Leki uspokajające i nasenne

Anksjolityki – leki
uspokajające

Działanie kliniczne:



Redukują lęk



Zmniejszają objawy somatyczne



Pomagają przywrócić sen fizjologiczny



Mają działanie przeciwdrgawkowe



Działanie miorelaksacyjne

ETIOPATOGENEZA LĘKU



Genetycznie uwarunkowany

niski próg lękowy



Polimorfizm genu kodującego

transporter serotoniny



Nadmierna transmisja

glutaminergiczna,

noradrenergiczna



Hipofunkcja dopaminergiczna

prążkowia



Leki

LEKI DZIAŁAJĄCE
PROLĘKOWO



Alkohol



Amfetamina



Dopamina



Efedryna



Kofeina



Kokaina



Neuroleptyki



Preparaty
tarczycy



Rezerpina



Salicylany



Steroidy



Benzodiazepin

y



Barbiturany

LEKI PRZECIWLĘKOWE

Są to substancje o różnej

budowie chemicznej,
których wspólną cechą jest
oddziaływanie na objawy
lęku i niepokoju, jak
również działanie
odprężające emocjonalnie i
zmniejszające napięcie
mięśniowe

PODZIAŁ LEKÓW
PRZECIWLĘKOWYCH



Benzodiazepiny



Agoniści receptorów

5-HT

1A



Antagoniści

receptorów β



trójpierścieniowe leki

przeciwdepresyjne



Selektywne

inhibitory wychwytu
serotoniny



Inhibitory MAO



Hydroksyzyna



Barbiturany



Wodzian chloralu



Leki ziołowe

BENZODIAZEPINY



Działają poprzez

wiązanie ze
specyficznymi
miejscami w
receptorze
GABA

A



Nasilają

hamujący wpływ
GABA

ZWIĄZKI WYKAZUJĄCE
POWINOWACTWO DO RECEPTORÓW
GABA



AGONIŚCI – benzodiazepiny np.:

chlordiazepoksyd, diazepam



ANTAGONIŚCI – flumazenil

PODZIAŁ ANKSJOLITYKÓW:

I.

Grupa – benzodiazepiny

Charakterystyka: względnie małą

toksyczność przy przedawkowaniu, wzrost
tolerancji, tendencja do nadużywania i
uzależnienia

Profil działania benzodiazepin

Okres

półtrwania

Przewaga

działania

anksjolityczneg

o

(przeciwlękowe

go)

Przewaga

działania

nasennego

Bardzo krótki

------------------------

--------

Midazolam

Krótki

Alprazolam,

lorazepam,
oksazepam

Lormetazepam,

temazepam

Pośredni

Bromazepam,

Klobazm,
Chlordiazepoksyd

Estazolam,

flunitrazepam

Długi

Diazepam,

klonazepam,

klorazepat,
medazepam

nitrazepam

Zastosowanie BZD z uwagi
na profil działania

1.

Najsilniejsze przeciwlękowe, najsłabsze

zwiotczające:



Oksazepam



Medazepam (Rudotel)



Alprazolam

2. W napadzie lęku oraz w alkoholowym zespole

abstynencyjnym



Chlordiazepoksyd



Diazepam (Relanium)



Bromazepam (Lexotan)



Temazepam (Signopam)

3. p/lękowo + ułatwienie zasypiania



Lorazepam (Lorafen)



Clorazepam (Clorazepate, Tranxene)



Temazepam (Signopam)



Alprazolam (Xanax, Afoban)

4. Nasenne – estazolam, flurazepam,

flunitrazepam

5. Napady drgawek i stan padaczkowy



Diazepam (Relanium) -10-20 mg i.v.



Clonazepam (Rivotril) – 1-2 mg i.v.

FARMAKODYNAMICZNE
DZIAŁANIA BD



PRZECIWLĘKOWE



USPOKAJAJĄCE



NASENNE



PRZECIWDRGAWKOWE



MIORELAKSACYJNE

FARMAKODYNAMIKA BD



DZIAŁANIE

PRZECIWLĘKOWE



DZIAŁANIE

PRZECIWDRGAWKOW
E



DZIAŁANIE NASENNE



DZIAŁANIE

MIORELAKSACYJNE



Lorazepam



Klonazepam



Estazolam



Tetrazepam

Alprazolam

DZIAŁANIE

PRZECIWDEPRESYJNE BD

ZASTOSOWANIE KLINICZNE
BD



LĘK PIERWOTNY I WTÓRNY



ZABURZENIA PSYCHOSOMATYCZNE



ZABURZENIA SNU



PREMDYKACJA PRZEDOPERACYJNA



STAN PADACZKOWY



STANY PRZEBIEGAJĄCE ZE

SPASTYCZNOŚCIĄ



ALKOHOLIZM

FARMAKOKINETYKA BD



Dobre wchłanianie z przewodu

pokarmowego



Różny okres półtrwania



Silne wiązanie z białkami osocza



Duża lipofilność, szybka dystrybucja



Dobra penetracja przez barierę

krew-mózg, łożysko, do mleka matki



Biotransformacja w wątrobie



Niektóre z metabolitów wykazują

aktywność farmakologiczną

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE
BD



Toksyczne, będące wynikiem ostrego

przedawkowania



Działania związane ze stosowaniem

terapeutycznym



Tolerancja i uzależnienie

TOKSYCZNOŚĆ OSTRA BD



OBJAWY: narastająca senność, splątanie,
zaburzenia orientacji, głęboka senność,
śpiączka, zaburzenia oddychania



LECZENIE PRZYCZYNOWE: kompetycyjny
antagonista receptora BD

flumazenil

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE
BD



O.U.N: senność, zaburzenia

koncentracji i uwagi, zaburzenia

pamięci



Zaostrzenie przebiegu jaskry



Objawy alergiczne



Leukopenia, agranulocytoza



Wady rozwojowe płodu



Z alkoholem możliwość reakcji

hiperaddycyjnej i paradoksalnej

Przeciwwskazania

Nie można podawać benzodiazepin:
- chorym z miastenią
- kobietom w ciąży (I trymestr)
- osobom prowadzącym pojazdy

mechaniczne

TOLERANCJA I UZALEŻNIENIE
OD BD



Stosowanie dużych dawek BD przez

dłuższy okres czasu prowadzi do

uzależnienia psychicznego i fizycznego



Zespół abstynencyjny w przypadku

nagłego odstawienia BD charakteryzuje

się: pobudzeniem psychoruchowym,

bezsennością, lękiem, dysforią,

zaburzeniami wegetatywnymi,

zaburzeniami świadomości, drgawkami

ZASADY STOSOWANIA BD



Leczenie nie dłuższe niż 4 tygodnie

(max. 4 miesiące)



Nie stosować jednocześnie kilku

pochodnych BD



Pochodne BD krótkodziałające mają

silniejszy potencjał uzależniający



Stosować najniższą, skuteczną dawkę



Stopniowe zmniejszanie dawki leku

przed całkowitym odstawieniem

II. Leki o działaniu p/lękowym o innej

budowie chemicznej i mechaniźmie
działania niż BZD

•

SSRI

•

Hydroxyzyna

•

Buspiron (Bespar, Buspar) – wpływ na rec. 5-
HT

1A

, pozbawiny efektu odstawienia

•

Zolpiklon i Zolpidem – leki nasenne

•

TLPD

•

Opipramol (Pramolan)

•

Doksepin (Sinequam)

BUSPIRON



Silny agonista receptorów 5-HT

1A



Działanie przeciwlękowe rozwija

po upływie dni, a nawet tygodni



Nie działa: przeciwdrgawkowo,

miorelaksacyjnie, nasennie, nie

upośledza funkcji poznawczych

pamięci



Nie wywołuje uzależnienia i

tolerancji

SELEKTYWNE INHIBITORY
WYCHWYTU SEROTONINY



SSRI zwiększają ilość serotoniny w

szczelinie synaptycznej



Lęk



Zmiana czynnościowej aktywności

receptorów

5-HT

1

(zwiększanie) i

5-HT

2

(zmniejszanie)



Paroksetyna, sertralina

ZASADY FARMAKOTERAPII
LĘKU



Właściwie postawione

rozpoznanie



Wykluczenie przyczyn

neurologiczno /

internistycznych



Leczenie

farmakologiczne

prowadzone

równocześnie z

psychoterapią



Odpowiednia długość

kuracji

Leki kojące

Leki kojące zwane również lekami p/lękowymi
(anksjolitycznymi) działają antyemocjonalnie,
p/lękowo i p/agresyjnie przy stosunkowo słabym
działaniu uspakajajaco-nasennym. Stosuje się je
głównie w leczeniu nerwic i stanach nadmiernego
podniecenia, pobudzenia, napięć emocjonalnych
i lęków. Należą do nich: pochodne dioli
(Meprobamat), benzodiazepiny, difenylometanu
(Hydroxyzyna).

Meprobamat

Tak zwany ``neutralizator lęku i emocji.
Dochodzi do odprężania emocjalnego,
pojawia się nastrój beztroski, pogodny,
uległości, ufności w stosunku do otoczenia,
zmniejsza się agresywność.
Ze względu na łatwość występowania
lekozależności- Mebrobamat nie jest

obecnie

stosowany w lecznictwie w Polsce.

Preparaty

1. Nitrazepam- 0,005g
2. Dormicum- midazolam, tabl. 0,015g,
3. Estazolam- tabl. 0,002g, doustnie przed

snem.

4. Lorafen- lorazepam, tabl. 0,001 i 0,0025g,

doustnie 0,001-0,002g przed snem

5. Oxazepam- tabl. 0,01g, doustnie 0,01-0,02g

przed snem.

6. Xanax- tabl. 0,00025, 0,0005, 0,001 i

0,002g,

Pochodne kwasu
barbiturowego



Barbital



Fenobarbital



Cyklobarbital



Tiopental

1. Działają depresyjnie na OUN, szczególnie na
ośrodki podkorowe i korę.
2.Hamują one procesy przemiany materii komórki

nerwowej i utrudniają przenoszenie podniet

między neuronami, m.in. poprzez hamowanie

uwalniania neuroprzekaźników (acetylocholiny i

noradrenaliny)

3.Działają nasennie, w większych dawkach-

narkotycznie

Pochodne kwasu barbiturowego
- cd

4.W dawkach 5- 10 krotnie mniejszych od

nasennych niektóre pochodne kwasu
barbiturowego działają uspakajająco.

5. Niektóre z nich działają

przeciwpadaczkowo oraz hamująco na
ośrodki autonomiczne (wymiotny,
oddechowy)

Zatrucie

ostre

Przedawkowanie przypadkowe czy w celach
samobójczych prowadzi do głębokiej śpiączki
toksycznej z niedomoga krążenia (obniżenie

ciśnienia tętniczego, słabe i szybkie tętno) i
oddychania.

Skóra- początkowo wilgotna i ciepła, staje się

sina

i blada, spadek temperatury ciała.
Stan taki może trwać kilka dni.
Śmierć następuje wskutek porażenia

ośrodka oddechowego.

Zatrucie przewlekłe

Występuje zwykle wskutek używania tych

leków o długotrwałym działanie. Dochodzi
wtedy do kumulacji i zatrucia. Objawia się
ono: zaburzeniami psychicznymi-zmienność
nastrojów, zaburzenia pamięci i myślenia,
bezsenność; wysypki na skórze,

uszkodzenie narządów miąższowych (wątroby

i nerek).

Pobudzają enzymy mikrosomalne w

wątrobie przez co osłabiają działanie
wielu leków

Barbiturany

Długotrwałe przyjmowanie leków tej

grupy

prowadzi do przyzwyczajenia. Wyraża się

ono

słabszym działaniem leku oraz

pojawieniem się

objawów abstynencji po nagłym

odstawieniu leku

(eufomania barbiturowa).



Barbiturany jako leki nasenne są coraz

rzadziej stosowane głownie ze względu na
łatwość wywołania przyzwyczajenia,



Znaczną toksyczność, objawy

ponarkotyczne.



Ograniczają one sprawność psychofizyczną

kierowców pojazdów mechanicznych

Zastosowanie

Fenobarbitalu

1.Lek nasenny pogłębiający sen
2.Lek uspakajający
3.Lek przeciwpadaczkowy
4.Lek przeciwwymiotny (obecnie rzadko

stosowany)

5.Lek wzmagający działanie przeciwbólowe
analgetyków.

Luminalum- tabl. 0,015 i 0,1g, czopki-

0,015g

Leki uspokajające

1.

Sole bromu:



Bromek amonu



Bromek wapnia



Bromek potasu



Bromek sodu



Brocalcin

2.

Leki roślinne:



Kalms (korzeń kozłka, szyszki chmielu)



Melised ( ziele melisy, ziele dziurawca, korzeń arcydzięgla,

koszyczek rumianku)



Neospasmina ( korzeń kozłka, korzeń głogu)



Nervosal (korzeń kozłka, ziele melisy, szyszki chmielu, kwiat

lawendy)



Passispasmina (ziele męczennicy, korzeń kozłka, szyszki

chmielu, kwiat głogu)



Persen (korzeń kozłka, ziele melisy, liść mięty pieprzowej)



Valused (ziele męczennicy, szyszki chmielu, korzeń kozłka)



Veliran ( koszyczek nagietka, ziele melisy, szyszki chmielu, liść

mięty pieprzowej)