Drogi usuwania zbędnych

produktów przemiany materii

aminokwa
sy

Kwasy
nukleinow
e

deaminacja

amonia
k

ketokwas
y

puryn
y

amoni
ak

moczn
ik

Kwas
moczowy

Cykl

mocznikowy

15

etapów

Większa ilość energii koniecznej do
produkcji

Większa ilość wody potrzebnej do
wydalenia

Produk

ty

Przemi

an

azotow

ych

Cykl mocznikowy

• Przebiega w mitochondriach(gdzie jest sprzężony

z cyklem Krebsa) i w cytoplazmie hepatocytów

• wymaga dostarczenia energii w postaci 3

cząsteczek ATP (2 cząsteczki do syntezy

karbamoilofosforanu, 1 do syntezy

argininobursztynianu)

• jego głównym produktem końcowym jest mocznik
• Ogólnie sumarycznie cykl można zapisać jako:

Etapy cyklu mocznikowego:

1. Amoniak, dwutlenek węgla i reszty kwasu

fosforowego(V) łączą się w cząsteczkę

karbomylofosforanu.

2. Grupa karbomylowa łączy się z

animokwasem ornityną, dając inny

aminokwas – cytrulinę.

3. Cytrulina reaguje z kwasem asparaginowym,

dając kwas arginowo-bursztynowy

4. Pod wpływem enzymu rozszczepiającego

argininobursztynian daje fumaran i argininę

5. Arginaza rozszczepia argininę na mocznik i

ornitynę, zamykającą cykl.

• Nie ponoszą kosztów

syntezy złożonych
produktów
wydalniczych

• Wytwarzają dużo

rozcieńczonego moczu

Bezkręgowce wodne, ryby

kostnoszkieletowe,
krokodyle, kijanki

• Synteza

mocznika jest
kosztowna

• mocznik jest

mniej toksyczny
od amoniaku i
może być
rozcieńczony
mniejszą
objętością wody

ryby

chrzęstnoszkieleto
we, dorosłe płazy
oraz ssaki(w tym
człowiek), a także
lądowe
skąposzczety(np.
dżdżownica)

• Duży nakład

energii do syntezy
kwasy moczowego

• Kw. Jest niemal

nierozpuszczalny
w wodzie i
nietoksyczny;
może być
gromadzony w
dużych ilościach w
postaci gęstej
papki

• Zwierzęta

urykoteliczne
mogą znosić
długotrwałą suszę

Ptaki, owady, ślimaki

lądowe, niektóre
żaby

gady (poza krokodylami

które są
amonioteliczne),
pajęczaki

Kijanki płazów, przechodząc metamorfozę,
przestawiają się z wydalania amoniaku na
wydalanie moczniku.
Niektóre żółwie są uryko- bądź ureoteliczne w
zależności od wilgotności środowiska, inne
wydzielają mieszaninę mocznika i kwasu
moczowego.

Większość morskich bezkręgowców
jest

zwierzętami

osmokonformistycznymi

– stężenie

soli w ich płynach tkankowych zmienia
się wraz ze zmianami zasolenia wody.

Niektóre, zwłaszcza zamieszkujące
strefy przybrzeżne, są

zwierzętami

osmoregulującymi

, utrzymującymi

optymalne stężenie soli mimo zmian
zasolenia w otoczeniu.

robaka
płaskiego

dżodżownic
y

owada