Leki układu oddechowego

Pobudzenie ośrodkowe
wentylacji

pośrednie (wziewne)



karbogen — 93,5% 02 + 6,5% CO2



woda amoniakalna

bezpośrednie (iv)



pentetrazol



niketamid CARDIAMIDUM



kofeina

Doxapram

stymuluje ośrodek oddechowy



wskazania — pooperacyjna
depresja ośrodka oddechowego



przeciwwskazania — stan
astmatyczny

przedawkowanie leków hamujących

ośrodek oddechowy

LEKI POWODUJACE DEPRESJ ODDECHOWĄ



narkotyczne przeciwbólowe (nawet - w

dawkach terapeutycznych)



barbiturany



blokery receptora H1



przeciwdepresyjne



etanol



benzodiazepiny (szczególnie w

połączeniu z alkoholem)

Leki przeciwkaszlowe

hamujqce ośrodek wentylacji:
- opioidy



morfina



kodeina



dekstrometorfan

Leki przeciwkaszlowe

inne



pentoksyweryna (TOCLASE),
oxeladin

osłaniające rec. w błonie

słuzowej gardła



śluzy roślinne, pektyny

Leki wykrztuśne
EXPECTORANTIA

wykrztuśne (bezpośrednio)

SECRETOMOTORICUM



Działające bezpośrednio na drogi
oddechowe

wydalane przez gruczoły oskrzelowe
- jodek potasu KJ

-

wodorowęglan sodu NaHCO3

-

chlorek amonu NH4C1

- chlorek sodu NaCl

Leki wykrztuśne
EXPECTORANTIA

wydalane przez płuca i drażniące

receptory błony śluzowej oskrzeli



kreozot - guajazyl, tiokol



olejki eteryczne - sosnowy, miętowy,



eukaliptusowy, terpentynowy

działające na odruch n. błędnego



emetyna (korzeń wymiotnicy)



saponiny



kwas benzoesowy

Leki wykrztuśne
EXPECTORANTIA

mukolityki SECRETOLITICUM



N-acetylocysteina - ACC,
Broncholisin, Mistabron



bromoheksyna - Flegamina



ambroksol - Deflegmin

ASTMA OSKRZELOWA

Astmą oskrzelową nazywamy nawracający,
odwracalny skurcz drzewa oskrzelowego.

Atak astmy charakteryzuje się świstami,

kaszlem i dusznością wydechową,
obserwujemy spadek „natężonej
objętości wydechowej”

Silne ataki są stanem zagrożenia życia

Astma oskrzelowa



czynniki wywołujące zapalenie i
nadreaktywność oskrzeli: alergeny
środowiskowe, chemiczne związki
drażniące, leki, infekcje wirusowe,



czynniki wyzwalające skurcz
oskrzeli: kaszel, wysiłek fizyczny,
chłodne powietrze, napięcie
emocjonalne

Astma oskrzelowa

Cechy charakterystyczne astmy to:



zmiany zapalne w drzewie
oskrzelowym



nadreaktywność oskrzeli, czyli
patologiczna wrażliwość na bodźce

PODZIAŁ LEKÓW STOSOWANYCH
W LECZENIU ASTMY OSKRZELOWEJ

LEKI ROZSZERZAJĄCE OSKRZELA



β2 – mimetyki salbutamol



metyloksantyny

teofilina



cholinolityki

ipratropium

LEKI O DZIAŁANIU PRZECIWZAPALNYM



glikokortykosteroidy budezonid



kromony kromoglikan

INNE LEKI (nowe)



inhibitory receptora dla leukotrierów zafirlukast,

montelukast



inhibitory svntezy leukotrienów zileuton



fenspiryd (Eurespal)



przeciwciała monoklonalne omalizumab

β

2

-

mimetyki

MECHANIZM DZIAŁANIA
Stymulacja receptorów β2 komórek mięśni

gładkich drzewa oskrzelowego prowadzi do



rozluźnienia mięśni



rozszerzenia oskrzeli

Hamowanie uwalniania mediatorów:

z komórek tucznych

z monocytów
Usuwanie śluzu poprzez wpływ na czynność

rzęsek

β

2

-

mimetyki

Postaci leku



Wziewne występują jako: inhalatory
odmierzające dawki, nebulizatory



Doustne



Dożylne

β

2

-

mimetyki

PREPARATY WZIEWNE
- Krótko działające, efekt działania po 30

minutach trwa 4-6h godzin, stosowane

przez pacjenta w razie duszności



salbutamol



terbutalina



fenoterol

→

cd.

β

2

-

mimetyki

- długodziałajace - czas działania 12

godzin. Stosowane jako leczenie
wspomagające, gdy terapia
glikokortykosteroidami nie przynosi
efektów



salmeterol (Serevent)



formeterol



bambuterol

WSKAZANIA DO STOSOWANIA
β2 — MIMETYKÓW

W STANACH DUSZNOSCI



jeżeli ataki pojawiają się nie częściej

niż 2 razy w tygodniu, stosujemy β2

- mimetyki wziewne w monoterapii



jeżeli ataki duszności są częstsze,

zachodzi konieczność jednoczesnego

stosowania leków przeciwzapalnych



w leczeniu stanu astmatycznego

stosuje się β2 mimetyki dożylnie

WSKAZANIA DO STOSOWANIA
β2 — MIMETYKÓW

PROFILAKTYCZNIE
ß2 – mimetyki wziewne (długodziałające

Salmetlerol)

stosuje się jako profilaktyka napadów nocnych i
indukowanych wysiłkiem
ß2 - mimetyki doustne stosuje się gdy terapia

ß2 - mimetykami wziewnymi i
glikokortykosteroidami

nie przynosi oczekiwanych efektów

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE

β2

- MIMETYKÓW WZIEWNYCH



wynikają z przechodzenia leków do krążenia

ogólnego

- drżenie mięśniowe
- ↓K
- pobudzenie czynności serca



w przebiegu długotrwałego stosowania obserwuje

się rozwój tolerancji („down" regulacja receptorów,

której zapobiegają glikokortykosteroidy)



rozwój nadreaktywności oskrzeli (wzrasta ilość

ataków astmatycznych) zapobiegają

glikokortykosteroidy

ANTAGONIŚCI RECEPTOROW
MUSKARYNOWYCH (M)



ipratropium

oksytropium



Rozszerza oskrzela (antagonista receptora M),
wzmaga oczyszczanie rzęskowe



Skuteczny w zwężeniu oskrzeli powstałych w
wyniku nadmiernej impulsacji przywspółczulnej
(różna u różnych osób)



Skuteczny w napadach o pochodzeniu
psychogennym



Stosowania z β2-mimetykami zwiększa ich
skuteczność



Słabo się wchłania nie daje działań ubocznych

METYLOKSANTYNY



naturalnie występujące: teofilina,
teobromina, kofeina



w lecznictwie zastosowanie mają
teofilina, aminofilina (teofilino-
etylenodwuamina)

MECHANIZM DZIAŁANIA
METYLOKSANTYN



hamowanie aktywności fosfodiesterazy

(FDE)4, wzrost stężenia cAMP, obniżenie

poziomu Ca, rozkurcz komórek mięśni

gładkich



wzrost poziomu cAMP osłabia czynność

komórek zapalnych, przy stężeniach

wyższych niż terapeutyczne



duże oczekiwania względem

selektywnych inhibitorów FDE4



blokada receptorów dla adenozyny

WŁAŚCIWOŚCI METYLOKSANTYN



Stosuje się w formie doustnej i dożylnej



Działanie rozukurczające porównywalne do
β2-mimetyków



Stosuje się w leczeniu napadów ostrych i w
leczeniu przewlekłym



Testowane są pochodne o selektywnym
działaniu względem FDE występującej w
oskrzelach



Charakteryzują się wąskim współczynnikiem
terapeutycznym

INNE DZIAŁANIA METYLOKSANTYN



DZIAŁANIE NA OUN

pobudzające, zaburzenia snu, drgawki



DZIALANIE NA UKŁAD KRĄŻENIA

pobudzenie pracy serca (ino+,

chrono+)

rozszerzenie naczyń, spadek

ciśnienia, zwiększona diureza

OBJAWY UBOCZNE METYLOKSANTYN



Optymalne stężenie terapeutyczne 30-

100μmol/l, objawy uboczne mogą

wystąpić przy stężeniach ↑ 110 μmol/l



Początkowo: nudności, wymioty,

drażliwość, drżenie mięśniowe



Ciężkie powikłania pojawiają się przy

stężeniach leku ↑200 μmol/l, arytmia,

drgawki (szczególnie u dzieci)



Konieczna terapia monitorowana

WSKAZANIA DO STOSOWANIA METYLOKSANTYN
W LECZENIU ASTMY



metyloksantyny są lekami
alternatywnymi, bądź
uzupełniającymi i stosowane w
połączeniu ze steroidami i innymi
lekami przeciwastmatycznymi, gdy
działanie

β2-

mimetyków jest

niewystarczające

GLIKOKORTYKOSTEROIDY

działanie przeciwzapalne:



zmniejszają syntezę cytokin
uwalnianych przez komórki TH2 (IL
4, IL 5)



hamują indukcję COX-2



stymulują

↑

syntezy lipokortyny

(hamowanie fosfolipazy)→ cd.

GLIKOKORTYKOSTEROIDY

działanie przeciwzapalne cd.:



zmniejszają produkcję leukotrienów
LTC4 , LTD4 (działanie kurczące),
LTB4, PAF (czynniki
chemotaktyczne)



hamują napływ eozynofili do płuc



hamują produkcję PGF2 i PG12

GLIKOKORTYKOSTEROIDY

inne działania:



Zapobiegają „down” regulacji wywołanej
przez β2-mimetyki



Zmniejszają przepuszczalność naczyń
włosowatych



↓ IL2 (regulującej produkcję
komórek tucznych

Preparaty wziewne



Dipropionian beklometazonu
(Aldecin, Becotide, Beclomet)



Budezonid ( Budezonid,
Horacort, Pulmicort)



Flunizolid (Aerobid)



Propionian flutykazonu ( Flixotide)

Działania niepożądane
glikokortykosteroidów wziewnych:



Kandydoza jamy ustnej



Chrypka, bezgłos, zmiana brzmienia
głosu



Hamowanie osi podwzgórzowo-
przysadkowej

WSKAZANIA DO STOSOWANIA
GLIKOKORTYKOSTEROIDÓW



wziewne beklometazon, budezonid
flutikazon
wprowadza się we wczesnej fazie
leczenia astmy



w okresach zaostrzeń, krótkotrwała
terapia sterydami w formie doustnej (5
dni) – znacznie poprawia stan pacjenta

→ cd.

WSKAZANIA DO STOSOWANIA
GLIKOKORTYKOSTEROIDÓW



w postaciach ciężkich – wprowadza się

sterydy w formie doustnej

(np.:metyloprednizolon, prednizolon)

w leczeniu długotrwałym (przy

jednoczesnym stosowaniu sterydów

wziewnych)



W stanie astmatycznym stosuje się

glikokortykosteroidy w postaci dożylnej

(np.hydrokortyzon) a następnie

prednizolon doustnie

Kromoglikan sodowy,
nedokromil

Mechanizm działania:



stabilizuje komórki tuczne



zmniejsza odpowiedź czuciowych
włókien C co prowadzi do redukcji
nasilenia fazy wczesnej, późnej i
zmniejszenia nadreaktywności
oskrzeli

Kromoglikan sodowy,
nedokromil

Wskazania:



stosuje się profilaktycznie



nedokromil powyżej 12-go roku
życia, kromolin u wszystkich

Kromoglikan sodowy,
nedokromil

Objawy uboczne:



W postaci wziewnej mogą
spowodować podrażnienie górnego
odcinka układu oddechowego



rzadko: pokrzywka, wstrząs

NOWE LEKI, MODYFIKUJACE

PRZEBIEG PROCESU ZAPALNEGO

W ASTMIE OSKRZELOWEJ

Antagoniści receptora
leukotrienowego



ZAFIRLUKAST prep. Accolate
zalecany dla dorosłych i dzieci > 12
rż. jako leczenie profilaktyczne,
długotrwałe; nie przerywa
napadu !!

Antagoniści receptora
leukotrienowego

MONTELUKAST prep. Singular



dzieci od 6 do 14 rż 1 tabl. do żucia
a 5 mg przed snem dorośli 1 tabl. a
10 mg przed snem



leczenie profilaktyczne,
długotrwale, wraz z innymi lekami
przeciwastmatycznymi

Działania niepożądane
antagonistów receptora
leukotrienowego



łagodne bóle głowy, zaburzenia

żołądkowo-jelitowe, reakcje typu

nadwrażliwości, bezobjawowe

podwyższenie poziomu transaminaz



interakcje farmakokinetyczne z:

kwasem salicylowym, erytromycyną,

teofiliną, terfenadyną, warfaryną



p/wskazany u kobiet w ciąży,

karmiących oraz w niewydolności

wątroby

Blokery syntezy
leukotrienów

ZILEUTON



4 x 600 mg doustnie



wskazane kontrolne badanie
transaminaz w czasie stosowania
leku

Fenspiryd



zmniejsza wytwarzanie metabolitów
kwasu arachidonowego
(prostaglandyn, tromboksanu,
leukotrienów)



zmniejsza chemotaksję,
normalizuje

produkcję śluzu, hamuje skurcz

oskrzeli

POSTFĘPOWANIE W STANIE
ASTMATYCZNYM



podad tlen do oddychania



salbutamol 5 mg lub terbutalina 10 mg w

nebulizatorze



200 mg hydrokortyzonu

Nie stosować żadnych leków uspokajających
Jeżeli objawy nie ustępują podać:



ipratropium 0,5 mg



dożylnie aminofilinę 250 mg (przez 20 min)

max. dorośli 1500 mg/d , dzieci 750 mg/d



lub salbutamol 250 mg ( przez 10 min)

(nie podawać aminofiliny u pacjentów, którzy

przyjęli



teofilinę) → cd.

POSTFĘPOWANIE W STANIE
ASTMATYCZNYM



Rozważyć podanie adrenaliny



Przy nieskutecznoki terapii i

wystąpieniu objawów zagrażających

życiu zaintubować pacjenta na oddziale

intensywnej terapii



Jeżeli terapia jest skuteczna

kontynuować leczenie hydrokortyzonem

co 6 godzin i β2– mimetykami co 4

godziny przez okres 2 do 5 dni

Nebulaizer, dysk, inhalator,
spacer