Organizacja Paktu

Północnoatlantyckiego

1952

Grecja, Turcja

1955

RFN

1982

Hiszpania

1999

Polska, Czechy, Węgry

Słowacja, Słowenia, Bułgaria, Rumunia,
Estonia, Łotwa, Litwa

Wielka Brytania, Francja, Belgia, Holandia,
Luksemburg, USA, Kanada, Dania, Islandia,
Norwegia, Włochy, Portugalia

28

1999

1982

1955

1952

1949

2004

Członkowie NATO

Chorwacja, Albania

2009

Władze Państw Członkowskich

Stali Przedstawiciele

(Ambasadorowie przy

NATO)

Zintegrowana Struktura Dowodzenia

Dowództwa strategiczne

Międzynarodowy Sztab Wojskowy

Przedstawiciele wojskowi

w NATO

Dowództwo Sojusznicze

ds. Transformacji

Dowództwo Sojusznicze

ds. Operacyjnych

Sekretarz Generalny

Komitety podległe

Radzie, DPC NPG

Grupa Planowania

Nuklearnego(NPG)

Komitet Planowania

Obrony (DPC

)

Rada

Północnoatlantycka

(NAC)

Komitet Wojskowy

(MC)

Sekretariat Generalny

OVERVIEW HOW DOES NATO WORK?

ilitary structure

Naczelne organy NATO

Sekretarz generalny NATO

Anders Fogh Rasmussen

CC-Air HQ

Ramstein

Germany

CC-Land HQ

Heidelberg

Germany

CC-Air HQ

Izmir

Turkey

CC-Mar HQ

Naples

Italy

CC-Land HQ

Madrid

Spain

CAOC-1

Uedem

Germany

DCAOC

Uedem

Germany

CAOC-2

Finderup

Denmark

CAOC-3

P.Renatico

Italy

DCAOC

P.Renatico

Italy

CAOC-4

Larissa

Greece

JFC HQ Brunssum

The Netherlands

Joint HQ Lisbon

Portugal

JFC HQ Naples

Italy

CC-Mar HQ

Northwood

UK

CC-Air HQ

Ramstein

Germany

CC-Land HQ

Heidelberg

Germany

CC-Air HQ

Izmir

Turkey

CC-Mar HQ

Naples

Italy

CC-Land HQ

Madrid

Spain

CAOC-1

Uedem

Germany

DCAOC

Uedem

Germany

CAOC-2

Finderup

Denmark

CAOC-3

P.Renatico

Italy

DCAOC

P.Renatico

Italy

CAOC-4

Larissa
Greece

JFC HQ Brunssum

The Netherlands

Joint HQ Lisbon

Portugal

JFC HQ Naples

Italy

ACO

SHAPE

Mons, Belgium

CC-Mar HQ

Northwood

UK

Commander

USEUCOM

Dual-

hatted

OVERVIEW HOW DOES NATO WORK?

Allied Command Operations (ACO)

MILIT. COMMAND STRUCTURE

ACT

Norfolk, USA

Strategic Concepts

Policy &

Requirements

Identification

Joint Concept

Development

Future Capabilities

Research &

Technology

Education &

Training

USJFCOM

NATO

Agencies/

Bodies

Multi/ National

Centres of

Excellence

NATO Defense

College

Rome, Italy

NATO School

Oberammergau,

Germany

NATO

Communications

& Information

System School

Latina, Italy

NATO Maritime

Interdiction

Operational

Training Centre

Souda Bay, Greece

ACT Staff Element

Mons, Belgium

Capabilities

Planning &

Implementation

Joint Warfare Centre

Stavanger, Norway

Joint Force

Training Centre

Bydgoszcz, Poland

Joint Analysis

and

Lessons Learned

Centre

Monsanto, Portugal

Undersea Research

Centre

La Spezia, Italy

OVERVIEW HOW DOES NATO WORK?

Allied Command Transformation (ACT)

MILIT. COMMAND STRUCTURE

- - - - - - - - - - - - - - -

-

Ewolucja NATO po 1989 r.

• 7-8 czerwca 1990 – Rada w Turnberry –

posłanie do państw Układu Warszawskiego,

propozycja przyjaźni i współpracy z ZSRR i

innymi krajami europejskimi

• 6 lipca 1990 - szczyt londyński - deklaracja

o przekształceniu sojuszu zgodnie z nową

sytuacją międzynarodową, podkreślenie, że

nowym wyzwaniom może sprostać

tylko jedna instytucja (NATO), a

bezpieczeństwo euroatlantyckie ma opierać

się na systemie wzajemnie powiązanych

instytucji;

Ewolucja NATO po 1989 r.

• 7-8 listopada 1991 - szczyt w Rzymie

• Deklaracja o Pokoju i Współpracy;

• Strategiczna Koncepcja sojuszu (MC 14/4) – nowa sytuacja

międzynarodowa w Europie; współpraca na rzecz nowej

architektury bezpieczeństwa w Europie przy ewoluującym

partnerstwie i współdziałaniu z krajami Europy Środkowej i

Wschodniej; nacisk na negatywne skutki niestabilności o

podłożu politycznym, ekonomicznym, etnicznym, społecznym i

ekologicznym; ewentualne konflikty będą miały

charakter lokalny i nie zagrożą bezpieczeństwu i

integralności terytorialnej państw NATO, mogą jednak

wywołać kryzysy szkodliwe dla europejskiej stabilności, a

nawet do konfliktów zbrojnych; zagrożenia globalne:

rozprzestrzenianie broni masowej zagłady, przerwanie dopływu

surowców o żywotnym znaczeniu, akty terroryzmu i sabotażu;

bezpieczeństwo członków Sojuszu jest niepodzielne;

niezbędność amerykańskiej obecności wojskowej w Europie

Ewolucja NATO po 1989 r.

10-11 stycznia 1994 – szczyt w Brukseli

• Partnerstwo dla Pokoju. Cele: dążenie do przejrzystości

narodowego planowania obronnego i sporządzania budżetów

obronnych; zagwarantowanie demokratycznej kontroli nad siłami

zbrojnymi; utrzymanie zdolności i gotowości do uczestniczenia w

operacjach pod egidą ONZ lub KBWE; rozwój współpracy i

kontaktów wojskowych z NATO: wspólne ćwiczenia w celu

umocnienia zdolności uczestników PdP do podejmowania misji

pokojowych, humanitarnych i innych; rozwój w dłuższej

perspektywie sił, które będą skutecznie współdziałać z siłami

zbrojnymi państw NATO;

• Potwierdzenie poparcia dla WPZiB UE, ESDI oraz UZE jako

składnika obronnego UE: działań służących wzmocnieniu

europejskiego filara NATO

• Przyjęcie koncepcji CJTF (Combined Joint Task Forces, Połączone

Wielonarodowe Siły Zadaniowe) w celu przystosowania struktury

wojskowej NATO do uwarunkowań politycznych i militarnych

okresu pozimnowojennego

• Potwierdzenie gotowości przeprowadzenia z upoważnienia RB ONZ

ataków lotniczych w Bośni i Hercegowinie (“out of area”)

Ewolucja NATO po 1989 r.

21 września 1995 - przyjęcie studium "Jak i dlaczego

rozszerzać NATO" – warunki przyjęcia nowych

członków: nierozmieszczenie na ich terytorium broni

nuklearnej i wojsk NATO; gwarancje bezpieczeństwa

"parasola nuklearnego"; zacieśnienie stosunków z Rosją

8-9 lipca 1997 - szczyt w Madrycie:

• zaproszenie Polski, Czech i Węgier do członkostwa

• potwierdzenie zasady “otwartych drzwi”

• karta NATO-Ukraina (w maju 1997 podpisanie Karty

NATO-Rosja)

• deklaracja o Bośni i Hercegowinie

• potwierdzenie poparcia dla ESDI

Ewolucja NATO po 1989 r.

• 23-24 kwietnia 1999 - uroczysty szczyt w Waszyngtonie w 50.

rocznicę podpisania Traktatu Waszyngtońskiego

A) deklaracja waszyngtońska: Sojusz jako organizacja demokratycznych i

pokojowych sojuszników. Sojusz ma zapewnić nie tylko obronę swych

członków, ale także przyczyniać się do zapewnienia pokoju i

stabilizacji w świecie 

B) komunikat szczytu waszyngtońskiego pt. “Sojusz w XXI wieku”: nowy

kształt Sojuszu: większy, skuteczniejszy, bardziej elastyczny,

zobowiązany do wspólnej obrony, zdolny do nowych misji, w tym do

udziału w skutecznym zapobieganiu konfliktom, zarządzaniu

kryzysowym

C) nowa koncepcja strategiczna (dok. MC 14/5):

nowe zagrożenia pokoju i stabilizacji: ucisk mniejszości narodowych,

konflikty etniczne, bieda, naruszanie ładu politycznego,

rozprzestrzenianie broni masowego rażenia; najpoważniejsze źródła

ryzyka militarnego i pozawojskowego: kryzysy na peryferiach Sojuszu;
potwierdzenie zasady „out of area”

D) Plan działań na rzecz Członkostwa: przedstawienie przez kandydatów

indywidualnych narodowych planów przygotowań do członkostwa,

zawierającego aspekty polityczne, gospodarcze, obronne, militarne i

prawne;

Ewolucja NATO po 1989 r.

11 września 2001 – atak terrorystyczny na USA –

ministrowie NATO uznali, że dowody na zaangażowanie al-

Kaidy w atak oraz powiązania tej organizacji z Talibami są

przekonujące i uznali, że atak na USA był działaniem

objętym mocą art. 5 TW.

 

21-22 listopada 2002 – szczyt w Pradze:

• zaproszenie kolejnych 7 państw do negocjacji akcesyjnych:

Słowacji, Słowenii, Bułgarii, Rumunii, Łotwy, Litwy i Estonii

• inicjatywa zdolności obronnych – wzmocnienie

europejskiego filara NATO, zwiększenie odpowiedzialności i

zaangażowania europejskich członków za operacje

kryzysowe i misje pokojowe

• Siły Odpowiedzi NATO (NRF) – utworzenie niewielkich,

mobilnych i interoperacyjnych sił interwencyjnych

zdolnych do działania poza obszarem pónocnoatlantyckim

Ewolucja NATO po 1989 r.

28-29 czerwca 2004 – szczyt w Stambule

• wzmocnienie zdolności do działania i realizowania celów

poprzez zmianę struktury wojskowej, rozwój NRF oraz

doskonalenie zdolności interoperacyjnych i logistycznych

• wojna z terroryzmem

• ochrona przed BMR; projekt systemu obrony

przeciwrakietowej NATO

• stabilizacja Afganistanu i Bałkanów

• rozwój współpracy z Rosją i Ukrainą

• strategiczne partnerstwo z UE

• dialog śródziemnomorski

• strategia „odstręczania” (dissuasion) – związana z

preemptiveness - tradycyjne odstraszenie nie wystarczy

w wojnie z terroryzmem

Ewolucja NATO po 1989 r.

28-29 listopada 2006 – szczyt w Rydze
1) deklaracja końcowa – zasada niepodzielności

bezpieczeństwa; dalsza transformacja NATO w wymiarze

zdolności strategicznych oraz kształtowania stosunków

globalnych; dalsze zaangażowanie w pokojową stabilizację w

Afganistanie w ramach ISAF; nadzorowanie implementacji

porozumień pokojowych w Kosowie; zaangażowanie w działania

stabilizacyjne w Iraku, na Bliskim Wschodzie i w Sudanie;

zwalczanie terroryzmu; potwierdzenie zasady „otwartych drzwi”
2) Comprehensive Political Guidelines (Całościowe Wytyczne

Polityczne) – priorytety na najbliższych 10-15 lat: rosnące

znaczenie zdolności do obrony przed terroryzmem oraz

zagrożeniami asymetrycznymi; gotowość Sojuszu do skutecznego

zapobiegania konfliktom oraz zarządzania kryzysami; NATO musi

kontynuować transformację w celu osiągnięcia zdolności do

prowadzenia wspólnych operacji w obrębie i poza terytorium

Sojuszu, na jego peryferiach; podstawowym instrumentem w

realizacji tych zadań są Siły Odpowiedzi (NRF)
3) NRF – osiągnięcie pełnej zdolności operacyjnej

Ewolucja NATO po 1989 r.

2-4 kwietnia 2008 – szczyt w Bukareszcie

• Priorytetowe traktowanie działań stabilizacyjnych w

Afganistanie prowadzonych w ramach Międzynarodowych

Pomocniczych Sił Bezpieczeństwa – ISAF

• Wspieranie sił pokojowych w Kosowie,

• Zaproszenie Albanii i Chorwacji do rozmów akcesyjnych, z

perspektywą uzyskania członkostwa w 60. rocznicę

podpisania Traktatu Waszyngtońskiego,

• Deklaracja otwarcia NATO dla Ukrainy i Gruzji,

• Poparcie dla amerykańskiego projektu „tarczy

antyrakietowej” i zarysowanie możliwości powiązania

systemów obrony przeciwrakietowej USA, NATO i Rosji,

• Zapowiedź wysłania do Afganistanu batalionu wojsk

francuskich oraz powrotu Francji do struktury wojskowej

Sojuszu,

• Porozumienie z Rosją w sprawie tranzytu przez jej

terytorium zaopatrzenia dla sił ISAF.

Ewolucja NATO po 1989 r.

1-4 kwietnia 2009 – szczyt w Strasbourgu/Kehl

• współpraca transatlantycka, bezpieczeństwo obszaru

euroatlantyckiego, stabilność Afganistanu, bezpieczeństwo

regionalne na Bałkanach, piractwo morskie, pomoc humanitarna

dla Sudanu i Somalii, walka z terroryzmem, polityka medialna,

rozszerzenie, partnerstwo z Rosją, bezpieczeństwo i stabilność

regionu śródziemnomorskiego i Zatoki Perskiej, transformacja

Sojuszu, bezpieczeństwo informatyczne i „cyberobrona”, kontrola

zbrojeń i nierozprzestrzenianie broni masowego rażenia,

bezpieczeństwo energetyczne

• Deklaracja w sprawie Afganistanu: sytuacja w Afganistanie i rola

Międzynarodowych Sił Wspierania Bezpieczeństwa (ISAF) w

stabilizacji sytuacji wewnętrznej

• Koncepcja bezpieczeństwa północnoatlantyckiego jako rdzenia

tożsamości Sojuszu;

• Zadania stabilizacyjne na obszarach niestabilności;

• Perspektywy rozszerzenia Sojuszu i współpraca z partnerami;

• Wybór nowego sekretarza generalnego

Ewolucja NATO po 1989 r.

19-20 listopada 2010 r. – szczyt w Lizbonie

• Nowa koncepcja strategiczna „Aktywne zaangażowanie,

nowoczesna obrona”

• reforma struktur dowodzenia Sojuszu w 2011 r.
• rozwijanie sojuszniczego systemu obrony przeciwrakietowej
• Plan wycofania jednostek bojowych NATO i formalnego

zakończenia operacji wojskowej Sojuszu

• pogłębienie i zacieśnienie współpracy z Rosją

Polityka bezpieczeństwa

i obrony Unii Europejskiej

 17.III.1948 – Pakt Brukselski : Francja, Wielka Brytania, Belgia,

Holandia, Luksemburg - porozumienie o wspólnej obronie, a także

współpracy, gospodarczej, społecznej i kulturalnej. Dotyczył wspólnej

pomocy zgodnie z Kartą NZ dla zapewnienia pokoju i bezpieczeństwa

międzynarodowego i przeciwstawienia się polityce agresji (art. 4).

 Koncepcja Europejskiej Wspólnoty Obronnej (EWO) - Jean Monnet

połowa 1950 r.; premier Francji Rene Pleven 24.X.1950 r.

 26.V.1952, Bonn - układ ogólny o stosunkach RFN z trzema mocarstwami

okupacyjnymi (tzw. układ niemiecki): zgoda na zniesienie statusu

okupacyjnego, ustanowienie ograniczonej suwerenności i zobowiązanie

do udziału jednostek RFN w przyszłej armii zachodnioeuropejskiej.

 27.V.1952 - układ o utworzeniu EWO podpisany w Paryżu przez ministrów

spraw zagranicznych EWWiS (Francji, Włoch, RFN i Beneluksu) - wspólne

siły zbrojne, w tym dywizje niemieckie, podporządkowane NATO

 20-23.X.1954.X.1954 - układy paryskie (weszły w życie 5.V.1955 r.)

 nadanie pełnej suwerenności RFN wraz z prawem uczestnictwa we

wszystkich organizacjach międzynarodowych, w tym w paktach

polityczno-wojskowych

 usunięcie z preambuły Paktu Brukselskiego zapisów antyniemieckich i

zastąpienie ich deklaracją o sprzyjaniu stopniowej integracji kontynentu

 powołanie Unii Zachodnioeuropejskiej (UZE) przez przystąpienie do

Paktu Brukselskiego RFN i Włoch

Unia Zachodnioeuropejska

 24.X.1984 - deklaracja rzymska Rady UZE, aktywizacja polityczno-

wojskowa w celu wzmocnienia europejskiego filaru NATO.

 27.X.1987 - spotkanie Rady Ministerialnej w Hadze - Platforma

Europejskich Interesów Bezpieczeństwa - wzmocnienie europejskiego

filaru NATO i europejskich struktur bezpieczeństwa i obrony.

 Początek tworzenia Eurobrygady (francusko-niemieckiej), sformowanej

w X.1991 r. w sile 5250 żołnierzy i oficerów.

 9-10.XII.1991 - szczyt w Maastricht - uznanie UZE za organ

koordynujący politykę obronną UE (art. J.4.2 TUE). Utworzenie Komórki

ds. Planowania – przygotowywanie planów sytuacyjnych dotyczących

użycia sił podległych UZE; przygotowywanie zaleceń dotyczących

niezbędnych działań w sprawach dowodzenia, kontroli i łączności dla

kwater głównych sił UZE. Sprzeciw Wielkiej Brytanii oraz neutralnych

członków UE

 22.V.1992 – szczyt francusko-niemiecki w La Rochelle – powołanie

Korpusu Europejskiego na bazie Eurobrygady. „Eurokorpus” osiągnął

gotowość bojową 30.XI.1995 (48 tys. żołnierzy, 2,5 tys. oficerów).

 19.VI.1992 – deklaracja petersberska – stworzenie sił podległych UZE

powiązane z gotowością państw członkowskich udostępnienia jednostek

wojskowych wszystkich rodzajów sił konwencjonalnych dla wykonania

zadań pod auspicjami UZE. Zadania te określono jako misje

petersberskie: akcje humanitarne i ratownicze, misje pokojowe,

rozwiązywanie sytuacji kryzysowych.

Reaktywacja UZE

 Traktat amsterdamski – art. 17 TUE: UZE stanowi integralną część

rozwoju Unii, zapewniając jej dostęp do zdolności operacyjnych. UZE

wspiera Unię w kształtowaniu aspektów obronnych WPZiB. Polityka

bezpieczeństwa i obrony UE szanuje zobowiązania państw

członkowskich wynikające z członkostwa w NATO”.

 3-4.XII.1998 – szczyt francusko-brytyjski w Saint-Malo: Deklaracja w

sprawie obrony europejskiej – stopniowe rozwijanie polityki wspólnej

obrony w ramach WPZiB

• 18.X.1999 – mianowanie Wysokiego Przedstawiciela UE ds. WPZiB – J.

Solany. Zastąpienie klasycznej „Trojki” przez tercet: szef Prezydencji,

Wysoki Przedstawiciel, komisarz ds. polityki zagranicznej.

• 10-11.XII.1999 - Rada Europejska w Helsinkach: stworzenie do 2003 r.

Sił Europejskich: stałych sił szybkiego reagowania w sile 50-60 tys.

• 13.XI.2000 - posiedzenie Rady UZE w Marsylii – decyzja o przekazaniu

funkcji operacyjnych UZE Unii Europejskiej do 1.VII.2001.

• 1.VII.2001 - UE uzyskała status jedynej legitymizowanej europejskiej

organizacji w sprawach bezpieczeństwa i obrony.

• Traktat Nicejski – usunięcie z art. 17 TUE zapisów dotyczących UZE

„Wtopienie” UZE do UE

Źródła i przyczyny kryzysu:
• Interwencja NATO w Afganistanie,
• Spór hiszpańsko-marokański o Perejil,
• kwestia Iraku,
• podział na „starą” i „nową” Europę,
• belgijska propozycja utworzenia sztabu wojskowego UE

niezależnego od HQ NATO,

• projekt Galileo
• ograniczone możliwości tworzenia Sił Europejskich

Kryzys WPBiO

• 17.III.2003 – agenda „Berlin plus”: nowe

porozumienie o stosunkach UE-NATO dotyczące
bezpieczeństwa, zarządzania kryzysowego i działań
operacyjnych

• 17.V.2004 – Cel Operacyjny 2010: ograniczenie

liczebności Sił Europejskich, tworzenie Grup
Bojowych, rozwój infrastruktury militarnej, rozwój
misji policyjnych

• Grupy Bojowe: inicjatywa Francji, Niemiec i Wlk.

Brytanii z lutego 2004, zatwierdzona przez
ministrów obrony w kwietniu 2004 i Radę
Europejską w maju 2004 r.

Nowy wymiar WPBiO

Misje, przy prowadzeniu których Unia może użyć środków
cywilnych i wojskowych, obejmują:

• wspólne działania rozbrojeniowe,
• misje humanitarne i ratunkowe,
• misje wojskowego doradztwa i wsparcia,
• misje zapobiegania konfliktom i utrzymywania pokoju,
• misje zbrojne służące zarządzaniu kryzysowemu, w tym

misje przywracania pokoju i operacje stabilizacji sytuacji po
zakończeniu konfliktów.
Wszystkie te misje mogą przyczyniać się do walki z
terroryzmem, w tym poprzez wspieranie państw trzecich w
zwalczaniu terroryzmu na ich terytoriach.

WPBiO w Traktacie z Lizbony

Misje pokojowe UE

• 31.03.2003 – operacja „Concordia” w Macedonii, stabilizowanie sytuacji
• 5.06.2003 - „Artemis” we wschodnim Kongo, 1800 żołnierzy, głównie

Francuzi. Misja stabilizacyjno-humanitarna, wyłącznie unijna

• 15.12.2003 r. - „Proxima” – rozmieszczenie jednostek policyjnych w

Macedonii 1

• 1.12.2004 – ALTHEA w Bośni i Hercegowinie – siły EUFOR (7 tys. żołnierzy)

zastąpiły SFOR

• 15.07.2004 – THEMIS – siły porządku w Gruzji
• 01.2005 – KINSHASA – misja policyjna w Kongo
• 19.07.2005 - AMIS w Darfur/Sudan, cel: opanowanie kryzysu w Darfurze
• 25.09.2007 – EUFOR TCHAD/RCA – pomostowa misja wojskowa (kryzysowa

i humanitarna), wsparcie ONZ, stabilizacja regionu

• 15.06.2007 – EUPOL AFGANISTAN – misja policyjna towarzysząca

działaniom prowadzonym przez siły ISAF i wojska amerykańskie

• 16.02.2008 – EULEX KOSOVO – misja na rzecz przestrzegania prawa w

Kosowie, stabilizacyjno-szkoleniowa

• 8.12.2008 – EUNAVFOR – misja wojskowa w ramach operacji ATALANTA w

celu przeciwdziałania i zwalczania piractwa morskiego u wybrzeży Somalii

Najważniejsze operacje pokojowe UE