EKONOMIA WYKŁAD II

MAKROEKONOMIA

EKONOMIA

 
MAKROEKONOMIA – dział ekonomii
zajmujący się badaniem zjawisk i
procesów gospodarczych zachodzących w
skali całej gospodarki narodowej.

EKONOMIA

Makroekonomia

nie

zajmuje

się

poszczególnymi osobami i formami, lecz
gospodarką jako całością, Nie dokonuje
analizy tego, co stanie się, gdy jedna
osoba wybierze się na zakupy, zajmuje
się natomiast łącznymi efektami zakupów
dokonywanych przez ogół gospodarstw
domowych.

EKONOMIA

Przedmiotem analizy makroekonomicznej są
następujące zagadnienia:
  bezrobocie
  inflacja
  wzrost gospodarczy
  cykle koniunkturalne
  kursy walutowe i powiązania gospodarki z

zagranicą
 rola polityki gospodarczej państwa, a zwłaszcza

znaczenie polityki fiskalnej i pieniężnej.

EKONOMIA

Makroekonomia

–

zajmuje

się

badaniem sposobu działania gospodarki
jako całości lub też jej istotnych części.
Odnosi się do „ogólnego obrazu”, a nie
szczegółów działalności gospodarczej.

EKONOMIA

Wzrost gospodarczy – proces wzrostu
produkcji w gospodarce jako całości.
Koncentrujemy się na zmianach produkcji
w

czasie,

istotne

jest

określenie

mierników

wzrostu

produkcji

oraz

okresów, dla których te mierniki są
obliczane (najczęściej jest okres jednego
roku).

EKONOMIA

Rozwój gospodarczy – jest to nie tylko
proces wzrostu produkcji w gospodarce,
ale

również

jakościowe

zmiany

gospodarki

dotyczące

systemu

społeczno-gospodarczego

i

różnych

aspektów struktur gospodarczych.

EKONOMIA

Powszechnie stosowanym miernikiem
wzrostu gospodarczego jest

stopa

wzrostu produkcji, określana również
tempem wzrostu produkcji.

EKONOMIA

Stopę wzrostu produkcji między dwoma

okresami można zdefiniować jako stosunek

przyrostu produkcji między tymi okresami do

poziomu produkcji w okresie wyjściowym:

  ∆Y Y

1

- Y

0

g = ------- = ----------------

Y

0

Y

0

 g- wskaźnik stopy wzrostu produkcji
Y

0

– wartość produkcji w okresie wyjściowym

Y

1

- wartość produkcji w okresie końcowym

∆Y – przyrost produkcji między okresem końcowym a

okresem wyjściowym

EKONOMIA

Stopę wzrostu produkcji wyraża się często

w procentach, czyli powyższą formułę

mnożymy przez 100%.

EKONOMIA

RUCH OKRĘŻNY

 

Gospodarka jako całość składa się z wielu
milionów

podmiotów

gospodarczych:

gospodarstw domowych, przedsiębiorstw
oraz jednostek organizacyjnych aparatu
państwa tak na szczeblu centralnym, jak
i lokalnym. Ich indywidualne decyzje
wyznaczają łącznie wydatki całkowite w
gospodarce, dochód całkowity i ogólną
wielkość produkcji dóbr i usług.

EKONOMIA

Rozpoczynamy naszą analizę, eliminując
z rozważań państwo i możliwość
dokonywania transakcji z zagranicą.

EKONOMIA

Transakcje przeprowadzane między gospodarstwami

domowymi i przedsiębiorstwami w gospodarce

zamkniętej.

Gospodarstwa

domowe

Przedsiębiorstwa

Dysponują czynnikami

produkcji dostarczonymi

przedsiębiorstwom

Wykorzystują czynniki

produkcji dostarczane

przez gospodarstwa

domowe do wytwarzania

dóbr i usług

Otrzymują dochody od

przedsiębiorstw w zamian

za dostarczane czynniki

wytwórcze

Płacą gospodarstwom

domowym za

wykorzystanie czynników

produkcji

Wydają dochody na dobra i

usługi wytwarzane przez

przedsiębiorstwa

Sprzedają dobra i usługi

gospodarstwom domowym

EKONOMIA

Gospodarstwa domowe dysponują

czynnikami produkcji, inaczej

nakładami niezbędnymi w procesie

produkcji. Dysponują m.in.: własną

pracą, którą mogą wynająć

(sprzedać) przedsiębiorstwom w

zamian za płace.

EKONOMIA

Gospodarstwa domowe oferują przedsiębiorstwom

podaż

usług

czynników

produkcji,

przedsiębiorstwa zaś wykorzystują te czynniki do

wytwarzania

dóbr

i

usług.

Tym

usługom

odpowiadają pewne płatności. Gospodarstwa

domowe otrzymują dochody z tytułu świadczonych

usług (płace, opłaty z tytułu dzierżawy, najmu;

zyski) wypłacane przez przedsiębiorstwa za

dostarczone i wykorzystane czynniki wytwórcze.

Następnie gospodarstwa domowe wydają swoje

dochody na zakup od przedsiębiorstw dóbr i

usług,

dając

przedsiębiorstwom

pieniądze

potrzebne do zapłacenia za usługi czynników

wytwórczych wykorzystane w produkcji.

EKONOMIA

Krąg wewnętrzny symbolizuje
transfery

zasobów

rzeczowych

między

dwiema

grupami

podmiotów,

natomiast

krąg

zewnętrzny

odzwierciedla

odpowiadające

im

przepływy

pieniężne.

EKONOMIA

Ruch okrężny między

przedsiębiorstwami i

gospodarstwami domowymi

Wydatki na dobra i usługi (zapłata)

Dobra i usługi (zasoby)

Usługi czynników produkcji (zasoby)

Dochody czynników produkcji (zapłata)

Gospodarstwa

domowe

Przedsiębiorst

wa

EKONOMIA

Przedstawiony model zakłada pewne

uproszczenia:
  nie uwzględnia państwa
 nie bierze pod uwagę wymiany

handlowej z zagranicą
 pomija to, że gospodarstwa domowe

nie muszą w całości swych dochodów

przeznaczać na zakupy produktów i

usług, a przedsiębiorstwa na zakupy

usług czynników produkcji

EKONOMIA

Uwzględnienie

tych

trzech

czynników w analizie sprawia, że
trzeba do wcześniejszego modelu
wprowadzić

zmiany

dotyczące

ruchu

okrężnego

strumieni

pieniężnych.

EKONOMIA

Po pierwsze, ze względu na to, iż gospodarstwa

domowe

tylko

część

swych

dochodów

przeznaczają na zakupy krajowych produktów i

usług, a przedsiębiorstwa tylko część swych

dochodów przeznaczają na zakupy czynników

produkcji, mamy doczynienia z pewnymi

odpływami

z

dotychczasowego

ruchu

okrężnego strumieni pieniężnych, a mianowicie:
o Oszczędności – S
o Podatki – T (podatki bezpośrednie–T

b

i

pośrednie T

p

)

o Wydatki na Import – I

m

(Z)

EKONOMIA

Po drugie, ze względu na to, że tylko część
dochodów gospodarstw domowych pochodzi z
krajowych przedsiębiorstw oraz tylko część
dochodów przedsiębiorstw pochodzi z zakupów
dokonywanych przez gospodarstwa domowe,
mamy dodatkowe źródła dochodów, stanowiące
dopływy

do

dotychczasowych

strumieni

pieniężnych;
o      Wydatki inwestycyjne – I
o      Wydatki rządowe – G
o      Dochody z Eksportu – E

x

(X)

EKONOMIA

Ruch okrężny między

przedsiębiorstwami i

gospodarstwami domowymi

Wydatki na dobra i usługi (zapłata)

Dobra i usługi (zasoby)

Usługi czynników produkcji (zasoby)

Dochody czynników produkcji (zapłata)

Gospodarstwa

domowe

Przedsiębiorst

wa

G

Ī

E

x

(X)

G

Ī

E

x

(X)

T

S

I

m

(Z)

T

S

I

m

(Z)

EKONOMIA

T – podatki

G – wydatki rządowe

S – oszczędności Ī – inwestycje
I

m

( Z) – import

E

x

(X) – eksport

 
T+S+ I

n

( Z) = G+I+ E

x

(X)

T+S=G+I+X- I

n

T= G

S=I
I

m

( Z)= E

x

(X)

EKONOMIA

Inwestycje (I) – są to zakupy nowych dóbr

kapitałowych przez przedsiębiorstwa.
Oszczędności (S) – to ta część dochodu,

która nie została wydana na zakup dóbr i

usług.
Eksport E

x

(X)- nazywamy dobra, które

zostały wytworzone w kraju, a następnie

sprzedane za granicę.
Import I

m

(Z) – to dobra, które są

produkowane za granicą i tam nabywane na

potrzeby gospodarki krajowej.

EKONOMIA

MIERZENIE ROZMIARÓW AKTYWNOŚCI

GOSPODARCZEJ

 

PNB (GNP) A PKB (GDP)

EKONOMIA

Istnieje wiele sposobów mierzenia aktywności
poziomu

gospodarczej

kraju,

wskaźnikami

najczęściej stosowanymi są:

     

PRODUKT KRAJOWY BRUTTO – PKB (Gross
Domestic Product – GDP) – miernik wartości
produkcji w przypadku gospodarki zamkniętej

  

PRODUKT NARODOWY BRUTTO – PNB (Gross
National Product – GNP) - miernik wartości
produkcji w przypadku gospodarki otwartej

EKONOMIA

PRODUKT KRAJOWY BRUTTO – PKB
(Gross Domestic Product – GDP) jest miarą
wielkości produkcji wytworzonej przez
czynniki wytwórcze zlokalizowane na
terytorium danego kraju, niezależnie od
tego, kto jest ich właścicielem.

EKONOMIA

PKB

można

mierzyć

w

cenach

rynkowych,

zawierających

podatki

pośrednie nakładane na dobra i usługi,
albo w cenach czynników wytwórczych, z
pominięciem podatków pośrednich.

EKONOMIA

PKB w cenach rynkowych jest miarą
produkcji krajowej łącznie z podatkami
pośrednimi na dobra i usługi.

 

PKB w cenach rynkowych = C + I + G

EKONOMIA

PKB w cenach czynników wytwórczych
jest

miarą

produkcji

krajowej

z

pominięciem podatków pośrednich.

 

PKB w cenach czynników wytwórczych
=
C + I + G – T

p

 

T

p

– podatki pośrednie

EKONOMIA

PKB w cenach czynników wytwórczych

- czyli faktyczne dochody, jakie producenci

uzyskują

i

wypłacają

gospodarstwom

domowym.

 

PKB wyrażony w cenach rynkowych

jest więc wyższy od PKB w cenach

czynników

wytwórczych

o

wielkość

podatków pośrednich (pomniejszoną o

sumę ewentualnych subsydiów do dóbr i

usług).

EKONOMIA

Sposób liczenia PKB

 

PKB można liczyć trzema metodami:
   Metodą sumowania produktów
   Metodą sumowania dochodów
   Metodą sumowania wydatków

EKONOMIA

Metoda sumowania produktów polega na
sumowaniu

wartości

produktów

i

usług

wytworzonych w danej gospodarce w ciągu roku.
Podczas obliczania trzeba uważać na to, aby nie
dodawać tych samych elementów wielokrotnie.
Nastąpiłoby to wówczas, gdybyśmy wielokrotnie
dodawali do siebie wartość wszystkich produktów
i usług wytworzonych w gospodarce w ciągu
roku. Wynika to z faktu, że niektóre produkty są
zużywane przy wytwarzaniu innych produktów w
tym samym roku.

EKONOMIA

Przykład:

Zacznijmy

od

rozbudowania

schematu

ruchu

okrężnego, tak aby wynikało zeń również, że transakcje

nie są zawierane wyłącznie między pojedynczym

przedsiębiorstwem i pojedynczym gospodarstwem

domowym.

Przedsiębiorstwa

nabywają

usługi

świadczone przez czynnik praca od gospodarstw

domowych, ale jednocześnie kupują surowce i maszyny

od innych przedsiębiorstw. Jeśli do PKB włączymy

wartość wyprodukowanych samochodów, nie ma już

potrzeby włączania do niego wartości stali sprzedanej

producentom samochodów, ponieważ jest ona częścią

wartości samochodów. Aby uniknąć wielokrotnego

liczenia, wprowadzamy pojęcie „wartości dodanej”.

EKONOMIA

Wartość dodana to przyrost wartości dóbr w

wyniku określonego procesu produkcji.

 
  Wartość dodaną oblicza się poprzez

odjęcie od wartości dóbr wyprodukowanych
w danym przedsiębiorstwie sumy kosztów
rzeczowych

nakładów

czynników

wytwórczych zużytych do produkcji tych
dóbr.

EKONOMIA

Z pojęciem wartości dodanej związane jest
rozróżnienie

pomiędzy

dobrami

finalnymi i dobrami pośrednimi.

EKONOMIA

Dobra i usługi finalne są to te dobra i
usługi,

które

nabywane

są

przez

ostatecznych użytkowników tzn. nie w
celu ich dalszej obróbki czy odsprzedaży.
Są to albo dobra konsumpcyjne zakupione
przez gospodarstwa domowe, albo dobra
inwestycyjne

(kapitałowe)

nabywane

przez przedsiębiorstwa.

EKONOMIA

Pośrednie dobra i usługi są te dobra i

usługi, które nabywane są w celu ich

dalszej obróbki do wytwarzania innych dóbr

lub usług do dalszej sprzedaży. Są to dobra,

które stanowią nakład w procesie produkcji

w innych przedsiębiorstwach, gdzie są

zużywane (surowce, materiały itp.).

EKONOMIA

Weźmy pod uwagę takie dobro jak pszenica.

Pszenicę wykorzystuje się do produkcji

mąki,

która

jest

dobrem

pośrednim

służącym do produkcji chleba. Poniższa

tabela pokazuje cenę sprzedaży (utarg

całkowity) oraz wartość dodaną – czyli

wielkość dodatkowej wartości rynkowej lub

dochodu tworzonego na każdym etapie

przetwórstwa – danej ilości pszenicy, mąki i

chleba. Jeśli dodamy cenę sprzedaży (utarg

całkowity uzyskany ze wszystkich trzech

transakcji) to nasza miara całkowitej

aktywności gospodarczej wyniesie – 600.

EKONOMIA

Stadium

produkcji

Koszt

włożony

Cena

sprzedaży

Wartość

dodana

Pszenica

sprzedana

młynarzowi

-

100

100

Mąka

sprzedana

piekarzowi

100

200

100

Chleb

sprzedany

konsumentowi

200

300

100

Razem

300

600

300

EKONOMIA

Liczenie PKB za pomocą cen sprzedaży

spowoduje

trzykrotne

liczenie

wartości

pszenicy: raz pszenicy jako takiej, raz jako

składnika mąki, i trzeci raz jako składnika

chleba. Ponieważ wartość pszenicy obejmuje

tak wartość pszenicy jak i wartość mąki,

całkowita produkcja może być mierzona

jedynie przy pomocy wartości rynkowej

produktu finalnego – chleba.
Cena produktu finalnego, chleba (300) jest

równa

całkowitej

wartości

dodanej

na

wszystkich stadiach produkcji (300).

EKONOMIA

Metoda sumowania dochodów polega

na dodawaniu dochodów, powstających w

procesie wytwarzania produktów i usług w

danym roku. Suma tych dochodów musi

być równa ogólnej wartości dodanej,

ponieważ wartość dodana składa się z

dochodów osiąganych przez uczestników

procesu produkcji.

EKONOMIA

Można tę zależność zapisać w sposób
następujący:

 

PKB = ∑ wartości dodanych = ∑
dochodów z czynników produkcji

 

EKONOMIA

Przy tej metodzie należy jednak pamiętać, aby

uwzględniać tylko dochody powstające w związku z

wytwarzaniem produktów i usług. Jeśli ktoś dostaje od

babci 100 zł jako podarunek, to nie możemy tej kwoty

włączyć do naszego rachunku, ponieważ dochód ten

nie powstał w procesie produkcji. Podobnie wygląda

sprawa z tzw. płatnościami transferowymi, czyli

emeryturami, rentami, różnego rodzaju zasiłkami i

innymi płatnościami z budżetu. Płatności te nie wiążą

się z koniecznością świadczenia w zamian jakiejś

usługi, nie są dochodami z tytułu udziału w procesie

produkcji. Z tego powodu nie powinny być

uwzględniane w rachunku PKB.

EKONOMIA

Metoda

sumowania

wydatków

polega

na

sumowaniu wydatków na dobra finalne wytworzone
przez przedsiębiorstwa krajowe. Wydatki te obejmują:
  wydatki na dobra konsumpcyjne wytwarzane w

kraju - C

K

  wydatki na krajowe dobra inwestycyjne - I

K

 wydatki rządowe na wytwarzane w kraju produkty

finalne i usługi z wyłączeniem płatności transferowych
– G

K

  wydatki zagranicy na krajowe dobra eksportowe -

Ex

K

EKONOMIA

PKB = C

K

+ I

K

+ G

K

+ Ex

K

 

k – oznacza, że pod uwagę bierzemy
dobra krajowe

EKONOMIA

Możemy też obliczyć PKB, gdy dodamy

poszczególne wydatki na dobra krajowe i

importowane, a następnie odejmiemy

wielkość łącznego importu:

 

PKB = C

+ I

+ G

+ Ex – Im

 
 

C, I, G, Ex – zawierają również komponenty

z importu

EKONOMIA

Metoda ta jest wykorzystywana w praktyce
statystycznej. Gdy różnicę między eksportem
a importem (czyli eksport netto) oznaczymy
przez X, to równanie będzie miało postać:

 

Ex – Im = X

 

  PKB = C

+ I

+ G

+ X

EKONOMIA

PKB mierzy wartość produkcji wytworzonej w

gospodarce danego kraju w ciągu roku. Ale

funkcjonują w Polsce przedsiębiorstwa z

udziałem kapitału zagranicznego, które zyski

transferują do kraju macierzystego. W Polsce

również

pracują

cudzoziemcy,

którzy

transferują swoje dochody za granicę.

Analogicznie, są też polskie przedsiębiorstwa

inwestujące za granicą i funkcjonujące za

granicą oraz Polacy pracujący za granicą.

Również w tych przypadkach dochody są

transferowane do kraju.

EKONOMIA

W rezultacie tych przepływów wartość
produkcji krajowej może odbiegać od
łącznych dochodów uzyskiwanych przez
krajowe

gospodarstwa

domowe

i

przedsiębiorstwa. Dlatego wprowadza się
pojęcie Produktu Narodowego Brutto –
PNB, która koryguje PKB o wspomniane
przepływy z dochodów. Z uwagi na to, że
dochody te są często związane z własnością,
określa się je mianem dochodów z własności.

EKONOMIA

PNB jest to pieniężny wyraz bieżącej

wartości rynkowej wszystkich dóbr i

usług finalnych wytworzonych w

gospodarce w danym okresie.

EKONOMIA

PNB jest miernikiem całkowitych

dochodów osiąganych przez obywateli

danego kraju, niezależnie od miejsca

(kraju) świadczenia usług przez

czynniki produkcji.

 

PNB jest równy PKB powiększonemu o

dochody netto z tytułu własności za

granicą

EKONOMIA

Dochody netto z tytułu własności za
granicą jest to nadwyżka napływu
dochodów z tytułu świadczenia usług
czynników produkcji za granicą nad
odpływami

dochodów

powstałych

w

wyniku świadczenia usług czynników
produkcji w kraju przez cudzoziemców.

EKONOMIA

W omawianych miarach nie bierze się pod
uwagę powolnego zużywania majątku
produkcyjnego. Pomimo, iż proces tego
zużycia jest powolny i stopniowy, to
pewna część wartości zasobu kapitału
zużywa

się.

Ekonomicznym

odzwierciedleniem tego procesu jest
amortyzacja, czyli stopniowe zużywanie
się majątku produkcyjnego.

EKONOMIA

Proces amortyzacji powoduje, że część dóbr

wytwarzanych

w

gospodarce

(dóbr

inwestycyjnych)

trzeba

przeznaczyć

na

odtworzenie zużytego majątku. Czyli część

łącznych inwestycji (inwestycje brutto) musi

zostać przeznaczona na odtworzenie zużytego

majątku,

w

wysokości

odpowiadającej

amortyzacji.

Pozostała

część

inwestycji

(inwestycje

netto)

powiększa

wartość

istniejącego zasobu kapitału (majątku).

 I

netto

= I

brutto

– amortyzacja

EKONOMIA

Miarą produkcji uwzględniającą inwestycje
netto jest Produkt Narodowy Netto –
PNN,

nazywany

również

dochodem

narodowym (Y).

 

PNN = dochód narodowy Y = PNB -

amortyzacja

EKONOMIA

Amortyzacja, zwana inaczej zużyciem
kapitału

trwałego,

jest

miarą

szybkości zmniejszania się wartości
istniejącego

zasobu

kapitału

w

danym okresie, będącego wynikiem
jego fizycznego lub ekonomicznego
zużycia.

EKONOMIA

Gdy od PNB odejmiemy amortyzację,
uzyskamy produkt narodowy netto –
PNN (net national product – NNT) lub
inaczej – dochód narodowy.

EKONOMIA

DOCHÓD NARODOWY jest to produkt
narodowy

netto

wytworzony

w

gospodarce. Oblicza się przez odjęcie
amortyzacji od PNB w cenach czynników
produkcji.

EKONOMIA

Aby obliczyć jakim dochodem dysponują
poszczególni obywatele, należy uwzględnić
podatki bezpośrednie i transfery.
Dochody gospodarstw domowych w cenach
czynników produkcji należy powiększyć o
wypłaty transferowe (B) i pomniejszyć i
podatki bezpośrednie (T

d

).

EKONOMIA

Rozporządzalne dochody osobiste są to dochody
gospodarstw

domowych

po

uwzględnieniu

podatków

bezpośrednich

i

płatności

transferowych. Wielkość ta informuje o tym, ile
gospodarstwa domowe mogą przeznaczyć na
wydatki i oszczędności.

Rozporządzalne dochody osobiste wynoszą

więc:

Y + B - T

d

EKONOMIA

Produkt krajowy brutto a produkt

narodowy brutto

Produkt

narodowy

brutto

koryguje

wielkość

PKB

o

sumę

dochodów

majątkowych netto (z własności za
granicą).

EKONOMIA

PNB jest miernikiem całkowitych

dochodów osiąganych przez

obywateli danego kraju, niezależnie

od miejsca (kraju) świadczenia usług

przez czynniki produkcji. PNB jest

równy PKB powiększonemu o

dochody netto z tytułu własności za

granicą.

EKONOMIA

Wady PKB

 

Choć PKB jest najlepszą z możliwych miar

ogólnego poziomu produkcji, nie jest to

miara pozbawiona wad

EKONOMIA

Produkcja nieprzeznaczona na rynek

Dwa powody podawane jako przesłanki

wykluczenia nierynkowych działań z

obliczeń PNB:



Trudno ustalić wartość usług, które ludzie

świadczą sami, ponieważ jakość tych

usług różni się dla poszczególnych osób.



Ekonomiści stwierdzili, że trudno określić,

które nierynkowe rodzaje działalności

powinny być uwzględnione.

EKONOMIA

Gospodarka podziemna, czarna lub

przestępcza

Wiele dóbr i usług jak np.: narkotyki, gry
hazardowe są nielegalne, wytwarzane po
kryjomu i nie są rejestrowane, nie są
wliczane do PNB. Inne transakcje nie są
liczone ponieważ ludzie nie chcą płacić
podatków

EKONOMIA

Czas wolny

PNB nie uwzględnia zupełnie zmian ilości
czasu, który pracownicy spędzają przy
pracy. Wartość czasu wolnego pracownika,
który niewątpliwie przyczynia się do
ogólnego dobrobytu, nie jest uwzględniana
w PNB. Gdyby ludzie w dalszym ciągu
pracowali

tyle

godzin,

co

niegdyś

całkowita wartość produkcji kraju byłaby
dużo wyższa.

EKONOMIA

Obliczanie PNB

 

PNB może być obliczany przy zastosowaniu:



Podejścia wydatkowego – obliczane
poprzez sumowanie wartości pieniężnej
wszystkich produktów finalnych



Podejścia

opartego

na

kosztach

zasobów i dochodach – polega na
sumowaniu wszystkich płatności

EKONOMIA

Podejście wydatkowe polega na obliczeniu wartości
pieniężnej dóbr finalnych w tym celu sumowane są
cztery podstawowe kategorie wydatków:
  Na zakupy dóbr i usług przez gospodarstwa

domowe,
 Na zakupy i inwestycyjne krajowych przedsiębiorstw

prywatnych,
 Na zakupy dóbr i usług przez rząd i instytucje

publiczne,
  Eksport netto towarów i usług (plus eksport, minus

import)

EKONOMIA

Podejście

dochodowo-kosztowe

polega

na

sumowaniu wszystkich płatności za wykorzystanie

zasobów (czynników produkcji). Podstawowe kategorie

dochodów to:
  Wynagrodzenia za pracę (płace i dochody z pracy

na własny rachunek),
  Dochody (procenty) z lokat bankowych,
 Dochody z tytułu własności majątkowych (czynsze,

renty),
 Zyski korporacji, które obejmują dywidendy dla

akcjonariuszy i podatki bezpośrednie,


Niedochodowe

pozycje

kosztów

pośrednich

(amortyzacja i podatki pośrednie od przedsiębiorstw)

EKONOMIA

Zastosowanie obu metod powinno dać

identyczną wartość PNB

EKONOMIA

Zadanie:

Oblicz PKB, PNB i PNN na podstawie podanych niżej

danych:



Wydatki konsumpcyjne (C) – 90



Inwestycje brutto (I

brutto

) – 40



Inwestycje netto (I

netto

) – 10



Wydatki rządowe (G) – 50



Dochody netto z własności za granicą (D

w

) – 5



Eksport (E

X

) – 60



Import (I

m

) – 70



Amortyzacja (A) - 30

EKONOMIA

PKB = C + I

brutto

+ G + E

X

– I

m

= 90 + 40 +

50 + 60 – 70 = 170

PNB = C + I

brutto

+ G + E

X

– I

m

+ D

w

= 90 +

40 +50 + 60 – 70 + 5 = 175

PNN = PNB – A = 175 – 30 = 145

EKONOMIA

Tabela przedstawia składniki PKB pewnej
gospodarki w danym roku, wyrażone w cenach
bieżących:

Składniki PKB

Wartość

Wydatki konsumpcyjne

300 000

Inwestycje

182 000

Wydatki państwa na produkty i usługi

95 000

Subsydia

10 000

Podatki pośrednie

65 000

Dochody netto z własności za granicą

12 000

Eksport

90 000

Import

120 000

Amortyzacja

50 000

EKONOMIA

Oblicz:



PKB w cenach rynkowych



PKB w cenach czynników produkcji



PNB w cenach rynkowych



PNB w cenach czynników produkcji



PNN (dochód narodowy)

EKONOMIA

Rozwiązanie:



PKB w cenach rynkowych = konsumpcja + inwestycje

+ wydatki państwa na produkty i usługi + eksport

netto = 547 000



PKB w cenach czynników produkcji = PKB w cenach

rynkowych – podatki pośrednie + subsydia = 492 000



PNB w cenach rynkowych = PKB w cenach rynkowych

+ dochody netto z własności za granicą = 559 000



PNB w cenach czynników produkcji = PKB w cenach

czynników produkcji + dochody netto z własności za

granicą = 504 000



PNN = PNB w cenach czynników produkcji –

amortyzacja = 454 000

EKONOMIA

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ

MIŁEGO DNIA