PRZEGLĄDY

PRZEGLĄDY

/ WSKAŹNIKI

/ WSKAŹNIKI

EKOLOGICZNE

EKOLOGICZNE

Marta Jarocka

Marta Jarocka

Małgorzata

Małgorzata

Chlebek

Chlebek

Paweł Wódz

Paweł Wódz

Plan prezentacji

Plan prezentacji

I.

I.

Przeglądy ekologiczne

Przeglądy ekologiczne

1.

1.

Definicja

Definicja

2.

2.

Historia

Historia

3.

3.

Uwarunkowania prawne

Uwarunkowania prawne

4.

4.

Cel sporządzania przeglądu ekologicznego

Cel sporządzania przeglądu ekologicznego

5.

5.

Podmioty oraz treść przeglądu ekologicznego

Podmioty oraz treść przeglądu ekologicznego

II.

II.

Wskaźniki ekologiczne

Wskaźniki ekologiczne

1.

1.

Definicja

Definicja

2.

2.

Wskaźniki ONZ

Wskaźniki ONZ

3.

3.

Wskaźniki WHO

Wskaźniki WHO

4.

4.

Ekologiczny odcisk stopy

Ekologiczny odcisk stopy

5.

5.

Wskaźniki ESI i EPI

Wskaźniki ESI i EPI

6.

6.

Dobre praktyki

Dobre praktyki

Definicje przeglądu ekologicznego

Definicje przeglądu ekologicznego

Definicja 1

Definicja 1

dokument

dokument

, który powstaje

, który powstaje

przy ewentualnych wątpliwościach co

przy ewentualnych wątpliwościach co

do prawidłowego prowadzenia określonej instalacji w zakresie

do prawidłowego prowadzenia określonej instalacji w zakresie

ochrony środowiska

ochrony środowiska

i przy stwierdzonym przez

i przy stwierdzonym przez

organy kontrolne

organy kontrolne

(np. WIOŚ) fakcie, że dany obiekt wpływa ponad miarę negatywnie na

(np. WIOŚ) fakcie, że dany obiekt wpływa ponad miarę negatywnie na

środowisko lub przeprowadzona kontrola, wizja terenowa lub oględziny

środowisko lub przeprowadzona kontrola, wizja terenowa lub oględziny

wskazują, że prowadzona działalność stacji jest uciążliwa dla

wskazują, że prowadzona działalność stacji jest uciążliwa dla

środowiska

środowiska

Definicja 3

Definicja 3

Według definicji ICC (International Chamber of Commerce) przegląd

Według definicji ICC (International Chamber of Commerce) przegląd

ekologiczny jest systematyczną, udokumentowaną, okresową i celowo

ekologiczny jest systematyczną, udokumentowaną, okresową i celowo

przeprowadzaną oceną organizacji,

przeprowadzaną oceną organizacji,

systemu zarządzania i

systemu zarządzania i

procesów stworzonych w celu ochrony środowiska

procesów stworzonych w celu ochrony środowiska

. Przegląd

. Przegląd

ekologiczny jest jednym z

ekologiczny jest jednym z

elementów ekokontroli

elementów ekokontroli

Definicja 3

Definicja 3

dokument

dokument

podobny w formie do „Raportu oddziaływania na

podobny w formie do „Raportu oddziaływania na

środowisko”, ale przygotowywany

środowisko”, ale przygotowywany

nie na etapie inwestycji, lecz w

nie na etapie inwestycji, lecz w

trakcie prowadzenia eksploatacji obiektu

trakcie prowadzenia eksploatacji obiektu

Przegląd ekologiczny/ ekoaudyt -

Przegląd ekologiczny/ ekoaudyt -

historia

historia



Pierwsze audyty wewnętrzne w zakresie kontroli jakości zostały

Pierwsze audyty wewnętrzne w zakresie kontroli jakości zostały

przeprowadzone w latach sześćdziesiątych XX wieku, natomiast

przeprowadzone w latach sześćdziesiątych XX wieku, natomiast

pierwszy ekoaudyt/ przegląd ekologiczny

pierwszy ekoaudyt/ przegląd ekologiczny

odbył się w końcu lat

odbył się w końcu lat

siedemdziesiątych (

siedemdziesiątych (

lata 70-te

lata 70-te

) XX wieku w

) XX wieku w

USA

USA



W Europie

W Europie

audyt ekologiczny rozpowszechniła w

audyt ekologiczny rozpowszechniła w

1989

1989

roku

roku

Międzynarodowa Izba Handlowa

Międzynarodowa Izba Handlowa



W Europie przeglądy ekologiczne jeszcze do niedawna stosowane były

W Europie przeglądy ekologiczne jeszcze do niedawna stosowane były

głównie w krajach zachodnich.

głównie w krajach zachodnich.

W Polsce przed przystąpieniem do

W Polsce przed przystąpieniem do

Unii Europejskiej

Unii Europejskiej

przeglądy ekologiczne

przeglądy ekologiczne

przeprowadzane były

przeprowadzane były

przeważnie

przeważnie

podczas przygotowania procesów prywatyzacyjnych

podczas przygotowania procesów prywatyzacyjnych



Popularność przeglądów ekologicznych w Polsce znacznie wzrosła po

Popularność przeglądów ekologicznych w Polsce znacznie wzrosła po

01.05.2004 r., ponieważ

01.05.2004 r., ponieważ

w krajach Unii Europejskiej przeglądy ekologiczne stanowią

w krajach Unii Europejskiej przeglądy ekologiczne stanowią

systemowy element zarządzania środowiskowego

systemowy element zarządzania środowiskowego



Unia Europejska

Unia Europejska

usankcjonowała w formie regulacji ekoaudyt

usankcjonowała w formie regulacji ekoaudyt

,

,

jako element rachunkowości zewnętrznej, nakładając

jako element rachunkowości zewnętrznej, nakładając

od 1993 roku

od 1993 roku

na kraje członkowskie

na kraje członkowskie

obowiązek jego przeprowadzania

obowiązek jego przeprowadzania

. Działania

. Działania

te przyjęły ostatecznie formę programu zarządzania środowiskowego i

te przyjęły ostatecznie formę programu zarządzania środowiskowego i

audytu EMAS (Environmental Management and Audit Scheme)„

audytu EMAS (Environmental Management and Audit Scheme)„



Obecnie w krajach Unii Europejskiej

Obecnie w krajach Unii Europejskiej

ekoaudyt jest jednym z

ekoaudyt jest jednym z

podstawowych narzędzi

podstawowych narzędzi

nadzoru ochrony środowiska i

nadzoru ochrony środowiska i

oceny

oceny

ekologicznej

ekologicznej

Uwarunkowania prawne konieczności opracowania

Uwarunkowania prawne konieczności opracowania

przeglądu ekologicznego (1)

przeglądu ekologicznego (1)

Podstawa prawna:



Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska /Dz.U. Nr 62, poz.627 z póź.zmianami/ Dział V art.237
Ustawa z dnia 27 lipca 2001r. o wprowadzeniu ustawy Prawo ochrony środowiska,ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw

/Dz.U. Nr 100, poz.1085 z póź.zmianami/ art.32

 
Informacje ogólne:



Powstanie przeglądu ekologicznego wynika z zapisu w art. 237 prawa ochrony środowiska, gdzie wskazuje się że

konieczność przygotowania przeglądu powstaje w razie stwierdzenia okoliczności wskazujących na możliwość

negatywnego oddziaływania instalacji na środowisko, a obowiązek taki może nałożyć organ ochrony środowiska /np.

Wójt, Starosta, Prezydent/



Wojewoda /z urzędu/ w drodze decyzji administracyjnej zobowiązuje prowadzącego instalację do sporządzenia i przedłożenia przeglądu

ekologicznego



W kolejnym artykule prawa ochrony środowiska /238/ określone są wszelkie niezbędne, wymagane informacje konieczne do zawarcia w

przeglądzie ekologicznym

Termin załatwienia sprawy:



Bez zbędnej zwłoki-nie później niż w ciągu miesiąca



W sprawach szczególnie skomplikowanych-dwa miesiące

Forma załatwienia sprawy:



Decyzja administracyjna

Opłaty:



Zwolnione z opłat- wykonanie obowiązku ustawowego

Tryb odwoławczy:



Stronie przysługuje prawo wniesienia odwołania do Ministra Środowiska za pośrednictwem Wojewody w terminie 14 dni od daty

otrzymania decyzji

 
Organ odwoławczy:



Minister Środowiska

Uwarunkowania prawne konieczności opracowania

Uwarunkowania prawne konieczności opracowania

przeglądu ekologicznego (2)

przeglądu ekologicznego (2)

Art. 237

W razie stwierdzenia okoliczności wskazujących na możliwość negatywnego oddziaływania

instalacji na środowisko, organ ochrony środowiska może, w drodze decyzji, zobowiązać

prowadzący instalację podmiot korzystający ze środowiska do sporządzenia i przedłożenia

przeglądu ekologicznego

Art. 239.

W decyzji, o której mowa w art. 237, organ właściwy do jej wydania może:

1) ograniczyć zakres przedmiotowy przeglądu ekologicznego,

2) wskazać metody badań i studiów

Art. 240.

Jeżeli możliwość negatywnego oddziaływania na środowisko wynika z funkcjonowania instalacji,

która nie jest

kwalifikowana jako przedsięwzięcie mogące znacząco oddziaływać na środowisko, o którym mowa

w art. 51 ust. 1, organ właściwy do nałożenia obowiązku sporządzenia przeglądu określa, które z

wymagań

wymienionych w art. 238 należy spełnić, sporządzając przegląd ekologiczny

Uwarunkowania prawne konieczności opracowania

Uwarunkowania prawne konieczności opracowania

przeglądu ekologicznego (3)

przeglądu ekologicznego (3)

Art. 241.

1. Jeżeli możliwość negatywnego oddziaływania na środowisko wynika z działalności

podmiotu korzystającego ze środowiska innej niż eksploatacja instalacji, art. 237, 239

pkt 2 i art. 240 stosuje się odpowiednio.

2. Jeżeli przegląd ekologiczny dotyczy drogi, linii kolejowej, linii tramwajowej, lotniska lub

portu, obowiązek sporządzenia przeglądu spoczywa na zarządzających tymi

obiektami.

Art. 242.

1. Minister właściwy do spraw środowiska może określić, w drodze rozporządzenia,

dodatkowe wymagania, jakie powinien spełniać przegląd ekologiczny dla

poszczególnych rodzajów instalacji.

2. W rozporządzeniu, o którym mowa w ust. 1, mogą zostać ustalone szczegółowe

wymagania odnośnie do:

a) formy sporządzania przeglądu,

b) zakresu zagadnień, które powinny zostać określone i ocenione w przeglądzie,

c) rodzaju dokumentów, z których informacje powinny zostać uwzględnione w przeglądzie.”

Cel sporządzania przeglądu ekologicznego

Cel sporządzania przeglądu ekologicznego



Przegląd Ekologiczny (PE) jest obowiązującym w Polsce środkiem

Przegląd Ekologiczny (PE) jest obowiązującym w Polsce środkiem

prawnym, gwarantującym właściwe i wyważone podejmowanie

prawnym, gwarantującym właściwe i wyważone podejmowanie

decyzji o warunkach eksploatacji istniejących instalacji,

decyzji o warunkach eksploatacji istniejących instalacji,

uwzględniającym aspekty środowiskowe (w tym wymagania BAT2

uwzględniającym aspekty środowiskowe (w tym wymagania BAT2

1)

1)

)

)



Dalekosiężnym celem przeglądu jest ograniczenie w możliwie

Dalekosiężnym celem przeglądu jest ograniczenie w możliwie

największym stopniu skutków ekologicznych prowadzonej

największym stopniu skutków ekologicznych prowadzonej

eksploatacji istniejącej instalacji. Powinno być jednakże oczywiste,

eksploatacji istniejącej instalacji. Powinno być jednakże oczywiste,

że każda zarówno nowobudowana, jak i istniejąca instalacja, jej

że każda zarówno nowobudowana, jak i istniejąca instalacja, jej

modernizacja lub rekonstrukcja zmieni pewne elementy istniejącego

modernizacja lub rekonstrukcja zmieni pewne elementy istniejącego

środowiska (dotyczy to oczywiście również składowisk odpadów)

środowiska (dotyczy to oczywiście również składowisk odpadów)



Najważniejszą funkcją PE w procesie podejmowania decyzji jest

Najważniejszą funkcją PE w procesie podejmowania decyzji jest

zapewnienie, aby postanowienia dotyczące proponowanych działań

zapewnienie, aby postanowienia dotyczące proponowanych działań

były wyważone, tzn. aby skutki ekologiczne (zarówno pozytywne, jak

były wyważone, tzn. aby skutki ekologiczne (zarówno pozytywne, jak

i negatywne) eksploatacji instalacji bilansowano na tle ich skutków

i negatywne) eksploatacji instalacji bilansowano na tle ich skutków

społeczno-ekonomicznych, ale i techniczno-technologicznych

społeczno-ekonomicznych, ale i techniczno-technologicznych

1) BAT - Best Available Techniąues). Przez „najlepsze dostępne techniki” rozumie się najbardziej efektywny oraz zaawansowany
poziom rozwoju technologii i metod prowadzenia danej działalności, wykorzystywany jako podstawa ustalania granicznych
wielkości emisyjnych, mających na celu eliminowanie emisji lub, jeżeli nie jest to praktycznie możliwe, ograniczanie emisji i
wpływu na środowisko jako całość

Podmioty, które mogą zostać zobowiązane

Podmioty, które mogą zostać zobowiązane

do wykonania przeglądu ekologicznego

do wykonania przeglądu ekologicznego

Obowiązek wykonania przeglądu ekologicznego dotyczy prowadzących:

Obowiązek wykonania przeglądu ekologicznego dotyczy prowadzących:

1.

1.

Instalacje do odzysku lub unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych tym składowiska

Instalacje do odzysku lub unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych tym składowiska

odpadów niebezpiecznych

odpadów niebezpiecznych

2.

2.

Instalacje do unieszkodliwiania odpadów innych niż niebezpieczne przy zastosowaniu

Instalacje do unieszkodliwiania odpadów innych niż niebezpieczne przy zastosowaniu

procesów termicznych lub chemicznych, z wyłączeniem instalacji spalających gaz

procesów termicznych lub chemicznych, z wyłączeniem instalacji spalających gaz

wysypiskowy, słomę lub odpady z mechanicznej obróbki drewna, instalacji do

wysypiskowy, słomę lub odpady z mechanicznej obróbki drewna, instalacji do

unieszkodliwiania odpadów z rolnictwa, sadownictwa, upraw hydroponicznych, rybołówstwa,

unieszkodliwiania odpadów z rolnictwa, sadownictwa, upraw hydroponicznych, rybołówstwa,

leśnictwa, łowiectwa oraz przetwórstwa żywności lub odpadów z autoklawowania

leśnictwa, łowiectwa oraz przetwórstwa żywności lub odpadów z autoklawowania

3.

3.

Składowiska odpadów obojętnych lub składowiska odpadów innych niż niebezpieczne i

Składowiska odpadów obojętnych lub składowiska odpadów innych niż niebezpieczne i

obojętne, przyjmujące nie mniej niż 20 ton odpadów na dobę

obojętne, przyjmujące nie mniej niż 20 ton odpadów na dobę

4.

4.

Każdą instalację w razie stwierdzenia okoliczności wskazujących na możliwość negatywnego

Każdą instalację w razie stwierdzenia okoliczności wskazujących na możliwość negatywnego

oddziaływania na środowisko

oddziaływania na środowisko

Obowiązek wykonania przeglądu ekologicznego może także dotyczyć kraju,

Obowiązek wykonania przeglądu ekologicznego może także dotyczyć kraju,

obowiązanego do sporządzenia przeglądu z powodu przynależności do organizacji

obowiązanego do sporządzenia przeglądu z powodu przynależności do organizacji

międzynarodowej

międzynarodowej



Przykład: II Przegląd Ekologiczny Polski przeprowadzony przez OECD z 2003 r.

Przykład: II Przegląd Ekologiczny Polski przeprowadzony przez OECD z 2003 r.

Treść przeglądu ekologicznego

Treść przeglądu ekologicznego

Art. 238: Przegląd ekologiczny instalacji zaliczanych do przedsięwzięcia mogącego znacząco

Art. 238: Przegląd ekologiczny instalacji zaliczanych do przedsięwzięcia mogącego znacząco

oddziaływać na środowisko o którym mowa jest w art.51 ust.1 ustawy Prawo Ochrony

oddziaływać na środowisko o którym mowa jest w art.51 ust.1 ustawy Prawo Ochrony

Środowiska powinien zawierać:

Środowiska powinien zawierać:

1.

1.

Opis obejmujący:

Opis obejmujący:

-

rodzaj, wielkość i usytuowanie instalacji

rodzaj, wielkość i usytuowanie instalacji

-

powierzchnię zajmowanego terenu lub obiektu budowlanego

powierzchnię zajmowanego terenu lub obiektu budowlanego

-

rodzaj technologii

rodzaj technologii

-

istniejące w sąsiedztwie lub bezpośrednim zasięgu oddziaływania instalacji obiekty mieszkalne i

istniejące w sąsiedztwie lub bezpośrednim zasięgu oddziaływania instalacji obiekty mieszkalne i

użyteczności publicznej

użyteczności publicznej

-

istniejące w sąsiedztwie lub bezpośrednim zasięgu oddziaływania instalacji dobra kultury poddane

istniejące w sąsiedztwie lub bezpośrednim zasięgu oddziaływania instalacji dobra kultury poddane

ochronie na podstawie ustawy o ochronie dóbr kultury/Dz.U.z 199r.Nr 98, poz.1150 i z 2000r. Nr 120,

ochronie na podstawie ustawy o ochronie dóbr kultury/Dz.U.z 199r.Nr 98, poz.1150 i z 2000r. Nr 120,

poz.1268/

poz.1268/

-

istniejące w sąsiedztwie lub bezpośrednim zasięgu oddziaływania instalacji obiekty i obszary

istniejące w sąsiedztwie lub bezpośrednim zasięgu oddziaływania instalacji obiekty i obszary

poddane ochronie na podstawie przepisów o ochronie przyrody, ustawy o lasach, ustawy Prawo

poddane ochronie na podstawie przepisów o ochronie przyrody, ustawy o lasach, ustawy Prawo

wodne oraz przepisów ustawy o uzdrowiskach i lecznictwie uzdrowiskowym

wodne oraz przepisów ustawy o uzdrowiskach i lecznictwie uzdrowiskowym

2.

2.

Określenie oddziaływania na środowisko instalacji

Określenie oddziaływania na środowisko instalacji

w tym również w przypadku wystąpienia

w tym również w przypadku wystąpienia

poważnej awarii przemysłowej

poważnej awarii przemysłowej

3.

3.

Opis działań mających na celu zapobieganie

Opis działań mających na celu zapobieganie

i ograniczanie oddziaływania na środowisko

i ograniczanie oddziaływania na środowisko

4.

4.

Porównanie wykorzystywanej technologii z technologią spełniającą wymagania

Porównanie wykorzystywanej technologii z technologią spełniającą wymagania

, o których

, o których

mowa w art.143 ustawy Prawo Ochrony Środowiska

mowa w art.143 ustawy Prawo Ochrony Środowiska

5. Wskazanie, czy dla instalacji konieczne jest

5. Wskazanie, czy dla instalacji konieczne jest

ustanowienie obszaru ograniczonego użytkowania

ustanowienie obszaru ograniczonego użytkowania

,

,

określenie granic takiego obszaru, ograniczeń w zakresie przeznaczenia terenu, wymagań

określenie granic takiego obszaru, ograniczeń w zakresie przeznaczenia terenu, wymagań

technicznych dotyczących obiektów budowlanych i sposobów korzystania z nich

technicznych dotyczących obiektów budowlanych i sposobów korzystania z nich

6. Zwięzłe

6. Zwięzłe

streszczenie w języku niespecjalistycznym

streszczenie w języku niespecjalistycznym

informacji zawartych w przeglądzie

informacji zawartych w przeglądzie

7.

7.

Nazwisko osoby

Nazwisko osoby

lub osób

lub osób

sporządzających przegląd

sporządzających przegląd

Merytoryczny program raportu z przeglądu

Merytoryczny program raportu z przeglądu

ekologicznego Polski

ekologicznego Polski

I.

I.

ZARZĄDZANIE ŚRODOWISKIEM

ZARZĄDZANIE ŚRODOWISKIEM

•

Powietrze

Powietrze

(intensywność wysokiej emisji, efektywność energetyczna, paliwa, duże

(intensywność wysokiej emisji, efektywność energetyczna, paliwa, duże

elektrownie)

elektrownie)



Gospodarka wodna

Gospodarka wodna

(finansowanie infrastruktury zaopatrzenia w wodę i kanalizacji,

(finansowanie infrastruktury zaopatrzenia w wodę i kanalizacji,

ustalanie priorytetów, osłona przeciwpowodziowa)

ustalanie priorytetów, osłona przeciwpowodziowa)



Gospodarka odpadami

Gospodarka odpadami

(wdrażanie prawa odpadowego, skuteczność i implikacje

(wdrażanie prawa odpadowego, skuteczność i implikacje

finansowe, tworzenie rynku recyklingu)

finansowe, tworzenie rynku recyklingu)



Przyroda i różnorodność biologiczna

Przyroda i różnorodność biologiczna

(przyroda jako wartość, implikacje wynikające z

(przyroda jako wartość, implikacje wynikające z

własności ziemi i z rolnictwa, zrównoważone leśnictwo) 

własności ziemi i z rolnictwa, zrównoważone leśnictwo) 



Wdrożenia

Wdrożenia

(wzmocnienie egzekucji prawa i dochodzeń).

(wzmocnienie egzekucji prawa i dochodzeń).

II.

II.

ROZWÓJ ZRÓWNOWAŻONY

ROZWÓJ ZRÓWNOWAŻONY



Nakłady na środowisko

Nakłady na środowisko

(dotychczasowe trendy, opłaty i kary, fundusze ekologiczne);

(dotychczasowe trendy, opłaty i kary, fundusze ekologiczne);



Konwergencja gospodarki i środowiska

Konwergencja gospodarki i środowiska

w kontekście akcesji do UE (łączone finansowanie

w kontekście akcesji do UE (łączone finansowanie

ze środków publicznych, prywatnych i zagranicznych infrastruktury środowiska);

ze środków publicznych, prywatnych i zagranicznych infrastruktury środowiska);



Integracja spraw społecznych i środowiska

Integracja spraw społecznych i środowiska

(nierówność w dostępie do usług

(nierówność w dostępie do usług

środowiskowych, dostępność tych usług dla gospodarstw domowych, m.in. zaopatrzenia

środowiskowych, dostępność tych usług dla gospodarstw domowych, m.in. zaopatrzenia

w wodę, kanalizacji, usuwania odpadów, energii elektrycznej i cieplnej, transportu);

w wodę, kanalizacji, usuwania odpadów, energii elektrycznej i cieplnej, transportu);



Integracja sektorowa transportu i środowiska

Integracja sektorowa transportu i środowiska

(publiczny transport miejski, bilansowanie

(publiczny transport miejski, bilansowanie

finansowania infrastruktury transportu i innych celów, zgodność Narodowego Planu

finansowania infrastruktury transportu i innych celów, zgodność Narodowego Planu

Transportu 2001 i Oceny Potrzeb Infrastruktury Transportu 1999).

Transportu 2001 i Oceny Potrzeb Infrastruktury Transportu 1999).

III.

III.

ZOBOWIĄZANIA MIĘDZYNARODOWE

ZOBOWIĄZANIA MIĘDZYNARODOWE



Współpraca regionalna

Współpraca regionalna

(trans-graniczne zanieczyszczenia powietrza, Bałtyk;

(trans-graniczne zanieczyszczenia powietrza, Bałtyk;



Działalność EkoFunduszu

Działalność EkoFunduszu

(eko-konwersja, efektywność, doświadczenia);

(eko-konwersja, efektywność, doświadczenia);



Ochrona klimatu

Ochrona klimatu

(wspólne wdrożenia, przyciąganie funduszy zagranicznych).

(wspólne wdrożenia, przyciąganie funduszy zagranicznych).

Wskaźniki

Wskaźniki

ekologiczne

ekologiczne

Nowe podejście do określania znaczenia

Nowe podejście do określania znaczenia

środowiska dla jakości życia człowieka. Istota

środowiska dla jakości życia człowieka. Istota

ekorozwoju może być wyrażana jako zbiór cech,

ekorozwoju może być wyrażana jako zbiór cech,

celów, zasad i jako ład zintegrowany, oparty na

celów, zasad i jako ład zintegrowany, oparty na

wzajemnym przenikaniu i harmonizacji pięciu

wzajemnym przenikaniu i harmonizacji pięciu

ładów dziedzinowych:

ładów dziedzinowych:



ekologicznego

ekologicznego



społecznego

społecznego



gospodarczego

gospodarczego



przestrzennego

przestrzennego



polityczno-instytucjonalnego

polityczno-instytucjonalnego

Wyznacza to różne podejścia do konstruowania

Wyznacza to różne podejścia do konstruowania

wskaźników na poziomie globalnym, krajowym,

wskaźników na poziomie globalnym, krajowym,

regionalnym i lokalnym

regionalnym i lokalnym

Z czego wynika konieczność

Z czego wynika konieczność

ich tworzenia?

ich tworzenia?



społeczność światowa,

społeczność światowa,

regionalna i lokalna ma prawo

regionalna i lokalna ma prawo

do informacji

do informacji



istnieje potrzeba precyzyjnego

istnieje potrzeba precyzyjnego

kontrolowania postępu w

kontrolowania postępu w

realizacji ekorozwoju

realizacji ekorozwoju



wiarygodne porównania

wiarygodne porównania

międzynarodowe

międzynarodowe



profesjonalna prezentacja

profesjonalna prezentacja

krajowych osiągnięć w

krajowych osiągnięć w

dziedzinie ekorozwoju

dziedzinie ekorozwoju



dobra okazja do

dobra okazja do

uporządkowania istniejących

uporządkowania istniejących

baz danych o środowisku

baz danych o środowisku



opracowanie orginalnych

opracowanie orginalnych

wskaźników odpowiednich dla

wskaźników odpowiednich dla

danego kraju pozwala uwypuklić

danego kraju pozwala uwypuklić

i wyjaśnić jego specyfikę

i wyjaśnić jego specyfikę



bodziec rozwoju lokalnej

bodziec rozwoju lokalnej

demokracji i samorządności

demokracji i samorządności

Systemy wskaźników

Systemy wskaźników

ekologicznych

ekologicznych



Zostały mi. opracowane przez

Zostały mi. opracowane przez

agendy ONZ, OECD, Bank

agendy ONZ, OECD, Bank

Światowy, IUCN i Europejską

Światowy, IUCN i Europejską

Agencję ds. Ochrony

Agencję ds. Ochrony

Środowiska (EEA)

Środowiska (EEA)

Wskaźniki ONZ

Wskaźniki ONZ

Dzielą się na:

Dzielą się na:

Wskaźniki presji/przyczyny

Wskaźniki presji/przyczyny

- ukazują negatywne aspekty działalności

- ukazują negatywne aspekty działalności

człowieka, związane z energetyką, transportem, przemysłem, rolnictwem

człowieka, związane z energetyką, transportem, przemysłem, rolnictwem

oraz innymi elementami oddziałującymi na gospodarkę i społeczeństwo. W

oraz innymi elementami oddziałującymi na gospodarkę i społeczeństwo. W

zakresie środowiskowym są to miary głównych zagrożeń i problemów taki

zakresie środowiskowym są to miary głównych zagrożeń i problemów taki

jak emisje, degradacje, eksploatacja zasobów naturalnych etc.

jak emisje, degradacje, eksploatacja zasobów naturalnych etc.

Wskaźniki stanu

Wskaźniki stanu

- reprezentują zarówno kondycję gospodarki i

- reprezentują zarówno kondycję gospodarki i

społeczeństwa jak również stan środowiska i zasobów naturalnych w

społeczeństwa jak również stan środowiska i zasobów naturalnych w

poszczególnych komponentach: powietrza, wody, ziemi, etc. Oprócz

poszczególnych komponentach: powietrza, wody, ziemi, etc. Oprócz

syntetycznego przedstawienia ogólnego wskaźniki te prezentują tendencje

syntetycznego przedstawienia ogólnego wskaźniki te prezentują tendencje

rozwojowe stanu środowiska, gospodarki i społeczeństwa.

rozwojowe stanu środowiska, gospodarki i społeczeństwa.

Wskaźniki reakcji

Wskaźniki reakcji

- służą prezentacji sposobu, w jaki społeczeństwa i

- służą prezentacji sposobu, w jaki społeczeństwa i

czynniki rządowe reagują na wszystkie zmiany i presje. Przedmiotem tych

czynniki rządowe reagują na wszystkie zmiany i presje. Przedmiotem tych

ocen są przede wszystkim podmioty ekonomiczne i środowiskowe,

ocen są przede wszystkim podmioty ekonomiczne i środowiskowe,

administracja, gospodarstwa domowe, firmy, podmioty międzynarodowe. W

administracja, gospodarstwa domowe, firmy, podmioty międzynarodowe. W

zakresie środowiskowym wskaźniki te opisują głównie działania

zakresie środowiskowym wskaźniki te opisują głównie działania

nakierowane na ograniczenie antropopresji i zachowanie walorów i zasobów

nakierowane na ograniczenie antropopresji i zachowanie walorów i zasobów

środowiska.

środowiska.

Charakteryzują się kompleksowością i są zgodne z koncepcją integrowania

Charakteryzują się kompleksowością i są zgodne z koncepcją integrowania

poszczególnych ładów określających wszystkie najważniejsze sfery życia

poszczególnych ładów określających wszystkie najważniejsze sfery życia

człowieka i jego jakość.

człowieka i jego jakość.

Wskaźniki WHO

Wskaźniki WHO

Umieralność

Umieralność

Zachorowalność

Zachorowalność

Zasięg służby zdrowia

Zasięg służby zdrowia

Czynniki ryzyka

Czynniki ryzyka

Systemy zdrowotne

Systemy zdrowotne

Niesprawiedliwości zdrowotne

Niesprawiedliwości zdrowotne

Statystyki demograficzne i

Statystyki demograficzne i

socjoeko-nomiczne

socjoeko-nomiczne

Informacja i komunikacja

Informacja i komunikacja

Technologia

Technologia

Ekologiczny odcisk stopy

Ekologiczny odcisk stopy



Wielkość EOS obrazuje

Wielkość EOS obrazuje

intensywność zużywania surowców i energii

intensywność zużywania surowców i energii

(zarówno odnawialnych, jak i nieodnawialnych) oraz

(zarówno odnawialnych, jak i nieodnawialnych) oraz

emisję odpadów

emisję odpadów

.

.

Wynik obliczeń jest podawany w hektarach i wskazuje, ile produktywnej

Wynik obliczeń jest podawany w hektarach i wskazuje, ile produktywnej

powierzchni Ziemi jest potrzebne dla zaspokojenia ludzkich potrzeb, przy

powierzchni Ziemi jest potrzebne dla zaspokojenia ludzkich potrzeb, przy

stosowaniu obecnego stanu techniki i technologii

stosowaniu obecnego stanu techniki i technologii



Do zaspokojenia potrzeb statystycznego mieszkańca Ziemi potrzeba

Do zaspokojenia potrzeb statystycznego mieszkańca Ziemi potrzeba

około

około

2,24 hektara gruntu

2,24 hektara gruntu

a po podzieleniu powierzchni produkcyjnej

a po podzieleniu powierzchni produkcyjnej

naszej planety przez liczbę jej mieszkańców wychodzi, że każdy może

naszej planety przez liczbę jej mieszkańców wychodzi, że każdy może

skorzystać rocznie jedynie z

skorzystać rocznie jedynie z

1,78 hektara

1,78 hektara



Jeszcze w latach 60. ubiegłego stulecia żyliśmy wykorzystując połowę

Jeszcze w latach 60. ubiegłego stulecia żyliśmy wykorzystując połowę

możliwości środowiska, dziś przekraczamy je rocznie

możliwości środowiska, dziś przekraczamy je rocznie

o 25%.

o 25%.

Taka presja na środowisko prowadzi do wymierania gatunków, degradacji

Taka presja na środowisko prowadzi do wymierania gatunków, degradacji

gleb i coraz dotkliwszego braku wody.

gleb i coraz dotkliwszego braku wody.

Ekologiczny odcisk stopy

Ekologiczny odcisk stopy



Największe ekoślady na świecie :

Największe ekoślady na świecie :



Zjednoczone Emiraty Arabskie 11,9 ha

Zjednoczone Emiraty Arabskie 11,9 ha



USA 9,6 ha

USA 9,6 ha



Finlandia 7,6 ha

Finlandia 7,6 ha



Kanada 7,6 ha

Kanada 7,6 ha



Kuwejt 7,3 ha

Kuwejt 7,3 ha



Australia 6,6 ha

Australia 6,6 ha



Najmniejsze ekoślady na świecie:

Najmniejsze ekoślady na świecie:



Afganistan 0,1 ha

Afganistan 0,1 ha



Somalia 0,4 ha

Somalia 0,4 ha



Bangladesz 0,5 ha

Bangladesz 0,5 ha



Malawi 0,6 ha

Malawi 0,6 ha



Haiti 0,6 ha

Haiti 0,6 ha



Demokratyczna Republika Kongo 0,6 ha

Demokratyczna Republika Kongo 0,6 ha



Polska 3,3 ha

Polska 3,3 ha



„

„

Ślady stopy

Ślady stopy

” statystycznego mieszkańca to tylko część prawdy,

” statystycznego mieszkańca to tylko część prawdy,

bo niektóre kraje żyją na koszt tych, które nie wyczerpują zasobów swojego

bo niektóre kraje żyją na koszt tych, które nie wyczerpują zasobów swojego

środowiska.

środowiska.



Ekologiczny dług mają tez państwa konsumujące poniżej światowej średniej,

Ekologiczny dług mają tez państwa konsumujące poniżej światowej średniej,

ale

ale

obdarzone bardzo ubogim środowiskiem

obdarzone bardzo ubogim środowiskiem

np. tak jest w Północnej

np. tak jest w Północnej

Afryce

Afryce

Ekologiczni dłużnicy i

Ekologiczni dłużnicy i

wierzyciele

wierzyciele



pozwala nam zmierzyć i

pozwala nam zmierzyć i

zrozumieć jak dużo bierzemy z

zrozumieć jak dużo bierzemy z

zasobów środowiska.

zasobów środowiska.



jest narzędziem do zmierzania w

jest narzędziem do zmierzania w

kierunku rozwoju

kierunku rozwoju

zrównoważonego.

zrównoważonego.



skierowanie się na rozwój

skierowanie się na rozwój

zrównoważony wymaga z jednej

zrównoważony wymaga z jednej

strony poprawienia jakości życia

strony poprawienia jakości życia

wielu ludzi, a jednocześnie

wielu ludzi, a jednocześnie

zmniejszenia oddziaływania

zmniejszenia oddziaływania

ludzkości na naszą planetę

ludzkości na naszą planetę



ekologiczne kalkulatory w

ekologiczne kalkulatory w

internecie

internecie

www.ecofoot.org

www.ecofoot.org

www.myfootprint.org

www.myfootprint.org

Wskaźniki ESI i EPI

Wskaźniki ESI i EPI



ESI – Environmental Sustainability Index

ESI – Environmental Sustainability Index

Wskaźnik pokazujący zdolność krajów do chronienia środowiska przez

Wskaźnik pokazujący zdolność krajów do chronienia środowiska przez

następne dziesięciolecia.

następne dziesięciolecia.

Im większy, tym kraj ma większe szanse utrzymania korzystnych

Im większy, tym kraj ma większe szanse utrzymania korzystnych

warunków środowiska w przyszłości.

warunków środowiska w przyszłości.

Najwyższy:Finlandia, Norwegia, Urugwaj, Szwecja Islandia

Najwyższy:Finlandia, Norwegia, Urugwaj, Szwecja Islandia

Najniższy:Północna Korea, Irak, Tajwan, Turkmenistan, Uzbekistan

Najniższy:Północna Korea, Irak, Tajwan, Turkmenistan, Uzbekistan



EPI – Environmental Performance Index

EPI – Environmental Performance Index

Wskaźnik skupia się na dwóch podmiotach: redukowaniu

Wskaźnik skupia się na dwóch podmiotach: redukowaniu

ekologicznego nacisku na ludzkie życie i promowaniu żywiołowości

ekologicznego nacisku na ludzkie życie i promowaniu żywiołowości

ekosystemu

ekosystemu

Im większy tym więcej infrastrukturalnych inwestycji

Im większy tym więcej infrastrukturalnych inwestycji

proekologicznych, bardziej rozwinięte zarządzanie zasobami

proekologicznych, bardziej rozwinięte zarządzanie zasobami

naturalnymi, kontrola emisji zanieczyszczeń

naturalnymi, kontrola emisji zanieczyszczeń

Najwyższy:Nowa Zelandia, Szwecja,Finlandia,Czechy,Wielka Brytania

Najwyższy:Nowa Zelandia, Szwecja,Finlandia,Czechy,Wielka Brytania

Najniższy:Etiopia,Mali, Mauretania, Chad, Nigeria

Najniższy:Etiopia,Mali, Mauretania, Chad, Nigeria

Polityka ekologiczna

Polityka ekologiczna

General Electric

General Electric



Wszystkie europejskie zakłady GE posiadają certyfikaty ISO 14 001

Wszystkie europejskie zakłady GE posiadają certyfikaty ISO 14 001



Wewnętrzny audyt ISO 14 001 przeprowadzany każdego roku, w celu

Wewnętrzny audyt ISO 14 001 przeprowadzany każdego roku, w celu

sprawdzenia funkcjonowania EMAS

sprawdzenia funkcjonowania EMAS



Corocznie przeprowadzany jest wewnętrzny audyt w celu znalezienia i

Corocznie przeprowadzany jest wewnętrzny audyt w celu znalezienia i

zwalczenia potencjalnych problemów, skupiający się na m.in.: na

zwalczenia potencjalnych problemów, skupiający się na m.in.: na

bezpieczeństwie, higienie przemysłowej, zarządzaniu ściekami,

bezpieczeństwie, higienie przemysłowej, zarządzaniu ściekami,

powietrzu, odpadach i transporcie niebezpiecznych materiałów

powietrzu, odpadach i transporcie niebezpiecznych materiałów



GE dąży do zapewnienia bezpiecznego i zdrowego środowiska pracy i

GE dąży do zapewnienia bezpiecznego i zdrowego środowiska pracy i

oraz unikania niekorzystnego wpływu i szkodzenia środowisku i otoczeniu

oraz unikania niekorzystnego wpływu i szkodzenia środowisku i otoczeniu

w którym działa

w którym działa



Odpowiedzialni są za to zarówno zarząd, jak i wszyscy inni pracownicy

Odpowiedzialni są za to zarówno zarząd, jak i wszyscy inni pracownicy



Redukcja odpadów, emisji i zużycia substancji toksycznych.

Redukcja odpadów, emisji i zużycia substancji toksycznych.



GE zgodnie z Rezolucją Rady Europy dotyczącej efektywności

GE zgodnie z Rezolucją Rady Europy dotyczącej efektywności

energetycznej we Wspólnocie Europejskiej posiada strategię

energetycznej we Wspólnocie Europejskiej posiada strategię

efektywnego wykorzystania energii.

efektywnego wykorzystania energii.



Żeby osiągnąć ten cel, GE projektuje wiele produktów by były efektywne

Żeby osiągnąć ten cel, GE projektuje wiele produktów by były efektywne

energetycznie nie tylko by oszczędzać koszty ale również zachowywać

energetycznie nie tylko by oszczędzać koszty ale również zachowywać

naturalne zasoby i wspierać zrównoważony rozwój.

naturalne zasoby i wspierać zrównoważony rozwój.

Promieniowanie UV

Promieniowanie UV



Przykładowo przebywanie 8 godzin w biurze naraża nas na

Przykładowo przebywanie 8 godzin w biurze naraża nas na

promieniowanie UV odpowiadające przebywaniu przez 10 minut na

promieniowanie UV odpowiadające przebywaniu przez 10 minut na

letnim słońcu.

letnim słońcu.



W GE lampy musza mieć wartość UV-PET przynajmniej o wartości

W GE lampy musza mieć wartość UV-PET przynajmniej o wartości

50.(co oznacza że osoba może stale przebywać w swietle lampy bez

50.(co oznacza że osoba może stale przebywać w swietle lampy bez

uszczerbku na zdrowiu przez 50 godzin)

uszczerbku na zdrowiu przez 50 godzin)

Recycling

Recycling



GE zmniejszyło emisję niebezpiecznych odpadów o 80 % dzięki

GE zmniejszyło emisję niebezpiecznych odpadów o 80 % dzięki

wdrożeniu systemu w 1996 roku systemu recyclingu

wdrożeniu systemu w 1996 roku systemu recyclingu

Zawartość rtęci w produktach

Zawartość rtęci w produktach



GE zastąpiło rtęć amalgamem, czyli jej stopem, co zmniejszyło

GE zastąpiło rtęć amalgamem, czyli jej stopem, co zmniejszyło

zawartość rtęci w lampach fluorescencyjnych z około 10-30 mg do

zawartość rtęci w lampach fluorescencyjnych z około 10-30 mg do

mniej niż 5 mg występujących w produkcie

mniej niż 5 mg występujących w produkcie

Opakowanie

Opakowanie



Papierowe opakowanie na zewnatrz i plastikowa wkładka połączone

Papierowe opakowanie na zewnatrz i plastikowa wkładka połączone

sa nietoksycznym klejem i mogą być łatwo rozdzielone i odzyskane

sa nietoksycznym klejem i mogą być łatwo rozdzielone i odzyskane



80-90% tektury i 50-60 tektury falistej wykorzystywanej w

80-90% tektury i 50-60 tektury falistej wykorzystywanej w

opakowaniach może zostać odzyskana

opakowaniach może zostać odzyskana

Długość istnienia produktu

Długość istnienia produktu



Dbanie o długi czas użytkowania produktu.By produkować jak

Dbanie o długi czas użytkowania produktu.By produkować jak

najmniej odpadów w czasie użytkowania i przyczyniać się zarówno

najmniej odpadów w czasie użytkowania i przyczyniać się zarówno

do redukowania kosztów jak i zmniejszania zanieczyszczenia

do redukowania kosztów jak i zmniejszania zanieczyszczenia

środowiska jako że zużyte żarówki są toksyczne dla środowiska

środowiska jako że zużyte żarówki są toksyczne dla środowiska

Polityka ekologiczna

Polityka ekologiczna

DuPont

DuPont



Co trzy lata jest przeprowadzany audyt przez

Co trzy lata jest przeprowadzany audyt przez

pracowników innego Duponta i oraz specjalistów

pracowników innego Duponta i oraz specjalistów

odpowiedzialnych za ochronę środowiska w DuPont

odpowiedzialnych za ochronę środowiska w DuPont



Uzyskane uwagi i ulepszenia są wdrażane do

Uzyskane uwagi i ulepszenia są wdrażane do

ogólnego planu działania firmy

ogólnego planu działania firmy



Rezultaty audytu są przekazywane zakładowi i

Rezultaty audytu są przekazywane zakładowi i

regionalnemu kierownictwu i zostają podjęte kroki

regionalnemu kierownictwu i zostają podjęte kroki

by ulepszyć system zarządzania środowiskowego

by ulepszyć system zarządzania środowiskowego



Audyty przeprowadzane przez niezależnego

Audyty przeprowadzane przez niezależnego

audytora w celu sprawdzenia EMAS

audytora w celu sprawdzenia EMAS



Coroczne wewnętrzne audyty ekologiczne

Coroczne wewnętrzne audyty ekologiczne