Geodezja i miernictwo
Wykład nr 1; 26.02.2008
Tematyka wykładów:
Wprowadzenie do przedmiotu, zasady realizacji przedmiotu, zaliczenie przedmiotu, ćwiczenia terenowe, zalecane podręczniki i skrypty.
Wiadomości ogólne o przedmiocie i jego strukturze.
Wiadomości podstawowe o kształcie Ziemi oraz o zniekształceniach liniowych wynikających z przyjęcia płaszczyzny jako powierzchni Ziemi.
Zawartość typowego operatu.
Podręczniki zalecane:
„Ćwiczenia z Geodezji” Adam Żurowski
Książki Stefana Przewlockiego
Zalecane standardy techniczne (instrukcje geodezyjne) wydane przez Główny Urząd Geodezji i Kartografii (w skrócie ale bardzo ważne, żeby znać):
Instrukcja O-1 - ogólne zasady wykonywania prac geodezyjnych.
Instrukcja O-2 - ogólne zasady wykonywania map dla celów gospodarczych.
Instrukcja O-3 - ogólne zasady kompletowania dokumentów geodezyjnych i kartograficznych.
Instrukcja O-4 - ogólne zasady prowadzenia państwowego zasobu kartograficznego i geodezyjnego (KiG).
G-1 - pozioma osnowa geodezyjna. (!)
G-2 - wysokościowa osnowa geodezyjna. (!)
G-3 - geodezyjna obsługa inwestycji. (!)
G-4 - pomiary sytuacyjne i wysokościowe. (!)
K-1 - mapa zasadnicza. (!)
K-2 - mapy topograficzne do celów gospodarczych
K-3 - mapy tematyczne
Ponadto G-7 - geodezyjna ewidencja sieci uzbrojenia terenu. (!)
(co oznaczają wykrzykniki nie pamiętam ale są )
Podczas prac terenowych bardzo ważne jest, aby podczas wydawania sprzętu sprawdzić, czy jest on sprawny. Wszelkie koszty naprawy i (najczęściej) odkupienia sprzętu będziemy ponosili z własnej kieszeni. Jest to bardzo ważne bo co najmniej kilka razy w roku zdarza się awaria sprzętu z winy studentów. Dbać o sprzęt, szanować i wyczyścić przed oddaniem.
Trochę nudnej i (chyba) niepotrzebnej historii:
Erastotenes określił promień Ziemi na 5909km na podstawie badania cienia podczas mierzenia odległości pomiędzy Sieną a Aleksandrią)
Kiedyś dawno temu w Polsce geodezja była nauką niepożądaną z uwagi na wierzenia, że ziemia jest płaska. Geodeci tworzyli swoiste „podziemie”.
Pierwsza w Polsce katedra Geodezji powstała w 1631r na Jagiellonce
Przed i po drugiej wojnie światowej wykonywano bardzo dużo pomiarów geodezyjnych ze względu na szybki rozwój infrastruktury.
Geodezja jest jedną z najstarszych dziedzin nauki (obok astronomii) zajmująca się kształtem Ziemi. Teraz rozwija się nauka zwana Geomatyką
Geomatyka = geografia + geodezja + informatyka
Geodezja wyższa wykorzystuje inne nauki (Astronomia geodezyjna, Grawimetria, Geodezja satelitarna)
Obejmuje badania dotyczące kształtu globu
Zajmuje się obliczaniem, kiedy powierzchnią odniesienia dla tworzonej mapy jest kula albo elipsa obrotowa.
Geodezja gospodarcza:
Pomiary mniejszych obszarów prawie płaskich.
Robienie map wielkoskalowych
Geodezja gospodarcza dzieli się na:
Geodezję inżynieryjną - pomiary realizacyjne i inwentaryzacyjne
Geodezję górniczą - pomiary przy budowie i eksploatacji kopalń
Geodezję rolną - pomiary właściwej gospodarki rolnej
Geodezję leśną - pomiary właściwej gospodarki leśnej
Geodezją w budownictwie:
Tyczenie obiektów - każdego obiektu; ściśle
Pomiary kontrolne - w trakcie budowy; sprawdzanie usytuowania pomieszczeń trakcie budowy
Pomiary powykonawcze
Pomiary przemieszczeń i odkształceń obiektów (wszystkich)
Pomiary terminowe obiektów (po oddaniu do użytku)
Badanie kształtu Ziemii - przyjąć taką bryłę, żeby była jak najpodobniejsza do ziemii.
W geodezji obowiązuje układ współrzędnych, gdzie kierunek północny wyznacza nam oś OX.
Kiedyś dokonywano pomiarów promieni kuli ziemskiej. Oto najważniejsze (km):
Bessel (1841) a=6377,37; b=6356,08
Hayford (1924) a=6378,39; b=6356,91
Krassowski (1944) a=6378,24; b=6356,86
Jugg (1980 - pomiar satelitarny) a=6378,14; b=6356,75
W Polsce w latach powojennych obowiązywała elipsoida Bessela, w latach 1998/1999 Krassowskiego, a od 1999r obowiązuje Jugga (nazwa GRS80).
Powierzchnie odniesienia:
Płaszczyzna - do 80km2
Kula - do 15tys km2
Elipsoida obrotowa - powyżej 15tys km2
W opracowaniach map w skali 1: 1 000 000 i mniejszych przyjmuje się R=6370km
Geoida - reprezentuje przybliżony kształt Ziemi, w każdym punkcie jest prostopadła do pionu.
Niedokładności wynikające z przyjmowania założeń płaszczyzny:
Dla d=1000m niedokładność wynosi 0,008mm
Dla d=2000m niedokładność wynosi 0,060mm
Dla d=3000m niedokładność wynosi 0,222mm
Dla d=4000m niedokładność wynosi 0,525mm
Dla d=5000m niedokładność wynosi 1,000 mm
Dla d=10000m niedokładność wynosi 8,200mm
Wysokość punktów powierzchni Ziemi wyznacza się co do geoidy zerowej
Nas obowiązuje poziom zerowy ustalony w mieście Kronsztad
Sporządzanie map oraz ich rodzaje:
Mapa geograficzna - przedstawiona na płaszczyźnie
Mapa ogólnogeograficzna (topograficzne wielko-, mało-, średnioskalowe)
Mapy tematyczne
Opracowanie map tematycznych wg instrukcji KR-3
Pierwszy etap - prace redakcyjno-przygotowawcze
Drugi etap - opracowanie pierwowzoru redakcyjnego
Trzeci etap - sporządzenie czystorysu
Czwarty etap - reprodukcja
Na wykładzie jeszcze była definicja skali mapy (to można wgooglować) oraz przeliczanie jednostek: grady na stopnie; kilometry na mile morskie. Jednostki i ich pochodne trzeba znać i najlepiej to wszystko znaleźć w necie bo mi się już nie chciało tego pisać.