GEODEZJA

Tadeusz Durkowski
Wydział Kształtowania

Środowiska i Rolnictwa
AR Szczecin

Wykład 7.

Pomiary realizacyjne - cd

Geodezyjne opracowanie planu

realizacyjnego

Wytyczenie niektórych obiektów na terenie inwestycji

można również dokonać na podstawie projektów
technicznych

, które zawierają współrzędne punktów i

wymiary obiektów.

W celu wykorzystania tych danych do tyczenia należy je
porównać z odpowiednimi danymi zawartymi w planie
realizacyjnym a

następnie obliczyć w układzie planu
realizacyjnego współrzędne punktów

głównych,

punktów charakterystycznych obiektu oraz

dane

geometryczne niezbędne do wyznaczenia

punktów w przestrzeni.

Geodezyjne opracowanie planu

realizacyjnego

Geodezyjne opracowanie planu

realizacyjnego

Przekształcanie współrzędnych wykonywane jest na

podstawie

wzorów

transformacji izometrycznej.

Transformacja (przekształcenia) płaszczyzny to;

-

przesunięcia równoległe,

- obroty,
- odbicie symetryczne względem
prostych, symetrie osiowe.

Transformacja współrzędnych (

przeliczenie z układu na

układ)

wymaga ustalenia punktów

dostosowania

.

Punkty dostosowania są to punkty

, których

współrzędne są znane w obu układach

.

Geodezyjne opracowanie planu

realizacyjnego

Geodezyjna osnowa realizacyjna

Istotnym działem geodezji inżynieryjnej są zagadnienia
związane z realizacją projektu inwestycyjnego w terenie.
Noszą one nazwę

pomiarów realizacyjnych

,

wykonywanych dla potrzeb gospodarki narodowej.
Zakres prac w pomiarach realizacyjnych obejmuje:

• Opracowanie projektu i założenie osnowy geodezyjnej,

zwanej

osnową realizacyjną

w powiązaniu z projektem

budowy,

• Opracowanie

geodezyjne planu realizacyjnego

, czyli

geodezyjne przygotowanie tyczenia,

• Tyczenie obiektów

zaplecza technicznego; granic, dróg,

ciągów energetycznych,

• Obsługę geodezyjną montażu maszyn i urządzeń

technologicznych, odpowiedzialną za montaż konstrukcji

zgodnie z projektowanymi kształtami i wymaganiami

tolerancji,

• Obsługę maszyn i urządzeń technologicznych,

Geodezyjna osnowa realizacyjna

• Pomiar deformacji i przemieszczeń,

• Inwentaryzacyjne pomiary powykonawcze

(wymagane przy

występowaniu z wnioskiem o wydanie decyzji zezwalającej na

użytkowanie obiektu

)

Pod pojęciem ”

obiekt

” należy rozumieć przedmiot

działania inwestycyjnego jak np.

trasa

komunikacyjna, budynek, maszyna, budowle

przemysłowe, trasa wodna, działka gruntu,

osiedle mieszkaniowe.

Wszystkie punkty charakterystyczne obiektów

budowlanych (

np. naroża, punkty załamań, punkty osi)

powinny mieć określone współrzędna w układzie

osnowy

realizacyjnej.

Zasadniczym dokumentem projektowym w celu zaprojektowania

osnowy realizacyjnej, jest plan realizacyjny, sporządzony na

mapie sytuacyjno-wysokościowej w skali 1:2000, 1:1000 bądź w

skali 1:500.

Osnowa realizacyjna (

regularna bądź nieregularna

) zakładana

na terenie przeznaczonym pod inwestycje składa się z

osnowy poziomej oraz osnowy

wysokościowej

Osnowa realizacyjna pozioma

Osnowa realizacyjna pozioma

może być zakładana jako

zagęszczenie osnowy geodezyjnej istniejącej na danym
terenie bądź jako

osnowa lokalna

z przeznaczeniem do

• tyczenia (lokalizacji) obiektów i urządzeń,
• tyczenia osnów budowlano-montażowych,
• pomiarów kontrolnych,
• pomiarów inwentaryzacyjnych powykonawczych oraz do
• pomiarów przemieszczeń i deformacji

.

Usytuowanie punktów osnowy realizacyjnej znakami
ziemnymi należy

konsultować z projektantem

inwestycji i

z kierownikiem budowy

.

Odległość utrwalonego znaku ziemnego od wznoszonej

budowli nie może być

mniejsza jak 5 m.

Osnowa realizacyjna pozioma

Osnowa realizacyjna (

pozioma

) ze względu na jej

funkcje dzieli się na:

• Osnowę podstawową,
• Osnowę szczegółową,
• Osnowę budowlano-montażową

.

Podstawowa osnowa realizacyjna pozioma

może

być reprezentowana przez punkty osnowy szczegółowej

kraju II i III klasy

, których dokładność położenia względem

punktów nawiązania, wyrażona w postaci błędu średniego

zawiera się w przedziale (0,05 m do 0,10 m)

Osnowa podstawowa

służy do wyznaczenia osi

i konturów przyszłych budowli oraz do

powiązania tyczonych obiektów z

uzbrojeniem terenu.

Osnowa szczegółowa

jest wykorzystywana do

bezpośredniego wykonywania pomiarów

realizacyjnych

Osnowa realizacyjna pozioma

Kształt osnowy

wynika z kształtu obszaru

przeznaczonego

do zlokalizowania projektowanego obiektu.
Zakłada się osnowy które pełnią różne funkcje przy
rozwiązywaniu zadań geodezyjnych, służące także

później np. inwentaryzacji.

W miarę istniejących możliwości,

lokalizacja punktów

osnowy powinna być równomierna

z uwzględnieniem

zbliżonej dokładności wyznaczania pozycji punktów na
podstawie elementów obserwowanych sieci.

Zasadniczą konstrukcją sieci realizacyjnej jest

liniowo-kątowa sieć czworoboków

,

nawiązania do punktów wyższego rzędu

Osnowa realizacyjna pozioma

Osnowa realizacyjna pozioma

W procesie wznoszenia

obiektów budowlanych

prace

geodezyjne

wykonywane są w kolejności:

• wytyczenie obiektu w terenie na podstawie

obliczonych danych geometrycznych (

nazywane

tyczeniem obiektu pod wykop

),

• wytyczenie

osi konstrukcyjnych obiektu na

ławach fundamentowych

,

• wytyczenie

wskaźników konstrukcyjnych na

ławach fundamentowych

,

• pomiar

kontrolny stanu zerowego

i wpasowanie

siatki konstrukcyjnej obiektu na ściany
kondygnacji piwnicznej,

• Obsługa i nadzór geodezyjny montażu.

Osnowa realizacyjna pozioma

W celu zrealizowania prac geodezyjnych związanych z
etapami wznoszenia obiektu wykorzystuje się

osnowę

budowlano-montażową

w postaci ramy geodezyjnej.

Rama geodezyjna

jest szczególnym przypadkiem

sieci

czworoboków osnowy realizacyjnej

w postaci prostokąta o

bokach równoległych do

osi podłużnej i poprzecznej

wznoszonej budowli

.

Osnowa budowlano-montażowa

jest

osnową realizacyjną

przeznaczoną

do geodezyjnej obsługi budowy i montażu urządzeń i konstrukcji.
Osnowa budowlano-montażowa dzieli się na

osnowę sytuacyjną i

wysokościową

.

Elementy składowe ramy geodezyjnej stanowią

punkty stabilizowane

słupami betonowymi z metalowymi płytkami na głowicach

,

rozmieszczone w wierzchołkach prostokąta lub kwadratu i

zorientowane zgodnie z głównymi osiami inwestycji.

Osnowa realizacyjna pozioma

Punkt stabilizowany
słupami betonowymi z metalowymi płytkami na głowicach

Osnowa realizacyjna pozioma

Rama geodezyjna jest zakładana od

strony zewnętrznej

realizowanego

obiektu w określonej odległości, dochodzącej nawet do

kilkudziesięciu

metrów (przy realizacji obiektu metodą rzutowania) w zależności

od

istniejącej zabudowy terenu, zasięgu robót ziemnych,

przyjętej

metody przenoszenia poszczególnych osi oraz zakresu i

metod

pomiarów inwentaryzacyjno-kontrolnych

.

Kolejność wykonywania czynności pomiarowych w procesie

tyczenia

jednego z wielu rodzajów ram przedstawia rysunek

Osnowa realizacyjna pozioma

Tyczenie,

jako czynność pomiarowa, ma na celu

wskazanie punktów o ustalonych z góry ich pozycjach
względem określonego układu odniesienia (baza

tyczenia).

Tyczenie przestrzenne

stanowi połączenie tyczenia

poziomego i pionowego z które każde można realizować
oddzielnie.

Zakres tyczenia geodezyjnego

powinien obejmować

tylko

te szczegóły, których tyczenie jest procesem złożonym
albo ważnym z punktu widzenia stateczności obiektu.

Mniej ważne i proste w tyczeniu szczegóły mogą być

wykonane przez ekipy budowlano-montażowe.

Osnowa realizacyjna pozioma

Proces tyczenia ramy geodezyjnej składa się z dwóch

etapów.

1.etap – tyczenie przybliżone pozycje punktów ramy,
2. etap - po dokonaniu pomiarów elementów kątowych i
liniowych i ich wyrównaniu, obliczone i wniesione poprawki
stanowią wielkości wyznaczające ostateczne położenie
wierzchołków ramy.
Położenie punktów ramy geodezyjnej zabezpiecza się
dodatkowo stabilizowanymi punktami na przedłużeniach
boków ramy, natomiast na bokach ramy wyznacza się
punkty pośrednie, które wyznaczają kierunki siatki
konstrukcyjnej wznoszonego obiektu.

Osnowa realizacyjna pozioma

Osnowa realizacyjna pozioma

Tyczenie ramy należy uznać za poprawne

wtedy, jeżeli

dokładność boku BC, jako elementu konstrukcji
geodezyjnej – odpowiada założonej dokładności

tyczenia

ramy.

B

C

A

D

a

b

x

y

Osnowa realizacyjna pozioma

W procesie wznoszenia obiektu rama geodezyjna pełni
szereg funkcji.

Rama geodezyjna

stanowi podstawę dla wyznaczenia

obrysu całego obiektu

,

obrysu jego fundamentów, osi

stóp

fundamentowych

, ale również można ja wykorzystać do

założenia osnowy montażowej na kondygnacji powtarzalnej
oraz do tyczenia podłączeń obiektu budowlanego do sieci
uzbrojenia terenu.

Obrysy budynku

(tyczenie pod wykop) należy wyznaczyć z

dokładnością nie mniejszą niż +- 5 cm.
Punkty obrysu, tyczone zwykle od linii zabudowy, utrwala

się

na przedłużeniu linii obrysu budynku na ławach

budowlanych poza zasięgiem robót ziemnych.

Osnowa realizacyjna pozioma

A

B

C

D

Obrys budynku

b1

b2

c2

c1

a1

a2

d1

d2

Osnowa realizacyjna pozioma

Głębokość wykopów pod fundamenty wyznacza się

metoda niwelacji technicznej

w nawiązaniu do jednego z co

najmniej trzech reperów roboczych (dla małych obiektów
stabilizuje się 2 repery), zastabilizowanych na obiektach w
pobliżu budowy bądź na słupach ramy geodezyjnej.
Po zakończeniu prac ziemnych i przeprowadzeniu pomiarów
kontrolnych wymiarów wykopu, ekipa budowla zakłada

ławy

fundamentowe

(drewniane listwy) w odległości około 2 m od

krawędzi wykopu, w celu zabezpieczenia przebiegu
wyznaczonych osi fundamentów.

Osnowa realizacyjna pozioma

Obrys fundamentu

Ława fundamentowa

DZIEKUJĘ ZA UWAGĘ