NATO, międzynarodowe stosunki polityczne


NATO - HISTORIA

Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego (ang. North Atlantic Treaty Organization, w skrócie NATO, potocznie Organizacja Paktu Północnoatlantyckiego lub Pakt Północnoatlantycki - organizacja polityczno-wojskowa powstała 24 sierpnia 1949 w wyniku podpisania 4 kwietnia 1949 Traktatu Północnoatlantyckiego przez 10 krajów europejskich: państw-członków Unii Zachodniej (Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, Wielka Brytania) wraz z pięcioma dodatkowymi krajami (Dania, Islandia, Norwegia, Portugalia, Włochy) oraz USA i Kanadę. Początkowym celem istnienia organizacji była obrona militarna przed atakiem ze strony ZSRR. Potem stał się on elementem utrzymania równowagi strategicznej między Wschodem i Zachodem. Po rozpadzie Układu Warszawskiego spełniał rolę stabilizacyjną podejmując działania zapobiegające rozprzestrzenianiu konfliktów lokalnych.

18 lutego 1952 do Paktu przystąpiły Grecja i Turcja, 5 maja 1955 RFN, a 30maja 1982 Hiszpania. 3 października 1990 NATO powiększyło się o terytorium NRD, po przyłączeniu jej landów do RFN. 12 marca1999 do NATO przystąpiły pierwsze państwa należące dawniej do Układu Warszawskiego: Czechy, Węgry i Polska, 29marca 2004 Bułgaria, Estonia, Łotwa, Litwa, Rumunia, Słowacja i Słowenia, a 1 kwietnia 2009 Albania i Chorwacja.

Dziś NATO liczy 28 członków. Potencjalnymi kandydatami do członkostwa w NATO są: Gruzja, Finlandia, Serbia, Szwecja. Oficjalnymi kandydatami do członkostwa w sojuszu są Bośnia i Hercegowina, Czarnogóra i Macedonia (warunek: Grecja). perspektywa dla Ukrainy i Gruzji.

Każde z państw przystępuje do NATO dobrowolnie, po przeprowadzeniu debaty publicznej oraz stosownej ratyfikacyjnej procedury parlamentarnej. Pakt Północnoatlantycki gwarantuje swoim członkom suwerenne prawa, ale także nakłada zobowiązania międzynarodowe, które należy bezwzględnie respektować.

Konsekwencją podpisania Paktu było zerwanie przez Stany Zjednoczone z polityką izolacjonizmu. Zgodnie z 51 artykułem Karty Narodów Zjednoczonych, na który powołują się sygnatariusze, układ ma charakter obronny. Treść jego przewiduje wzajemną pomoc wojskową na wypadek ataku na jednego z uczestników porozumienia, traktując ją jako wspólną obronę. Uznano także, że wspólna obrona będzie obowiązywała również wtedy, gdy taki atak nastąpi na obszarze na północ od zwrotnika Raka. Siedzibą władz NATO były kolejno Londyn (do 1952) i Paryż (do 1966), następnie Bruksela.

Pierwszą samodzielną akcją zbrojną NATO była interwencja w Kosowie(24 marzec 1999 - 10 czerwiec 1999).

Struktura organizacyjna:

NATO dzieli się na ciała cywilne (polityczne ) i wojskowe.

Część cywilna składa się z :

- kolegialnych ciał decyzyjnych i doradczych Sojuszu oraz reprezentacji narodowych ;

- centralnych instytucji wykonawczych NATO;

- instytucji pomocniczych NATO.

To właśnie w strukturze cywilnej wypracowywane są i podejmowane wszystkie kluczowe decyzje Sojuszu .

W NATO funkcjonują trzy ciała kolegialne najwyższego szczebla . Są to :

1. Rada Północnoatlantycka (North Atlantic Council -NAC), podstawowy organ decyzyjny NATO , w skład której wchodzą przedstawiciele państw członkowskich w randze ambasadorów. W Radzie omawiane są najistotniejsze decyzje i działania Sojuszu. Zazwyczaj zbiera się ona celem przedyskutowania spraw istotnych dla wszystkich członków , lub też wymagających wspólnych decyzji . Nie istnieją jednak ograniczenia tematyczne dla spraw wnoszonych pod obrady Rady. Każde państwo członkowskie ma prawo zwołać jej posiedzenie celem przedyskutowania spraw , które jego zdaniem winny znaleźć się w polu uwagi Sojuszu .Rada zbiera się stosunkowo rzadko , na co dzień działa Sekretariat Generalny w Brukseli .

2.Komitet Planowania Obrony (Defense Planning Group -DPC) , który podejmuje zasadnicze decyzje w kwestii planowania obronnego Sojuszu ( dwa razy w roku obraduje z udziałem ministrów obrony państw członkowskich ) . Komitetowi tak jak i Radzie podlega szereg komitetów , których członkowie reprezentują swoje państwa . Przedmiotem ich prac są określone obszary tematyczne .

3.Grupa Planowania Nuklearnego (Nuclear Planning Group -NPG) zajmująca się planowaniem potencjału nuklearnego NATO i doktryną jego użycia . System ciał kolegialnych uzupełniają liczne komitety specjalistyczne , które dzielą się na mocy mandatu przyznanego im przez NAC ( państwa członkowskie reprezentowane są w nich przez przedstawicieli delegacji narodowych) , podejmują szczegółowe decyzje merytoryczne w poszczególnych dziedzinach funkcjonowania Sojuszu oraz nadzorują ich wykonanie .

Komitet Wojskowy NATO (MC) jest najwyższym ciałem konsultacyjnym i doradczym Rady Północnoatlantyckiej w dziedzinie wojskowej. Składa się on z narodowych reprezentantów wojskowych (oprócz Islandii , która nie posiada armii) , będący stałymi przedstawicielami szefów sztabów sił zbrojnych państw członkowskich. Obsługę prac Komitetu Wojskowego NATO zapewnia Międzynarodowy Sztab Wojskowy (IMS), który obok Sekretarza Generalnego i podległych mu biur (Sekretariat Wykonawczy, Biuro Prasy i Informacji, Biuro Bezpieczeństwa NATO) oraz Sztabu Międzynarodowego (IS) stanowi centralny organ wykonawczy Sojuszu.

W skład struktury NATO wchodzą także Kwatera Główna i Obszary Strategiczne:

- na Atlantyku ( SACLANT ) z siedzibą w Norfolk

- w Europie ( SACEUR ) z siedzibą w Casteau w Belgii

Zintegrowana struktura Wojskowa (Integrated Military Structure) stanowi właściwą militarną część Sojuszu i składa się z systemu funkcjonujących stale dowództw i sztabów oraz kontyngentów sił zbrojnych , wydzielonych przez państwa członkowskie do działania w ramach połączonych ugrupowań strategicznych i operacyjnych w czasie konfliktu zbrojnego lub innej operacji wojskowej . Nastawiona jest ona na realizację planów nakreślonych przez strukturę polityczną . Wśród naszych oficerów pełniących służbę w strukturach dowodzenia NATO najwyższą funkcję sprawuje gen. bryg. Mieczysław Bieniek, który jest wiceszefem w Sojuszniczym Dowództwie Transformacyjnym NATO w Norfolk w Wirginii.

Obecnie Sekretarzem Generalnym NATO jest Anders Fogh Rasmussen , który zastąpił na tym stanowisku 1 sierpnia 2009 Jaapa de Hoop Scheffera . Jest to bardzo ważna funkcja . Ze względu na to , że Amerykanie mają zagwarantowane stanowisko dowódcy sił zbrojnych w Europie , stanowisko Sekretarza przypada któremuś z polityków europejskich . Rasmussen jest 13 Sekretarzem Generalnym NATO . Przed nim byli to :

STRATEGIE NATO

Koncepcje zimnowojenne:

Strategia wojenna NATO oparta była głównie na amerykańskich koncepcjach strategicznych wynikających z oceny zagrożenia bezpieczeństwa międzynarodowego. Pierwszą z nich była strategia zmasowanego odwetu przyjęta w USA w 1950 r. a zaadoptowana przez sojusz NATO w 1957 r. Zakładała ona wykonanie uderzeń jądrowych na państwa Układu Warszawskiego w odpowiedzi na poważniejszy atak militarny. Dopuszczała również wykonanie uprzedzającego ataku jądrowego w przypadku stwierdzenia zagrożenia bezpieczeństwa państw sojuszu. Szczególną rolę w wojnie miało odgrywać lotnictwo strategiczne oraz okręty podwodne uzbrojone w pociski balistyczne SLBM, przy czym te ostatnie z przyczyn technicznych uznawane były za broń wyłącznie odwetową. Dla zapewnienia skuteczności i szybkości działań rozbudowano system baz wojskowych rozmieszczonych wokół państw "bloku wschodniego". Od 1953 r. na terenie Europy rozlokowano broń nuklearną w postaci rakiet średniego zasięgu i bomb jądrowych. Koalicyjny charakter strategii wojennej przejawiał się głównie w podziale zadań. Amerykańskie siły zbrojne miały wykonać strategiczne uderzenia jądrowe, operacje morskie miały być realizowane przez floty wojenne USA i państw europejskich, natomiast działania bojowe na terenie Europy miały być prowadzone głównie przez siły lądowe i lotnictwo taktyczne europejskich państw NATO.

Przełamanie monopolu atomowego USA przez ZSRR oraz wprowadzenie na uzbrojenie Układu Warszawskiego międzykontynentalnych pocisków rakietowych skłoniło USA do zmiany strategii. W 1961 r. opracowano strategię elastycznego reagowania, która została przyjęta przez NATO w 1967 r. Zakładała ona możliwość prowadzenia działań wojennych zarówno z wykorzystaniem broni jądrowej, jak i bez niej. W przypadku ataku państw UW przewidywano prowadzenie działań o charakterze konwencjonalnym, a w sytuacji ich niepowodzenia wykorzystanie taktycznej broni jądrowej na ograniczoną skalę. Strategiczna broń jądrowa miała być użyta dopiero po jej zastosowaniu przez ZSRR. Główną rolę w ewentualnym uderzeniu odegrać miał amerykański potencjał jądrowy, którego wykorzystanie określały plany operacyjne SIOP (Single Integrated Operational Plan). Przewidywały one różne warianty uderzeń o ograniczonym lub masowym charakterze w celu osiągnięcia założonych celów wojennych.

Okres pozimnowojenny

Zakończenie zimnej wojny przyniosło zmianę koncepcji strategicznej NATO. W 1991 została przyjęta w Rzymie tzw. Nowa koncepcja strategiczna. Zakładała ona utrzymanie wystarczających sił konwencjonalnych i nuklearnych zdolnych do odstraszania ewentualnych agresorów i prowadzenie działań zapobiegających ewentualnym konfliktom zbrojnym na świecie. Skoncentrowano się też na zagwarantowaniu bezpieczeństwa państw sojuszu w warunkach różnorodnych i wielokierunkowych zagrożeń międzynarodowych (konflikty etniczne i terytorialne, rozprzestrzenianie broni masowego rażenia i technologii uzbrojenia, przerwanie dostaw surowców strategicznych, terroryzm i sabotaż). W 1999 koncepcja ta uległa aktualizacji w oparciu o doświadczenia misji NATO w b. Jugosławii.Nowa koncepcja strategiczna wprowadziła pojęcie "operacji spoza artykułu 5", którymi są przede wszystkim "operacje reagowania kryzysowego", czyli działania przy użyciu sił zbrojnych skierowane na usuwanie przyczyn sytuacji kryzysowych lub kryzysów zagrażających regionalnemu lub światowemu bezpieczeństwu oraz powodujących naruszenie praw człowieka.

POLSKA W NATO

Polska droga do NATO

Oficjalne kontakty Polski z Organizacją Traktatu Północnoatlantyckiego zostały zapoczątkowane przez ministra spraw zagranicznych Krzysztofa Skubiszewskiego,który 21 marca 1990 r. złożył oficjalną wizytę w Kwaterze Głównej NATO w Brukseli.Latem 1990 r. Ambasada RP w Brukseli (kierowana wówczas przez ambasadora Tadeusza Olechowskiego) rozpoczęła utrzymywanie stałych roboczych kontaktów z NATO. Bardziej intensywne kontakty przypadły na czas urzędowania amb. Andrzeja Krzeczunowicza, który w latach 1992-1996 kierował Ambasadą. Po uruchomieniu w 1994 r. programu Partnerstwo dla Pokoju (PdP) w strukturze Ambasady wyodrębniono Biuro Łącznikowe obsadzone przez oficerów delegowanych z Ministerstwa Obrony Narodowej oraz dyplomatów z resortu spraw zagranicznych. W 1997 r. rozpoczęło ono urzędowanie w Kwaterze Głównej NATO. Zadaniem tej komórki, oprócz kontaktów z NATO, była również obsługa obecności Polski w Unii Zachodnioeuropejskiej. Warto wspomnieć, że z Biurem współpracowali oficerowie delegowani do pracy w Komórce Planowania Partnerstwa, ulokowanej przy europejskim dowództwie NATO w Mons.Zaproszenie do rozpoczęcia rozmów w sprawie członkostwa w NATO (lipiec 1997 r.) przyniosło dynamiczny rozwój kadrowy Placówki oraz towarzyszącej jej infrastruktury.Podobny proces nastąpił w instytucjach krajowych. W rozmowach akcesyjnych rozpoczętych we wrześniu tego roku, stronę polską reprezentował dziewięcioosobowy zespół wspierany gronem ekspertów. Przewodniczył mu ówczesny wiceminister spraw zagranicznych Andrzej Towpik, który po zakończeniu rozmów akcesyjnych w listopadzie 1997 r. - jako ambasador - stanął na czele odrębnego Przedstawicielstwa RP przy NATO i UZE.

Przyjęcie Polski do Sojuszu -12 marca 1999 roku - stanowi z pewnością jedno z najdonioślejszych wydarzeń w najnowszej historii naszego kraju. Pierwszym sprawdzianem wiarygodności sojuszniczej Polski było nasze stanowisko wobec sytuacji na terenie byłej Jugosławii. Udział naszych żołnierzy w siłach NATO w Kosowie (KFOR) oraz w Albanii (AFOR) potwierdził naszą gotowość do wypełniania obowiązków wynikających z Traktatu Waszyngtońskiego.

W okresie przed i poakcesyjnym wielkim wyzwaniem dla całego Wojska Polskiego była realizacja Celów Sił Zbrojnych RP. Na pierwszy dzień członkostwa Polski w Sojuszu m.in. wdrożono procedury planistyczne NATO włączając SZ do procesu sojuszniczego planowania obronnego. Podzielono Siły Zbrojne RP na komponenty, zgodnie z podziałem obowiązującym w NATO; przyjęto sojusznicze normy w zakresie kategoryzacji jednostek wojskowych oraz wydzielono i przygotowano jednostki Sił Reagowania.
Przystępując w 2000 roku do nowej tury planowania obronnego na lata 2001-2006 sztab europejskich sił sojuszu (SHAPE) zaproponował Polsce udział w realizacji 180 celów sił zbrojnych i wymagań długookresowych. Jest to ilość niemal taka sama jak w przypadku takich państw, jak Niemcy czy Wielka Brytania. Realizacja zadań stawianych nam przez NATO nie jest łatwa. Dlatego główny wysiłek finansowy państwa skierowany jest - w pierwszej kolejności - na dostosowanie armii do wymogów stawianych nam przez NATO i odpowiednie wyposażenie jednostek podporządkowanych Sojuszowi.

Zobowiązania Polski względem NATO

Zgodnie z ustalonymi z Kwaterą Główną NATO tzw. Celami Sił Zbrojnych Polska jest zobowiązana do dostosowania struktury Sił Zbrojnych oraz ich wyposażenia do standardów Sojuszu. Szczegółowe kierunki przebudowy strukturalnej, funkcjonalnej i technicznej armii z uwzględnieniem realnych możliwości budżetu państwa zostały określone w Programie integracji z Organizacją Traktatu Północnoatlantyckiego i modernizacji Sił Zbrojnych RP na lata 1998-2012.

  Zgodnie ze wspomnianymi Celami Sił Zbrojnych, Polska przyjęła na siebie również zobowiązania dotyczące dostosowania wybranych elementów infrastruktury gospodarczo-obronnej do wymogów obowiązujących w państwach NATO. Ponadto Polska zobowiązała się do aktywnego uczestniczenia w Programie Inwestycji NATO w Dziedzinie Bezpieczeństwa, finansowanego ze wspólnego budżetu Sojuszu.

Zmiany dokonane w polskim porządku prawnym w związku z implementacją podstawowych aktów prawnych NATO:

Ustawa z dnia 18 marca 1999 r. o ratyfikacji Traktatu Północnoatlantyckiego, sporządzonego w Waszyngtonie dnia 4 kwietnia 1949 r. (Dz. U. 1999 r. nr 13 poz. 111);

Ustawa z dnia 18 marca 1999 r. o ratyfikacji Umowy między Państwami-Stronami Traktatu Północnoatlantyckiego dotyczącego statusu ich sił zbrojnych, sporządzonej w Londynie dnia 19 czerwca 1951 r. (Dz. U. 1999 r. nr 32 poz. 303);

Ustawa z dnia 18 marca 1999 r. o ratyfikacji Umowy dotyczącej Statusu Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego, przedstawicieli narodowych i personelu międzynarodowego, sporządzonej w Ottawie dnia 20 września 1951 r. (Dz. U. 1999 r. nr 32 poz. 304);

Ustawa z dnia 18 marca 1999 r. o ratyfikacji Protokołu dotyczącego statusu międzynarodowych dowództw wojskowych, ustanowionych na podstawie Traktatu Północnoatlantyckiego, sporządzonego w Paryżu dnia 28 sierpnia 1952r. (Dz. U. 1999 r. nr 32 poz. 305);

Ustawa z dnia 18 marca 1999 r. o ratyfikacji Umowy o wzajemnej ochroni tajemnicy wynalazków dotyczących obronności, w przypadku, których złożone zostały wnioski o udzielenie patentów, sporządzonej w Paryżu dnia 21 września 1960 r. (Dz. U. 1999 r. nr 32 poz. 306);

Ustawa z dnia 18 marca 1999 r. o ratyfikacji Umowy Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego o przekazywaniu informacji technicznych dla celów obronnych, sporządzonej w Brukseli dnia 19 października 1970 r. (Dz. U. 1999 r. nr 32 poz. 307);

Ustawa z dnia 18 marca 1999 r. o ratyfikacji Umowy w sprawie Statusu przedstawicielstw i przedstawicieli państw trzecich przy Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego, sporządzonej w Brukseli dnia 14 września 1994 r. (Dz. U. 1999 r. nr 32 poz. 308);

Ustawa z dnia 18 marca 1999 r. o ratyfikacji Umowy między Stronami Traktatu Północnoatlantyckiego o ochronie informacji, sporządzonej w Brukseli dnia 6 marca 1997 r. (Dz. U. 1999 r. nr 32 poz. 309).

Zmiany dokonane w obecnie obowiązującym porządku prawnym:

W ustawie z dnia 21 stycznia 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. 1992 r. nr 4 poz. 16 z późniejszą zmianą), skrócono czas trwania zasadniczej służby wojskowej do 12 miesięcy;

W ustawie o służbie żołnierzy zawodowych (Dz. U. 1997 r. nr 10 poz. 55 z późniejszą zmianą), przebieg zawodowej służby wojskowej rozszerzono o pełnienie służby poza granicami Państwa.

Uchwalono także nowe przepisy, bez których współdziałanie z NATO byłoby niemożliwe:

Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o zasadach użycia lub pobytu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej poza granicami państwa (Dz. U. 1998 r., nr 162 poz. 1117);

Ustawa z dnia 23 września 1999 r. o zasadach pobytu wojsko obcych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz zasadach ich przemieszczania się przez to terytorium (Dz. U. 1999 r. nr 93 poz. 1063);

Ustawa z dnia 22 stycznia 1999 r. o ochronie informacji niejawnych (Dz. U. 1999 r. nr 11 poz. 95);

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 27 lipca 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu finansowania, przygotowania i działania jednostek wojskowych poza granicami państwa (Dz. U 1999 r. nr 64 poz. 732);

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 22 września 1998 r. w sprawie pełnienia służby poza granicami państwa przez żołnierzy zawodowych (Dz. U. 1999 r. nr 127 poz. 840).

POLSKIE JEDNOSTKI W NATO

Docelowo wszystkie siły operacyjne Wojska Polskiego mają być przygotowane do przejścia na czas wojny pod zwierzchnictwo zintegrowanego dowództwa NATO. Pod dowództwem narodowym pozostaną zaś siły obrony terytorialnej. Przygotowanie naszych jednostek to proces wymagający zmian w strukturach jednostek oraz znacznych nakładów finansowych. Dlatego jest on rozłożony w czasie. Na razie z poszczególnych rodzajów sił zbrojnych wydzielono jednostki, które jako pierwsze osiągną pełną gotowość do działania w ramach NATO. Staną się one częścią sił szybkiego reagowania Sojuszu.

Z Wojsk Lądowych wydzielono następujące jednostki:
10 Brygada Kawalerii Pancernej im. gen. broni Stanisława Mączka ze Świętoszowa,
10 Brygada Logistyczna z Opola,
4 Pułk Przeciwlotniczy z Czerwieńska,
16 Batalion Powietrzno-Desantowy z Krakowa,
18 Batalion Desantowo-Szturmowy z Bielska-Białej,
Dwie eskadry śmigłowców z 66 Dywizjonu Śmigłowców z Glinika k. Tomaszowa Mazowieckiego,
Dwa szwadrony z 7 Dywizjonu Ułanów Lubelskich z Tomaszowa Mazowieckiego.

Z Marynarki Wojennej wydzielono następujące jednostki:
Okręt podwodny ORP \"Orzeł\" z 3 Flotylli Okrętów z Gdyni,
Korweta ORP \"Kaszub\" z 3 Flotylli Okrętów w Gdyni,
Trzy okręty rakietowe z 3 Flotylli Okrętów z Gdyni,
Okręt transportowo-minowy z 8 Flotylli Obrony Wybrzeża ze Świnoujścia,
Niszczyciel min ORP \"Mewa\" z 9 Flotylli Obrony Wybrzeża z Helu,
Okręt ratowniczy ORP \"Piast\" z 3 Flotylli Okrętów z Gdyni.

Z Wojsk Lotniczych i Obrony Powietrznej wydzielono następujące jednostki:
1 eskadra lotnictwa taktycznego z Mińska Mazowieckiego,
7 eskadra lotnictwa taktycznego z Powidza,
40 eskadra lotnictwa taktycznego ze Świdwina.

Polska w Operacjach NATO

Zaangażowanie polskich Sił Zbrojnych w operacje prowadzone pod auspicjami NATO jest jednym kluczowych elementów polskiej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa. Zgodnie ze Strategią Udziału Sił Zbrojnych RP w operacjach międzynarodowych udział w misjach Sojuszu Północnoatlantyckiego ma priorytetowy charakter. Stanowi istotny wyznacznik miejsca i roli naszego kraju na arenie międzynarodowej, potwierdzając wiarygodność Polski jako członka Sojuszu. Jednocześnie jest źródłem doświadczeń operacyjnych i ważnym impulsem dla transformacji Sił Zbrojnych RP. Potwierdza to skala zaangażowania. Obecnie w misjach natowskich bierze udział ponad 2000 polskich żołnierzy, co stanowi 48% wszystkich żołnierzy służących poza granicami kraju.

W 1996 roku polscy żołnierze wzięli udział w Siłach Zaprowadzania Pokoju (IFOR), a następnie Siłach Stabilizujących (SFOR) w Bośni i Hercegowinie. W skład polskiego kontyngentu SFOR wchodzą dwie kompanie operacyjne Nordycko-Polskiej Grupy Bojowej oraz personel na różnych szczeblach Grupy i w Dowództwie misji o łącznej liczbie blisko 300 żołnierzy i personelu cywilnego. Polskie pododdziały zostały utworzone na bazie 16 Batalionu Powietrzno-Desantowego 6 Brygady Desantowo-Szturmowej z Krakowa. Ich głównym zadaniem jest nadzorowanie przestrzegania porozumień pokojowych w pasie granicznym rozdzielającym dwie uczestniczące w kilkuletniej wojnie domowej strony: Republikę Serbską oraz Federację Bośni i Hercegowiny.

W 1999 roku polscy żołnierze uczestniczyli w misji humanitarnej na terenie Albanii w ramach Wielonarodowych Sił NATO (AFOR). Kontyngent tworzyło 140 żołnierzy z 21 Brygady Strzelców Podhalańskich z Rzeszowa oraz personel w dowództwie misji. Jego podstawowym zadaniem była ochrona kwatery głównej Sił NATO w Albanii oraz ochrona konwojów z pomocą humanitarną.

W 1999 roku Polska uczestniczy w misjach pokojowych na obszarze Bałkanów: w Bośni i Hercegowinie (SFOR) oraz Jugosławii (KFOR-Kosowo).
W Siłach NATO (KFOR) w Kosowie służbę pełni około 540 polskich żołnierzy z Batalionu Polsko-Ukraińskiego oraz oficerowie w dowództwie operacji. W skład kontyngentu wchodzi również 30 żołnierzy litewskich z kowieńskiego batalionu jegrów. Ogółem jednostka ponad 800 żołnierzy i personelu cywilnego. Żołnierze wykonują zadania typowe dla misji pokojowych: utrzymanie bezpieczeństwa, ochranianie instytucji cywilnych, wspieranie pomocy humanitarnej, pomoc policji i służbom cywilnym.

Polska strefa okupacyjna w Iraku - powołana w 2003 r., kiedy po inwazji i opanowaniu całego terytorium kraju przez USA i ich sojuszników podzielono Irak na cztery strefy stabilizacyjne (de facto okupacyjne): północną oraz środkową pod nadzorem USA, środkowo-południową pod nadzorem Polski i południową pod nadzorem Wielkiej Brytanii. Strefa środkowo-południowa (początkowo zwana górno-południową), obejmująca prowincje Nadżaf, Al-Kadisijja, Karbala, Babil oraz Wasit, liczyła ok. 5 tys. mieszkańców. Główne miasta polskiej strefy to Karbala, Al-Hilla, Al-Kut, Ad-Diwanijja. Polski kontyngent wojskowy wystawił już dziewięć zmian. Obecnie jego głównym zadaniem jest szkolenie wojsk irackich.

Polska jest aktywnym uczestnikiem operacji ISAF (Afganistan) od roku 2004 (od 2002 do 2008 roku uczestniczyła w koalicyjnej operacji Enduring Freedom). Celem misji jest wsparcie operacji antyterrorystycznej oraz władz Afganistanu w odbudowie struktur cywilnych oraz infrastruktury państwa. Zaangażowanie RP w misji NATO systematycznie wzrastało, aż do poziomu 2500 żołnierzy osiągniętego w 2008 roku. Obok zaangażowania wojskowego, Polska bierze udział w odbudowie i rekonstrukcji kraju, wydzielając specjalistów do amerykańskiego Prowincjonalnego Zespołu Odbudowy (PRT) w Ghazni. Działania w tym zakresie mają za zadanie zdobycie zaufania i wsparcia ludności lokalnej, które w sposób wymierny przyczynia się do bezpieczeństwa naszych żołnierzy.

Opcje strategiczne NATO

Główne problemy bezpieczeństwa euroatlantyckiego:

Główne strategiczne kierunki działania

PRAKTYKA OPERACYJNA NATO

Kierowanie kryzysowe

SYSTEM POGOTOWIA KRYZYSOWEGO NATO

NATO wobec wyzwań XXI w

POLSKA W SYSTEMIE BEZPIECZEŃSTWA EUROPEJSKIEGO

Wymownym następstwem procesu budowy nowej struktury bezpieczeństwa europejskiego staje się funkcjonowanie międzynarodowych jednostek wojskowych. Na mapie naszego regionu pojawiły się w ostatnich latach trzy z nich - Wielonarodowy Korpus Północ-Wschód, Bataliony: Litewsko-Polski i Polsko-Ukraiński.

1. WIELONARODOWY KORPUS PÓŁNOC-WSCHÓD
O trójstronnej współpracy wojskowej szefowie resortów obrony Danii, Niemiec i Polski pierwszy raz rozmawiali w 1994 roku, gdy perspektywa wejścia naszego kraju do sojuszu północnoatlantyckiego była jeszcze odległa, podczas spotkania na wyspie Bornholm. Nikt jeszcze wtedy nie mówił o wspólnym korpusie. Pomysł korpusu powstał później, gdy bliżej zaczęły współpracować dywizje. To Ich dowódcy w sierpniu 1996 r. podczas spotkania na wyspie Rugii wystąpili z pomysłem koordynacji działań na wyższym szczeblu. A takim nad dywizjami jest korpus. Pomysłodawcą była Dania. Koncepcja korpusu ulegała ewolucji wraz z klarowaniem się stanowiska ówczesnej \"16\" w kwestii rozszerzenia NATO. Decyzję o utworzeniu korpusu ogłoszono w sierpniu 1997 roku (miesiąc po zaproszeniu Polski do rozmów o członkostwie w NATO), podczas spotkania ministrów obrony Polski, Niemiec i Danii w Omulewie. Wtedy też powstał Trójstronny Zespół Roboczy, którego zadaniem było opracowanie zasad utworzenia w 1999 roku - po przewidywanym wstąpieniu Polski do NATO - związku operacyjnego pod nazwą Wielonarodowy Korpus Północ-Wschód (MNC NE). W jego skład weszły trzy dywizje: duńska Jutlandzka Dywizja Zmechanizowana z Fredericji 18 tys. żołnierzy), niemiecka 14 Dywizja Grenadierów Pancernych z Neubrandenburga (19 tys. żołnierzy) i polska 12 Szczecińska Dywizja Zmechanizowana im. Księcia Bolesława Krzywoustego ze Szczecina (12 tys. żołnierzy). Wielonarodowy Korpus Północ-Wschód przeznaczony jest do wypełniania zadań wynikających z art. V Traktatu Waszyngtońskiego, mówiącego o kolektywnej obronie w razie agresji, Sztab Korpusu będzie przygotowany do udziału w operacjach reagowania kryzysowego czy wsparcia pokoju (jak w Bośni czy Kosowie) jako dowództwo całej misji bądź komponentu lądowego wraz z podporządkowanymi jednostkami korpusu lub wyznaczonymi do danej misji przez inne państwa. Ponadto Korpus przygotowany będzie do wspierania posiadaną infrastrukturą dowodzenia misji humanitarnych, bądź operacji usuwania skutków katastrof naturalnych, które mogą wydarzyć się w różnych częściach naszego regionu. O każdym użyciu jednostek Korpusu decyzję podejmuje Komitet Korpusu, który tworzą przedstawiciele ministerstw obrony oraz dowództw wojsk lądowych z Polski, Danii i Niemiec. Żołnierze korpusu regularnie odbywają ćwiczenia. Pierwszym wielkim sprawdzianem funkcjonowania Wielonarodowego Korpusu Północ-Wschód byty ćwiczenia \"Crystat Eagle\", które odbyły się w listopadzie 2000 roku na poligonie w Drawsku Pomorskim. Celem ćwiczeń było sprawdzenie, jak sztab radzi sobie z dowodzeniem jednostkami w sytuacji walki zbrojnej oraz z przyjmowaniem na swoim terenie oddziałów innych państw paktu. Współpraca w ramach Korpusu ma ogromne znaczenie dla Wojska Polskiego - daleko wykraczające poza sprawy związane ze szkoleniem wojsk czy logistyką. Najważniejsze jest to, że ma ona charakter stały i odbywa się na szeroka skalę. Dotychczas inne z form współpracy (kursy, ćwiczenia) z naszymi sojusznikami były ograniczone czasowo i ilościowo udział brały mniejsze jednostki lub tylko grupy żołnierzy. W przypadku Szczecina mamy szansę szkolić całe związki taktyczne, organicznie integrując je z siłami NATO.

2. LITEWSKO-POLSKI BATALION SIŁ POKOJOWYCH
Fundamentem współpracy wojskowej pomiędzy Litwą i Polską było zawarte 15 czerwca 1993 roku w Wilnie porozumienie między Ministerstwem Obrony Narodowej Rzeczypospolitej Polskiej a Ministerstwem Ochrony Krain Republiki Litewskiej w sprawie ustanowienia dwustronnej współpracy wojskowej. Od 1993 roku rozpoczął się okres wymiany doświadczeń szkoleniowych i wspólnych ćwiczeń obejmujących szczebel drużyny i plutonu. Kontakty wojskowe pomiędzy Litwą i Polską uległy znacznemu ożywieniu z chwilą pojawienia się koncepcji utworzenia wspólnej jednostki wojskowej. Z inicjatywą utworzenia litewsko-polskiego batalionu sił pokojowych wystąpił Prezydent Litwy Algirdas Brazauskas w czasie wizyty w Polsce w lutym 1995 roku. Utworzenie tego batalionu jest najważniejszym wspólnym przedsięwzięciem w ramach zawartego wcześniej traktatu o przyjaznych stosunkach i dobrosąsiedzkiej współpracy pomiędzy Litwą i Polską. W czerwcu 1997 roku zostały powołane sztaby batalionu, które odbyły ćwiczenia zgrywające - w Polsce w ramach ćwiczenia \"Dzielny Orzeł\", a na Litwie - \"Amber Hope\". Od 1 stycznia 1998 roku odbywa się szkolenie narodowych elementów składowych batalionu oraz ich zgrywanie. Polskie elementy wchodzące w skład Litewsko-Polskiego Batalionu Sił Pokojowych \"LITPOLBAT\" wydzielone zostały z 4 Suwalskiej Brygady Kawalerii Pancernej im. gen. bryg. Zygmunta Podhorskiego w Orzyszu będącej w strukturze 15 Warmińsko-Mazurskiej Dywizji Zmechanizowanej im. króla Władysława Jagiełły. Litewskie elementy wchodzące w skład \"LITPOLBATU\" wydzielone zostały z Batalionu Piechoty Zmotoryzowanej im. Wielkiej Księżnej Litewskie] Biiute w Ałytus będącego w strukturze Brygady Piechoty Zmotoryzowanej \"Żelazny Wilk\". Litewsko-Polski Batalion Sił Pokojowych \"LITPOLBAT\" przeznaczony jest do utrzymania i przywracania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa oraz do udziału w misjach pokojowych w akcjach humanitarnych \\ ratowniczych, podejmowanych m.in. przez ONZ, OBWE, UZE lub NATO. Łącznie służy w nim blisko 800 żołnierzy (435 polskich i 351 litewskich).


3. POLSKO-UKRAIŃSKI BATALION SIŁ POKOJOWYCH
Idea powołania Polsko-Ukraińskiego Batalionu Sił Pokojowych zrodziła się w dniu 5 października 1995 roku na spotkaniu ministrów obrony narodowej Polski i Ukrainy. Trzy lata później rozpoczęto się formowanie. Pierwsze wspólne ćwiczenia żołnierzy polskich i ukraińskich odbyły się w dniach 1-10 czerwca 1996 r. na Ukrainie i od 30 września do 7 października 1996 r. w Polsce. Na POLUKRBAT składają się część polska, wydzielona w czasie jego formowania z 14. Brygady Pancernej (od 1 lutego 2000 r. 14. B Panc została połączona z 21. Brygadą Strzelców Podhalańskich, pod wspólną \"podhalańska\" nazwą i numerem) oraz część ukraińska - z 310 Pułku Zmechanizowanego w Jaworowie (od 1998 r. funkcjonuje jako 208 Samodzielny Batalion Specjalny, podporządkowany bezpośrednio Dowództwu Zachodniego Obszaru Operacyjnego Ukrainy).Etat Polsko-Ukraińskiego Batalionu Sił Pokojowych wynosi 754 żołnierzy, w tym 250 żołnierzy zawodowych i 504 żołnierzy służby zasadniczej. Językiem obowiązkowym w czasie wspólnych ćwiczeń jest angielski. Zasadniczo tworzenie batalionu finansowane jest przez Polskę i Ukrainę, ale pomocy w tym zakresie udzieliły również inne państwa. Gotowość operacyjną jako całość jednostka osiągnęła na początku roku 1999. Najważniejsze ze sztabowych stanowisk w batalionie będą zmieniane rotacyjnie.

Szczyt NATO w Lizbonie 2010

Szczyt NATO - międzynarodowy szczyt państw członkowskich Paktu Północnoatlantyckiego (NATO) na szczeblu szefów państw i rządów odbywający się w dniach 19-20 listopada 2010 w Lizbonie w Portugalii. Oprócz członków NATO wzięły w nim udział również państwa uczestniczące w misji ISAF w Afganistanie oraz inni zaproszeni goście. Jednym z głównych zadań szczytu było przyjęcie nowej Koncepcji Strategicznej Paktu Północnoatlantyckiego, wyznaczającej jego cele na kolejną dekadę. Dodatkowo w jego trakcie podjęte zostały decyzje w zakresie czasu trwania i charakteru misji ISAF, reformy strukturalnej Sojuszu, charakteru systemu obrony przeciwrakietowej NATO oraz współpracy z zagranicznymi partnerami, w tym zacieśnianiu stosunków z Rosją.

Nowa Koncepcja Strategiczna Sojuszu

Na szczycie w 2009 szefowie państw i rządów upoważnili sekretarza generalnego NATO do podjęcia prac na rzecz opracowania nowej Koncepcji Strategicznej. Poprzednia koncepcja strategiczna Sojuszu pochodziła bowiem z 1999, jeszcze z czasów sprzed zamachów z 11 września. W tym celu Anders Fogh Rassmussen powołał 12-osobową Grupę Ekspertów na czele z byłą amerykańską sekretarz stanu Madeleine Albright, której zadaniem było przygotowanie rekomendacji co do treści dokumentu. Grupa rozpoczęła prace 5 września 2009.

Proces przygotowania Koncepcji Strategicznej składał się z trzech odrębnych etapów. Pierwszym z nich była faza refleksji, w czasie której nad treścią dokumentu debatowano na specjalnie organizowanych seminariach. W kolejnej, fazie konsultacji, eksperci przeprowadzali konsultacje z przedstawicielami państw członkowskich. Grupa Ekspertów odbywała również okresowe spotkania z sekretarzem generalnym NATO, a w grudniu 2009 zdała raport ze swoich prac w czasie spotkania ministrów spraw zagranicznych Sojuszu w Brukseli. Na koniec, 17 maja 2010, Grupa Ekspertów przedstawiła swoje analizy i rekomendacje sekretarzowi generalnemu NATO. Opierając się na nich, Anders Fogh Rassmussen opracował własny raport na temat założeń koncepcji, który poddał pod konsultacje państw członkowskich. Jesienią 2010 zredagował wstępny projekt koncepcji, który omówił ze Stałymi Przedstawicielami państw członkowskich przy NATO. Tak opracowany dokument został przedstawiony w czasie szczytu w Lizbonie i 19 listopada 2010 przyjęty przez członków Sojuszu. Jego pełny tytuł brzmiał: "Aktywne zaangażowanie, Nowoczesna Obrona. Koncepcja Strategiczna Obrony i Bezpieczeństwa członków Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego, przyjęta przez szefów państw i rządów w Lizbonie".

Główne założenia koncepcji Nowa Koncepcja Strategiczna za fundamentalny cel Sojuszu Północnoatlantyckiego uznawała zagwarantowanie wolności i bezpieczeństwa wszystkim jego członkom z wykorzystaniem politycznych i wojskowych środków. NATO ukazane zostało jako zasadnicze źródło stabilności w nieprzewidywalnym świecie oraz określone jako "unikatowa wspólnota wartości, przywiązana do zasad wolności jednostki, demokracji, praw człowieka i praworządności". Organizacja uznała nadrzędną odpowiedzialność Rady Bezpieczeństwa za utrzymanie międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa. Odnotowana została również rola więzi transatlantyckiej łączącej państwa członkowskie.

Koncepcja Strategiczna na nowo określiła zagrożenia bezpieczeństwa dla Sojuszu, do których zaliczyła: zagrożenie konwencjonalne (atak zbrojny), w tym proliferacja pocisków balistycznych; proliferacja broni nuklearnej i innej broni masowego rażenia oraz środków jej przenoszenia; terroryzm; brak stabilności lub konflikt poza granicami NATO; ataki cybernetyczne; niestabilność dróg tranzytowych, na których opiera się międzynarodowy handel i bezpieczeństwo energetyczne (w tym uzależnienie od zagranicznych dostawców energii); zagrożenia technologiczne (w tym rozwój broni laserowej, walka elektroniczna oraz technologie hamujące dostęp do przestrzeni kosmicznej); ograniczenia w dziedzinie środowiska naturalnego i zasobów (w tym ryzyka zdrowotne, zmiany klimatu, niedobory wody i wzrastające potrzeby energetyczne).

Do trzech głównych zadań NATO zostały zaliczone:

Obrona zbiorowa- zobowiązanie do udzielania sobie pomocy w przypadku ataku, zgodnie z art. 5 Traktatu Waszyngtońskiego, podkreślenie roli odstraszania i ochrony przed groźbą agresji.

W zakresie obrony i odstraszania powtórzono odpowiedzialność Sojuszu za obronę i ochronę jego członków zgodnie z art. 5 Traktatu Waszyngtońskiego. Podkreślono przy tym, że żadne z państw trzecich nie jest traktowane jako wróg. Odstraszanie zdefiniowano jako właściwą kombinację nuklearnych i konwencjonalnych zdolności, a za najwyższą gwarancję bezpieczeństwa uznano siły nuklearne Sojuszu. W celu zapewnienia zdolności obrony i odstraszania zobowiązano się do podejmowania określonych działań, w tym:

Zarządzanie kryzysowe- wykorzystywanie odpowiednich narzędzi politycznych i wojskowych w celu udzielania pomocy w opanowywaniu rozwijających się kryzysów i wygaszania trwających konfliktów, które mogą oddziaływać na bezpieczeństwo Sojuszu oraz wspieranie umacniania stabilności w sytuacjach pokonfliktowych.

W zakresie zarządzania kryzysowego NATO jako podstawę swojego działania przyjęło założenie, że kryzysy i konflikty poza jego granicami mogą generować bezpośrednie zagrożenie dla bezpieczeństwa terytorium oraz społeczeństw Sojuszu. Z tego też powodu postanowiło w sytuacjach, gdy zachodzi taka możliwość i konieczność, zapobiegać kryzysom, opanowywać je, stabilizować sytuacje po konfliktowe oraz wspierać procesy odbudowy.

W celu efektywnego zarządzania kryzysami zadeklarowało stosowanie wszechstronnego politycznego, cywilnego i wojskowego podejścia. Zapowiedziało aktywną współpracę z innymi podmiotami międzynarodowymi. Stwierdzając, że najlepszym sposobem zarządzania konfliktami jest ich zapobieganie, zapowiedziało również kontynuowanie monitorowania i analizowania środowiska międzynarodowego w tym kontekście oraz podejmowanie aktywnych kroków w celu niedopuszczania do sytuacji rozwoju kryzysów w większe konflikty. W przypadku nieskuteczności takich działań, zadeklarowało swoją gotowość i zdolność do zarządzania trwającymi konfliktami poprzez własne unikatowe zdolności w tej sferze, do których zaliczyło zdolność do rozmieszczenia i utrzymania sił wojskowych w polu. Jednocześnie zapowiedziało gotowość i zdolność zaangażowania się w stabilizację i odbudowę już po zakończeniu konfliktu, w bliskiej współpracy i konsultacji, gdziekolwiek to możliwe, z innymi odpowiednimi podmiotami międzynarodowymi.

W celu zapewnienia efektywności w zakresie zarządzania kryzysowego NATO zobowiązało się do podejmowania następujących działań:

Bezpieczeństwo kooperatywne- działania rzecz umocnienia międzynarodowego bezpieczeństwa, w tym: partnerstwo z właściwymi państwami i innymi organizacjami międzynarodowymi, wnoszenie wkładu do kontroli zbrojeń, nieproliferacji i rozbrojenia, utrzymanie zasady otwartych drzwi do członkostwa w Sojuszu dla wszystkich europejskich demokracji, które spełniają standardy NATO.

W zakresie bezpieczeństwa kooperatywnego podkreślone zostało znaczenie kontroli zbrojeń, rozbrojenia i nieproliferacji. W tym celu NATO zadeklarowało gotowość do budowania świata bez broni nuklearnej zgodnie z celami Traktatu o Nierozprzestrzenianiu Broni Jądrowej. Zaznaczyło przy tym swoje dotychczasowe wysiłki w tej mierze, jak zmniejszenie ilości broni jądrowej stacjonującej w Europie oraz znaczenia broni nuklearnej w strategii NATO. Wyrażając gotowość do dalszych redukcji, NATO wyraziło konieczność dążenia do uzyskania rosyjskiej zgody na zwiększenie transparentności co do jej broni nuklearnej na kontynencie europejskim i przemieszczenia jej z dala od terytorium państw członkowskich. W zakresie broni konwencjonalnych Sojusz wyraził gotowość do podjęcia działań w celu wzmocnienia reżimu jej kontroli w Europie na bazie wzajemności, przejrzystości i zgody państwa - gospodarza.

Członkowie organizacji podkreślili znaczenie dialogu i współpracy z partnerami. Powtórzono zasadę "otwartych drzwi" dla wszystkich europejskich demokracji spełniających trzy warunki: podzielających wartości Sojuszu; chętnych i zdolnych do przyjęcia odpowiedzialności i zobowiązań wynikających z członkostwa; gwarantujących, że ich włączenie może przyczynić się do wspólnego bezpieczeństwa i stabilności. Podkreślono, że rozszerzenie Paktu przyczynia się do zwiększenia bezpieczeństwa jego członków.

W Koncepcji Strategicznej podkreślono znaczenie i zadeklarowano pogłębienie współpracy z ONZ, m.in. poprzez wzmocnienie łączności między kwaterami obu organizacji, bardziej regularny dialog i wzmocnienie współpracy w zakresie opanowywania kryzysów. W zakresie stosunków z Unią Europejską, NATO uznało znaczenie obrony europejskiej, silniejszej i o większych zdolnościach. Dokument zakładał odgrywanie przez obie organizacje uzupełniającej się i wzajemnie wzmacniającej roli we wspieraniu międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa. Współpraca z Rosją uznana została za strategiczną, jako przyczyniająca do tworzenia wspólnego obszaru pokoju, stabilizacji i bezpieczeństwa. NATO podkreśliło, że nie stanowi zagrożenia dla Rosji. W dwustronnych relacjach zobowiązało się do wzmacniania politycznych konsultacji i współpracy w dziedzinach wzajemnego zainteresowania, w tym obronie przeciwrakietowej, walce z terroryzmem, narkotykami i piractwem oraz promowaniu międzynarodowego bezpieczeństwa, a także wykorzystywania w pełni potencjału Rady NATO - Rosja na rzecz dialogu i wspólnego działania.

NATO podkreśliło znaczenie i wyraziło wolę rozwijania współpracy z zagranicznymi partnerami w ramach Rady Partnerstwa Euroatlantyckiego, Partnerstwa Wschodniego, Komisji NATO-Ukraina, Komisji NATO-Gruzja, Dialogu Śródziemnomorskiego, Stambulskiej Inicjatywy Współpracy oraz zadeklarowało zmierzanie do ułatwiania euroatlantyckiej integracji Zachodnich Bałkanów.

Na koniec członkowie Sojuszu zobowiązali się do podejmowania działań mających na celu wykorzystywanie jego finansowych, wojskowych i ludzkich zasobów w możliwie najbardziej skuteczny i sprawny sposób.

Stosunki NATO - Afganistan

Drugi dzień szczytu w Lizbonie rozpoczął się od spotkania szefów państw i rządów 48 krajów uczestniczących w mnisi ISAF z prezydentem Afganistanu Hamidem Karzajem. W spotkani brali udział również inni zaproszeni goście, jak sekretarz generalny ONZ Ban Ki-moon oraz przedstawiciele Unii Europejskiej, Banku Światowego i Japonii. W czasie spotkania przyjęto dwa dokumenty. Pierwszy z nich, "Deklaracja Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego i Islamskiej Republiki Rządu Afganistanu w sprawie Trwałego Partnerstwa", ustanawiał długoterminowe partnerstwo i współpracę pomiędzy stronami, wykraczające poza mandat działania misji ISAF.

"Deklaracja Szefów Państw i Rządów Krajów uczestniczących Międzynarodowych Siłach Wspierania Bezpieczeństwa (ISAF) w Afganistanie" odnosiła się do sytuacji w tym kraju i przyszłości operacji. Państwa koalicji ogłosiły początek nowej fazy misji, mającej na celu przekazanie pełnej odpowiedzialności za bezpieczeństwo afgańskim władzom. Zadeklarowały rozpoczęcie tego procesu na początku 2011, w zależności od oceny i decyzji NATO. Miał być on uzależniony od zdolności i możliwości Afgańskich Narodowych Sił Zbrojnych. Jego zakończenie zaplanowano przed końcem 2014.Państwa koalicji podkreśliły zwiększenie liczebności misji do 130 tys. żołnierzy. Za jej główny cel uznały zapewnienie pokoju i bezpieczeństwa w tym kraju we współpracy z Afgańskimi Narodowymi Siłami Zbrojnymi oraz wzmacnianie ich siły, wyposażenia i zdolności, tak by do końca 2011 mogły osiągnąć liczbę 300 tys. żołnierzy. Członkowie ISAF poparli program pojednania i reintegracji obejmujący tych bojowników, którzy wyrzekli się przemocy, zerwali kontakty z grupami terrorystycznymi i zaakceptowali afgańską konstytucji.

Uczestnicy spotkania uznali wybory parlamentarne w Afganistanie z września 2010 za ważny krok w rozwoju demokracji w tym kraju oraz wezwali afgański rząd do przeprowadzenia reformy wyborczej oraz podjęcia działań na rzecz walki z korupcję, produkcją i przemytem narkotyków, wzmocnienia rządów prawa i rozwoju gospodarki. Opowiedziały się także za rozwojem współpracy regionalnej jako czynnika gwarantującego trwałą stabilność.

Stosunki NATO - Rosja

20 listopada 2010, na zakończenie szczytu w Lizbonie, doszło do posiedzenia Rady NATO-Rosja, w której uczestniczył prezydent Rosji Dmitrij Miedwiediew. Było to trzecie posiedzenie Rady w jej historii. Jej uczestniczy we wspólnym oświadczeniu zobowiązali się do podejmowania działań "w kierunku osiągnięcia prawdziwego strategicznego i nowoczesnego partnerstwa, opartego na wzajemnym zaufaniu, przejrzystości i przewidywalności w celu stworzenia wspólnej przestrzeni pokoju, bezpieczeństwa i stabilności na obszarze euroatlantyckim". Podkreślono znaczenie Rady jako politycznego forum współpracy. Zadeklarowano wolę wspólnego działania na rzecz kontroli zbrojeń, rozbrojenia i nieproliferacji, a także tworzenia podstaw dla świata wolnego od broni nuklearnej. Wśród głównych postanowień Rady znalazło się poparcie "Wspólnych Zagrożeń Bezpieczeństwa XXI Wieku", deklaracji określającej wspólne kluczowe zagrożenia dla bezpieczeństwa i sposoby radzenia sobie z nimi. Państwa zobowiązały się także do współpracy w dziedzinie rozwoju systemu obrony przeciwrakietowej. Strony uzgodniły sporządzenie wspólnego raportu na temat zagrożenia rakietami balistycznymi. Zacieśnieniu uległa współpraca na rzecz stabilizacji sytuacji w Afganistanie. Rosja zadeklarowała gotowość tranzytu przez jej terytorium materiałów nie śmiercionośnych używanych przez siły ISAF. Strony uzgodniły również uruchomienie specjalnego funduszu w celu wyposażenia afgańskiej armii w dodatkowe helikoptery. Dodatkowo podjęto zobowiązania na rzecz rozszerzania projektu szkoleń walki z przemytem narkotyków, w którym uczestniczyły państwa Azji Centralnej, Afganistan oraz Pakistan. Zadeklarowano dalszą współpracę w zakresie walki z terroryzmem i piractwem. Rosja wyraziła także wolę wpierania operacji Active Endeavour na morzu Śródziemnym.

Misje poza granicami NATO

Podczas szczytu w Lizbonie NATO złożyło wyrazy szacunku 143 tys. żołnierzy uczestniczącym w trwających misjach oraz weteranom. Złożyło także hołd ofiarom walk oraz rannym. Oprócz kwestii związanych z misją ISAF w Afganistanie, którą uznało za priorytet swojego działania, powtórzyło swoje zobowiązanie do zapewnienia stabilności i bezpieczeństwa w regionie Bałkanów. Zaznaczyło rolę KFOR w utrzymaniu stabilnego, pokojowego i wieloetnicznego otoczenia w Kosowie, podkreślając jednak rosnącą odpowiedzialność kosowskich sił zbrojnych i policji w tym zakresie, a także zapowiadając dalszą redukcję swoich wojsk.

Podkreśliło swój wkład w pokój i bezpieczeństwo na świecie poprzez trwające misje: Active Endeavour na Morzu Śródziemnym, operację Ocean Shield u wybrzeży Afryki Wschodniej, Misję Szkoleniową NATO w Iraku oraz wsparcie logistyczne dla misji w Somalii.

Współpraca z zagranicznymi partnerami

W zakresie stosunków ze społecznością międzynarodową szefowie państw i rządów NATO podkreślili znaczenie i zadeklarowali rozwój współpracy z ONZ, UE i OBWE. Przywołując zasadę "otwartych drzwi" Sojusz powtórzył porozumienie o zaproszeniu Byłej Jugosłowiańskiej Republiki Macedonii do członkostwa, po jak najszybszym uregulowaniu konfliktu w sprawie oficjalnej nazwy tego kraju. Z zadowoleniem przyjęto postęp poczyniony przez Czarnogórę na drodze do integracji euroatlantyckiej i jej aktywne zaangażowanie w ramach Planu Działań na rzecz Członkostwa(MAP). Wyrażono poparcie dla członkowskich aspiracji Bośni i Hercegowiny. Potwierdzono decyzję z kwietnia 2010 o przyjęciu Bośni i Hercegowiny do MAP, po spełnieniu warunku, że wszystkie nieruchomości sektora bezpieczeństwa i obrony, niezbędne w przyszłości dla zapewnienia bezpieczeństwa kraju, będą znajdować się w posiadania skarbu państwa. Pochwalono organizację wyborów powszechnych w Bośni i Hercegowinie w 2010 oraz postęp tego kraju na drodze reform, oferując swoje wsparcie w tej mierze.

NATO z zadowoleniem przyjęło rosnącą współpracę z Serbią. Ponownie wyraziło swoją otwartość wobec dalszych aspiracji euroatlantyckich tego kraju, w tym partnerstwa z Sojuszem. Wezwało Serbię do kontynuowania współpracy z Międzynarodowym Trybunałem Karnym dla byłej Jugosławii. Zaapelowało również do Serbii i Kosowa o podjęcie wspólnych rozmów pod egidą Unii Europejskiej.

NATO zadeklarowało także wolę rozwoju partnerstwa z Gruzją, w tym kontynuowania dialogu politycznego i praktycznej współpracy w ramach Komisji NATO-Gruzja i Corocznego Programu Narodowego. Potwierdziło decyzję ze szczytu w Bukareszcie w 2008 o gwarancji euroatlantyckiej perspektywy dla Gruzji i wezwało jej władze do wdrożenia odpowiednich reform prawa wyborczego, sądownictwa i sektora obrony. Z zadowoleniem przyjęło otwarcie Biura Łącznikowego NATO w Gruzji oraz pochwaliło wkład tego kraju w misje Sojuszu, w tym misję ISAF. Powtórzyło poparcie dla integralności terytorialnej Gruzji w jej międzynarodowo uznawanych granicach. Wezwało Rosję do wycofania jej uznania międzynarodowego dla Abchazji i Osetii Południowej, a także do wypełnienia zobowiązań względem Gruzji wynegocjowanych przez UE 12 sierpnia i 8 września 2008 (wycofanie wojsk do stanu sprzed wojny).

Sojusz uznał stabilną i demokratyczną Ukrainę za ważny czynnik bezpieczeństwa euroatlantyckiego. Zadeklarował gotowość współpracy w ramach Komisji NATO-Ukraina i wspierania reform wewnętrznych. Respektując prawo Ukrainy do określenia własnej polityki bezpieczeństwa, w tym również wyboru "poza blokowego" statusu, powtórzył zasadę polityki "otwartych drzwi" wobec tego kraju. Sojusz wyraził także poparcie dla integralności terytorialnej, niepodległości i suwerenności Armenii, Azerbejdżanu i Mołdawii, a także gotowość do zaangażowania się w pokojowe rozwiązanie konfliktów toczących się w ich granicach.

Ustanowienie Wspólnej Europejskiej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony W dniach 10-11 grudnia 1999 r. w Helsinkach odbył się kolejny szczyt Rady Europejskiej, na którym oficjalnie ogłoszono ustanowienie Europejskiej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony. Jej celami stały się przede wszystkim zwiększenie zdolności UE do prowadzenia samodzielnych działań operacyjnych i podejmowania decyzji w razie zaistnienia kryzysu. Chociaż postanowienia te miały na celu uniezależnienie się od tego, czy NATO podejmuje decyzję w danej sprawie, Sojusz Północnoatlantycki pozostał podstawą wspólnej obronności. Zadeklarowano zwiększenie współpracy z NATO, lepsze wykorzystanie potencjału, jakim UE dysponuje i zwiększenie szybkości reakcji na kryzysy. By móc lepiej realizować misje petersberskie, proklamowano tzw. Europejski Cel Operacyjny/Zasadniczy. Zakładał on, że do końca 2003 r. zostanie utworzony korpus liczący 50-60 tysięcy żołnierzy, który będzie zdolny w ciągu 60 dni przeprowadzić dowolną misję petersberską, trwającą przynajmniej rok. Wojska te miały obejmować siły lądowe, morskie i lotnicze. Podczas realizacji celu powstały trudności, które sprawiły, że trzeba było wydłużyć docelowy termin i 18 czerwca 2004 r. zastąpiono stary cel Celem Operacyjnym 2010. Podczas spotkania ministrów obrony Unii Europejskiej w Sintrze 28 lutego 2000 r. postanowiono, że wspólne siły zbrojne będą wykorzystywane na większą skalę do prowadzenia operacji w Europie i na jej obrzeżach, a w mniejszych ilościach na całym świecie. Ostateczna wersja Raportu prezydencji na temat Wspólnej Europejskiej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony została wraz z dokumentami towarzyszącymi przyjęta na spotkaniu Rady Europejskiej w Feira 19-20 czerwca 2000 r. Wówczas określono również zasady, na jakich pozaunijne państwa NATO i kandydaci do UE będą mogli współdziałać w misjach UE.

Europejska strategia bezpieczeństwa

12 grudnia 2003 r. na posiedzeniu w Brukseli Rada Europejska przyjęła dokument określający wspólną strategię bezpieczeństwa o nazwie Bezpieczna Europa w lepszym świecie: europejska strategia bezpieczeństwa. Określał on strategiczne cele dla UE:

Strategia bezpieczeństwa formułuje także wnioski dla przyszłych działań UE i zapowiada, co Wspólnota zamierza dokonać, by realizować ustalone cele:


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
NATO, międzynarodowe stosunki polityczne
NATO, Politologia UAM 2013-2016, Semestr II, Międzynarodowe Stosunki Polityczne - J. Bryła, Zobeniak
poprawa egzaminu zaćmińskiego z msp (1), stosunki międzynarodowe, międzynarodowe stosunki polityczne
Fundamentalizm islamski, Bezpieczeństwo Narodowe, Międzynarodowe stosunki polityczne
DYPLOMACJA by me pietraś, Międzynarodowe Stosunki Polityczne
Narastanie konfliktu polnoc-poludnie w kontekście globalizacji, ★ Studia, Bezpieczeństwo Narodowe, M
Regionalizm, Międzynarodowe Stosunki Polityczne
Międzynarodowe stosunki polityczna 9 03 13
MIEDZYNARODOWE STOSUNKI POLITYCZNE, Politologia WSNHiD, Licencjat, V SEMESTR, Stosunki międzynarodow
afryka, międzynarodowe stosunki polityczne
MSP pytania, Politologia, Międzynarodowe Stosunki Polityczne
Palestynski problem tekst, Politologia, Międzynarodowe Stosunki Polityczne
Nowe centra potęgi gospodarczej i politycznej, Bezpieczeństwo Narodowe, Międzynarodowe stosunki poli
MSP - pytania wstępne, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie - STOSUNKI MIĘDZYNARODOWE, Semestr II, Mię
temat 9, Wszystkie przydatne rzeczy na studia, Międzynarodowe stosunki polityczne
KONFLIKTY ZBROJNE NA OBSZARZE POSTRADZIECKIM, Międzynarodowe Stosunki Polityczne
WSPÓŁCZESNE STOSUNKI POLITYCZNE maslow2, stosunki międzynarodowe, Międzynarodowe Stosunki Polityczne
notatki międzynarodowe stosunki polityczne

więcej podobnych podstron