Pediatria - medycyna

wieku rozwojowego

• Obejmuje swym zasięgiem dziecko
od urodzenia do pełnej dojrzałości 0 -
18-19 lat

Rozwój pediatrii

• Początek ambulatoryjnej opieki nad
dzieckiem - rok 1769 - G. Amstrong,
londyński lekarz otwiera pierwszą
poradnię

• 1787 r. - poradnia dziecięca w
Wiedniu założona przez J. Mastaliera

Rozwój szpitalnictwa

dziecięcego

• koniec XVIII w. Paryż - “ Hotel
Dieu” - 1200 łóżek
•1795 r. - pierwsze prawne wytyczne
-Paryska Akademia Nauk:
•

oddzielenie dzieci od dorosłych

• oddzielne sale dla każdej choroby
zakaźnej
• jedno łóżko dla jednego chorego
• ograniczenie liczby łóżek na sali do 30

Rozwój pediatrii - wiek

XIX

•

dominacja szkoły francuskiej, poszukiwanie

odrębności wieku dziecięcego
• 1878 r. pierwszy podręcznik pediatrii - G.
Gehardta
• wydawanie naukowych czasopism
pediatrycznych

Koniec XIX w. - rozwój bakteriologii i
serologii (Pasteur, Koch):

• rozwój aseptyki i antyseptyki
• wprowadzenie surowic np.
przeciwpłoniczej

• pasteryzycja i sterylizacja mleka
• tworzenie labaratoriów

Pediatria - medycyna

wieku rozwojowego

•Początek ambulatoryjnej opieki nad
dzieckiem - rok 1769 - G. Amstrong,
londyński lekarz otwiera pierwszą
poradnię

•1787 r. - poradnia dziecięca w
Wiedniu założona przez J. Mastaliera

Rozwój pediatrii w Polsce

• pierwszy szpital dziecięcy powstaje
we Lwowie w 1845 r. - 12 łóżek
• Kraków (1876) - 42 łóżka
• Poznań (1877) - 12 łóżek
• pierwszy podręcznik pediatrii -
1918 r. przetłumaczony z
niemieckiego
•

1930 - pierwszy polski podręcznik -

“Zarys pediatrii” Stanisława Bujaka

•Początek ambulatoryjnej opieki nad
dzieckiem - rok 1769 - G. Amstrong,
londyński lekarz otwiera pierwszą
poradnię
•1787 r. - poradnia dziecięca w
Wiedniu założona przez J. Mastaliera

Pediatria -medycyna

wieku rozwojowego

PATOLOGIA

FIZJOLOGIA

C

zy

n

n

ik

i

g

e

n

e

ty

cz

n

e

C

zy

n

n

ik

i

śr

o

d

o

w

is

k

o

w

e

AUKSOLOGIA = NAUKA O ROZWOJU
ONTOGENETYCZNYM
(OSOBNICZYM)

ROZWÓJ DZIECKA

Czynniki endogenne =
genetyczne

Czynniki egzogenne =
środowiskowe

ROZWÓJ DZIECKA

WZRASTANI
E

RÓŻNICOWANI
E

DOJRZEWANIE

•

Wzrastanie

- zwiększanie wymiarów

i masy ciała

• Różnicowanie

- morfologiczna

specjalizacja narządowa
•

Dojrzewanie

- doskonalenie

funkcjonalne w ramach jednego
organu i integracja narządów w jeden
organizm

Okresy rozwoju onogenetycznego

człowieka

I.

Okres prenatalny (wewnątrzłonowy,

śródmaciczny) - od zapłodnienia do
urodzenia - 280 dni

II. Okres postnatalny (pourodzeniowy,

pozamaciczny)

Okresy rozwoju onogenetycznego

człowieka

Okres postnatalny (pourodzeniowy,
pozamaciczny)

• noworodkowy - pierwsze 28 dni życia
• niemowlęcy -1 r.ż.
• wczesnego dzieciństwa (poniemowlęcy) - 2-3
r.ż.
• przedszkolny - 4-6 r.ż.
• szkolny - 7-15 r.ż. : faza obojętnopłciowa

faza dojrzewania

płciowego
• młodzieńczy - 16-20 lat

•

dojrzałości

• starzenia

Okresy rozwoju postnatalnego (Wolański

1970)

I. Okres rozwoju progresywnego: anabolizm >
katabolizmem
•

faza względnej bierności - do 5-7 m.ż.

• faza ekspansji (opanowywanie własnego ciała i
stabilizacja homeostazy wewnętrznej) - do 2,5-3
r.ż.
• faza kontroli otoczenia z narastaniem aktywnej
postawy w stosunku do środowiska - do 8-12 r.ż.
• faza przygotowania do rozrodu - do 14-18 r.ż.
• faza dorastanie do 20-25 r.ż.

II. Okres stabilizacji (pełnia życia):
anabolizm=katabolizm - do 45 r.ż.
III. Okres starzenia się i starości:
anabolizm<katabolizm - od 50 r.ż.

Okres prenatalny

I.

Faza zarodkowa - do 8 tygodnia ciąży

II. Faza płodowa od 9 tygodnia do porodu
38-42 tygodnia ciąży

Faza najszybszego wzrostu w całej ontogenezie

Okres prenatalny

Czynniki wzrostu płodu:

• somotomedyny płodowe (IGF-1, IGF-2),
wpływają na syntezę węglowodanów,
występują we wszystkicj tkankach
• płodowe hormony tarczycy
• hormony przysadki (płodowy hGH)
• nerwowy czynnik wzrostu (NGF)
• epidermalny czynnik wzrostu (EGF)
• czynnik transformujący wzrost (TGF-alfa i
beta), wpływa na rozwój naczyń, chrząstek i
komórek nabłonka

Okres prenatalny

Czynniki wzrostu płodu:

• czynniki wzrostu wiążące heparynę
(HBGF) , wpływający na rozwój tkanek
mezodermalnych
• płytkowy czynnik wzrostu (PDGF),
stymulujący wzrost łożyska
• neuropeptydy regulujące stężenie Ca i Na
oraz cAMP

Okres prenatalny

I.

Faza zarodkowa - do 8 tygodnia ciąży

• organogeneza
• 1 tydzień - podział komórkowy
(bruzdkowanie)
• 2 tydzień - tworzenie listków zarodkowych:
endodermy, egzodermy
• 3 tydzień tworzenie mezodermy
• 4 tydzień - tworzenie somitów
• 4 tydzień - 8 tydzień - tworzenie struktur
organowych

. Zarodek
10g, dł. 2-3 cm

Okres prenatalny

I.

Faza płodowa - do 9 tyg. - 38-42 tyg.

• Gwałtowny rozwój wszystkich narządów i
układów
• Masa płodu:

12 tydz. - 25 g
28 tydz. - 1000 g

• Pierwsze ruchy płodu: ok. 14 tydz.
• Odruch chwytny - 17 tydz.
• Odruch ssania - 24 tydz.
• Odruch Moro - 25 tydz.

Okres noworodkowy - do 28 dnia życia (1

m-c)

Okres adaptacji narządów do pełnego

podjęcia czynności w samodzielnym życiu

dziecka po urodzeniu

Noworodek donoszony (38-42 tydz. życia)
• długość 50-52 cm
• masa ciała 3,0 - 3,5 kg
• długość ciemieniowo-siedzeniowa 35 cm
• obwód głowy - 34-36 cm (1-2 cm większy
niż obwód klatki piersiowej)
• proporcje ciała: duża głowa, krótkie
kończyny, środek ciężkości powyżej pępka
(dorosły-spojenie łonowe)

Noworodek eutroficzny

– prawidłowa masa

ciała w stosunku do wieku ciążowego

Noworodek hipertroficzny

– masa ciała za duża

w stosunku do wieku ciążowego

Noworodek hipotroficzny

– mała masa w

stosunku do wieku płodowego (noworodki z
opóźnieniem wewnątrzmacicznego wzrastania,
IUGR)

Wcześniak < 38 tydz. ciąży
Noworodek przenoszony > 42 tydz. ciąży

GENETYKA

SRODOWISKO

DIETA

INFEKCJE

HIGIENA

ONTOGENEZA

Metody oceny rozwoju

fizycznego

• Metoda statyczna

– w jednym dniu

badamy całą populację – pozwala na
ocenę wartości średnich i określenie
stopnia akceleracji rozwoju

• Metoda dynamiczna – śledzenie
przebiegu rozwoju indywidualnego
dziecka

Metody oceny rozwoju

fizycznego

•

tabele norm, czyli biologiczne układy odniesienia

(aktualne !!!!)

• siatki centylowe

• wskaźniki proporcji
• morfogramy
•

ocena wieku biologicznego (np. wieku zębowego)

• wskaźniki oceny składu ciała
• biochemiczne wskaźniki rozwoju, (wydalanie z
moczem kreatyniny)

Tabele norm

Średnie wartości z odchyleniem
Najczęściej masa ciała i długość, rzadziej
obwód głowy i klatki piersiowej

Aktualizacja tabel co 10-15 lat –akceleracja
rozwoju

Różnice środowiskowe (miasto, wieś)

Siatki centylowe

Centyl – to częstość występowania danej
cechy w populacji

Graficzna forma przedstawiania rozwoju,
najczęściej

Masa ciała

Długość/wysokość

Siatki centylowe

Krzywe centylowe 3 i 97 – dolna i górna
granica normy

, w tym przedziale mieści się

95,5% badanych dzieci !!!!

3-10 centyl
90-97 centyl

Pasma
obserwacji

NORMA - wszystko co mieści się

między 10 i 90 centylem

WZROST – 50-75 CENTYL

MASA CIALA – 25 CENTYL

WZROST – 75 CENTYL

MASA CIALA – 10 CENTYL

patologia

Prawidlowy rozwój

• Róznica maksymalnie 2 kanaly

rozwojowe

Jak często badamy dziecko ?

W pierwszym roku życia co miesiąc !!!

Bilanse zdrowia dzieci zdrowych:
• 2-latka,
• 4-latka,
• 6-latka,
• 10-latka,
• 14-latka,
• 18-latka

Ocena rozwoju fizycznego i

psychoruchowego

• Masa ciała

– 1x w m-cu w 1-szym półroczu
– co 3 m-ce w 2-gim półroczu
– 2x w ciągu roku przez następne 3 lata

• Długość (wzrost)
• Pomiar obwodu głowy i klatki

piersiowej

– Zrównanie obwodu 4 m-c

Trend sekularny = tendencja przemian

Akceleracja rozwoju = przyśpieszenie
rozwoju, zjawisko obserwowane od ok. 150
lat

• przyśpieszenie rozwoju fizycznego i
dojrzewania płciowego
• zmiany proporcji ciała (wydłużanie
kończyn dolnych, długość stopy)
• późniejsze występowanie procesów
inwolucyjnych, czyli wydłużenie biologicznej
potencji gatunku

Przyczyny akceleracji rozwoju

• Postęp cywilizacyjno-technologiczny
• Proces urbaniacji

• Bardziej racjonalne żywienie (wzrost
spożycia białka)
• Zwiększone nasłonecznienie (wit. D)
• Mieszanie się populacji (heterozja) –
wymiana genów

Wzrost
bodźców
działających
na OUN

Okres niemowlęcy – do 12 miesiąca życia

Faza najintensywniejszego wzrostu
somatycznego i motorycznego w życiu
zewnątrzłonowym.

Rozwój fizyczny:
• wzrost długości ciała o 25 cm
• wzrost masy ciała o 6-7 kg – masa
podwojona ok. 5 m-ca, potrojona.ok. 12 m-
ca

Przyrosty miesięczne

•1-m-c- 600 g (fizjologiczny spadek masy
ciała noworodka do 10% masy ciała)
• następne miesiące - 800 -900 g

Okres niemowlęcy

Przyrosty miesięczne

•1-m-c- 600 g (fizjologiczny spadek masy ciała

noworodka do 10% masy ciała)

• następne miesiące - 800 -900 g

6 m-c –pierwsze zęby mleczne (dziewczynki

szybciej)
12-m-cy – ok. 6 zębów

Rozwój psychoruchowy

Rozwój psychiczny – wieloetapowy proces

doprowadzający do
dojrzałości psychicznej. U małych dzieci procesy

poznawcze i
emocjonalne związane są silnie z rozwojem

procesów ruchowych –
dlatego mówimy o rozwoju psychoruchowym.

Okres niemowlęcy

W 1-szym roku dochodzi do:

• Pionizacji: 2 m-c unosi głowę, w pozycji siedzącej trzyma prosto

3 m-c leżąc na brzuchu trzyma głowę przez ok. 1 min.
5-6 m-c siada, opiera się na wyprostowanych rączkach
7 m-c- zmienia pozycję ciała
7-8 siada
9 samodzielnie siedzi
ok. 9 m-ca postawa pionowa
10-11 m-c – pewnie stoi

•Lokomocji: 5 m-c przewraca się z brzucha na plecy

8-9 pełza
10-11 raczkuje
11-12 pierwsze kroki

•Manipulacji: 3 m-ce- chwyta grzechotę, potrząsa (odruch chwytny)

5-m-c wodzi oczyma za grzechotną, wyciąga rączki, ale nie

umie chwycić
6 m-cy – chwyta zabawkę, przekłada z ręki do ręki
7-mc- bawi się swoimi nogami

10 m-c –chwyta drobne przedmioty kciukiem i palcem

wskazującym

(chwyt pensetowy)

Rozwój mowy

Okres niemowlęcy

2 m-c – wydaje pojedyncze samogłoski
Gurzenie- gruchanie od 3 m-ca, od 4 m-ca zmiana tonacji głosu
Gaworzenie – od 6 m-ca, powtarzanie tych samych sylab
Pojedyncze wyrazy – od 9 m-ca (pa-pa-, ma-ma)
12 m-cy – rozumie treść prostych zdań, wymawia dwusylabowe

wyrazy za zrozumieniem, używa sensowne wyrazy dziecięce (hau-hau,

kwa-kwa)

2 rok

Intensywny rozwój mowy, tzw. język własny dziecka, poszerza się

zakres rozumianych pojęć

3 rok

Wyraża się poprawnie i gramatycznie

Okres wczesnego dzieciństwa 2-3 rok

Tempo wzrostu maleje:
Wysokość – 12 cm w drugim roku życia, 8 cm w 3 roku życia

Koniec wyrzynania zębów mlecznych
Zarastanie ciemiączek:

ciemiączko przednie zarasta 14-18 m-c
ciemiączko tylne – 1-3 m-c

Proporcje ciała ulegają zmianie: nadmierna kyfoza szyjna i lordoza

lędźwiowa, płaskie stopy to norma

13-15 m-c – chodzenie bez pomocy
15 m-c trzymane za rękę wchodzi po schodach

Intensywny rozwój mowy (szybszy u dziewczynek)
Pobudliwość ruchowa, brak koncentracji uwagi, szybkie męczenie

się, szybka regeneracja
3 lata – naśladuje zachowania dorosłych, ma pełną kontrolę nad

zwieraczami, czytanie !!!!

Okres przedszkolny

Zwolnienie tempa rozwoju
Brak biologicznej granicy między okresami wczesnego dzieciństwa a

przedszkolnym

Indywidualny tor rozwoju ( w Polsce dzieci miejskie ok.. 3 cm wyższe

niż wiejskie)
4- rok- wzrost mineralizacji kości

6 rok – wymiana zębów mlecznych na stałe
5 rok – wzmocnienie więzadeł kostno-stawowych stopy –

kształtowanie wydrążeń

Dominacja półkul –prawa lub lewa

Okres szkolny

Młodszy wiek szkolny – tzw. grzeczne dzieci, przed pokwitaniem

płciowym, wiek obojętnopłciowy

Koniec tego okresu –
u dziewcząt menarche = pierwsza miesiączka,
u chłopców – trudny do określenia – pierwsza polucja

Okres dojrzewania płciowego:
Dziewczynki – 8-16 lat
Chłopcy – 10-17 lat

Dojrzewanie płciowe dziewcząt

Dziewczęta: dojrzewanie związane z produkcją hormonów płciowych:

hormonu luteotropowego, estrogenów,

Okres ten poprzedza tzw.

pokwitaniowy skok wysokości

– pok. 6-12

m-c przed okresem dojrzewania płciowego – przyrost wysokości ok.

8-10 cm

Pierwszy objaw to powiększenie gruczołów piersiowych, tzw. stadium

pączka – M2
Stopniowy rozwój piersi do stadium M5 (trwa śr. 5 lat), często

dysproporcje w rozwoju piersi (jedno stadium –norma)

Wzrost tkanki tłuszczowej z typowym rozmieszczeniem: pośladki,

biodra, piersi

Pojawienie się owłosienia łonowego (stadium P2), rozwój trwa ok. 2

lata (P5)

Menarche – pojawia się w zaawansowanym rozwoju piersi (M3-M4),

wiek kostny 13-14 lat. Silna korelacja z wiekiem kostnym. Pierwsze

1,5- 2 lat miesiączki mogą być nieregularne, bolesne, obfite

Koniec wzrostu dziewcząt ok.. 16 r. ż. – zarastanie nasad kości

długich z trzonami

Dojrzewanie płciowe chłopców

Dojrzewanie związane z produkcją hormonów płciowych:

testosteron

Pierwsze objawy to powiększenie jąder – rozwój jąder trwa ok. 6 lat

Pokwitaniowy skok wysokości – większy niż u dziewcząt, trwa kilka

lat, , szczyt przypada na 13,5-14 lat, kiedy rozwój narządów

płciowych i owłosienia łonowego jest już zaawansowany, może

przekrocz 12 cm/rok

Poszerzenie barków i klatki piersiowej

2 lata po rozpoczęciu rozwoju jąder i owłosienia łonowego, pojawia

się owłosienie pachowe, zarost na twarzy

Mutacja – szybki wzrost chrząstki tarczowatej krtani, wydłużenie

strun głosowych

Duża indywidualność !!!!

Okres dojrzewania

Okres przekszałcania psychiki:

Samodzielność myślenia
Kształtowanie poczucia tożsamości, normy, systemu

wartości

Nadrzędne potrzeby: poznawcze, kontaktu

emocjonalnego, sensu życia, autonomii, potrzeba

seksualna

Okres młodzieńczy – 18 lat

Zakończenie rozwoju fizycznego

Psychika – niektórzy nikdy nie

dojrzewają !!!!!!!!!!!!!!

Rozwój psychoruchowy dziecka w 6 tygodniu życia

Obserwacja dziecka leżącego na plecach:

• położone na plecach leży mało stabilnie, na nagłe bodźce reaguje Moro-

podobnymi ruchami,

• okresowo pojawia się koordynacja ręka - ręka z towarzyszącym

przyciąganiem nóg (ustawienie szermierza)

• dłonie lekko otwarte.
Obserwacja dziecka leżącego na brzuchu:

• położone na brzuchy podnosi głowę pod kątem 45 stopni, potrafi

utrzymać głowę ponad 10 sekund, przy czym głowa chwieje się jeszcze

wyraźnie na boki, twarz i podłoże tworzą wyraźnie kąt 45 stopni,

• pojawia się krótkotrwałe podparcie na dystalnej części przedramion,

• przy leżeniu na brzuchu ustępuje ułożenie zgięciowe kończyn dolnych,

początek luźnego wyprostu nóg z rotacją zewnętrzną.

Badanie:

• niemowlę posadzone potrafi trzymać głowę prosto, jeszcze nieco

chwiejnie co najmniej przez 5 sekund,

• zanikł odruchu stąpania, podparcia i chodu automatycznego,

• odruch Moro jest nadal dwufazowy,

• pojawiają się zróżnicowane reakcje na dźwięki,

• pojawia się długotrwała fiksacja wzroku, nawiązywanie kontaktu z

bliska,

• orientacja wzrokowa przez spojrzenie ze zwróceniem głowy,

• pierwsze uśmiechy dziecka,

• dziecko grucha.

Rozwój psychoruchowy dziecka w 3 miesiącu życia

Obserwacja dziecka leżącego na plecach:
•

położone na plecach leży stabilnie,

•

dłonie otwarte,

•

pojawia się celowy chwyt rąk,

•

powoli kształtuje się obrót z pleców na brzuch.

Obserwacja dziecka leżącego na brzuchu:
•

dziecko położone na brzuchu unosi swobodnie głowę i utrzymuje ją długotrwale

poprzez symetryczne napięcie mięśni karku poza podstawę podparcia,

•

obserwuje się celowe zwracanie głowy,

•

środek ciężkości przesunięty ku pasowi biodrowemu przy podparciu na obu

łokciach, ramię wysunięte w kierunku głowowym do 90 stopni, nogi w luźnym

wyproście, rotacja zewnętrzna kończyn dolnych.

Badanie:
•

podciągany do pozycji siedzącej unosi na krótko głowę,

•

w pozycji siedzącej trzyma prosto głowę przynajmniej przez pół minuty,

•

zgina nogi przy podparciu stóp o podłogę,

•

porusza daną mu do ręki grzechotką,

•

wodzi oczami za grzechotką od jednego do drugiego kąta oka,

•

coraz częściej uśmiecha się (uśmiech społeczny),

•

poza gruchaniem, pojawiają się pierwsze niewyraźne jeszcze sylaby lub

kombinacje sylab

•

zanika odruch chwytny rąk,

•

jest nieobecna druga faza odruchu Moro,

•

zanika odruch wypluwania,

•

znacznie słabiej wyrażony odruch Galanta.

Rozwój psychoruchowy dziecka w 5 miesiącu życia

Obserwacja dziecka leżącego na plecach:

•

niemowlę położone na plecy leży stabilnie,

•

swobodnie sięga ręką poza linie środkową ciała,

•

obserwuje się celowe ruchy chwytne dłoni,

•

pojawiają się ruchy chwytne nóg przy celowanym ruchu chwytnym dłoni,

•

pojawia się obrót z pleców na bok,

•

kształtuje się obrót z pleców na brzuch.

Obserwacja dziecka leżącego na brzuchu:

•

niemowlę położone na brzuchu leży stabilnie,

•

środek ciężkości przesunięty w bok i ku danemu łokciowi,

•

głowa i ramię chwytające znajdują się poza podstawą podparcia,

•

ramię chwytające wysunięte do przodu,

•

okresowo pojawia się krótkotrwałe „pływanie”, „kołysanie”,

•

obserwuje się krótkotrwałe podparcie na przyciągniętym w górę kolanie twarzowym,

•

potrafi się przekręcić się „przypadkowo” z brzucha na plecy.

Badanie:

•

dziecko podciągane do pozycji siedzącej zgina głowę, ramiona, nogi,

•

odruch Moro jest nieobecny,

•

płacz zaczął odzwierciedlać stany emocjonalne,

•

poprawia się percepcja wzrokowa i słuchowa,

•

niemowlę rozróżnia ton głosu (rysy twarzy zaczynają zdradzać lęk, przerażenie,

radość),

•

w rozwoju mowy nie następuje wyraźny postęp.

Rozwój psychoruchowy dziecka w 7 miesiącu życia

Obserwacja dziecka leżącego na plecach:
•

położone na plecach bawi się własnymi nogami, okresowo wkłada stópki do ust,

•

swobodnie przewraca się z pleców na brzuch, wykorzystując „mechanizm

śruby” między miednicą a obręczą kończyn górnych.

Obserwacja dziecka leżącego na brzuchu:
•

leżąc na brzuchu sprawnie wyciąga ręce do położonych zabawek wykorzystując

podpór na trzech punktach (udo-udo-przedramię),

•

swobodnie przewraca się z brzucha na plecy.

Badanie:
•

trzymane pod paszki przykuca i odpycha się od powierzchni, dzięki wyprostowi

w stawach kolanowych, biodrowych, skokowych – sprężynuje,

•

posadzone siedzi przez chwilę samodzielnie,

•

potrafi precyzyjnie uchwycić dwa przedmioty jednocześnie dwoma rękami,

•

potrafi obracać przedmiot trzymany w obu rękach przyglądając mu się,

•

potrafi przekładać przedmiot z ręki do ręki,

•

zaczyna myśleć „abstrakcyjnie” (śledzi upadający przedmiot, mimo że zwykle

traci go na chwilę z oczu),

•

potrafi bawić się w pierwsze „społeczne” zabawy – „ a kuku”,

•

pojawiają się pierwsze zachowania lękowe wobec obcych ludzi i nieznanych

sytuacji,

•

stwierdza się szybki rozwój mowy „opowiada często i chętnie”, zmienia

głośność i wysokość dźwięków, powstałe przez przypadek wyrazy np. mama,

dada, tata są zbiegiem okoliczność, nie mają określonego sensu

Rozwój psychoruchowy dziecka w 10 miesiącu życia

Obserwacja i badanie:

•

niemowlę co raz częściej podnosi swoje ciało z podłoża i opiera się tylko na dłoniach i

kolanach, często kołysze się w tył i w przód przenosząc ciężar ciała (warunki

niezbędne do raczkowania),

•

niemowlę potrafi samodzielnie podnieś się z położenia na brzuszku do siedzenia,

wykorzystuje przy tym obrót tułowia między biodrami i barkami,

•

dziecko potrafi samodzielnie usiąść,

•

siedzi stabilnie z wyprostowanymi plecami i prostymi nogami, palce u stóp w lekkim

zgięciu podeszwowym,

•

w pozycji siedzącej dziecko potrafi się bawić długi czas nie tracąc równowagi,

•

z pozycji „czworaczej” potrafi wstać podciągając się na meblach,

•

trzymając się mebli lub innych przedmiotów potrafi stać samodzielnie minimum pół

minuty,

•

stojąc opiera całe stopy na podłożu (nie stoi na końcach palców !),

•

bawiąc się potrafi unosić małe przedmioty używając kciuka i palca wskazującego

„chwyt pensetowy”,

•

w zabawie koordynuje współdziałanie obu rąk, np. potrafi uderzać o siebie dwoma

klockami,

•

potrafi rzucać trzymanymi w ręku przedmiotami,

•

dzięki koordynacji dłoni potrafi „jeść samodzielnie”, np. wkłada do ust fipsy

kukurydziane - interesuje się szczegółami na przedmiotach, np. pokazuje oczy lalki

(niebezpieczeństwo – dziurki w kontaktach !),

•

chętnie naśladuje gesty: „pa-pa”, „tu sroczka kaszkę ważyła”, „mam takie duże

kłopoty”, „jaki jesteś duży”, „kosi kosi łapki”,

•

cieszy się z aprobaty innych,

•

wydaje dźwięki układające się w „dialogi” z opiekunem,

•

zaczyna rozumieć mowę, np. odwraca się w stronę ojca po pytaniu „gdzie jest tata ?”

lub pokazuje palcem lampę po pytaniu „gdzie jest światło ?”

•

Rozwój psychoruchowy dziecka w 12 miesiącu życia

Obserwacja i badanie:

• raczkuje okresowo, lecz zdecydowanie przewagę ma pozycja

prosta, raczkowanie służy głównie do zabawy,

• siada pewnie z każdej pozycji: leżenie, raczkowanie, stanie,

• trzymane za rękę stawia parę pierwszych kroków, są one

niepewne i na szerokiej podstawie,

• niemowlę często traci jeszcze równowagę,

• wkłada precyzyjne przedmiot do wyciągniętej w jego kierunku ręki

lub do pojemnika na zabawki,

• potrafi wrzucać małe przedmioty przez wąski otwór np. guzik do

butelki,

• kontakt między rodzicami a dzieckiem nabiera cech wspólnych

zabaw,

• dziecko zaczyna używać pierwszych sensownych „dziecięcych”

słów np. „hau-hau” (pies), miau (kot), „brrum” (samochód), „am-

am” (gdy widzi matkę niosącą posiłek) – jest to początek właściwej

ludzkiej mowy,

• dziecko rozumie proste polecenia np.: „chodź tu”, „daj mi ...”,

podejmuje próbę wykonania tych poleceń (nie za każdym razem),

charakterystyczne jest, że często zapomina o poleceniu, jeszcze

podczas próby wykonywania go (zjawisko „rozpraszania”).

Test „Osiągnięcia dziecka rocznego”

Czy dziecko:
• 1.chodzi z podtrzymaniem?
• 2.umie chwytać drobne przedmioty

używając kciuka i palca wskazującego?

• 3.znajduje przedmiot (zabawkę) schowany

na jego oczach pod poduszkę?

• 4.wymawia słowa dwusylabowe?
• 5.rozumie proste polecenia w znanych

sytuacjach?

Interpretacja testu

Odpowiadając na pytania testu wykorzystuj dane z obserwacji

własnej (głównie !) i wywiadu z rodzicami

•

Negatywne odpowiedzi na wszystkie pytania mogą

wskazywać na globalne opóźnienie w rozwoju

psychoruchowym dziecka lub na poważne problemy

emocjonalno-społeczne w rozwoju dziecka.

•

Negatywna odpowiedź na pytanie 1 może wskazywać na

opóźnienie w zakresie motoryki dużej (lokomocja i kontrola

postawy).

•

Negatywna odpowiedź na pytanie 2 i 3 może wskazywać

na opóźnienie w zakresie koordynacji wzrokowo-ruchowej,

a także w rozwoju motoryki małej.

•

Negatywna odpowiedź na pytanie 4 i 5 może wskazywać

na opóźnienie w sferze mowy lub na problemy w rozwoju

emocjonalno-społecznym.

W przypadku podejrzewania zaburzeń motoryki dużej i

małej należy dziecko skierować do neurologa.

: