Pojęcie przestrzeni,

gospodarki i polityki

przestrzennej

Wykład 1

Przestrzeń

 Absolutna: obszar mieszczący wszelkie

byty przestrzenne

 Geograficzna: niejednorodna,

trójwymiarowa przestrzeń obejmują

elementy tworzące powierzchnię Ziemi

 Geodezyjna: homogeniczna przestrzeń

określana w wyniku pomiaru,a więc

ujmowana w kategoriach ilościowych,

mierzalna

 Geometryczna: rozciągłość

trójwymiarowa (długość, szerokość,

głębokość)

Przestrzeń

 Fizyczna: obszar, wewnątrz którego

zachodzą zjawiska fizyczna

 Psychologiczna: obszar procesów

psychicznych (realny i wyobrażeniowy),
obszar regulacji kontaktów między ludźmi

 Społeczna: obszar relacji społecznych,

sposób zróżnicowania struktury
społecznej (etnicznego, ekonomicznego,
społecznego)

Przestrzeń kulturowa



Typ krajobrazu charakterystyczny dla

danej kultury, sposób uporządkowania

krajobrazu (architektura, obiekty

sakralne, ukształtowanie terenu,

roślinność)



Sposób postrzegania rzeczywistości

(poczucie zatłoczenia i przestronności

itp.),



Typ krajobrazu, z którym odczuwamy

tożsamość (przestrzeń magiczna,

krajobraz ojczysty itp.)

Przestrzeń filozoficzna

 Platon: coś, w czym umiejscowione

są wszelkie przedmioty,

 Arystoteles: rzecz materialna

związana z kategorią miejsca

 Kant: subiektywna forma

doświadczenia zmysłowego
istniejąca obok czasu

Przestrzeń ekonomiczna

 Obszar (przestrzeń geograficzna), w

którym występuje aktywność
gospodarcza i społeczna człowieka

 Zasób przyrody (naturalny)
 Zasób odnawialny
 Zasób ograniczony

Przestrzeń jako zasób

ograniczony

 Istnieją konkurencyjne zastosowania tego

zasobu

 Istnieją konflikty między sposobami

zagospodarowania przestrzeni

 Można stosować kategorie ekonomiczne,

to znaczy traktować przestrzeń w ramach
pojęcia efektywności

 Istnieje problem gospodarowania

przestrzenią

Gospodarka przestrzenna

 Praktyka postępowania z

przestrzenią:



próba świadomego oddziaływania na
kształt i strukturę przestrzeni w takim
kierunku, aby możliwe było optymalne
zaspokojenie potrzeb społecznych



Świadome oddziaływanie na relacje
przestrzenne między ludźmi po to, by
relacje te nie zaburzały porządku
społecznego

Praktyka GP obejmuje:

 Działalność inwestycyjną (realizacja

celów i zadań podmiotów gospodarczych,

prywatnych, samorządowych i

państwowych)

 Działalność koordynacyjno- regulacyjną

(decyzje organów administracji o

sposobie przeznaczania, sposobie

użytkowania i zagospodarowania

gruntów)

 Działalność kontrolną (nadzór zgodności z

prawem działań wobec przestrzeni)

System gospodarki

przestrzennej

 Elementy bierne:



Stacjonarne, czyli działki o określonym
sposobie użytkowania



Wiążące: infrastruktura techniczna
(szlaki komunikacyjne, wodociągi,
kanalizacja, linie energetyczne,
rurociągi itp.)

 Elementy czynne:



podmioty gospodarcze



System regulacji rozwoju
przestrzennego

Gospodarka przestrzenna

 Obszar badań naukowych w

następujących wymiarach (w wymiarze

pozytywnym i normatywnym):

 Teoria rozmieszczenia sił wytwórczych
 Teoria lokalizacji
 Teoria osadnictwa
 Teoria rozmieszczenia infrastruktury
 Teoria ochrony przestrzeni
 Teoria polityki przestrzennej

Polityka przestrzenna

 Planowa działalność, która polega na

wykorzystywaniu praw, jakie rządzą
kształtowaniem i użytkowaniem
przestrzeni w celu racjonalnego jej
zagospodarowania

 Praktyka organów administracji

publicznej

 Składowa polityki gospodarczej
 Teoria naukowa

System polityki

przestrzennej

 Polityka przestrzenna w ścisłym

znaczeniu: decyzje władz publicznych

dotyczące zagospodarowania przestrzeni

w istniejących warunkach społecznych,

ekonomicznych, politycznych,

technicznych

 Mechanizm podejmowania decyzji

przestrzennych

 Planowanie przestrzenne: tworzenie

projektów zagospodarowania

przestrzennego

Cechy GP jako nauki

 Umiejscowienie w różnych grupach

nauk (nauki społeczne, nauki o

ziemi, nauki przyrodnicze, historia,

nauki inżynieryjne, matematyka,

statystyka, ekonometria)

 Powiązanie nauki z praktyką i ścisły

związek z polityką przestrzenną

Nauki o ziemi

 Geodezja i kartografia
 Fizyka Ziemi
 Meteorologia
 Fizyka zewnętrznych warstw ziemi i

badania przestrzeni kosmicznej

 Oceaonologia
 Geologia
 Geografia fizyczna i gospodarcza

Nauki społeczne

 Ekonomia
 Socjologia
 Demografia
 Psychologia
 Prawo
 Politologia
 historia

Nauki przyrodnicze i

techniczne

 Ekologia i etologia
 Architektura i urbanistyka
 Gospodarka (inżynieria) wodna
 Inżynieria ruchu
 Łączność
 Inżynieria środowiska
 Sozologia
 sozotechnika