UCZENIE SIĘ

UTAJONE

Malwina Jerzak

Paulina Bogurad

"Uczenie się jest procesem, poprzez

który, na skutek doświadczenia,
zachodzą względnie trwałe zmiany w
potencjale zachowania"

Anderson

"Uczenie się to aktywny ukierunkowany

na cel, proces. Ma ono charakter
konstruktywny i kumulatywny, gdyż
wiedza nie jest nabywana z zewnątrz,
ale sam uczący się konstruuje ją lub
reorganizuje we własnym umyśle"

Koncepcja

poznawcza  

DEFINICJE UCZENIA SIĘ

O UCZENIU SIĘ UKRYTYM
(MIMOWOLNYM) :

można mówić wówczas , gdy

następuje wzrost w poziomie

wykonania zadania, któremu

nie towarzyszy wzrost w

poziomie wiedzy werbalnej

dotyczącej tego, jak to

zadanie należy wykonać.  

UCZENIE SIĘ MIMOWOLNE C.D.  

Badania nad uczeniem się ukrytym były

prowadzone w wielu paradygmatach
eksperymentalnych, pośród których można
wymienić uczenie się:
✓

sztucznych gramatyk

✓ kontrolowania złożonych systemów

✓

uczenie się sekwencji

W eksperymentach potwierdzających istnienie

tych systemów, osoby badane skutecznie uczą
się, chociaż niekoniecznie w sposób
zamierzony, dość złożonej struktury otoczenia
bodźcowego, a skutkiem tego uczenia się jest
wiedza, która jest trudna do wyrażania.

UCZENIE SIĘ

SZTUCZNYCH GRAMATYK

 

Pierwsze eksperymenty dotyczące

utajonego uczenia się – Reber (1967)  

 

Badani uczyli się klasyfikować nowe ciągi

literowe jako spełniające zasady

gramatyki lub nie, po uprzednim

zapamiętaniu poprawnych przykładów

wygenerowanych przez sztuczną

gramatykę.

KONTROLOWANIE

ZŁOŻONYCH SYSTEMÓW

Osoby biorące udział w eksperymentach

wykorzystujących kontrolowanie złożonych

systemów, wykonywały sterowane

komputerowo zadanie, podczas którego

ich zadaniem było osiągnięcie i utrzymanie

określonego poziomu docelowej zmiennej

wyjściowej. W celu wykonania tego

zadania, badani manipulowali wartościami

jednej zmiennej lub większą liczbą

zmiennych wejściowych.  

 

KONTROLOWANIE

ZŁOŻONYCH SYSTEMÓW C.D.

Przykładowe badania:

• Berry i Broadbent (1984) -
kontrolowanie poziomu produkcji
wirtualnej cukrowni lub kontrolowanie
reakcji osoby symulowanej przez
komputer.
• Sanley i współpracownicy (1989) -
produkcja cukru lub interakcja z osobą
badaną
• Broadbent i współpracownicy (1986)
- użycie systemu transportu miejskiego.

UCZENIE SIĘ SEKWENCJI

W większości badań w tym zakresie

wykorzystano dwa zadania:
▪ zadania na czas reakcji seryjnej
▪ zadania skanowania matryc

Przykładowe badania:

• Nissen i Bullemer (1987)
• Willingham i współpracownicy
(1989)

DETEKCJA CZĘSTOŚCI W
UCZENIU SIĘ UKRYTYM

Uczenie się ukryte jest opisywane jako

bezwysiłkowe i składające się głównie z

procesów automatycznych. Uważa się,

że jednym z procesów, który leży u

podłoża uczenia się ukrytego

(mimowolnego) jest detekcja częstości –

kodowanie częstości dotyczące

przypadków w pamięci.  

Badania Hasher i Zacks (1979)

WARUNKOWANIE KLASYCZNE

Eksperymenty nad warunkowaniem po

raz pierwszy przeprowadził P. Pawlow.  

Ustalił on, że podanie psu pokarmu

wywołuje u niego wydzielanie śliny,

reakcję tę nazwał odruchem lub

reakcją bezwarunkową (występuje ona

bez uczenia się). Następnie przed

podaniem pokarmu kilkukrotnie używał
dźwięku dzwonka, zaobserwował, że po

kilku próbach psy na sam dźwięk

dzwonka zaczęły wydzielać ślinę.  

WARUNKOWANIE KLASYCZNE C.D.



Bodziec bezwarunkowy – reakcja
bezwarunkowa



Bodziec warunkowy – reakcja warunkowa



Bodziec warunkowy informuje o tym, że
pojawi się bodziec bezwarunkowy, więc
organizm przygotowuje się do reakcji na
bodziec bezwarunkowy.



Częste łączenie bodźca warunkowego i
reakcji bezwarunkowej powoduje, że
bodziec warunkowy zaczyna wywoływać
reakcję warunkową (jedną z wersji reakcji
bezwarunkowych).

WARUNKOWANIE

STRACHU

W wyniku warunkowania nie

mające znaczenia bodźce stają

się znakami ostrzegawczymi,

wskazówkami, które sygnalizują

potencjalnie niebezpieczne

sytuacje na podstawie

minionych doświadczeń

zdobytych w podobnych

sytuacjach.

WARUNKOWANIE
STRACHU C.D.

Przykład z ugryzieniem przez psa sąsiada
( za: Le Doux)

Typowy eksperyment na szczurach:

dźwięk po którym następuje krótki impuls

elektryczny o średnim natężeniu, aplikowany

zwierzęciu przez stopy

w rezultacie warunkowania lękowego dźwięk

aktywizuje układ nerwowy, który kieruje

reakcjami w obliczu drapieżników i innych

naturalnych zagrożeń

WARUNKOWANIE
STRACHU C.D.



Warunkowanie strachu nie obejmuje

uczenia się reakcji. Chociaż szczury

zamierają w bezruchu, kiedy są
wystawione na dźwięk po
warunkowaniu, ale nie przed nim, to
warunkowanie nie uczy, jak mają
zamierać.



Warunkowane uczenie się strachu
przebiega szybko; czasami wystarczy
jedno zaledwie połączenie bodźca
warunkowego

z bezwarunkowym.

WARUNKOWANIE
STRACHU C.D.



Warunkowanie strachu jest nie tylko
szybkie, ale też długo utrzymują się jego
skutki.



Mimo to, częste wystawianie na bodziec
warunkowy przy braku bodźca
bezwarunkowego doprowadzić może do
„wygasania”.



Istnieje jednak tzw. „spontaniczny nawrót”

A TERAZ O SZPILCE ;)

Francuski lekarz – Edouard Claparede

badał pacjentkę, która w wyniku

uszkodzenia mózgu straciła zupełnie,

jak się wydawało, zdolność

zapamiętywania nowych rzeczy. Za

każdym razem kiedy lekarz wchodził do

jej pokoju musiał się jej przedstawiać,

ponieważ nie pamiętała, że już

wcześniej go poznała (nawet jak wracał

po kilku minutach). Pewnego dnia…

MODELOWANIE

Modelowanie – jest tożsame z teorią

społecznego uczenia się Alberta

Bandury (1973, 1983) ; polega ono

na tym, że człowiek będzie

naśladować zachowania, które

zaobserwuje u innych ludzi (modeli);

podstawy teorii naśladowania

zauważalne są już na szczeblu

zwierzęcym i u człowieka w okresie

dziecięcym

MODELOWANIE C.D.

Uczenie się następuje, gdy obserwator

świadomie przygląda się jakiemuś

zachowaniu (np. zapalaniu zapałki) i

następnie umieszcza efekt obserwacji w

pamięci długotrwałej. Obserwator dotąd

nie wykonał zaobserwowanego

zachowania, nie zaszły więc żadne

behawioralne konsekwencje (wzmocnienia)

Jednak bez względu na to, jak długo

wspomnienie jest przechowywane w

pamięci, obserwator wie, jak zapalić

zapałkę, niezależnie, czy zrobi to, czy nie.

Najbardziej znany

eksperyment Bandury –

pokazywanie dzieciom filmu,

w którym osoba dorosła

niszczyła manekina

KTO STAJE SIĘ MODELEM, KTÓRY NAŚLADUJEMY?



ludzie wysoko postawieni w

hierarchii społecznej



autorytety



ludzie, którzy są nagradzani za swoje

zachowanie (np. bokser po wygranej

agresywnej walce na ringu)

CO SPRZYJA TEMU, ŻE NAŚLADUJEMY
ZACHOWANIA INNYCH?



podczas obserwacji jesteśmy

pobudzeni emocjonalnie



nasza uwaga koncentruje się na

modelu



jesteśmy przekonani, że dane

zachowanie możemy wykonać

 

RÓŻNICE W TRWAŁOŚCI WIEDZY

UKRYTEJ I JAWNEJ

CZAS:

 

Reber (1989) ustalił, że wiedza nabyta w

sposób ukryty "trwa dłużej", niż wiedza

nabyta w sposób świadomy. Wiedza

ukryta ujawnia się po długim czasie,

kiedy nie ma już prawie żadnych śladów

informacji nabytych jawnie.  

RÓŻNICE W TRWAŁOŚCI WIEDZY

UKRYTEJ I JAWNEJ C.D.

USZKODZENIA:

Wiedza ukryta jest bardziej odporna na różne

dysfunkcje psychologiczne i neuropsychologiczne.

Jest mniej podatna na wpływy różnych zaburzeń niż

wiedza nabyta jawnie.

Przykładowe badania:

Abrams i Reber (1988) - pacjenci psychiatryczni i
osoby zdrowe, klasyfikowanie ciągów gramatycznych

i niegramatycznych.

Squire i Frambach (1990) - badali czy pacjenci
amnestyczni są w stanie kontrolować produkcję
cukru.
Nissen i Bullemer (1987) - testowali pacjentów
amnestycznych w zadaniu na czas reakcji seryjnej.

Serdecznie
dziękujemy
za uwagę !!!