Ocena
Ocena
skuteczności
skuteczności
fizjoterapii w
fizjoterapii w
profilaktyce i
profilaktyce i
leczeniu
leczeniu
osteoporozy.
osteoporozy.
Ocena
Ocena
skuteczności
skuteczności
fizjoterapii w
fizjoterapii w
profilaktyce i
profilaktyce i
leczeniu
leczeniu
osteoporozy.
osteoporozy.
OSTEOPOROZA
OSTEOPOROZA
-”cichy złodziej kości”
-”cichy złodziej kości”
Wg def. WHO: jest uogólnioną
Wg def. WHO: jest uogólnioną
chorobą metaboliczną kości,
chorobą metaboliczną kości,
charakteryzującą się niską
charakteryzującą się niską
masą kostną, upośledzoną
masą kostną, upośledzoną
mikroarchitekturą tkanki
mikroarchitekturą tkanki
kostnej, a w konsekwencji
kostnej, a w konsekwencji
zwiększoną jej łamliwością i
zwiększoną jej łamliwością i
podatnością na złamania.
podatnością na złamania.
Osteoporoza
Osteoporoza
podział ze względu na rozległość i
podział ze względu na rozległość i
lokalizację choroby
lokalizację choroby
Osteoporoza miejscowa
Osteoporoza miejscowa
np. w
np. w
reumatoidalnym zapaleniu
reumatoidalnym zapaleniu
stawów
stawów
Osteoporoza uogólniona
Osteoporoza uogólniona
-
Osteoporoza pierwotna 80 %
Osteoporoza pierwotna 80 %
-
Osteoporoza wtórna 20 %
Osteoporoza wtórna 20 %
Osteoporoza pierwotna
Osteoporoza pierwotna
Osteoporoza idiopatyczna
Osteoporoza idiopatyczna
-
-
osteoporoza dziecięca
osteoporoza dziecięca
-
osteoporoza młodzieńcz
osteoporoza młodzieńcz
a
a
-
osteoporoza dorosłych w
osteoporoza dorosłych w
średnim wieku
średnim wieku
Osteoporoza inwolucyjna
Osteoporoza inwolucyjna
- osteoporoza pomenopauzalna
- osteoporoza pomenopauzalna
(typ I)
(typ I)
- osteoporoza wieku podeszłego
- osteoporoza wieku podeszłego
(typ II)
(typ II)
Osteoporoza wtórna
Osteoporoza wtórna
zaburzenia gruczołów wydzielania
zaburzenia gruczołów wydzielania
wewnętrznego
wewnętrznego
przewlekłe choroby przewodu
przewlekłe choroby przewodu
pokarmowego związane z zaburzonym
pokarmowego związane z zaburzonym
wchłanianiem wapnia
wchłanianiem wapnia
przyczyny jatrogenn
przyczyny jatrogenn
e
e
choroby nowotworowe
choroby nowotworowe
choroby narządu ruchu i tkanki łącznej
choroby narządu ruchu i tkanki łącznej
przewlekłe choroby nerek prowadz
przewlekłe choroby nerek prowadz
ą
ą
ce do
ce do
ich choroby wątroby o znacznym stopniu
ich choroby wątroby o znacznym stopniu
zaawansowania
zaawansowania
przewlekłe stosowanie niektórych leków
przewlekłe stosowanie niektórych leków
choroby wrodzone prowadzące do
choroby wrodzone prowadzące do
osteoporozy
osteoporozy
Czynniki ryzyka
Czynniki ryzyka
osteoporozy
osteoporozy
płeć żeńska
płeć żeńska
wiek powyżej 65 roku życia
wiek powyżej 65 roku życia
przebyte uprzednio złamanie po
przebyte uprzednio złamanie po
minimalnym urazie
minimalnym urazie
rodzinna skłonność do
rodzinna skłonność do
występowania osteoporozy
występowania osteoporozy
wczesna menopauza i długotrwały
wczesna menopauza i długotrwały
niedobór estrogenów w organizmie
niedobór estrogenów w organizmie
kobiety po menopauzie
kobiety po menopauzie
utrzymujące się zaburzenia
utrzymujące się zaburzenia
miesiączkowania w każdym wieku
miesiączkowania w każdym wieku
kobiety
kobiety
Czynniki ryzyka
Czynniki ryzyka
osteoporozy cd.
osteoporozy cd.
szczupła budowa ciała ( masa ciała
szczupła budowa ciała ( masa ciała
<57 kg lub BMI <19)
<57 kg lub BMI <19)
długotrwałe sterydoterapia trwająca
długotrwałe sterydoterapia trwająca
powyżej 3 miesięcy
powyżej 3 miesięcy
niedobór wapnia w diecie osób
niedobór wapnia w diecie osób
starszych
starszych
niedobór witaminy D (jedynie 20%
niedobór witaminy D (jedynie 20%
witaminy D pochodzi ze źródeł
witaminy D pochodzi ze źródeł
pokarmowych, 80% witaminy D
pokarmowych, 80% witaminy D
syntetyzowane jest w skórze pod
syntetyzowane jest w skórze pod
wpływem słońca)
wpływem słońca)
otępienie, słaby wzrok prowadzące
otępienie, słaby wzrok prowadzące
do czestych upadków
do czestych upadków
Czynniki ryzyka
Czynniki ryzyka
osteoporozy cd.
osteoporozy cd.
przewlekłe stosowanie szeregu
leków, m.in. przeciwkrzepliwych,
przeciwnowotworowych,
przeciwdrgawkowych, niektórych
moczopędnych, hormonów tarczycy
i in.
nadużywanie kawy, alkoholu
palenie papierosów
długotrwałe unieruchomienie
choroby towarzyszące takie jak:
niewydolność nerek, nadczynność
przytarczyc, nowotwory, przewlekłe
choroby przewodu pokarmowego,
nadczynność tarczycy
liczne ciąże i długotrwałe karmienie
piersią
Prawidłowa budowa
Prawidłowa budowa
kręgu
kręgu
Schemat budowy
Schemat budowy
kręgosłupa
kręgosłupa
Złamania osteoporotyczne występują
Złamania osteoporotyczne występują
w kilku charakterystycznych
w kilku charakterystycznych
miejscach:
miejscach:
nadgarstku - najczęstsze,
nadgarstku - najczęstsze,
szyjce kości udowej -
szyjce kości udowej -
najpoważniejsze z klinicznego
najpoważniejsze z klinicznego
punktu widzenia,
punktu widzenia,
trzonach kręgów kręgosłupa,
trzonach kręgów kręgosłupa,
rzadziej dotyczą żeber i innych
rzadziej dotyczą żeber i innych
kości.
kości.
Sylwetka osoby zdrowej (z lewej) oraz
Sylwetka osoby zdrowej (z lewej) oraz
kobiety z osteoporoz
kobiety z osteoporoz
ą
ą
(z prawej).
(z prawej).
Deformacje powodują obniżenie wzrostu,
Deformacje powodują obniżenie wzrostu,
powstanie "wdowiego garbu", uwypuklenia
powstanie "wdowiego garbu", uwypuklenia
brzucha
brzucha
W celu wykrycia wczesnego stadium
W celu wykrycia wczesnego stadium
osteoporozy należy wykonać
osteoporozy należy wykonać
specjalistyczne badanie kości –
specjalistyczne badanie kości –
pomiar jej gęstości mineralnej (BMD-
pomiar jej gęstości mineralnej (BMD-
bony mineral densisty) czyli
bony mineral densisty) czyli
densytometrię
densytometrię
Klasyfikacja zmian kostnych oparta
Klasyfikacja zmian kostnych oparta
na wartościach BMD wg. WHO
na wartościach BMD wg. WHO
ocenianych w densytometrii:
ocenianych w densytometrii:
Wynik prawidłowy : T-score > -1,0
Wynik prawidłowy : T-score > -1,0
Osteopenia : -1,0 do – 2,49
Osteopenia : -1,0 do – 2,49
Osteoporoza : T-score < -2,5
Osteoporoza : T-score < -2,5
Wskazania do badania
Wskazania do badania
gęstości mineralnej
gęstości mineralnej
kości
kości
Kobiety >65 r.ż.
Kobiety >65 r.ż.
Kobiety po menopauzie <65 r.ż. z
Kobiety po menopauzie <65 r.ż. z
czynnikami ryzyka
czynnikami ryzyka
Mężczyźni >=70 r.ź. Dorośli ze
Mężczyźni >=70 r.ź. Dorośli ze
złamaniami osteoporotycznymi
złamaniami osteoporotycznymi
D
D
orośli z chorobami lub stanami
orośli z chorobami lub stanami
związanymi z małą masą kostną lub
związanymi z małą masą kostną lub
utratą masy kostnej
utratą masy kostnej
D
D
orośli przyjmujący leki powodujące
orośli przyjmujący leki powodujące
utratę masy kostnej
utratę masy kostnej
Os
Os
oby, u których planuje się leczenie
oby, u których planuje się leczenie
farmakologiczne w celu zmniejszenia
farmakologiczne w celu zmniejszenia
utraty lub zapobiegania utracie masy
utraty lub zapobiegania utracie masy
kostnej
kostnej
O
O
soby
soby
w trakcie leczenia ,
w trakcie leczenia ,
w celu
w celu
monitorowania jego efektów
monitorowania jego efektów
Profilaktyka
Profilaktyka
osteoporozy
osteoporozy
Eliminacja, o ile to możliwe, czynników
Eliminacja, o ile to możliwe, czynników
ryzyka
ryzyka
Aktywność fizyczna związana z
Aktywność fizyczna związana z
obciążeniem szkieletu ( marsze, biegi,
obciążeniem szkieletu ( marsze, biegi,
taniec, siłownia, gimnastyka angażująca
taniec, siłownia, gimnastyka angażująca
mięśnie antygrawitacyjne)
mięśnie antygrawitacyjne)
1.
1.
Trening bierny mięśni i kości
Trening bierny mięśni i kości
2.
2.
Masaże oraz techniki rozluźniające
Masaże oraz techniki rozluźniające
napięte mięśnie, poprawiające ich
napięte mięśnie, poprawiające ich
ukrwienie
ukrwienie
3.
3.
Ćwiczenia instynktownych
Ćwiczenia instynktownych
(archetypowych) ruchów w ciepłej
(archetypowych) ruchów w ciepłej
wodzie, z użyciem podpór dla kończyn w
wodzie, z użyciem podpór dla kończyn w
postaci pływaków
postaci pływaków
4.
4.
Leczenie polem magnetycznym –
Leczenie polem magnetycznym –
wzmaga odkładanie wapnia
wzmaga odkładanie wapnia
Ćwiczenia w
Ćwiczenia w
osteoporozie
osteoporozie
Ćwiczenia związane z obciążeniem
Ćwiczenia związane z obciążeniem
szkieletu
szkieletu
( marsze, biegi, taniec, gimnastyka
( marsze, biegi, taniec, gimnastyka
angażująca
angażująca
tzw. mięśnie antygrawitacyjne).
tzw. mięśnie antygrawitacyjne).
Wykorzystuje się tu efekt
Wykorzystuje się tu efekt
piezoelektryczny (kryształy stanowiące
piezoelektryczny (kryształy stanowiące
składnik nieorganiczny kości są
składnik nieorganiczny kości są
rytmicznie ładowane wskutek
rytmicznie ładowane wskutek
aktywności fizycznej)
aktywności fizycznej)
1.
1.
Trening bierny mięśni i kości ( przyrządy
Trening bierny mięśni i kości ( przyrządy
poruszające kończynami zamiast
poruszające kończynami zamiast
chorego)
chorego)
2.
2.
Masaże oraz techniki rozluźniające
Masaże oraz techniki rozluźniające
napięte mięśnie, poprawiające ich
napięte mięśnie, poprawiające ich
ukrwienie
ukrwienie
3.
3.
Ćwiczenia instynktownych
Ćwiczenia instynktownych
(archetypowych)
(archetypowych)
ruchów w ciepłej wodzie, z użyciem podpór
ruchów w ciepłej wodzie, z użyciem podpór
dla kończyn w postaci pływaków
dla kończyn w postaci pływaków
Ćwiczenia
Ćwiczenia
prawidłowej
prawidłowej
postawy
postawy
Nieprawidłowa(z
Nieprawidłowa(z
lewej)
lewej)
i
i
prawidłowa
prawidłowa
(z prawej)
(z prawej)
pozycja przy
pozycja przy
siedzeniu na
siedzeniu na
krze
krze
ś
ś
le
le
Ćwiczenia mięśni
Ćwiczenia mięśni
grzbietu
grzbietu
Ćwiczenia mięśni
Ćwiczenia mięśni
obręczy biodrowej
obręczy biodrowej
Ćwiczenia mięśni
Ćwiczenia mięśni
brzucha
brzucha
Czynności dnia codziennego
Czynności dnia codziennego
u pacjentów z
u pacjentów z
osteoporozą
osteoporozą
Należy unikać
Należy unikać
upadków oraz ruchów, które mogą
upadków oraz ruchów, które mogą
powodować złamanie.
powodować złamanie.
Podnoszenie ciężarów z ziemi
Podnoszenie ciężarów z ziemi
Osoby zdrowe s
Osoby zdrowe s
chylając się wprzód zginają kręgosłup, a
chylając się wprzód zginają kręgosłup, a
następnie szybko prostują kręgosłup i przenoszą ciężar na
następnie szybko prostują kręgosłup i przenoszą ciężar na
wyciągniętych do przodu rękach (
wyciągniętych do przodu rękach (
po lewej)
po lewej)
) . Taka
) . Taka
czynność powoduje olbrzymie obciążenie kręgosłupa i u
czynność powoduje olbrzymie obciążenie kręgosłupa i u
osoby z osteoporozą może spowodować złamanie trzonu.
osoby z osteoporozą może spowodować złamanie trzonu.
Osoby starsze (ale też młode z dyskopatią) powinny "żyć
Osoby starsze (ale też młode z dyskopatią) powinny "żyć
na zgiętych kolanach„
na zgiętych kolanach„
(prawidłowo wykonana czynność po
(prawidłowo wykonana czynność po
prawej).
prawej).
OSTEOPOROZA
OSTEOPOROZA
- LECZENIE
- LECZENIE
Kompleksowe leczenie
Kompleksowe leczenie
osteoporozy powinno
osteoporozy powinno
obejmować:
obejmować:
1.
1.
Właściwe żywienie ( produkty
Właściwe żywienie ( produkty
mleczne, sery, ryby, warzywa
mleczne, sery, ryby, warzywa
strączkowe)
strączkowe)
2.
2.
Aktywny tryb życia
Aktywny tryb życia
dostosowany do możliwości
dostosowany do możliwości
pacjenta
pacjenta
3.
3.
Farmakoterapia
Farmakoterapia
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ