1

ZAKAŻENIA W PLACÓWKACH OCHRONY ZDROWIA

CHARAKTERYSTYKA MIKROFOLRY

ORGANIZMU CZŁOWIEKA

część I

KLASYFIKACJA

DROBNOUSTROJÓW

mgr MAŁGORZATA PILARSKA

specjalista mikrobiologii

2009

Kopiowanie i rozpowszechnianie bez wiedzy i zgody autora w całości lub części zabronione

2

KLASYFIKACJA DROBNOUSTROJÓW

Morfologia

Wielkość

Budowa komórki

BAKTERIE

Królestwo
Procariotae

Ziarniaki
pałeczki
Laseczki
Krętki
Przecinkowce
Śrubowce

Szerokość: 0,4 - 1µm
Długość:
0,5 – 10 µm

1 µm = 10

– 6

m

Ściana komórkowa
Błona komórkowa
Cytoplazma
Nukleoid (brak błony
jądrowej)
Rzęski, otoczki,
przetrwalniki

WIRUSY

Symetria struktury:
Spiralna, sześcienna,
kubiczna, wielościenna

Wirus polio: 28 nm
Wirus grypy: 80-120 nm
Wirus krowianki : 200-300 nm
1 nm = 10

– 9

m

Rdzeń wirusa:
DNA lub RNA
Plaszcz bialkowy:
Kapsyd zbudowany z
kapsomerów

GRZYBY

Królestwo
Eucariotae

Grzybnia zbudowana ze
strzępek (pleśniowe,

dermaytofity) lub
jednokomórkowe
(drożdżaki)

Drożdzaki małe: 8 – 20 µm
Duże komórki: 10-50 µm

- Ściana komórkowa
zbudowana z chityny
- Błona komórkowa
- Jądro z błoną jądrową

3

KLASYFIKACJA DROBNOUSTROJÓW

Morfologia

Wielkość

Budowa komórki

PIERWOTNIAKI

Królestwo
Eucariotae

-pełzaki (ameby)
-wiciowce (lamblie,
rzęsistki)
-kokcydia
(toksoplazma)
-orzęski
(balantidium)

Od kilku- kilkunastu- do
kilkudziesięciu, kilkuset
mikrometrów

1 µm = 10

– 6

m

Jednokomórkowce
Formy wegetatywne:
jadro z błoną jądrową, witki
+ formy przetrwalnikowe

PRIONY

Infekcyjne białko
Prowdopodobnie
brak komponenty
kwasu nukleinowego

Ciężar cząstki:
33 – 35 kDa

4

KLASYFIKACJA WAŻNIEJSZYCH BAKTERII

CHOROBOTWÓRCZYCH

• GRAM (+)

Ziarenkowce
Laseczki
Pałeczki
Maczugowce
Prątki
nitkowate

• GRAM (-)

Ziarenkowce
Przecinkowce
Spiralne (krętki)
Zakrzywione pałeczki

BAKTERIE ATYPOWE:
Mykoplazmy
Chlamydia
Riketsje

5

KLASYFIKACJA WAŻNIEJSZYCH BAKTERII

CHOROBOTWÓRCZYCH

• TLENOWE

Ziarenkowce
Laseczki
Pałeczki
Maczugowce
Prątki
Nitkowate

• BEZTLENOWE

Ziarenkowce
Laseczki
Pałeczki
Nitkowate

BAKTERIE ATYPOWE:
Mykoplazmy
Chlamydia
Riketsje

6

KLASYFIKACJA WAŻNIEJSZYCH BAKTERII CHOROBOTWÓRCZYCH

BAKTERIE GRAM (+) DODATNIE - TLENOWE

• Ziarenkowce:

• GRONKOWCE:

Staphylococcus aureus
S.epidermidis, S.saprophyticus, S.hominis, S. warneri (ok..

30 gat. gr.koagulazoujemnych)

*

PACIORKOWCE: (α,β-hemolizujące)

Streptococcus pyogenes – gr.serol.A
S.agalactiae – gr.serol.B
Pac.ß-hem.gr.serol.C,G,F
S.pneumoniae
Str.gr.viridans (zieleniące)

• ENTEROKOKI

Enterococcus faecalis, E.faecium, E.gallinarum,

E.casseliflavus i inne

7

KLASYFIKACJA WAŻNIEJSZYCH BAKTERII CHOROBOTWÓRCZYCH

BAKTERIE GRAM (+) DODATNIE - TLENOWE

•

LASECZKI:

Bacillus anthracis – laseczka wąglika
Bacillus cereus

•

PAŁECZKI:

Listeria monocytogenes (listerioza)
Erysipelothrix rhusiopatiae (różyca)
Lactobacillus

•

MACZUGOWCE:

Corynebacterium diphteriae – maczugowiec błonicy
Inne gat. Corynebacterium: C.jeikeium

•

PRĄTKI:

Mycobacterium tuberculosis (prątek gruźlicy)
M.avium, M.bovis

•

NITKOWATE:

Nocardia

8

KLASYFIKACJA WAŻNIEJSZYCH BAKTERII

CHOROBOTWÓRCZYCH

BAKTERIE GRAM (+) DODATNIE -

BEZTLENOWE

BEZTLENOWE

• Ziarenkowce:

Peptostreptococcus anaerobius, P.prevotti, i inne gat.

• Laseczki:

Clostridium tetani – laseczka tężca
C.botulinum – laseczka jadu kiełbasianego
C.perfringens – zgorzel gazowa
C.septicum - zgorzel
C.difficile – rzekomobłoniaste zap.jelita grubego

• Pałeczki:

Propionibacterium
Eubacterium

• Nitkowate:

Actinomyces israeli (aktynomykoza)

9

KLASYFIKACJA WAŻNIEJSZYCH BAKTERII CHOROBOTWÓRCZYCH

BAKTERIE GRAM (-) UJEMNE - TLENOWE

*

ZIARENKOWCE:

Neisseria meningitidis – dwoinka zapalenia opon m-

rdzeniowych

Neisseria gonorrhoeae – dwoinka rzeżączki
Moraxella catarrhalis

• PRZECINKOWCE:

Vibrio cholerae (przcinkowiec cholery)

• SPIRALNE (krętki):

Borrelia burgdorferi (borelioza), B.recurrentis
Treponema pallidum (krętek kiły)
Leptospira interrogans, i inne gat.

• ZAKRZYWIONE (mikroaerofilne):

Campylobacter jejuni (biegunki)
Helicobacter pylori (wrzody żołądka i dwunastnicy)

10

KLASYFIKACJA WAŻNIEJSZYCH BAKTERII CHOROBOTWÓRCZYCH

BAKTERIE GRAM (-) UJEMNE - TLENOWE

• PAŁECZKI:

• Enterobacteriaceae:

Escherichia coli, Klebsiella, Enterobacter, Serratia,

Citrobacter, Proteus, Morganella, Providencia, Salmonella,

Shigella, Yersinia, inne rodzaje

• niefermentujące:

Pseudomonas aeruginosa i inne gat.,
Acinetobacter baumannii i inne gat.,
Alcaligenes spp.
Stenotrophomonas maltophilia
Bordetella pertussis (pał.krztuśca) i inne gat.

11

KLASYFIKACJA WAŻNIEJSZYCH BAKTERII

CHOROBOTWÓRCZYCH

BAKTERIE GRAM (-) UJEMNE -

BEZTLENOWE

BEZTLENOWE

*

ZIARENKOWCE:

Veilonella

• PAŁECZKI:

* Bacteroides fragilis, B.oralis
* Prevotella melaninogenica
* Porphyromonas asaccharolytica
* Fusobacterium necrophorum, F.nucleatum

12

KLASYFIKACJA WAŻNIEJSZYCH BAKTERII

CHOROBOTWÓRCZYCH

BAKTERIE ATYPOWE

*

MYKOPLAZMY:

- Mycoplasma pneumoniae (zap.płuc) M.urealitycum,

M.hominis
- Ureaplasma urealitycum (zakażenia dróg moczowo-

płciowych)

* CHLAMYDIA:

- Chlamycdia trachomatis (jaglica)
- Chlamydia pneumoniae (zakaż.dróg oddechowych)

* RIKETSJE:

- Rickettsia provazeki, R.typhi

Inne: R. ricketsii, R.conorii, R.acari, R.tsutsugamushi

- Coxiella burnetii (gorączka Q)

13

KLASYFIKACJA WAŻNIEJSZYCH BAKTERII

CHOROBOTWÓRCZYCH

Dziękuję za uwagę