CZTERY SOCJOLGICZNE
CZTERY SOCJOLGICZNE
UJĘCIA POLITYKI
UJĘCIA POLITYKI
MIĘDZYNARODOWEJ
MIĘDZYNARODOWEJ
Aleksander Wendt
„Społeczna teoria stosunków
międzynarodowych”
Konstruktywizm – rodzaj
Konstruktywizm – rodzaj
„strukturalnego
„strukturalnego
idealizmu”
idealizmu”
Struktury ludzkich
związków są
zdeterminowane przez
wspólne idee, a nie przez
siły materialne
„idealistyczno-społeczne”
podejście do życia
społecznego
Tożsamości i interesy
działających celowo
aktorów są konstruowane
przez wspólne idee, a nie
posiadane z natury
podejście „holistyczne” lub
„strukturalisyczne” ze
względu na nacisk struktur
społecznych
Konstruktywizm
Konstruktywizm
Wendta
Wendta
•
Charakter umiarkowany
•
Oparty na symbolicznym
interakcjonizmie i socjologii
strukturacjonistycznej
•
Uwzględnia rację perspektywy
materialistycznej oraz
indywidualistycznej
•
Popiera naukowe podejście do badań
społecznych
•
Dość słaby konstruktywizm, odrzucany
przez radykalnych kostruktywistów
Konstruktywizm a system
Konstruktywizm a system
międzynarodowy
międzynarodowy
charakter społeczny
system międzynarodowy
nie jest obszarem
szczególnie społecznym,
widoczne ujęcie
materialistyczne
(normy, prawo wewnętrzne
i międzynarodowe,
instytucje
interes własny, przymus,
baza siły)
konstrukcja społeczna
Zależność jednostek od
społeczeństwa,
państwa są niezależne
od zakorzenionego
systemu społecznego –
polityka zagraniczna
państw determinują
sprawy wewnętrzne
(analogia osobowości
jednostki), a nie system
międzynarodowy
(społeczeństwo)
„
„
Theory of International
Theory of International
Politics”
Politics”
Kenneth Waltz (1979)
Kenneth Waltz (1979)
materialistyczne i indywidualistyczne wnioski
dotyczące systemów państwowych
„neorealizm” łączący mikroekonomiczne
podejście do systemu międzynarodowego
(indywidualizm) z naciskiem na kwestie
posiadania siły i interesu (materializm)
dzieło przyczyniło się do powstania teorii
„neoliberalizmu” – R. Keohane „After
Hegemony” (1984) neorealistyczny
indywidualizm, instytucje międzynarodowe
mogą stłumić (wyeliminować) oddziaływane
siły interesu
Konstruktywistyczny
Konstruktywistyczny
światopogląd
światopogląd
•
Podstawa klasycznych teorii SM Grocjusza,
Kanta, Hegla
•
W okresie międzywojennym dominował w
badaniach tzw. „idealizmu”
•
Po II WŚ – Karl Deutsch, Ernest Haas, Hedley Bull
•
Podłoże fenomenologicznej tradycji w badaniach
polityki zagranicznej (Snyder, Bruck, Sapin ’54;
Jerwis ‘70,’76,’78; Lebow ‘81)
•
Lata 80. synteza trzech nurtów teorii
konstruktywistycznej w ramach badań SM
(modernistyczny, postmodernistyczny,
feministyczy) -> wspólny pogląd: neorealizm i
neoliberalizm są „niedosocjalizowane”
(nie przywiązują dostatecznej uwagi do sposobów, w jakich
aktorzy polityki światowej są społecznie konstruowani)
Konstruktywizm
Konstruktywizm
•
Materialistyczne i indywidualistyczne
trudności z wyjaśnieniem końca zimnej
wojny i ogólnej zmiany systemowej –
konstruktywistyczne teoretyzowanie
•
Rozwój programu badań empirycznych
•
Ostatecznym sprawdzeniem wartości danej
metody musi być zdolność rzucenia nowego
światła na konkretne problemy polityki
światowej
•
Wraz z wysiłkami empirycznymi wyjaśniać
czym jest konstruktywizm, czym się różni od
materialistycznego i indywidualistycznego
podejścia oraz jaki wpływ mają te różnice
dla teorii polityki międzynarodowej
Wendt opiera się na dwóch
Wendt opiera się na dwóch
poziomach
poziomach
poziom założeń lub
pytań wyższego rzędu
o to, czym jest to, co
badamy,
jak możemy to wyjaśnić
ontologia, epistemologia,
metody
Pytania wyższego rzędu to
kwestie teorii społecznej,
te z kolei nie są teoriami
polityki
międzynarodowej
Poziom konkretny lub
pytań pierwszego rzędu
konkretna dziedzina
Teoria konkretna opiera się
na teorii społecznej, ale
nie da się z niej
„wyczytać”
Żadna teoria nie wynika
bezpośrednio z jej
ontologicznych założeń,
lecz wpływają one
znacząco na różnice
między nimi.
Teoria społeczna
Teoria społeczna
zajmuje się
zajmuje się
podstawowymi założeniami badań
podstawowymi założeniami badań
społecznych:
społecznych:
•
naturą ludzkiej
sprawczości
•
jej stosunkiem do
struktur społecznych
•
rolą idei i sił
materialnych w życiu
społecznym
•
Właściwym sposobem
wyjaśniania w
naukach społecznych
•
ontologiczne i
epistemologiczne pytania
można stawiać wobec
wszystkich związków
międzyludzkich, a nie tylko
polityki międzynarodowej
•
nikt nie „widzi” państwa czy
systemu
międzynarodowego
•
polityka międzynarodowa
nie jest bezpośrednio
dostępna naszym zmysłom,
a jej teorie są
kwestionowane na
poziomie tego, co teoretyk
„widzi”
Struktura systemu
Struktura systemu
międzynarodowego
międzynarodowego
•
Neorealiści – rozkład sił czy potencjałów
materialnych (materializm)
•
Neoliberałowie – materialne możliwości instytucje
(baza materialno-instytucjonalna)
•
Konstruktywiści – rozmieszczenie czy rozkład idei
(ontologia jest idealistyczne)
Badania empiryczne pomagają w decyzji która
koncepcja jest najlepsza, lecz „obserwowanie”
nieobserwowalnego jest powiązane z przyjętymi
założeniami teoretycznymi (luka istniejąca między
teorią a rzeczywistością „niedookreślenie teorii
przez dane empiryczne”)
Pytania empiryczne są powiązane z
ontologicznymi i epistemologicznymi
Odpowiedź na pytanie „co jest
przyczyną czego?” zależy od odpowiedzi
na pytania „co to jest?” i „jak to
zbadać?”
Istnieją co najmniej 4 socjologiczne
ujęcia polityki międzynarodowej:
indywidualizm, holizm, materializm i
idealizm
Koncepcja systemu
Koncepcja systemu
państw
państw
Konstruktywizm nie jest polityką
międzynarodową – jak społecznie
skonstruowani są aktorzy
Model „state-systemic project” -
Waltz ‘59 (neorealizm)
* jednostki - państwa
* poziom analizy – system
międzynarodowy
Państwocentryzm – „state-
Państwocentryzm – „state-
centrism”
centrism”
•
Zasadniczym problemem ładu w życiu społecznym
jest stosowanie siły
•
Inne stosunki społeczne nie mogłyby istnieć w
takich formach, w jakich występują, jeśli nie byłyby
spójne z „siłami”, głównie ze „stosunkami
destrukcji”
•
Jeśli ludzie będą zabijać lub pokonywać, nie będą
współpracować w sferze gospodarki lub praw
człowieka
•
Siła może występować wszędzie, ma zdolność do
użycia zorganizowanej przemocy (problem jej
rozkładu i regulacji)
Państwocentryzm
Państwocentryzm
•
Państwo jest strukturą władzy politycznej – monopol na
prawomocne stosowanie zorganizowanej przemocy –
państwa muszą być kontrolowane
•
Państwa nie zawsze dominowały w sferze stosowania
siły (rywalizacja miast-państw, związków miast,
kondotierów i piratów, terrorystów, grup partyzanckich)
•
Monopol na możliwość stosowania zorganizowanej
przemocy – wzajemne uznanie się jako jedynych
aktorów uprawnionych do stosowania zorganizowanej
przemocy (oligopol)
•
Państwa stanowią dominującą formę podmiotowości
we współczesnej polityce światowej – winny one
stanowić podstawową jednostkę analizy w globalnej
regulacji stosowania siły
Państwo w centrum
Państwo w centrum
systemu międzynarodowego
systemu międzynarodowego
•
Niebędący państwem aktorzy (wewnątrzkrajowi,
transnarodowi) mogą wpływać na częstość i/lub sposób, w
jaki państwa angażują się w stosowanie zorganizowanej
przemocy
•
Łańcuch przyczyn wojny i pokoju nie kończy się na państwie
•
Państwa są podstawowym medium, poprzez które wpływy
innych aktorów na regulowanie stosowania przemocy
przechodzą do systemu światowego
•
Aktorzy niepaństwowi mogą być ważniejsi jako inicjatorzy
zmiany, ale zmiana systemu następuje przez państwa
•
Państwa posiadają cechy ludzkie: intencjonalność,
racjonalność, interesy itd., są podmiotami sprawczymi,
agentami
Teoria systemów
Teoria systemów
Rzadko państwa izolują się od
innych,
Większość jest częścią względnie
stałych systemów obejmujących
inne, niezależne pastwa, co rzutuje
na ich zachowanie
Współczesne systemy państw
uznają ich pr. suwerenności (własna
tożsamość, system, którego są
częścią)
Dwa znaczenia teorii jako
Dwa znaczenia teorii jako
„systemowa”
„systemowa”
•
System międzynarodowy jako
zmienna zależna
Przedmiot wyjaśniania czyni wzory
lub regularności zachowania
państwa na poziomie grupy lub
populacji, czyli systemu państw
(„teoria polityki międzynarodowej”
- Waltz)
-Wiedza o SM zawiera teorię
polityki międzynarodowej i
zagranicznej, lecz ich zmienne
zależne – zachowanie grupowe
versus zachowanie jednostkowe –
znajdują się na różnych poziomach
analizy dlatego ich wyjaśniania nie
są porównywalne
•
System jako zmienna niezależna
Teoria systemowa (strukturalna) –
gdy kładzie nacisk na przyczynową
moc struktury systemu
międzynarodowego w wyjaśnianiu
postępowania państwa
- zachowanie czy postępowanie może
mieć ch. jednostkowy lub grupowy
- wyjaśnia politykę międzynarodową
przez odniesienie do „strukury”
(systemu międzynarodowego)
-neorealizm – teoria systemowa,
dostrzega najważniejsze przyczyny
wydarzeń międzynarodowych we
właściwościach występujących na
poziomie systemu (anarchia, rozkład
potencjałów czy możliwości)
Systemowa teoria polityki
Systemowa teoria polityki
międzynarodowej - Wendt
międzynarodowej - Wendt
•
Struktury nie mogą wywierać wpływu z pominięciem atrybutów i
interakcji jednostek składowych „agentów”
•
zadanie „systemowej” teorii – pokazanie, jak agenci są przez system
różnie kształtowani (strukturowani) by przynosić różne rezultaty
•
Teoria systemów możliwa jest tylko gdy oddzielamy 2 poziomy
analizy: wewnętrzny poziom jednostek składowych, elementów i
poziom systemu
–
grunt empiryczny – wzajemna zależność międz. nie wzrasta,
gęstość interakcji wewnątrz państw jest znacznie większa niż
między nimi (polityka wew. i systemowa)
–
grunt prawny – z istoty państw i międz. instytucji suwerenności
wynika, ze wzajemna zależność p. zaciera granicę między polityką
wewnętrzną i zagraniczną, we współczesnym systemie międz.
polityczna podległość zorganizowana jest na 2 sposoby: pionowo
wewnątrz p. („hierarchia”) i poziomo między nimi („anarchia”)
w stos. wew. – struktura przepisów, czyniąca władzę p.
odpowiedzialną wobec społeczeństwa
w stos. zagr. – związane są innym zbiorem zasad, pewną logiką lub
logiką anarchii
•
Państwa są rdzeniem każdego syst. międz.,
stanowią odrębne byty, bez których
„między”narodowy system nie mógłby istnieć
- w systemach międz. , które są
niezróżnicowane instytucjonalnie jedyną logiką
jest logika relacji międzypaństwowych (mogą tu
występować odrębne „sektory” interakcji gosp.,
polit., milit.), lecz gdy nie są one wyodrębnione
nie tworzą odrębnej logiki
np. w sferze gosp. p. oddziaływają na siebie od
stuleci, głównie prowadząc polit. handlową
(logika rywalizacji militarnej)
od II WŚ system międz. jest znacznie
zróżnicowany instytucjonalnie (w sferach polit.,
gosp., globalnego społeczeństwa
obywatelskiego) czego przyczyną jest kapitalizm
(jego cechą konstytutywną jest separacja
poszczególnych sfer życia społ.)
Koncepcja systemów
Koncepcja systemów
państw
państw
Przedmiot można badać
względnie niezależnie od innych
jednostek i poziomów analizy w
polityce światowej
Nie można badać wszystkiego
jednocześnie
Teoryzowanie systemowe nie jest
realizmem
Neorealizm i jego krytycy
Neorealizm i jego krytycy
•
Theory of International Politics – strukturalizm neorealizmu
Waltza:
-> indywidualizm
- p. przyrównuje do firm, a system międz. do rynku, w ramach
którego p. konkurują między sobą („Międz. systemy polityczne mają,
podobnie, jak rynki gospodarcze, korzenie indywidualistyczne,
powstały samorzutnie i mimowolnie”)
-podkreśla zwrotne oddziaływanie struktury międz. na p. jako
agentów
- konkurencja eliminuje p., które źle działają, a system międz.
socjalizuje p. do zachowywania się w określony sposób
- zależność „od ogółu do szczegółu” (holiści) są u niego słabsze ze
względu na analogię mikroekonomiczną
-> materializm – struktura systemu międz. to rozkład materialnych
sił czy potencjałów w warunkach anarchii
zróżnicowanie struktury systemu->materialne różnice biegunowości
(liczba wielkich mocarstw) – przechodzenie od jednego do drugiego
układu bilateralnego
-> brak zainteresowania interakcją między p. (na poziomie
jednostek, nie –systemu), wyjaśnia grupowe naciski i tendencje
występujące w systemie, a nie działania poszczególnych państw
Krytyka neorealistycznej wersji teorii
Krytyka neorealistycznej wersji teorii
systemowej (indywidualizmu,
systemowej (indywidualizmu,
materializmu i pomijania procesów
materializmu i pomijania procesów
interakcji)
interakcji)
* n. nie potrafi wyjaśnić zmiany strukturalnej
-n. uznaje możliwość zmiany strukturalnej w sensie przejścia
z jednego układu sił do innego
(krytycy – bardziej społeczna niż materialna)
* teoria zbyt niedookreślona aby można wyprowadzać z niej
hipotezy, które dają się sfalsyfikować (każde działanie w
sferze polityki zagr. może być rozumiane jako przykład
równoważenia)
- celem n. nie jest wyjaśnianie polityki zagr., lecz jeśli każda
polityka (prócz narodowego samobójstwa) jest zgodna z
kryteriami równoważenia, to nie jest jasne w jakim sensie
„równoważenie się państw” jest twierdzeniem naukowym
* Czy adekwatnie wyjaśnia „niewielką liczbę dużych i ważnych
rzeczy”,
-politykę siły i równoważenia, tendencje wyjaśnia sam
strukturalny fakt anarchii (rodzaj systemu „pomóż-sobie-
sam”, wynikającego z egoizmu p. w odniesieniu do ich bezp.,
a nie anarchii
Mapa teoretyzowania
Mapa teoretyzowania
strukturalnego
strukturalnego
•
Formy teorii strukturalnej powstałe w ramach
badań SM w świetle 2 debat występujących w teorii
społecznej:
- jedna dot. stopnia w jakim struktury mają ch.
materialny lub społeczny
- druga – stosunek struktury do agentów
W każdej debacie występują 2 pozycje zasadnicze,
co daje 4 socjologiczne ujęcia struktury
(materialistyczne, idealistyczne,
indywidualistyczne i holistyczne) oraz „mapę” 2 x
2 możliwych kombinacji (np. materialistyczno-
indywidualistyczna)
Mapa ma zastosowanie do każdej dziedziny badań
społecznych (od rodziny do systemu światowego),
przedstawia możliwości wyboru jakie mamy gdy
myślimy o ontologii struktury międzynarodowej
Cztery podejścia
Cztery podejścia
socjologiczne
socjologiczne
•
Dyskusja materialno-ideacyjna - dotyczy
relatywnego znaczenia sił materialnych i idei w
życiu społecznym należy do najstarszych w ramach
SM
„jakie znaczenie mają idee w życiu społecznym?”( w
jakim stopniu idee stanowią tworzywo struktury?”
- 2 grupy: materialiści i idealiści
- uznają rolę idei, ale różnią się co, do tego jak głęboki
jest ich wpływ
•
Dyskusja dotycząca stosunku między agentami i
strukturami
„jakie znaczenie ma struktura w życiu społecznym?”
- 2 grupy: indywidualiści i holiści (strukturaliści)
- uznają eksplanacyjną rolę struktury, ale różnią się co do
jej statusu ontologicznego i tego, jak wielkie są jego
wpływy
Materialiści
Materialiści
Fundamentem życia społecznego jest natura i
organizacja sił materialnych
Czynniki materialne: natura ludzka, zasoby
materialne, geografia, siły wytwórcze, siły
destrukcji
Wpływ czynniki niematerialne ma wtórne,
drugorzędne znacznie
Współcześnie często dochodzi do zestawienia
przyczyn wydarzeń „sił i interesów” (tzw. siły
„materialne”) z „ideami”
Skutki sił i interesów nie są stanowione przez
idee
Hipoteza: siły materialne jako takie („ślepe siły
materialne”) rządzą formami społecznymi
Idealiści
Idealiści
Fundamentem społeczeństwa jest natura i struktura
świadomości społecznej (dystrybucja idei czy wiedzy)
np. w postaci norm, zasad, instytucji
Siły materialne mają drugorzędne znaczenie (istota
zależna od znaczenie dla aktorów)
Materialne bieguny w systemie międz. ma znaczenie
od funkcji wspólnych idei (przyjaźń, wrogość)
Konstytutywny, stanowiący wpływ idei – znaczenie i
skutki siły i interesu zależą od idei, jakie żywią aktorzy
Idealizm i struktury społeczne w teorii społecznej są
równie realne jak materializm
Struktura społeczna jest bardziej stanowiona przez
idee niż siły materialne
Większość przedstawicieli badań SM jest
materialistami. Nowoczesna teoria społeczna jest w
omawianym sensie idealistyczna
Inaczej rozumieją wpływ idei:
- materialiści- pierwszeństwo stosunkom
przyczynowym, skutkom i problemom
- idealiści – stosunkom konstytutywnym,
stanowiącym, skutkom i problemom
Stosunki przyczynowe: X->Y
- warunek poprzedzający X – wcześniejszy i niezależny
od Y
- skutek Y
Stosunki stanowiące:
X jest tym, czym jest, na mocy jego stosunku do Y
X zakłada Y – pomiędzy nimi nie ma czasowej
rozłączności
Ich stosunek jest konieczny, a nie przypadkowy
Indywidualiści
Indywidualiści
Wyjaśnienie w naukach społecznych powinno być zredukowane
do cech lub interakcji niezależnych jednostek ludzkich
Koncepcja życia społecznego „od dołu do góry” agregacja w
górę od ontologicznie pierwotnych agentów
Skojarzenia z przyczynowym oddziaływaniem na zachowanie,
ale indywidualistyczny punkt widzenia zwykle nie wyklucza
większej liczby możliwości
Większość traktuje tożsamości i interesy jako czynniki
egzogenne, dana z założenia i zajmuje się tylko następstwami
zachowań
Postać indywidualizmu – racjonalizm (teoria racjonalnego
wyboru i teoria gier), badający logikę wyboru w warunkach
przymusu
Struktury społeczne nie mają stanowiącego wpływu na
agentów (struktury można zredukować do właściwości lub
interakcji ontologicznie pierwotnych indywiduów
Holiści
Holiści
Wpływy struktur społecznych nie dają się
zredukować do niezależnych agentów i ich
interakcji, wpływy te obejmują konstrukcję
agentów w sensie przyczynowym i stanowionym
Koncepcja życia społecznego „z góry na dół”
posuwa się w dół od nieredukowalnych struktur
społecznych
W praktyce najaktywniej teoretyzują na temat
przyczynowego konstruowania agentów
Hipoteza - możliwość stanowienia
Charakter teorii Waltza
Charakter teorii Waltza
Dowodzi, że system międz. selekcjonuje i socjalizuje
państwa, aby „stały się jednakowymi jednostkami
składowymi” – ch. konstruktywistyczny – zachowanie p. i
jego właściwości wynik działania struktury międz.
Oddziaływania struktury mają charakter raczej
przyczynowy, a nie stanowiący – ch. indywidualistyczny
Struktura systemu ma tendencje kształtowania jednostek
Tożsamość p. i interesy trakuje jako dane na sposób
racjonalistyczny
=> Strukturalizm ch. mieszanym (indywidualistycznym) –
niewiele o konstruowaniu p. w ramach systemu międz.
Teorie cechujące się
Teorie cechujące się
materialistycznym i
materialistycznym i
indywidualistycznym podejściem do
indywidualistycznym podejściem do
życia
życia
Klasyczny realizm
- natura ludzka jest kluczową determinantą interesu
narodowego (indywidualistyczny – interesy państw nie są
konstruowane przez system międz.)
- różny stopień materializmu (np. istotna rola „władzy nad
opinią”)
Neorealizm
- większe znaczenie eksplanacyjne strukturze systemu
międz.
- odwołuje się do analogii mikroekonomicznej, wpływa na
zachowanie, nie konstruuje tożsamości (materialistyczny)
Neoliberalizm
- indywidualistyczne podejście do struktury
- siła i interes stanowią materialną bazę systemu
- względnie autonomiczna rolna nadbudowy instytucjonalnej
Teorie zakładające, że cechy agentów
Teorie zakładające, że cechy agentów
(państw) są konstruowane przez
(państw) są konstruowane przez
struktury materialne na poziomie
struktury materialne na poziomie
międz.
międz.
Neorealizm
- podkreśla kształtowanie jednakowych jednostek
składowych,
- większość traktuje tożsamości państw jako dane, a
brak stanowiących wpływów struktury w ich
konceptualizacji (ch. indywidualistyczny)
Teoria systemów światowe (ch. holisyczno-
materialistyczna)
- podkreśla rola stosunków produkcji niż sił
wytwórczych
Neogramściański marksizm
- marksizm zajmujący się rolą ideologii wschodniej
półkuli, pozostaje zakorzeniony w bazie materialnej
Teorie głoszące, że tożsamości i interesy
Teorie głoszące, że tożsamości i interesy
państw są w znacznej mierze konstruowane
państw są w znacznej mierze konstruowane
przez politykę wewnętrzną (indywidualizm
przez politykę wewnętrzną (indywidualizm
na poziomie systemu) o bardziej społecznej
na poziomie systemu) o bardziej społecznej
strukturze systemu międz.:
strukturze systemu międz.:
Liberalizm – podkreśla rolę czynników
wewnętrznych w kształtowaniu interesów p.,
których realizacja na poziomie systemu jest
krępowana przez instytucje
Neoliberalizm – podkreśla rolę oczekiwań, a
nie siły i interesu, opiera się na ontologii
neorealistycznej
Spór – zgodne co do indywidualistycznego
ujęcia struktury systemu, rozróżnienie w
znaczeniu siły i interesu albo idei i instytucji
Teorie konstruktywistyczne
Teorie konstruktywistyczne
zakładają, że struktura międz. składa się z
zakładają, że struktura międz. składa się z
podzielonej wiedzy, co wpływa na zachowanie p., na
podzielonej wiedzy, co wpływa na zachowanie p., na
ich tożsamości i interesy.
ich tożsamości i interesy.
Szkoła angielska
- nie zajmuje się kształtowaniem się tożsamości p.,
traktuje system międz. jakby był społecznością rządzącą
się wspólnymi normami
Szkoła społeczeństwa światowego
- zajmuje się rolą kultury globalnej w konstruowaniu p.
Postmoderniści
- do badań SM wprowadzili współczesną teorię
konstruktywistyczną, krytycy materializmu i
razcjonalizmu
Teoria feministyczna
- tożsamości p. są konstruowane przez społeczne
struktury płci kulturowej na poziomie naukowym i
globalnym
Trzy interpretacje
Trzy interpretacje
metodologiczna – metody i pytania, pewne dane i
kwestie „w nawiasie”, którymi mogą zająć się inni,
endogenne i egzogenne w stosunku do struktury ze
względu na teorię, a nie rzeczywistość
ontologiczna – z jakiego rodzaju „czegoś” zrobiony
jest system międz., jak analizować to, „co się
dzieje”, gdy aktorzy wchodzą w interakcje, czym są
dane – procesami społecznie podtrzymywanymi czy
trwałe obiekty poza społeczną przestrzenią i czasem
empiryczna – w jakiej mierze tożsamości i interesy
p. są konstruowane przez struktury wewnętrzne i
systemowe? w jakim stopniu tożsamości p. i ich
interesy są stałe?
Epistemologia i via media
Epistemologia i via media
Kwestia najbardziej dzieląca badaczy SM
Trzecia Debata – podział na 2 obozy (zastosowanie
metody nauk przyrodniczych w badaniach społecznych)
- większość – nauka jest dyskursem uprzywilejowanym
poznawczo, dzięki czemu stopniowo rozumiemy świat
(pozytywiści –materialiści)
- mniejszość – nie uznaje uprzywilejowanego poznawczo
statusu nauki w wyjaśnianiu otaczającego świata
(postpozytywiści
via media (droga pośrednia) - pogodzenie stanowisk
ontologicznych i epistemologicznych:
- tym, co liczy się rzeczywiście, jest to, co istnieje, a nie to,
jak to poznajemy
- naukowa powinna kierować się pytaniami niż metodami,
a doniosłość konstytutywnych pytań przyznaje metodom
interpretatywnym istotną rolę w naukach społecznych
Dziękuję za uwagę
Dziękuję za uwagę
Natalia Dębowska
Stosunki Międzynarodowe
I SUM