KOMUNIKOWANIE

JAKO PROCES

modele komunikacji

Aleksy Awdiejew, Grażyna Habrajska, Wprowadzenie do gramatyki

komunikacyjnej, Łask 2004 (tom 1), 2006 (tom 2)
Bogusława Dobek-Ostrowska, Komunikowanie polityczne i

publiczne, Warszawa 2007
Michael Fleischer, Ogólna teoria komunikacji, Wrocław 2007
Tomasz Goban-Klas, Media i komunikowanie masowe, Warszawa

2004

DEFINICJE KOMUNIKOWANIA

DEFINICJE KOMUNIKOWANIA

Tomasz Goban-Klas, Media i komunikowanie masowe, Warszawa 2004 – część 1:

Podstawowe pojęcia i modele

Komunikowanie jako transmisja – przekazywanie

informacji, idei, emocji, umiejętności itd.
Komunikowanie jako rozumienie – proces, dzięki

któremu rozumiemy innych i oni rozumieją nas
Komunikowanie jako tworzenie wspólnoty –

proces umożliwiający wspólne działanie
Komunikowanie jako interakcja
Komunikowanie jako wymiana znaczeń
Komunikowanie jako składnik procesu

społecznego – „Akt komunikatywny jest

środkiem, przez który są wyrażane normy

grupowe, sprawowana kontrola społeczna,

przydzielane role, osiągnięta koordynacja

wysiłków…”

DEFINICJE KOMUNIKOWANIA

DEFINICJE KOMUNIKOWANIA

Bogusława Dobek-Ostrowska, Komunikowanie polityczne i publiczne, Warszawa

2007

KOMUNIKOWANIE SPOŁECZNE TO

PROCES porozumiewania się jednostek,
grup i instytucji
Jego celem jest wymiana myśli, dzielenie się
wiedzą, informacjami i ideami
W zależności od poziomu komunikowania
proces obejmuje swym zasięgiem różną
liczbę jednostek
Realizowany jest przy użyciu wielu środków
Wywołuje określone skutki

DEFINICJE KOMUNIKOWANIA

DEFINICJE KOMUNIKOWANIA

Michael Fleischer, Ogólna teoria komunikacji, Wrocław 2007

WSZYSTKO JEST KOMUNIKACJĄ

WSZYSTKO JEST KOMUNIKACJĄ
„Jeśli rozpoczynamy komunikację,

powstają struktury społeczne,
stabilizowane następnie przez kolejne
komunikacje”

„Producentem systemu społecznego jest

mechanizm komunikacji”

System społeczny i wszystkie jego

subsystemy są produktami komunikacji

WSZYSTKO JEST KOMUNIKACJĄ

WSZYSTKO JEST KOMUNIKACJĄ

Michael Fleischer, Ogólna teoria komunikacji, Wrocław 2007

PO CO SIĘ KOMUNIKUJEMY?

PO CO SIĘ KOMUNIKUJEMY?

mówimy po to, by utrzymywać mówienie w ruchu
mówimy, by brać udział i przynależeć (do czegoś)
mówimy, ponieważ wszyscy inni też mówią
mówimy, by sprawdzić, czy sposób w jaki mówimy stosowany jest też przez

innych
mówimy, by w trakcie mówienia dowiedzieć się, czy też tak i to co my mówią
mówimy, by sprawdzić, czy używane przez nas w tym celu konstrukty

używane są przez innych w ten sam sposób oraz tak samo są sematyzowane
mówimy, ponieważ chcemy (i możemy) się przez to orientować
mówimy, by dowiedzieć się, czy nasz stan wiedzy jest taki sam jak stan

wiedzy innych
mówimy z indywidualnych powodów, by zaspokoić nasze osobiste potrzeby
mówimy, ponieważ zmuszają nas do tego instytucje socjalizacyjne
mówimy, ponieważ zmuszają nas do tego społeczne systemy funkcyjne
mówimy, by uniknąć społecznych restrykcji
mówimy, ponieważ instytucje przez nasze mówienie są utrzymywane w

ruchu
mówimy, ponieważ myślimy
mówimy, ponieważ nie mamy innego wyboru

WSZYSTKO JEST KOMUNIKACJĄ

WSZYSTKO JEST KOMUNIKACJĄ

SPOŁECZNE SYSTEMY FUNKCYJNE

SPOŁECZNE SYSTEMY FUNKCYJNE

Michael Fleischer, Ogólna teoria komunikacji, Wrocław 2007

Komunikacje sterowane przez określony modus

tworzą program komunikacji, który potem na

poziomie systemu społecznego widoczny staje się

jako system funkcyjny

Jako uczestnicy komunikacji sądzimy, że mówimy o

gospodarce, medycynie prawie itd., podczas gdy

w rzeczy samej używamy tylko komunikacji, które

sterowane przez określony modus, wynikający z

języka, tworzą program komunikacji

„A ponieważ mówimy, nie zauważamy zwykle, że

tylko mówimy”

MODUS  PROGRAM KOMUNIKACJI  SYSTEM FUNKCYJNY

WSZYSTKO JEST KOMUNIKACJĄ

WSZYSTKO JEST KOMUNIKACJĄ

SPOŁECZNE SYSTEMY FUNKCYJNE

SPOŁECZNE SYSTEMY FUNKCYJNE

Michael Fleischer, Ogólna teoria komunikacji, Wrocław 2007

MODUS  PROGRAM KOMUNIKACJI 

SYSTEM FUNKCYJNY

Modus wynika z języka, a właściwością

języka jest to, że tego czego nie można

za jego pomocą powiedzieć, nie można

powiedzieć,

z czego wynika, że można powiedzieć

wszystko,

gdyż tego, czego powiedzieć nie można i

tak nie można powiedzieć

WSZYSTKO JEST KOMUNIKACJĄ

WSZYSTKO JEST KOMUNIKACJĄ

SPOŁECZNE SYSTEMY FUNKCYJNE

SPOŁECZNE SYSTEMY FUNKCYJNE

Michael Fleischer, Ogólna teoria komunikacji, Wrocław 2007

MODUS  PROGRAM KOMUNIKACJI  SYSTEM

FUNKCYJNY

Jeśli uznamy wszystkie systemy funkcyjne za bazujące

na komunikacji, to musimy pośrednio dla każdego

systemu funkcyjnego i bezpośrednio dla każdego

programu komunikacji postulować co najmniej dwa

modusy – wewnętrzny i zewnętrzny oraz jeden

obszar konstruktów stabilizujących,

wspierających modusy w ich sposobie

funkcjonowania w konkretnych komunikacjach

Modusy wewnętrzne zabezpieczają stabilność i

manifestację swego własnego programu (produkują

swoje programy komunikacji), a modusy zewnętrzne

dbają o wpływy z zewnątrz (program komunikacji

może podlegać wpływom innych programów tylko

za pomocą modusu zewnętrznego)

WSZYSTKO JEST KOMUNIKACJĄ

WSZYSTKO JEST KOMUNIKACJĄ

SPOŁECZNE SYSTEMY FUNKCYJNE

SPOŁECZNE SYSTEMY FUNKCYJNE

Michael Fleischer, Ogólna teoria komunikacji, Wrocław 2007

Konstrukty stabilizujące, to czysto znakowe,

językowe konstrukty, pomagające w budowaniu

systemów funkcyjnych i uznaniu ich potem za

„prawdziwe”

Funkcje konstruktów stabilizujących:

umożliwiają i zabezpieczają możliwość

komunikowania miedzy poszczególnymi

programami komunikacji – czyli umożliwiają

produkcję odpowiednich wypowiedzi
umożliwiają tworzenie nowych konstruktów
dbają o połączenia między programami

komunikacji

Programy komunikacji i ich modusy

Programy komunikacji i ich modusy

Michael Fleischer, Ogólna teoria komunikacji, Wrocław 2007

PROGRAMY

MODUS

WEWNĘTRZNY

MODUS

ZEWNĘTRZNY

KONSTRUKTY

STABILIZUJĄCE

gospodarka

towar

pieniądze

wartość, posiadanie,
własność, rynek, umowa,
kupujący, sprzedający, praca

religia

bogowie

wiara

bóg, kościół, modlitwa,
nieczyste sumienie, prawda,
wartości

medycyna

zdrowie

normalność

choroba, lekarz, lek

prawo

prawo (ustawa)

regulowanie

sąd, adwokat, sędzia

wojsko

rozkaz

przemoc

władza, policja, wojna,
zamieszki

polityka

instytucjonaliz
acja
komunikacji

tworzenie partii

parlament, organizacje,
związki

administracja

rozporządzenie

organizowanie

porządek, urząd

edukacja

socjalizacja

wychowanie

szkoła, nauczyciel, rodzice

nauka

odkrycie

przyrost poznania

uniwersytet, badania, postęp

nauki
humanistyczne

potwierdzenie,
perpetuowanie

wiedza

„uniwersytet”, krytycy,
biblioteki

sport

zwycięstwo

rywalizacja /
konkurencja

gra, pierwszy, dokonanie,
start, rekord

rozrywka

gra/zabawa

fikcjonalność

fun, radość, miłość, moda

technika

naprawialność
(odwracalność)

funkcjonowanie, coś
jest do zrobienia

zakłócenie, kontrola,
powtarzalność, zepsucie się,
przemysł, rzemiosło

prywatność

zorientowanie
na ja

osoba

dom, mieszkanie, małżonka/-
ek, kobieta, mężczyzna, pies,
kot

OGÓLNY MODEL

TRANSMISJI

Arystotelesowska triada:

MÓWCA – MOWA – SŁUCHACZ

NADAWCA

PRZEKAZ

ODBIORC
A

Tomasz Goban-Klas, Media i komunikowanie masowe,
Warszawa 2004, s. 54

ELEMENTY PROCESU

KOMUNIKOWANIA

B. Dobek-Ostrowska, Komunikowanie polityczne i publiczne,

Warszawa 2007

Elementy procesu komunikowania:

SZUMY

KANAŁ

KANAŁ

KOMUNIKA

KOMUNIKA

T

T

UCZESTNIK
1

UCZESTNIK
2

SPRZĘŻENIE
ZWROTNE

KONTEKST

• kontekst,

•

uczestnicy,

•

przekaz/komunik
at,

•

kanał,

•

szumy,

• sprzężenie
zwrotne

ELEMENTY PROCESU

ELEMENTY PROCESU

KOMUNIKOWANIA

KOMUNIKOWANIA

B. Dobek-Ostrowska, Komunikowanie polityczne i publiczne,

Warszawa 2007

KONTEKST

UCZESTNICY

PRZEKAZ/KOMUNIKA
T

KANAŁ

SZUMY

SPRZĘŻENIE
ZWROTNE

KONTEKST – warunki, w jakich

odbywa się komunikowanie

Aspekty kontekstu komunikowania:
 aspekt fizyczny (temperatura,

światło, miejsce, czas itd.)

 aspekt historyczny (fakty znane z

przeszłości, w tym wcześniejsze

wypowiedzi itp.)

 aspekt psychologiczny (życzliwość /

lubienie interlokutora, oficjalność /

nieoficjalność sytuacji itd.)

 aspekt kulturowy (wierzenia,

wartości, symbole itd.)

ELEMENTY PROCESU

ELEMENTY PROCESU

KOMUNIKOWANIA

KOMUNIKOWANIA

B. Dobek-Ostrowska, Komunikowanie polityczne i publiczne,

Warszawa 2007

KONTEKST

UCZESTNICY

PRZEKAZ/KOMUNIKA
T

KANAŁ

SZUMY

SPRZĘŻENIE
ZWROTNE

UCZESTNICY – w transakcyjnym

procesie komunikowania odgrywają

wymiennie role nadawcy i odbiorcy

W

sytuacji nieoficjalnej

sytuacji nieoficjalnej

role mogą

być:
symetryczne – ten sam status (np.

koledzy)
asymetryczne – różny status (np.

rodzice – dzieci)

W

sytuacji oficjalnej

sytuacji oficjalnej

role zwykle są

niesymetryczne (np. przełożony –

podwładny, egzaminator – student

itd.)

ELEMENTY PROCESU

ELEMENTY PROCESU

KOMUNIKOWANIA

KOMUNIKOWANIA

B. Dobek-Ostrowska, Komunikowanie polityczne i publiczne,

Warszawa 2007

KONTEKST

UCZESTNICY

PRZEKAZ/KOMUNIKA
T

KANAŁ

SZUMY

SPRZĘŻENIE
ZWROTNE

Na uczestnictwo w procesie

komunikowania mają wpływ:
osobiste doświadczenia
uczucia
wyznawane religie
idee i wartości
nastroje
wykonywane zajęcia i zawody itd.

Stąd temu samemu komunikatowi

mogą być przypisywane różne

treści

ELEMENTY PROCESU

ELEMENTY PROCESU

KOMUNIKOWANIA

KOMUNIKOWANIA

B. Dobek-Ostrowska, Komunikowanie polityczne i publiczne,

Warszawa 2007

KONTEKST

UCZESTNICY

PRZEKAZ/KOMUNIKA
T

KANAŁ

SZUMY

SPRZĘŻENIE
ZWROTNE

Jednostki komunikujące się

mają:
określony stosunek do
pozostałych członków
procesu komunikowania
płeć
kultura

ELEMENTY PROCESU

ELEMENTY PROCESU

KOMUNIKOWANIA

KOMUNIKOWANIA

B. Dobek-Ostrowska, Komunikowanie polityczne i publiczne,

Warszawa 2007

KONTEKST

UCZESTNICY

KOMUNIKAT

KANAŁ

SZUMY

SPRZĘŻENIE
ZWROTNE

KOMUNIKAT – łączy uczestników

aktu komunikacji i stanowi treść

KANAŁ – droga przekazu

komunikatu
środki prezentacji – kanały
sensoryczne (słuch, wzrok,
dotyk, węch, smak)
środki reprezentacji / rejestracji
środki transmisji - techniczne
środki przekazu

ELEMENTY PROCESU

ELEMENTY PROCESU

KOMUNIKOWANIA

KOMUNIKOWANIA

B. Dobek-Ostrowska, Komunikowanie polityczne i publiczne,

Warszawa 2007

KONTEKST

UCZESTNICY

KOMUNIKAT

KANAŁ

SZUMY

SZUMY

SPRZĘŻENIE

SPRZĘŻENIE

ZWROTNE

ZWROTNE

SZUMY – źródło zakłóceń

szum zewnętrzny (temperatura,
hałas, uszkodzony odbiornik itp.)
szum wewnętrzny (ból,
zmęczenie, uprzedzenia,
stereotypy itd.)
szum semantyczny

SPRZĘŻENIE ZWROTNE

bezpośrednie
opóźnione

FUNKCJE KOMUNIKOWANIA

B. Dobek-Ostrowska, Komunikowanie polityczne i publiczne,

Warszawa 2007

1.

Funkcja informacyjna

2.

Funkcja edukacyjna

3.

Funkcja identyfikacji osobistej –

wzmacnianie wzorów zachowań i

wartości, utożsamianie się z grupą itp.

4.

Funkcja integracyjna – koordynowanie

aktywności społecznej

5.

Funkcja mobilizacyjna – propaganda i

perswazja

6.

Funkcja rozrywkowa

KLASYFIKACJA PROCESÓW

KOMUNIKOWANIA

B. Dobek-Ostrowska, Komunikowanie polityczne i publiczne,

Warszawa 2007

1.

Klasyfikacja ze względu na zasięg

uczestników procesu (poziomy

komunikowania)

2.

Klasyfikacja ze względu na sposoby

(kanały) porozumiewania się

3.

Klasyfikacja ze względu na

stosowane znaki i kody

4.

Klasyfikacja ze względu na cel

przekazu

1.

Klasyfikacja ze względu na zasięg

uczestników procesu (poziomy

komunikowania) – D. McQuail

B. Dobek-Ostrowska, Komunikowanie polityczne i publiczne,

Warszawa 2007

(1)Komunikowanie intrapersonalne –

komunikowanie się człowieka z

własnym organizmem

(2)Komunikowanie interpersonalne –

między jednostkami

(3)Komunikowanie wewnątrzgrupowe
(4)Komunikowanie między grupami
(5)Komunikowanie instytucjonalne
(6)Komunikowanie masowe

2. Klasyfikacja ze względu na sposoby (kanały)

porozumiewania się

B. Dobek-Ostrowska, Komunikowanie polityczne i publiczne,

Warszawa 2007

(1) Komunikowanie interpersonalne –

bezpośrednie:

A mówi do B o X

(2) Komunikowanie masowe – pośrednie

A mówi do B o X za pośrednictwem

mediów masowych C

(3) Komunikowanie interpersonalne

sieciowe – pośrednie

A mówi do B o X za pośrednictwem

urządzeń technicznych C

3. Klasyfikacja ze względu na stosowane znaki i

kody

B. Dobek-Ostrowska, Komunikowanie polityczne i publiczne,

Warszawa 2007

Komunikowanie

werbalne (cyfrowe) – za pomocą języka
forma ustna
forma pisemna
niewerbalne (analogowe)
Kinezjetyka (mimika, kontakt wzrokowy, zmiana koloru

skóry – czerwienienie, blednięcie itd.)
Parajęzyk (ton, barwa, wysokość, natężenie, głośność i

modulacja głosu oraz tempo mówienia itd.)
Autoprezentacja (wygląd fizyczny człowieka, ubranie,

makijaż itd.)
Dotyk (uścisk dłoni, poklepywanie itd.)
Proksemika (relacje przestrzenne między

komunikującymi się osobami)
Chronemika – wykorzystanie czasu przez ludzi

(punktualność, spóźnianie, oczekiwanie itd.)
Elementy otoczenia (temperatura, oświetlenie, hałas,

kolor ścian itd.)

3. Klasyfikacja ze względu na stosowane znaki i

kody

B. Dobek-Ostrowska, Komunikowanie polityczne i publiczne,

Warszawa 2007

Funkcje komunikowania

niewerbalnego
funkcja zastępowania
funkcja uzupełniania
funkcja ekspozycji
funkcja regulacyjna
funkcja moderująca

4. Klasyfikacja ze względu na cel przekazu

B. Dobek-Ostrowska, Komunikowanie polityczne i publiczne,

Warszawa 2007

KOMUNIKOWANI

E

A mówi do B o X

INFORMACJA

(1) dzielenie się ideami, myślami,

wiedzą

(2) wyjaśnianie

(3) instruktaż

Cel  promowanie wzajemnego

zrozumienia między A i B

PERSWAZJA

(1) formowanie postaw

(2) wzmacnianie postaw

(3) zmiana zachowań i

postaw

Cel  promowanie

interakcyjnych
zależności między A i
B

4. Klasyfikacja ze względu na cel przekazu

B. Dobek-Ostrowska, Komunikowanie polityczne i publiczne,

Warszawa 2007

KOMUNIKOWANI

E

A mówi do B o X

Metody

INFORMACYJNE

(1) Narracja

(relacjonowanie)

(2) Opis

(3) Demonstracja

(równoczesne
wykonywanie czynności

(4) Definiowanie

Typy PERSWAZJI

(1) Perswazja przekonująca (obie

strony dążą do porozumienia,
nawet kosztem odstąpienia od
swoich przekonań i wartości)

(2) Perswazja nakłaniająca

(przyciągnięcie odbiorcy do
swoich przekonań)

(3) Perswazja pobudzająca

(narzucenie odbiorcy swoich
przekonań i wzorów zachowań

4. Klasyfikacja ze względu na cel przekazu

B. Dobek-Ostrowska, Komunikowanie polityczne i publiczne,

Warszawa 2007

Efektywność

komunikowania
informacyjnego
zależy od:

(1) Kreatywność przekazu

(jakość informacji,
sposób prezentacji,
propozycje
alternatywnych
wyborów)

(2) Wiarygodność nadawcy

i zaufanie do niego

(3) Nowość informacji

(4) Doniosłość informacji

(5) Położenie nacisku na

informację

(6) Wykorzystanie pomocy

wizualnych

Efektywność komunikowania

perswazyjnego zależy od:

(1) Sprecyzowanie celów działania i

wskazanie efektów

(2) Stosowanie logicznej

argumentacji

(3) Rozpoznanie istniejących

systemów postaw i wzorów
zachowa odbiorców

(4) Posługiwanie się językiem

motywującym do działania

(5) Budowanie i rozwijanie

wiarygodności

(6) Prezentacja komunikatu w

przekonujący sposób

(7) Obalanie przeciwnych

argumentów

LINGWISTYCZNY MODEL

KOMUNIKACJI

Aleksy Awdiejew, Grażyna Habrajska, Wprowadzenie do

gramatyki komunikacyjnej, 2004 (tom 1)

1. OGÓLNY MODEL

TRANSMISJI

Arystotelesowska triada:

MÓWCA – MOWA – SŁUCHACZ

NADAWCA

PRZEKAZ

ODBIORC
A

Tomasz Goban-Klas, Media i komunikowanie masowe,
Warszawa 2004, s. 54

1.1. MODEL WSZECHMOCY

PROPAGANDY

Serge Tchakhotine – psycholog (1939)

POPĘDY
LUDZKIE

POSTAWY I
ZACHOWANIA

MOTYWY

PROPAGANDYST
A

ODBIORCY

TREŚCI

MASOWEJ PROPAGANDY

Psychologiczny model oddziaływania masowej propagandy

Działanie propagandy na zasadzie odruchów warunkowych –
skojarzenie określonych treści ideologicznych z popędami
(instynktami) wewnętrznymi człowieka (agresywny, seksualny,
opiekuńczy, pokarmowy)

Człowiek kieruje się uczuciem i instynktem – nie rozumem

Moc propagandy osiąga się przez uporczywe powtarzanie
szerzonych haseł

1.2. MODEL AKTU

PERSWAZYJNEGO

Harold Lasswell – politolog (1948)

Główny cel nadawcy: zmiana postaw lub zachowań

odbiorców

KTO?

Analiza

nadawc

y

CO?

Analiza

treści

JAKIM

MEDIU

M?

DO

KOGO?

Analiza

audytoriu

m

Z JAKIM

SKUTKIEM

?

Analiza

efektów

Istota procesu komunikowania jak gra w kręgle:

gracz – kula – tor – kręgle – przewrócone kręgle

1.3. MODEL PRZEKAZU

SYGNAŁÓW

C. Shannon – matematyk (1948)

Źródło informacji tworzy przekaz
Nadajnik przekształca przekaz w sygnał dostosowany do

kanału

Odbiornik rekonstruuje odebrany przekaz, który dociera

do adresata

1.4. MODEL TOPOLOGICZNY

Kurt Lewin – psycholog społeczny (1947)

Selekcjonowanie informacji

1.5. MODEL DWUSTOPNIOWEGO

PRZEPŁYWU INFORMACJI I OPINII

Katz, Lazarsfeld – politolog (1948)

Selekcjonowanie informacji +

oddziaływanie na odbiorcę

1.6. MODEL SOCJOLOGICZNY

J.M.Rileyowie – psychologowie społeczni (1959)

Grupa pierwotna – to grupa, w której więź oparta na

kontaktach osobistych i postawach emocjonalnych

Grupa odniesienia – to grupa z którą jednostka najsilniej

się identyfikuje

Grupa
odniesienia

Grupa
odniesienia

Grupy społeczne są swoistymi filtrami dla społecznego
wpływu mediów

1.7. MODEL SELEKCJI

Westley i MacLean – politolog (1957)

X

1

, X

2

… X

n

- elementy rzeczywistości, A – nadawca, B –

odbiorca, C – pośrednik

Komunikowanie masowe jest samoregulującym się
procesem, kierowanym przez interesy i żądania
audytorium

1.8. MODEL ANALITYCZNY

G.Maletzke – psycholog (1963)

Rozbudowany model Rileyów o zmienne

psychologiczne

1.9. MODEL WSPÓLNOTY

DOŚWIADCZEŃ

Wilbur Schramm (1954)

Informacja może być przesłana tylko

w zakresie wspólnoty kompetencji

1.10. MODEL SPRZĘŻENIA

ZWROTNEGO

Melvin DeFleur – socjolog (1966)

Nadawca jest równocześnie

Odbiorcą

Nadawca ------→Przekaz

------→Odbiorca

Odbiorca ------←Przekaz

------←Nadawca

1.11. MODEL SYSTEMOWY

Melvin DeFleur – socjolog (1966)

Model uwzględniający

instytucje

kontrolujące,

regulujące i stymulujące

1.12. MODEL MOZAIKI

KULTUROWEJ

Abraham Moles (1967)

MEDI
A

1.13. MODEL SPOŁECZNO-

KULTUROWY

A.Tudor (1970)

Uwarunkowania komunikowania społeczne i kulturowe

efekty

1.14. MODEL ROZSZERZANIA

DOŚWIADCZEŃ

A.Moles (1971)

Rozwinięta wersja modelu Schramma i

Shannona

2. MODEL EKSPRESYJNY LUB

RYTUALNY

James Carey (1975)

Komunikowanie – „podzielanie, uczestnictwo, stowarzyszenie,

braterstwo, posiadanie wspólnej wiary”;

Komunikowanie – nie jest nastawione na rozpowszechnianie

przekazu w przestrzeni, ale na podtrzymanie społeczeństwa w
czasie; nie jest aktem wysyłania informacji, lecz publicznym
przedstawieniem „podzielanych społecznie przekonań”

Ten model komunikowania kładzie nacisk na psychiczną

satysfakcję nadawcy

(i odbiorcy), a nie na cel instrumentalny. Opiera się na

podzielanych znaczeniach i emocjach.
Przekaz jest ukryty i wieloznaczny, zależny
od skojarzeń i symboli obecnych w kulturze

3. MODEL ROZGŁOSU: KOMUNIKOWANIE

JAKO POKAZYWANIE I PRZYCIĄGANIE UWAGI

Należy uchwycić i utrzymać uwagę odbiorców nie tyle wobec

samego przekazu, co wobec samego medium

Fakt uwagi jest ważniejszy od jakości uwagi. Fakt

ŻE

się jest

znanym jest ważniejszy od tego,

JAK

się jest znanym

4. MODEL RECEPCJI: KODOWANIE

4. MODEL RECEPCJI: KODOWANIE

I DEKODOWANIE PRZEKAZU

I DEKODOWANIE PRZEKAZU

Stuart Hall (1980)

Stuart Hall (1980)

Odmienność interpretacji tego samego

przekazu przez wielu odbiorców

4. MODEL RECEPCJI: KODOWANIE

4. MODEL RECEPCJI: KODOWANIE

I DEKODOWANIE PRZEKAZU

I DEKODOWANIE PRZEKAZU

Stuart Hall (1980)

Stuart Hall (1980)

Komunikatorzy kodują przekazy zgodnie z

ideologicznymi i instytucjonalnymi
celami, używając języka manipulatywnego

Odbiorcy nie muszą przyjmować treści

przekazywanych przez nadawcę – mogą je
odrzucać zgodnie ze swoimi postawami

Kodowanie odbywa się w ramach gatunków

4.1. MODEL PERCEPCJI

George Gerbner (1966)

Komunikowanie – zjawisko

psychologiczne

4.1. MODEL PERCEPCJI

George Gerbner (1966)

4.2. MODEL FALOWY

Hiebert, Ungurait, Bohn (1974)

gate-keeperzy
– kontrolerzy,
stymulatorzy,
recenzenci;

przekaźniki –
media;

regulatory –
kontrola
społeczna;

filtry –
fizyczne i
psychiczne
receptory

PROPOZYCJA MODELU

SYNTETYCZNEGO

NOWE WZORY PRZEPŁYWU

INFORMACJI

Alokucja – łacińskie

określenie przemowy
dowódcy do żołnierzy

Informacja

równocześnie
rozchodzi się od
centrum do wielu
odbiorców
peryferyjnych

Przekaz

jednokierunkowy

Mocna pozycja nadawcy,

który określa czas i
miejsce
komunikowania

C

NOWE WZORY PRZEPŁYWU

INFORMACJI

Konwersacja –

jednostki
oddziałują
bezpośrednio na
siebie

- pomijając centrum

i/lub
pośredników

- samodzielnie

wybierają
partnera, czas,
miejsce i temat
komunikowania

Równość w

wymianie

C

NOWE WZORY PRZEPŁYWU

INFORMACJI

Konsultacja – uczestnik szuka informacji w centrum

informacyjnym

Czas, miejsce i temat wyznacza odbiorca

Rejestracja – centrum „żąda” od odbiorców (często bez
ich zgody) podawania wyznaczonych informacji
Czas, miejsce i temat wyznacza nadawca

konsultacja

rejestracja

C

C

NOWE WZORY PRZEPŁYWU

INFORMACJI

KONTROLA ZASOBÓW

INFORMACJI

CENTRALNA

INDYWIDUALNA

KONTROL

A CZASU I
WYBORU
TEMATÓW

CENTRALNA

ALOKUCJA

REJESTRACJA

INDYWIDUALN

A

KONSULTACJ

A

KONWERSACJ

A

1.9. MODEL WSPÓLNOTY

DOŚWIADCZEŃ

Wilbur Schramm (1954)

Informacja może być przesłana tylko

w zakresie wspólnoty kompetencji