Diagnostyka radioizotopowa

ognisk zapalnych.

Radioimmunoterapia (RIT)

Dr n.med. Adam Parfieńczyk,

Zakład Medycyny Nuklearnej Akademii

Medycznej w Białymstoku

SCYNTYGRAFIA OGNISK

ZAPALNYCH

WSKAZANIA

1. Wczesna detekcja ognisk

(przed KT,

MRI, USG)

2. Gdy brak jest orientacji co do lokalizacji

ogniska

(gorączka

nieznanego

pochodzenia)

3. Gdy brak objawów – gorączki u

pacjentów

immunosupresyjnych

(np.

HIV).

4. Z zaburzeniami anatomicznymi

(np. po

zabiegach chirurgicznych, u pacjentów
ze zwłóknieniem płuc)

RADIOFARMACEUTYKI DO

LOKALIZACJI OGNISK ZAPALNYCH

1. Cytrynian galu –

67

Ga (wysoka czułość,

niska specyficzność)

2. Leukocyty znakowane:

indem

111

In lub HmPAO –

99m

Tc

3. Przeciwciała monoklonalne (mysio-

ludzkie MoAb) przeciwko granulocytom
znakowane

99m

Tc

4. ludzkie poliklonalne immunoglobuliny

znakowane

111

In lub

99m

Tc

5. peptydy chemotaktyczne dla leukocytów

znakowane

111

In

Ryc. 1. Badanie scyntygraficzne wykonane techniką
CC (po 3 i 24 h)
po podaniu preparatu Scintimum Granulocyte-
Tc99m. Obraz
prawidłowy.

Ryc. 2. Badanie scyntygraficzne wykonane techniką
CC (po 3 i 24 h)
po podaniu preparatu Scintimum Granulocyte-
Tc99m. Obraz
patologiczny.

Ryc. 3. Badanie scyntygraficzne wykonane techniką
CC (po 3 i 24 h)
po podaniu preparatu Scintimum Granulocyte-
Tc99m. Obraz
patologiczny.

Ryc. 3. Badanie scyntygraficzne wykonane techniką
CC po podaniu
MDP-Tc99m. Odczyn zapalny wokół
endoprotezy stawu
biodrowego prawego.

Ryc. 4. Badanie scyntygraficzne wykonane techniką
CC po podaniu
MDP-Tc99m. Ogniska patologocznego
gromadzenia w
kręgosłupie.

Ryc. 5. Badanie scyntygraficzne wykonane techniką
CC po podaniu
MDP-Tc99m. Patologiczne gromadzenie w
panewce stawu
biodrowego i brak gromadzenia znacznika w
szyjce kości
udowej prawej.

Definicja:

RIT (radioimmunoterapia) –

terapia z

użyciem specyficznych przeciwciał
monoklonalnych (całych lub ich części)
znakowanych izotopem

emitującym

promieniowanie alfa lub beta,

skierowanych

przeciwko określonemu typowi receptorów
powierzchniowych komórek nowotworowych.

RADIOIMMUNOTERAPIA (RIT)

RADIOIMMUNOTERAPIA

Połączenie

immunoterapii

z

radioterapią

Cechy wyróżniające RIT:

1. Bardzo wysoka specyficzność

2. Mniejsze

podawane

dawki promieniowania

w

porównaniu do radioterapii zewnętrznej.

Promieniowanie

dostarczane jest

w sposób ciągły

co doprowadza do kumulacji jego dawki w
komórkach nowotworowych

3. Nie wymaga dozymetrii zewnętrznej
4. Nie wymaga zastosowania osłon przed

promieniowaniem

5. Może być stosowany w

warunkach ambulatoryjnych

MECHANIZMY RIT

1. Działanie bezpośrednie (na DNA, białka

enzymatyczne):

a) Działanie na fazę G

2

cyklu komórkowego

b) Blokowanie komórkowych mechanizmów

naprawczych

2.

Działanie pośrednie (efekt „ognia krzyżowego”)

–

działanie radioizotopu przez

radiolizę

komórek

sąsiednich, nie wykazujących na swojej
powierzchni określonego antygenu lub do którego
nie przyłączyło się przeciwciało monoklonalne
(guzy słabo unaczynione)

ZEVALIN

(

90

Y- ibritumomab

tiuxetan)

BEXARR

(

131

I - ibritumomab

tiuxetan)

Wskazania:

Chłoniaki nieziarnicze B-
komórkowe (NHL)

PREPARATY I AKTUALNE

ZASTOSOWANIE

ZEVALIN (

90

Y- ibritumomab tiuxetan)

ZEVALIN

-

przeciwciała

monoklonalne

klasy IgG

1

(mysio-ludzkie)

antyCD20,

znakowane

emiterem

promieniowania

beta

90

Y

(o energii 2,3 MeV i

średnim zasięgu w tkance 1,5 mm).

W celu zmniejszenia immunogenności
p/ciała antyCD20, region mysi
dostarczony z hybrydowej linii hodowli
p/ciał mysich połączono ze stałym
regionem ludzkim.

PORÓWNANIE

SKUTECZNOŚCI

IMMUNOTERAPII I RIT W

NHL

Witzig T.E. et al.: Randomozed controlled trial of Ytrium-90 Ibritumomab Tiuxetan radioimmunotherapy
versus Rituximab immunotherapy for patients with relapsed or refractory low-grade, follicular, or
transformed non-Hodgkin lymphoma. J Clin. Oncol., 2002, 20, 10, 2453-2463.

Zevalin (

90

Y)

Rituximab

(antyCD20)

Liczba

pacjentów

73

70

Całkowita

odpowiedź na

leczenie

80%

56%

Całkowita

remisja

30%

16%

Badania przeprowadzono u chorych z

opornością na wcześniejszą chemioterapię

ZEVALIN (Y-90 Ibritumomab

Tiuxetan) WYNIKI LECZENIA

OBRAZOWANE PRZY UŻYCIU

TECHNIKI PET.

CT

FDG-PET

ZEVALIN-WYNIKI LECZENIA

OBRAZOWANE PRZY UŻYCIU

TECHNIK TK oraz PET.

Dotyczą zarówno szpiku kostnego jak i krwi

obwodowej:

1. Leukopenia –

najczęściej dotyczy układu

granulocytarnego (agranulocytoza).
Powikłania: infekcje bakteryjne, wirusowe,
grzybicze) – norma (5-10 000 kom./mm

3

)

2. Małopłytkowość –

Powikłania: krwawienia,

koagulopatie, wykrzepianie
wewnątrznaczyniowe – norma 150 000 – 350
000 kom./mm

3

3. Niedokrwistość –

anemizacja.

NAJCZĘSTRZE POWIKŁANIA

HEMATOLOGICZNE LECZENIA

RADIOIZOTOPOWEGO

PODSUMOWANIE

Liczba

pacjentów

z

chłoniakami

nieziarniczymi B-
komórkowymi

uległa w ostatnim czasie

znacznemu zwiększeniu. Względnie łatwa
dostępność

RIT

,

prosta

procedura,

niewygórowane koszty oraz wysoka, około
80% skuteczność czynią tą metodę leczenia
bardzo atrakcyjną.

Konieczne

jest

jednak

rozpowszechnienie dostępnych wiadomości
na temat

RIT

i ewentualnych, związanych z

nią zagrożeń.