UTAJONE

UTAJONE

UCZENIE SIĘ

UCZENIE SIĘ

Magdalena Dzierżanowska

Magdalena Dzierżanowska

Barbara Jagosz

Barbara Jagosz

UCZENIE SIĘ UKRYTE ( MIMOWOLNE)-

UCZENIE SIĘ UKRYTE ( MIMOWOLNE)-

występuje wtedy gdy następuje wzrost

występuje wtedy gdy następuje wzrost

w

w

poziomie wykonania

poziomie wykonania

zadania,

zadania,

któremu nie towarzyszy wzrost w

któremu nie towarzyszy wzrost w

poziomie wiedzy werbalnej

poziomie wiedzy werbalnej

dotyczącej

dotyczącej

tego, jak zadanie wykonać.

tego, jak zadanie wykonać.

Dostępny jest dowód na istnienie

Dostępny jest dowód na istnienie

wiedzy proceduralnej

wiedzy proceduralnej

pod nieobecność

pod nieobecność

wiedzy deklaratywnej.

wiedzy deklaratywnej.

Badania nad uczeniem się mimowolnym były

Badania nad uczeniem się mimowolnym były

prowadzone w wielu paradygmatach

prowadzone w wielu paradygmatach

eksperymentalnych, pośród których można

eksperymentalnych, pośród których można

wymienić:

wymienić:



Uczenie się sztucznych gramatyk (artyficial

Uczenie się sztucznych gramatyk (artyficial

grammar learning)

grammar learning)



Kontrolowanie złożonych systemów (control

Kontrolowanie złożonych systemów (control

of complex systems)

of complex systems)



Uczenie się sekwencji (sequence learning)

Uczenie się sekwencji (sequence learning)

Artificial Grammar

Artificial Grammar

Learning, AGL

Learning, AGL

(Reber, 1967)

(Reber, 1967)

2 fazy zadania:

2 fazy zadania:

1.

1.

Osoby badane uczą się egzemplarzy ciągów

Osoby badane uczą się egzemplarzy ciągów

literowych, zgodnych z systemem reguł

literowych, zgodnych z systemem reguł

„sztucznej gramatyki”, jednak nie informuje się

„sztucznej gramatyki”, jednak nie informuje się

ich o istnieniu gramatyki. Następuje prezentacja

ich o istnieniu gramatyki. Następuje prezentacja

od kilku do kilkunastu ciągów liter.

od kilku do kilkunastu ciągów liter.

2.

2.

Informuje się o istnieniu gramatyki, prosząc o

Informuje się o istnieniu gramatyki, prosząc o

klasyfikowanie prezentowanych im ciągów jako

klasyfikowanie prezentowanych im ciągów jako

gramatycznych bądź niegramatycznych.

gramatycznych bądź niegramatycznych.

Pokazuje się ciągi znane z fazy uczenia się i

Pokazuje się ciągi znane z fazy uczenia się i

zupełnie nowe. Manipuluje się zgodnością

zupełnie nowe. Manipuluje się zgodnością

ciągów z regułami gramatyki.

ciągów z regułami gramatyki.

Artificial Grammar

Artificial Grammar

Learning (AGL)

Learning (AGL)

WYNIKI:

WYNIKI:

Badani wykonują zadania klasyfikacyjne

Badani wykonują zadania klasyfikacyjne

z poprawnością istotnie wyższą niż

z poprawnością istotnie wyższą niż

poziom przypadku (przedział pomiędzy

poziom przypadku (przedział pomiędzy

60 a 70%),

60 a 70%),

nie potrafią jednak zwerbalizować reguł,

nie potrafią jednak zwerbalizować reguł,

którymi się kierują, podejmując decyzję o

którymi się kierują, podejmując decyzję o

tym, czy ciąg jest gramatyczny, czy nie.

tym, czy ciąg jest gramatyczny, czy nie.

Uczenie się sekwencji

Uczenie się sekwencji

(Nissen i Bullemer, 1987)

(Nissen i Bullemer, 1987)

Reagowanie na serię bodźców, które pojawiają się

Reagowanie na serię bodźców, które pojawiają się

na ekranie zgodnie z ukrytą sekwencją,

na ekranie zgodnie z ukrytą sekwencją,

określającą reguły następstwa bodźców w serii.

określającą reguły następstwa bodźców w serii.

William, Nissen i Bullemer (1987) podzielili osoby wykonujące

William, Nissen i Bullemer (1987) podzielili osoby wykonujące

zadanie uczenia się sekwencji na dwie grupy. Pierwsza- była w

zadanie uczenia się sekwencji na dwie grupy. Pierwsza- była w

stanie opisać nie więcej niż 3 kolejne elementy sekwencji, a druga-

stanie opisać nie więcej niż 3 kolejne elementy sekwencji, a druga-

potrafiła zwerbalizować wszystkie zasady wg których

potrafiła zwerbalizować wszystkie zasady wg których

skonstruowano sekwencję zdarzeń.

skonstruowano sekwencję zdarzeń.

Wyniki: obie gr. nie różniły się szybkością i poprawnością reagowania

Wyniki: obie gr. nie różniły się szybkością i poprawnością reagowania

na bodźce zgodne z regułą , co wydaje się wskazywać na

na bodźce zgodne z regułą , co wydaje się wskazywać na

możliwość wykonania zadania niezależnie od stopnia

możliwość wykonania zadania niezależnie od stopnia

uświadomienia wiedzy o regule.

uświadomienia wiedzy o regule.

Kontrolowanie złożonych

Kontrolowanie złożonych

systemów

systemów

(Berry i Broadbent, 1984)

(Berry i Broadbent, 1984)

Osiąganie i utrzymywanie określonego stanu

Osiąganie i utrzymywanie określonego stanu

złożonego systemu poprzez manipulację

złożonego systemu poprzez manipulację

zmiennymi.

zmiennymi.

System: np. wirtualna cukrownia, ‘zachowuje’ się

System: np. wirtualna cukrownia, ‘zachowuje’ się

wg niezmiennego algorytmu, który jednak nie jest

wg niezmiennego algorytmu, który jednak nie jest

znany osobom badanym. Otrzymują one natomiast

znany osobom badanym. Otrzymują one natomiast

informację zwrotną na temat aktualnego stanu

informację zwrotną na temat aktualnego stanu

systemu, dzięki czemu osoby badane uczą się

systemu, dzięki czemu osoby badane uczą się

bardziej efektywnej kontroli systemu,

bardziej efektywnej kontroli systemu,

systematycznie poprawiając poziom wykonania

systematycznie poprawiając poziom wykonania

zadania. Nie są jednak w stanie zwerbalizować

zadania. Nie są jednak w stanie zwerbalizować

reguł działania systemu.

reguł działania systemu.

WARUNKOWANI

WARUNKOWANI

E KLASYCZNE

E KLASYCZNE

Jako jeden z podstawowych

Jako jeden z podstawowych

aspektów utajonego uczenia

aspektów utajonego uczenia

się

się

Łyk teorii, czyli

Łyk teorii, czyli

przypomnienie

przypomnienie

mechanizmu

mechanizmu

warunkowania

warunkowania

klasycznego

klasycznego

http://

http://

www.youtube.com

www.youtube.com

/watch?v=oFfXcixcfpE&translated=

/watch?v=oFfXcixcfpE&translated=

1

1

„

„

Życiowe” przykłady

Życiowe” przykłady

uczenia się

uczenia się

utajonego poprzez

utajonego poprzez

warunkowanie

warunkowanie



Jazda na rowerze

Jazda na rowerze



Jazda samochodem (automatyzacja)

Jazda samochodem (automatyzacja)



Uczenie się języka „w praktyce”

Uczenie się języka „w praktyce”

(stryktur gramatycznych)

(stryktur gramatycznych)



Geniusz matematyczny

Geniusz matematyczny

Reakcje bezwarunkowego

Reakcje bezwarunkowego

wyzwalania strachu na

wyzwalania strachu na

bodziec pozornie obojętny

bodziec pozornie obojętny



http://

http://

www.youtube.com

www.youtube.com

/watch?v=1vUeUmIkMh4&feature=re

/watch?v=1vUeUmIkMh4&feature=re

latedh

latedh



Mózgowe mechanizmy strachu

Mózgowe mechanizmy strachu

W jaki sposób uczymy się

W jaki sposób uczymy się

w sposób nieświadomy

w sposób nieświadomy

rzeczy, których wcale nie

rzeczy, których wcale nie

chcielibyśmy się

chcielibyśmy się

nauczyć?

nauczyć?

Spojrzenie na mechanizm tworzenia

Spojrzenie na mechanizm tworzenia

się fobii jako warunkowania strachu

się fobii jako warunkowania strachu

Czy to , że WIEM pomaga

Czy to , że WIEM pomaga

kontrolować ten proces?

kontrolować ten proces?

Czyli poeksperymentujmy sobie

Czyli poeksperymentujmy sobie



http://www.youtube.com/watch?v=aJ5M11m9vI0

http://www.youtube.com/watch?v=aJ5M11m9vI0

&translated=1

&translated=1

Przykład wykorzystanie RB w mediach- horrory

Przykład wykorzystanie RB w mediach- horrory



http://www.youtube.com/watch?v=PfP8Lbo9H8A&

http://www.youtube.com/watch?v=PfP8Lbo9H8A&

feature=related

feature=related



http://

http://

www.youtube.com

www.youtube.com

/watch?v=JN6WrMGlezI&feature=related

/watch?v=JN6WrMGlezI&feature=related

Na ile utajone uczenie

Na ile utajone uczenie

jest rzeczywiście

jest rzeczywiście

utajone?

utajone?

Przypadek dr Claparede i jego

Przypadek dr Claparede i jego

pacjentki

pacjentki

Ona miała zaburzenia pamięci, a jak

Ona miała zaburzenia pamięci, a jak

podobny proces przebiegłby u

podobny proces przebiegłby u

zdrowego człowieka?

zdrowego człowieka?