Ozonosfera– warstwa o
zwiększonej koncentracji
ozonu w stratosferze.
Główna warstwa ozonu
znajduje się 25–30 km nad
poziomem morza.
Ozonosfera jest warstwą
ochronną bardzo ważną dla
życia na Ziemi. Chroni przed
promieniowaniem
ultrafioletowym, które jest
szkodliwe dla organizmów
żywych. Dzięki niej jest
możliwe życie na lądzie.

Dziura ozonowa - zjawisko spadku
stężenia ozonu (O3) w stratosferze
atmosfery ziemskiej. Występuje
głównie w obszarach
podbiegunowych. Tworzenie się i
rozpad O3 zachodzi pod wpływem
światła, którego natężenie różni się
dla danego obszaru w
poszczególnych porach roku.
Naturalna zawartość ozonu zmienia
się z szerokością geograficzną,
dlatego trudno jest podać
uniwersalną wartość stężenia
granicznego, które określa
pojawienie się dziury ozonowej.

Ozon pełni ważną rolę w pochłanianiu
części promieniowania
ultrafioletowego dochodzącego
ze Słońca do Ziemi. Jest niebieskim gazem, o
większej gęstości od powietrza. Powietrze po
burzy ma zapach ozonu (powstaje w temperaturze
łuku elektrycznego podczas uderzeń piorunów). W
stanie wolnym występuje w atmosferze, powstaje
w górnych warstwach atmosfery pod wpływem
promieniowania ultrafioletowego w wyniku
rozpadu cząsteczek O2. Ozon jest gazem
niepalnym (ma jednak zdolność podtrzymywania
spalania). Jest też dobrze rozpuszczalnym w
wodzie, dość nietrwałym.

Powietrze zanieczyszczone freonami i innymi gazami, na skutek
różnic ciśnień zostaje wprawione w ruch i jest przenoszone na pewne
odległości. Wraz z wielkoskalowymi prądami powietrznymi w
atmosferze ziemskiej masy zanieczyszczonego powietrza są
następnie roznoszone po całej kuli ziemskiej. Obecnie freony
występują nad całą powierzchnią kuli ziemskiej, nawet w miejscach
tak odległych od uprzemysłowionych terenów jak Antarktyda. W
okresie, kiedy na półkuli północnej rozpoczyna się pora wiosenna,
nad Antarktydą zaczyna się noc polarna. Tworzy się wtedy regularny,
stabilny, trwający pół roku wir, w którym powietrze krąży wokół
bieguna południowego. Masy powietrza antarktycznego są wtedy
całkowicie odizolowane od dopływu powietrza równikowego,
zawierającego zawsze wysokie stężenie ozonu stratosferycznego.
Reakcje niszczenia ozonu przez freony przebiegają szybciej, niż
reakcje jego powstawania.

•

Freony,

•

Halony,

•

Tlenki azotu.

Związki te zaczęto używać powszechnie w czasie II wojny światowej w
urządzeniach rozpylających substancje służące do zwalczania komarów
roznoszących malarię. Jeszcze wcześniej odkryto przydatność freonów w
konstrukcji systemów chłodniczych: w sprężarkach lodówek, chłodniach i
urządzeniach klimatyzacyjnych. Z dnia na dzień pojawiały się następne
zastosowania przy produkcji lakierów, w przemyśle kosmetycznym i
medycynie.

Większe dawki ultrafioletu atakują przede wszystkim skórę,
która jest pierwszą barierą ochronną organizmu przed
działaniem czynników zewnętrznych. Powszechnie znaną
dolegliwością oczu pod działaniem nadfioletu jest zapalenie
spojówek. Od dawna wiadomo, że światło nadfioletowe
powoduje uszkodzenia zarówno rogówki, jak soczewki i
siatkówki oka. Nadmiar promieniowania UV powoduje
osłabienie odporności na zarażenia chorobami wirusowymi
(np. wirusem opryszczki) i pasożytami. Najgroźniejsze jest
to, że uszkodzony system odpornościowy organizmu ułatwia
powstawanie różnych form nowotworów, zwłaszcza skóry.
Promieniowanie jest główną (ponad 90% przypadków)
przyczyną dwóch nowotworów komórek skóry. Najzłośliwsza
forma raka skóry to czerniak.

Większe dawki

promieniowania

ultrafioletowego

- Choroby oczu

- Osłabienie odporności na

zarażenie chorobami

wirusowymi

- Zwiększenie zachorowań na

nowotwory

- Przyspieszenie procesu

starzenia się skóry

- Zakłócenie działania

systemu

odpornościowego człowieka

- Synteza witaminy D

3

- Skuteczne w leczeniu

łuszczycy

Wzrost
temperatury Ziemi

- Zmiana klimatu

- Wzmożone parowanie

- Wzrost powierzchni

obszarów suchych

Niszczenie chlorofilu

Zmniejszenie ilości

roślin na lądzie

Niszczenie

planktonu

Przerwanie łańcucha

pokarmowego

Osłabienie układu

odpornościowego

zwierząt

Wzrost zachorowań i

śmiertelności

Oddziaływanie na

atmosferę

Powstanie smogu

fotochemicznego w miastach

W skutek większego promieniowania powstaje efekt cieplarniany,

który powoduje, że zaczynają topnieć lodowce. Prowadzi to do

podniesienia się stanu wód w oceanach i morzach.

Niszczenie ozonu wpływa także na powstawanie anomalii pogodowych,

a więc występowanie gwałtownych burz, huraganów, tsunami. Mają one

miejsce także w nienaturalnych dla siebie porach roku. 

Promieniowanie wpływa na życie organizmów zamieszkujących ląd, ale i

wodę. Wskutek tego, że przedostaje się ono do głębszych powierzchni pod

wodą zaczyna ginąć plankton. Jego ginięcie wpływa na cały ekosystem,

sprawiając, że żyjące w wodzie ryby oraz inne zwierzęta pozbawione są

pokarmu. Wiąże się to z groźbą tego, że wiele ryb oraz ssaków, może wyginąć

całkowicie

Uszkodzenie roślinnego chlorofilu również może powodować giniecie roślin.

Tym samym dany gatunek może nie zostać zachowany.

Poza tym brak roślin oznacza śmierć dla zwierząt. To z kolei może

oznaczać, że kolejne zwierzęta, tym razem mięsożerne zostaną

pozbawione pożywienia.

Na końcu łańcucha pożywienia może zostać pozbawiony

człowiek.