Badanie fizykalne

Badanie fizykalne

układu moczowo -

układu moczowo -

płciowego

płciowego

Wywiad, układ płciowy -

Wywiad, układ płciowy -

mężczyźni

mężczyźni



Przepukliny, wyciek z cewki moczowej lub
owrzodzenia, ból jąder lub obecność
badalnego tworu, wszelkie choroby
przenoszone drogą płciową i sposób ich
leczenia, narażenie na AIDS, zapobieganie
AIDS i innym chorobom przenoszonym
drogą płciową,



Zainteresowania seksualne, orientacja
seksualna, aktywność, satysfakcja i
występujące problemy.

Wywiad, układ płciowy -

Wywiad, układ płciowy -

kobiety

kobiety



Wiek pojawienia się pierwszej miesiączki,
regularność, częstość i czas trwania
miesiączek, objętość traconejj krwi, krwawienia
międzymiesiączkowe lub po stosunku, ostatnia
miesiączka, bolesne miesiączkowanie, napięcie
przedmiesiączkowe, wiek wystąpienia
menopauzy, objawy menopauzalne, krwawienia
pomenopauzalne,



Upławy, świąt, owrzodzenia, guzki, choroby
przenoszone drogą płciową, sposób ich
leczenia, narażenie na AIDS,

Wywiad, układ płciowy -

Wywiad, układ płciowy -

kobiety

kobiety



Liczba ciąż, porodów, liczba poronień,
powikłania związane z ciążą, metody
antykoncepcji,



Zainteresowania seksualne, orientacja
seksualna, aktywność seksualna,
występujące problemy, w tym bolesne
stosunki.

Wywiad, układ moczowy



Częstość oddawania moczu, wielomocz,
oddawanie moczu w nocy, pieczenie lub ból
przy oddawaniu moczu, krwiomocz, parcie
na pęcherz, zmniejszony lub słabszy
strumień moczu, niemożność
natychmiastowego oddawania moczu,
nietrzymanie moczu, zakażenia układu
moczowego, obecność kamieni.

Ważne pojęcia



Anuria – bezmocz (< 50 ml/d),



Dyzuria – bolesność przy oddawaniu moczu,



Enuresis – mimowolne oddawanie moczu,

moczenie się (> 3 r.ż.),



Hematuria – krwiomocz,



Nykturia – zwiększona częstotliwość nocnego

oddawania moczu,



Oliguria – zmniejszone wydalanie moczu (<

500ml/d)



Pollakisuria – częste parcie na mocz, częste

oddawanie moczu



Poliuria – zwiększone wydalanie moczu (>

2000ml/d)



Pyuria – ropomocz

Ocena dojrzałości płciowej

Ocena dojrzałości płciowej

dziewcząt

dziewcząt

W okresie pokwitania srom i zewnętrzne

narządy płciowe zmieniają kształt, nabierają
cech dojrzałych.

W wieku 20 – 25 r.ż owłosienie łonowe kobiet

rozszerza się jeszcze bardziej w obrębie
brzucha, nawet w kierunku pępka.

Opóźnione pokwitanie rozpoznaje się, jeśli nie

ma odpowiednich cech rozwoju sutków i
owłosienia łonowego w 13 r.ż lub później

0cena dojrzewania płciowego

0cena dojrzewania płciowego

u dziewcząt, wg Tannera

u dziewcząt, wg Tannera

Faza

rozwojowa

Owłosienie łonowe

1

Przed osiągnięciem okresu młodzieńczego
owłosienie łonowe nieobecne, poza

meszkiem jak w innych okolicach ciała

2

Niewielki wzrost długich, nieznacznie
skręconych włosów, głównie wzdłuż warg

większych

3

Ciemniejsze, grube, skręcone pojawiają się
ponad spojeniem łonowym

4

Gruba, ciemne, skręcone obejmują całą
okolicę łonową

5

Włosy jak u kobiet dorosłych, obejmują
także wewnętrzną część ud

Przyczyny wtórnego braku
miesiączki



Fizjologiczne – ciąża, laktacja,



Psychologiczne – jadłowstręt
psychiczny, depresja, strach przed
ciążą,



Hormonalne – tabletki antykoncepcyjne
„po stosunku”, guzy przysadki,
nadczynność tarczycy, guzy nadnerczy,



Jajnikowe – guzy jajnika, ciężki, ostre
stany chorobowe, przewlekłe stany
infekcyjne, choroby przewlekłe

Przyczyny wzmożonej
wydzieliny pochwowej



Fizjologiczne – ciąża, podniecenie
seksualne, zmiany w rytmie cyklu
miesiączkowego,



Patologiczne

Pochwowe – zapalenie grzybicze, rzęsistkowe,

inne zapalenie bakteryjne, pomenopauzalne
zapalenie pochwy,

Szyjkowe – rzeżączkowe, opryszczka, zmiany

nowotworowe szyjki macicy, wkładka
wewnątrzmaciczna.

Rodzaje upławów



Wodniste – pochodzenia macicznego,



Białe – pochodzenia pochwowego,



Ropne – różny obraz uzależniony od

charakteru, miejsca i czasu trwania,



Krwiste – domieszka krwi pochodzi

najczęściej z macicy, ale także z

pochwy lub sromu,



Cuchnące – przykry zapach jest

uzależniony od rodzaju drobnoustroju

lub rozpadającej się tkanki

Rodzaje upławów – zapalenia
narządów płciowych



Rzęsistkowica – upławy o charakterze
ropnym, pieniste, o mdłym, nieprzyjemnym
zapachu,



Zapalenie grzybicze – upławy gęste, skąpe,
białawe, serowate, najczęściej w postaci
nalotów na ścianach pochwy i sromie,



Rzeżączka – silnie cuchnące upławy o
ropnym charakterze i zielonkawej barwie

Rodzaje upławów – nowotwory
narządów płciowych



Rak szyjki macicy – wydzielina na początku
biała, następnie różowa i na końcu krwista,
silnie cuchnąca,



Rak trzonu macicy – cuchnące upławy
występują najczęściej wtedy, gdy dochodzi
do zmian martwiczych lub zakażenia,



Rak pochwy – pierwszym objawem mogą być
krwawienia kontaktowe, potem dołączają się
upławy surowicze o zgniłym zapachu,
drażniące skórę sromu i krocza

Stopnie cytologiczne wg
Papanicolau

I

0

W obrazie cytologicznym stwierdza się prawidłowe

komórki nabłonkowe i zależnie od fazy cyklu,

można zaobserwować niewielką liczbę krwinek

białych.

II

0

Odczyn zapalny wyraża się zmianami w

komórkach nabłonkowych, obecnością znacznej

liczby krwinek białych, limfocytów, histiocytów.

Do grupy tej zalicza się zmiany regeneracyjne -

obecność komórek metaplastycznych.

III

0

Obecność komórek dysplastycznych.

IV

0

Występowanie pojedynczych komórek atypowych.

V

0

Występowanie licznych komórek atypowych.

Stopnie biocenozy pochwy

1

0

pałeczki kwasu mlekowego, komórki

powierzchowne i pośrednie nabłonka
pochwy,

2

0

pałeczki kwasu mlekowego, przecinkowce,

leukocyty,

3

0

nieliczne pałeczki kwasu mlekowego,

komórki nabłonka pochwy, G +, G -

4

0

komórki wszystkich warstw nabłonka

pochwy, obfita mieszana flora bakteryjna

Domyślne objawy ciąży



nudności, skłonność do wymiotów, ślinotok, zgaga,

wymioty poranne – prawdopodobnie są one przyczyną

pobudzenia układu autonomicznego; wymioty poranne

trwają około12-14 tyg a rozpoczynają się około 6-8hbd,

duży wpływ na ich powstanie ma stan psychiczny i

emocjonalny ciężarnej



zmiany łaknienia tzw. zachcianki



zawroty głowy, omdlenia



częstsze oddawanie moczu (we wczesnej ciąży) –

spowodowane jest to przekrwieniem całego układu

moczowego, działaniem estrogenów i progesteronu na

pęcherz moczowy oraz stopniowym powiększaniem się

trzonu macicy i jego ucisku na pęcherz moczowy



zaparcia - trwają przez całą ciążę, są skutkiem działania

progesteronu zwiotczającego mięśnie gładkie



zmiany w paznokciach



u kobiet palących niechęć do palenia.

Prawdopodobne objawy ciąży



zatrzymanie miesiączki – u niektórych kobiet w ciąży może

pojawić się plamienie lub krwawienie w okresie kolejno

przypadającej miesiączki



podwyższenie podstawowej temperatury ciała



zasinienie przedsionka i ścian pochwy, rozpulchnienie

pochwy, zwiększenie rozciągliwości i szerokości pochwy –

są one wyrazem przekrwienia oraz działania progesteronu



zasinienie i rozpulchnienie szyjki macicy



nieregularne rozpulchnienie i powiększenie trzonu macicy



powiększenie sutków (wyczuwane napięcie i elastyczność

sutków) spowodowane podwyższonym stężeniem hormonów

steroidowych



rozstępy ciążowe (czerwone i czerwonosine) najczęściej na

brzuchu, na bocznych powierzchniach pośladków i

zewnętrznych powierzchniach ud



pigmentacja linii białej i otoczek brodawki sutka



dodatnie testy ciążowe

Pewne objawy ciąży



wysłuchanie, wyczucie lub zaobserwowanie czynnych

ruchów płodu – u wieloródek około 18 Hbd, u pierwiastek

około 20 Hbd



wyczuwanie części płodu w badaniu palpacyjnym około 22

Hbd



wysłuchanie czynności serca płodu, szmeru pępowinowego

i łożyskowego – szmer łożyskowy jest słyszalny najlepiej w

miejscu usadowienia łożyska i jest zgodny z tętnem matki,

szmer pępowinowy powstaje w wyniku ucisku lub skręcenia

pępowiny i jest zgodny z tętnem płodu



balotowanie płodu, które można wywołać poprzez

odpychanie główki lub pośladków płodu; odepchnięta część

wraca po pewnym czasie na miejsce pierwotne.

Obliczanie terminu porodu



Reguła Naegelego

1 dzień ostatniej miesiączki – 3 miesiące

+ 7 dni

Data poczęcia – 3 miesiące – 7 dni

Ocena miednicy kostnej

Prawidłowe wymiary to:



międzykolcowy 25-26 cm,



międzygrzebieniowy 28-29 cm,



międzykrętarzowy 32 cm



sprzężna zewnętrzna 20-21 cm.

Czworobok

Michaelisa,

to

równoramienny czworobok w okolicy

krzyżowej,

powinien

być

prawie

kwadratowy,

świadczy

wówczas

o

prawidłowo zbudowanej miednicy.

Wysokość dna macicy



Koniec 16 Hbd – 1 – 2 palce nad spojenie
łonowe



Koniec 20 Hbd – 2 – 3 palce poniżej pępka



Koniec 24 Hbd – na wysokości pępka



Koniec 28 Hbd – 2 – 3 palce powyżej pępka



Koniec 32 Hbd – w połowie odległości między
pępkiem a wyrostkiem mieczykowatym



Koniec 36 Hbd –pod łukami żebrowymi



Koniec 40 Hdb – jak w końcu 32 Hbd

0cena dojrzewania

0cena dojrzewania

płciowego u chłopców, wg

płciowego u chłopców, wg

Tannera

Tannera

Faza

Członek

Jądra i moszna

1

Jak w dzieciństwie

Jak w dzieciństwie

2

Niewielkie powiększenie

Niewielkie powiększenie,
skóra moszny lekko
zaczerwieniona

3

Wydłużenie

Dalsze powiększenie

4

Wydłużenie,

pogrubienie, rozwój
żołędzi

Dalsze zwiększenie,

zaciemnienie skóry
moszny

5

Jak u dorosłego

mężczyzny

Jak u dorosłego

mężczyzny

Nieprawidłowości w obrębie
prącia



Spodziectwo – wrodzone przemieszczenie

ujścia cewki moczowej na dolną powierzchnię

prącia,



Stulejka – ciasny napletek, którego nie można

odprowadzić,



Wrzód weneryczny – zwykle niebolesna,

twarda nadżerka lub wrzód, typowo na

żołędzi, spowodowany kiłą,



Opryszczka narządów płciowych – skupisko

drobnych pęcherzyków, typowo na żołędzi,

które zmieniając się w małe, bolesne

owrzodzenia z czerwoną podstawą

Nieprawidłowości w obrębie
prącia



Kłykciny kończyste – brodawkowate
narośla na żołędzi, trzonie lub nasadzie
prącia, wywołane przez ludzi wirus
brodawczakowaty,



Rak prącia – stwardniały i zwykle
niebolesny guzek albo owrzodzenie na
żołędzi lub wewnętrznej powierzchni
napletka.

Nieprawidłowości w obrębie
moszny



Przepuklina mosznowa – wydostanie się

trzewi przez pierścień pachwinowy

zewnętrzny do moszny,



Wodniak – worek wypełniony płynem,



Ostre zapalenie jądra – nagle, tkliwe

opuchnięcie jądra spowodowane infekcją,



Żylaki powrózka nasiennego – opisywane

jako „torba wypełniona robakami”



Wnętrostwo – niezstąpione jądro do

worka mosznowego.

Przyczyny wydzieliny z cewki
moczowej



Fizjologiczne – podniecenie seksualne,



Patologiczne – zapalenie cewki moczowej,
zakażenie chlamydiami, candida albicans,
cewnikowanie pęcherza moczowego