowadzających
komunikujące się „poprzez krew”

1855 – Tomas Addison opisał zespół związany

z uszkodzeniem nadnerczy
osłabienie – wymioty – hiperpigmentacja

Charles Brown-Sequard – wykazał, że usunięcie nadnerczy prowadzi do
śmierci

a ekstrakt z jąder ma działanie odmładzające i leczy wszystkie choroby

ORGANOTERAPIA
1893 – George Oliver chciał podnosić ciśnienie krwi u pacjentów wyciągiem z
nadnerczy
(Edward Schafer (University College London) miał aparat do mierzenia
ciśnienia)

ERNEST STARLING

ERNEST STARLING

(wraz ze szwagrem Williamem Baylissem)

odcięli unerwienie trzustki i obserwowali utrzymanie produkcji enzymów
trzustkowych po znalezieniu się kwaśnej treści w dwunastnicy.

Co więcej wyciąg

z zastymulowanej kwasem śluzówki dwunastnicy dawał

ten sam efekt.

G-Protein-Coupled Receptor Signal
Transduction

BIAŁKO G

Gsα (s = "stimulatory") – aktywacja cyklazy adenylanowej

adrenalina, glukagon, LH, PTH, ACTH

Gsα jest celem toksyny vibrio cholerae. Związanie toksyny z tym białkiem powoduje

jego stałe działanie. Ciągły podwyższony poziom cAMP powoduje znaczą utratę Na z

komórek nabłonka przewodu pokarmowego wraz ze znaczna utratą wody

Gqα-aktywuje fosfolipazę C (PLC)- powstają substancje będące „drugimi

przekaźnikami”



trójfosforan inozytolu (IP3)



diacyloglicerol (DAG)

wazopresyna, TSH, angiotensyna

Giα

(i = "inhibitory") hamuje cyklazę adenylanową obniżając stężenie cAMP w

komórce.

somatostatyna

Gtα ( "t" =transdukcja), sygnał w siatkówce. Gtα wyzwala rozkład cGMP (cGMP)

RECEPTORY
WEWNĄTRZKOMÓRKOWE



Receptory dla hormonów sterydowych, hormonów
tarczycy, witaminy D i witaminy A (kwasu retinowego)

USZKODZENIE PODWZGÓRZA

Cechy uszkodzenia podwzgórza:
zaburzenia wydzielania jednego lub kilku neurohormonów,

najczęściej

objawiające się upośledzeniem

zdolności zagęszczania moczu lub hipogonadyzmem,

niedoborem GH, trzeciorzędową niedoczynnością

tarczycy, kory nadnerczy, a niekiedy zaburzeniami

łaknienia, pragnienia, termoregulacji.

Rozpoznanie uszkodzenia podwzgórza:
niedobór wazopresyny /ADH/ lub tego z oznaczonych

hormonów tropowych przysadki, którego niedobór

wywołuje wtórną niedoczynność gruczołu obwodowego, a

także wykazanie wzrostu tego hormonu w odpowiedzi na

podanie brakującego neurohormonu podwzgórza.

PODWZGÓRZYCA

PODWZGÓRZE

PRZYSADKA

WĄTROBA

GHRH

GH

IGF-1

Oporność na GH – zespół Larona
GHIS

Niedobór GH – SNP (1:4000 dzieci)
GHD

zaburzenia

syntezy
sekrecji
bioaktywności

Zespół Larona - mutacja GHR

Pacjent 8 letni

Zaburzenia czynników transkrypcyjnych zidentyfikowane jako
odpowiedzialne za niedoczynność przedniego płata przysadki:

Pit-1

(3p11)

mutacja genu Pit-1 prowadzi do hipoplazji przysadki
braku wydzielania GH (TSH, Prl)

Prop-1

(5q)

HESX-1

(3p21),

LHX-3

(9q34)

Mutacje genu GH-1

(różne formy dziedziczenia)

Mutacje genu GHR - GHIS

Mutacja receptora dla GHRH

pacjent –25 lat – 124 cm
kuzyn pacjenta – 22 lata – 169 cm

Niedobór hormonu wzrostu:

przyczyny:

- niedoczynność przysadki (somatotropinowa, wielohormonalna)
- pozapalna, pourazowa, w przebiegu nowotworów
- brak wydzielania GHRH przez podwzgórze

objawy:
- niedobór wzrostu
- karłowatość

PRZYCZYNY
HIPERPROLAKTYNEMII

I. Hiperprolaktynemie fizjologiczne

- Drażnienie brodawki sutkowej u mężczyzn i kobiet
- Ciąża, połóg
- Wysiłek
- Stres, sen
- Spożycie pokarmu, hipoglikemia
- Wczesny okres niemowlęcy (do 3 m.ż.)

ZESPÓŁ PUSTEGO SIODŁA