Ocena

Ocena

skuteczności

skuteczności

fizjoterapii w

fizjoterapii w

profilaktyce i

profilaktyce i

leczeniu

leczeniu

osteoporozy.

osteoporozy.

OSTEOPOROZA

OSTEOPOROZA

-”cichy złodziej kości”

-”cichy złodziej kości”



Wg def. WHO: jest uogólnioną

Wg def. WHO: jest uogólnioną

chorobą metaboliczną kości,

chorobą metaboliczną kości,

charakteryzującą się niską

charakteryzującą się niską

masą kostną, upośledzoną

masą kostną, upośledzoną

mikroarchitekturą tkanki

mikroarchitekturą tkanki

kostnej, a w konsekwencji

kostnej, a w konsekwencji

zwiększoną jej łamliwością i

zwiększoną jej łamliwością i

podatnością na złamania.

podatnością na złamania.

Osteoporoza

Osteoporoza

podział ze względu na rozległość i

podział ze względu na rozległość i

lokalizację choroby

lokalizację choroby



Osteoporoza miejscowa

Osteoporoza miejscowa

np. w

np. w

reumatoidalnym zapaleniu

reumatoidalnym zapaleniu

stawów

stawów



Osteoporoza uogólniona

Osteoporoza uogólniona

-

Osteoporoza pierwotna 80 %

Osteoporoza pierwotna 80 %

-

Osteoporoza wtórna 20 %

Osteoporoza wtórna 20 %

Osteoporoza pierwotna

Osteoporoza pierwotna



Osteoporoza idiopatyczna

Osteoporoza idiopatyczna

-

-

osteoporoza dziecięca

osteoporoza dziecięca

-

osteoporoza młodzieńcz

osteoporoza młodzieńcz

a

a

-

osteoporoza dorosłych w

osteoporoza dorosłych w

średnim wieku

średnim wieku



Osteoporoza inwolucyjna

Osteoporoza inwolucyjna

- osteoporoza pomenopauzalna

- osteoporoza pomenopauzalna

(typ I)

(typ I)

- osteoporoza wieku podeszłego

- osteoporoza wieku podeszłego

(typ II)

(typ II)

Osteoporoza wtórna

Osteoporoza wtórna



zaburzenia gruczołów wydzielania

zaburzenia gruczołów wydzielania

wewnętrznego

wewnętrznego



przewlekłe choroby przewodu

przewlekłe choroby przewodu

pokarmowego związane z zaburzonym

pokarmowego związane z zaburzonym

wchłanianiem wapnia

wchłanianiem wapnia



przyczyny jatrogenn

przyczyny jatrogenn

e

e



choroby nowotworowe

choroby nowotworowe



choroby narządu ruchu i tkanki łącznej

choroby narządu ruchu i tkanki łącznej



przewlekłe choroby nerek prowadz

przewlekłe choroby nerek prowadz

ą

ą

ce do

ce do

ich choroby wątroby o znacznym stopniu

ich choroby wątroby o znacznym stopniu

zaawansowania

zaawansowania



przewlekłe stosowanie niektórych leków

przewlekłe stosowanie niektórych leków



choroby wrodzone prowadzące do

choroby wrodzone prowadzące do

osteoporozy

osteoporozy

Czynniki ryzyka

Czynniki ryzyka

osteoporozy

osteoporozy



płeć żeńska

płeć żeńska



wiek powyżej 65 roku życia

wiek powyżej 65 roku życia



przebyte uprzednio złamanie po

przebyte uprzednio złamanie po

minimalnym urazie

minimalnym urazie



rodzinna skłonność do

rodzinna skłonność do

występowania osteoporozy

występowania osteoporozy



wczesna menopauza i długotrwały

wczesna menopauza i długotrwały

niedobór estrogenów w organizmie

niedobór estrogenów w organizmie

kobiety po menopauzie

kobiety po menopauzie



utrzymujące się zaburzenia

utrzymujące się zaburzenia

miesiączkowania w każdym wieku

miesiączkowania w każdym wieku

kobiety

kobiety

Czynniki ryzyka

Czynniki ryzyka

osteoporozy cd.

osteoporozy cd.



szczupła budowa ciała ( masa ciała

szczupła budowa ciała ( masa ciała

<57 kg lub BMI <19)

<57 kg lub BMI <19)



długotrwałe sterydoterapia trwająca

długotrwałe sterydoterapia trwająca

powyżej 3 miesięcy

powyżej 3 miesięcy



niedobór wapnia w diecie osób

niedobór wapnia w diecie osób

starszych

starszych



niedobór witaminy D (jedynie 20%

niedobór witaminy D (jedynie 20%

witaminy D pochodzi ze źródeł

witaminy D pochodzi ze źródeł

pokarmowych, 80% witaminy D

pokarmowych, 80% witaminy D

syntetyzowane jest w skórze pod

syntetyzowane jest w skórze pod

wpływem słońca)

wpływem słońca)



otępienie, słaby wzrok prowadzące

otępienie, słaby wzrok prowadzące

do czestych upadków

do czestych upadków

Czynniki ryzyka

Czynniki ryzyka

osteoporozy cd.

osteoporozy cd.



przewlekłe stosowanie szeregu

leków, m.in. przeciwkrzepliwych,

przeciwnowotworowych,

przeciwdrgawkowych, niektórych

moczopędnych, hormonów tarczycy

i in.



nadużywanie kawy, alkoholu



palenie papierosów



długotrwałe unieruchomienie



choroby towarzyszące takie jak:

niewydolność nerek, nadczynność

przytarczyc, nowotwory, przewlekłe

choroby przewodu pokarmowego,

nadczynność tarczycy



liczne ciąże i długotrwałe karmienie

piersią

Prawidłowa budowa

Prawidłowa budowa

kręgu

kręgu

Schemat budowy

Schemat budowy

kręgosłupa

kręgosłupa

Złamania osteoporotyczne występują

Złamania osteoporotyczne występują

w kilku charakterystycznych

w kilku charakterystycznych

miejscach:

miejscach:



nadgarstku - najczęstsze,

nadgarstku - najczęstsze,



szyjce kości udowej -

szyjce kości udowej -

najpoważniejsze z klinicznego

najpoważniejsze z klinicznego

punktu widzenia,

punktu widzenia,



trzonach kręgów kręgosłupa,

trzonach kręgów kręgosłupa,



rzadziej dotyczą żeber i innych

rzadziej dotyczą żeber i innych

kości.

kości.

 

                                 

Sylwetka osoby zdrowej (z lewej) oraz

Sylwetka osoby zdrowej (z lewej) oraz

kobiety z osteoporoz

kobiety z osteoporoz

ą

ą

(z prawej).

(z prawej).

Deformacje powodują obniżenie wzrostu,

Deformacje powodują obniżenie wzrostu,

powstanie "wdowiego garbu", uwypuklenia

powstanie "wdowiego garbu", uwypuklenia

brzucha

brzucha

W celu wykrycia wczesnego stadium

W celu wykrycia wczesnego stadium

osteoporozy należy wykonać

osteoporozy należy wykonać

specjalistyczne badanie kości –

specjalistyczne badanie kości –

pomiar jej gęstości mineralnej (BMD-

pomiar jej gęstości mineralnej (BMD-

bony mineral densisty) czyli

bony mineral densisty) czyli

densytometrię

densytometrię

Klasyfikacja zmian kostnych oparta

Klasyfikacja zmian kostnych oparta

na wartościach BMD wg. WHO

na wartościach BMD wg. WHO

ocenianych w densytometrii:

ocenianych w densytometrii:



Wynik prawidłowy : T-score > -1,0

Wynik prawidłowy : T-score > -1,0



Osteopenia : -1,0 do – 2,49

Osteopenia : -1,0 do – 2,49



Osteoporoza : T-score < -2,5

Osteoporoza : T-score < -2,5

Wskazania do badania

Wskazania do badania

gęstości mineralnej

gęstości mineralnej

kości

kości



Kobiety >65 r.ż.

Kobiety >65 r.ż.



Kobiety po menopauzie <65 r.ż. z

Kobiety po menopauzie <65 r.ż. z

czynnikami ryzyka

czynnikami ryzyka



Mężczyźni >=70 r.ź. Dorośli ze

Mężczyźni >=70 r.ź. Dorośli ze

złamaniami osteoporotycznymi

złamaniami osteoporotycznymi



D

D

orośli z chorobami lub stanami

orośli z chorobami lub stanami

związanymi z małą masą kostną lub

związanymi z małą masą kostną lub

utratą masy kostnej

utratą masy kostnej



D

D

orośli przyjmujący leki powodujące

orośli przyjmujący leki powodujące

utratę masy kostnej

utratę masy kostnej



Os

Os

oby, u których planuje się leczenie

oby, u których planuje się leczenie

farmakologiczne w celu zmniejszenia

farmakologiczne w celu zmniejszenia

utraty lub zapobiegania utracie masy

utraty lub zapobiegania utracie masy

kostnej

kostnej



O

O

soby

soby

w trakcie leczenia ,

w trakcie leczenia ,

w celu

w celu

monitorowania jego efektów

monitorowania jego efektów

Profilaktyka

Profilaktyka

osteoporozy

osteoporozy



Eliminacja, o ile to możliwe, czynników

Eliminacja, o ile to możliwe, czynników

ryzyka

ryzyka



Aktywność fizyczna związana z

Aktywność fizyczna związana z

obciążeniem szkieletu ( marsze, biegi,

obciążeniem szkieletu ( marsze, biegi,

taniec, siłownia, gimnastyka angażująca

taniec, siłownia, gimnastyka angażująca

mięśnie antygrawitacyjne)

mięśnie antygrawitacyjne)

1.

1.

Trening bierny mięśni i kości

Trening bierny mięśni i kości

2.

2.

Masaże oraz techniki rozluźniające

Masaże oraz techniki rozluźniające

napięte mięśnie, poprawiające ich

napięte mięśnie, poprawiające ich

ukrwienie

ukrwienie

3.

3.

Ćwiczenia instynktownych

Ćwiczenia instynktownych

(archetypowych) ruchów w ciepłej

(archetypowych) ruchów w ciepłej

wodzie, z użyciem podpór dla kończyn w

wodzie, z użyciem podpór dla kończyn w

postaci pływaków

postaci pływaków

4.

4.

Leczenie polem magnetycznym –

Leczenie polem magnetycznym –

wzmaga odkładanie wapnia

wzmaga odkładanie wapnia

Ćwiczenia w

Ćwiczenia w

osteoporozie

osteoporozie



Ćwiczenia związane z obciążeniem

Ćwiczenia związane z obciążeniem

szkieletu

szkieletu

( marsze, biegi, taniec, gimnastyka

( marsze, biegi, taniec, gimnastyka

angażująca

angażująca

tzw. mięśnie antygrawitacyjne).

tzw. mięśnie antygrawitacyjne).

Wykorzystuje się tu efekt

Wykorzystuje się tu efekt

piezoelektryczny (kryształy stanowiące

piezoelektryczny (kryształy stanowiące

składnik nieorganiczny kości są

składnik nieorganiczny kości są

rytmicznie ładowane wskutek

rytmicznie ładowane wskutek

aktywności fizycznej)

aktywności fizycznej)

1.

1.

Trening bierny mięśni i kości ( przyrządy

Trening bierny mięśni i kości ( przyrządy

poruszające kończynami zamiast

poruszające kończynami zamiast

chorego)

chorego)

2.

2.

Masaże oraz techniki rozluźniające

Masaże oraz techniki rozluźniające

napięte mięśnie, poprawiające ich

napięte mięśnie, poprawiające ich

ukrwienie

ukrwienie

3.

3.

Ćwiczenia instynktownych

Ćwiczenia instynktownych

(archetypowych)

(archetypowych)

ruchów w ciepłej wodzie, z użyciem podpór

ruchów w ciepłej wodzie, z użyciem podpór

dla kończyn w postaci pływaków

dla kończyn w postaci pływaków



Ćwiczenia

Ćwiczenia

prawidłowej

prawidłowej

postawy

postawy

Nieprawidłowa(z

Nieprawidłowa(z

lewej)

lewej)

i

i

prawidłowa

prawidłowa

(z prawej)

(z prawej)

pozycja przy

pozycja przy

siedzeniu na

siedzeniu na

krze

krze

ś

ś

le

le

Ćwiczenia mięśni

Ćwiczenia mięśni

grzbietu

grzbietu

Ćwiczenia mięśni

Ćwiczenia mięśni

obręczy biodrowej

obręczy biodrowej

Ćwiczenia mięśni

Ćwiczenia mięśni

brzucha

brzucha

Czynności dnia codziennego

Czynności dnia codziennego

u pacjentów z

u pacjentów z

osteoporozą

osteoporozą

Należy unikać

Należy unikać

upadków oraz ruchów, które mogą

upadków oraz ruchów, które mogą

powodować złamanie.

powodować złamanie.

Podnoszenie ciężarów z ziemi

Podnoszenie ciężarów z ziemi

Osoby zdrowe s

Osoby zdrowe s

chylając się wprzód zginają kręgosłup, a

chylając się wprzód zginają kręgosłup, a

następnie szybko prostują kręgosłup i przenoszą ciężar na

następnie szybko prostują kręgosłup i przenoszą ciężar na

wyciągniętych do przodu rękach (

wyciągniętych do przodu rękach (

po lewej)

po lewej)

) . Taka

) . Taka

czynność powoduje olbrzymie obciążenie kręgosłupa i u

czynność powoduje olbrzymie obciążenie kręgosłupa i u

osoby z osteoporozą może spowodować złamanie trzonu.

osoby z osteoporozą może spowodować złamanie trzonu.

Osoby starsze (ale też młode z dyskopatią) powinny "żyć

Osoby starsze (ale też młode z dyskopatią) powinny "żyć

na zgiętych kolanach„

na zgiętych kolanach„

(prawidłowo wykonana czynność po

(prawidłowo wykonana czynność po

prawej).

prawej).

OSTEOPOROZA

OSTEOPOROZA

- LECZENIE

- LECZENIE



Kompleksowe leczenie

Kompleksowe leczenie

osteoporozy powinno

osteoporozy powinno

obejmować:

obejmować:

1.

1.

Właściwe żywienie ( produkty

Właściwe żywienie ( produkty

mleczne, sery, ryby, warzywa

mleczne, sery, ryby, warzywa

strączkowe)

strączkowe)

2.

2.

Aktywny tryb życia

Aktywny tryb życia

dostosowany do możliwości

dostosowany do możliwości

pacjenta

pacjenta

3.

3.

Farmakoterapia

Farmakoterapia

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ