Przewlekła obturacyjna choroba

Przewlekła obturacyjna choroba

płuc (POChP)

płuc (POChP)

Jest to stan chorobowy, charakteryzujący

Jest to stan chorobowy, charakteryzujący

się

niecałkowicie

odwracalnym

się

niecałkowicie

odwracalnym

ograniczeniem przepływu powietrza przez

ograniczeniem przepływu powietrza przez

drogi

oddechowe.

To

ograniczenie

drogi

oddechowe.

To

ograniczenie

przepływu

ma

zwykle

charakter

przepływu

ma

zwykle

charakter

postępujący

i

towarzyszy

mu

postępujący

i

towarzyszy

mu

nieprawidłowa odpowiedź zapalna płuc na

nieprawidłowa odpowiedź zapalna płuc na

szkodliwe pyły i gazy (najważniejsza

szkodliwe pyły i gazy (najważniejsza

przyczyna - dym tytoniowy).

przyczyna - dym tytoniowy).

Przewlekła obturacyjna choroba

Przewlekła obturacyjna choroba

płuc (POChP)

płuc (POChP)

w Polsce choruje ok. 10% populacji po

w Polsce choruje ok. 10% populacji po

40 r.ż.

40 r.ż.

umieralność szacuje się na ok.17000

umieralność szacuje się na ok.17000

zgonów rocznie

zgonów rocznie

Przewlekła obturacyjna choroba

Przewlekła obturacyjna choroba

płuc (POChP)

płuc (POChP)

Czynniki ryzyka:

Czynniki ryzyka:

najważniejszy czynnik ryzyka to

najważniejszy czynnik ryzyka to

palenie

palenie

tytoniu

tytoniu

narażenie zawodowe na pyły i substancje

narażenie zawodowe na pyły i substancje

chemiczne

chemiczne

zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego

zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego

genetycznie uwarunkowany niedobór

genetycznie uwarunkowany niedobór

α

α

1-

1-

antytrypsyny

antytrypsyny

mała masa urodzeniowa

mała masa urodzeniowa

nawracające zakażenia ukł. oddechowego w

nawracające zakażenia ukł. oddechowego w

dzieciństwie

dzieciństwie

Przewlekła obturacyjna choroba

Przewlekła obturacyjna choroba

płuc (POChP)

płuc (POChP)

Ograniczenie przepływu powietrza przez

Ograniczenie przepływu powietrza przez

drogi

oddechowe

jest

wynikiem

drogi

oddechowe

jest

wynikiem

zwiększenia obturacji w małych oskrzelach i

zwiększenia obturacji w małych oskrzelach i

oskrzelikach oraz spadku podatności płuc

oskrzelikach oraz spadku podatności płuc

wskutek zmian rozedmowych (rozedma to

wskutek zmian rozedmowych (rozedma to

zwiększenie

przestrzeni

powietrznych

zwiększenie

przestrzeni

powietrznych

położonych

dystalnie

od

oskrzelika

położonych

dystalnie

od

oskrzelika

końcowego

ze

zniszczeniem

ścian

końcowego

ze

zniszczeniem

ścian

pęcherzyków płucnych).

pęcherzyków płucnych).

Przewlekła obturacyjna choroba

Przewlekła obturacyjna choroba

płuc (POChP)

płuc (POChP)

bezpośrednie przyczyny obturacji to:

bezpośrednie przyczyny obturacji to:

-

zwłóknienie ściany i zwężenie małych

zwłóknienie ściany i zwężenie małych

oskrzeli i oskrzelików

oskrzeli i oskrzelików

-

utrata właściwości sprężystych płuc

utrata właściwości sprężystych płuc

wskutek zniszczenia pęcherzyków

wskutek zniszczenia pęcherzyków

płucnych

płucnych

-

wypełnienie światła oskrzeli przez komórki

wypełnienie światła oskrzeli przez komórki

zapalne, śluz i wysięk

zapalne, śluz i wysięk

-

skurcz mięśni gładkich oskrzeli

skurcz mięśni gładkich oskrzeli

Przewlekła obturacyjna choroba

Przewlekła obturacyjna choroba

płuc (POChP)

płuc (POChP)

Objawy podmiotowe:

Objawy podmiotowe:

-

przewlekły kaszel, występujący okresowo lub

przewlekły kaszel, występujący okresowo lub

codziennie, często przez cały dzień, rzadko

codziennie, często przez cały dzień, rzadko

wyłącznie w nocy

wyłącznie w nocy

-

przewlekłe odkrztuszanie plwociny,

przewlekłe odkrztuszanie plwociny,

największe po przebudzeniu

największe po przebudzeniu

-

duszność, początkowo wysiłkowa, nasilająca

duszność, początkowo wysiłkowa, nasilająca

się z upływem czasu, wreszcie spoczynkowa

się z upływem czasu, wreszcie spoczynkowa

Przewlekła obturacyjna choroba

Przewlekła obturacyjna choroba

płuc (POChP)

płuc (POChP)

Objawy przedmiotowe:

Objawy przedmiotowe:

-

wdechowe ustawienie klatki piersiowej

wdechowe ustawienie klatki piersiowej

(klatka piersiowa beczkowata)

(klatka piersiowa beczkowata)

-

zmniejszoną ruchomość oddechowa przepony

zmniejszoną ruchomość oddechowa przepony

-

wypuk nadmiernie jawny

wypuk nadmiernie jawny

-

ściszony szmer pęcherzykowy

ściszony szmer pęcherzykowy

-

wydłużony czas wydechu, zwłaszcza

wydłużony czas wydechu, zwłaszcza

nasilonego

nasilonego

-

osłuchowo świsty lub furczenia

osłuchowo świsty lub furczenia

Przewlekła obturacyjna choroba

Przewlekła obturacyjna choroba

płuc (POChP)

płuc (POChP)

-

używanie dodatkowych mięśni

używanie dodatkowych mięśni

oddechowych

oddechowych

-

zaciąganie międzyżebrzy podczas

zaciąganie międzyżebrzy podczas

wdechu

wdechu

-

wydech przez „zasznurowane

wydech przez „zasznurowane

usta”

usta”

-

utrata masy ciała

utrata masy ciała

Przewlekła obturacyjna choroba

Przewlekła obturacyjna choroba

płuc (POChP)

płuc (POChP)

Badania pomocnicze:

Badania pomocnicze:

-

spirometria (FEV1/FVC < 70%, po inhalacji

spirometria (FEV1/FVC < 70%, po inhalacji

leku rozszerzającego oskrzela)

leku rozszerzającego oskrzela)

-

zmniejszenie tolerancji wysiłku

zmniejszenie tolerancji wysiłku

-

RTG klatki piersiowej

RTG klatki piersiowej

-

TK klatki piersiowej

TK klatki piersiowej

-

morfologia (HCT >55%)

morfologia (HCT >55%)

-

pulsoksymetria i gazometria krwi tętniczej

pulsoksymetria i gazometria krwi tętniczej

-

posiew plwociny

posiew plwociny

-

badania w kierunku niedoboru

badania w kierunku niedoboru

α

α

1-

1-

antytrypsyny

antytrypsyny

Przewlekła obturacyjna choroba

Przewlekła obturacyjna choroba

płuc (POChP)

płuc (POChP)

Zagrożenie zgonem w POChP

Zagrożenie zgonem w POChP

przewiduje

się

na

podstawie

przewiduje

się

na

podstawie

wskaźnika BODE:

wskaźnika BODE:

B – BMI

B – BMI

O – obstruction (FEV1)

O – obstruction (FEV1)

D – dyspnoe

D – dyspnoe

E – exercise

E – exercise

Przewlekła obturacyjna choroba

Przewlekła obturacyjna choroba

płuc (POChP)

płuc (POChP)

„

„

sini dmuchacze”

sini dmuchacze”

-

mały napęd oddechowy

mały napęd oddechowy

-

dość dobra tolerancja wysiłku

dość dobra tolerancja wysiłku

-

hipoksemia i hiperkapnia

hipoksemia i hiperkapnia

„

„

różowi sapacze”

różowi sapacze”

-

duży napęd oddechowy

duży napęd oddechowy

-

hpierwentylacja (prawidłowy skład krwi)

hpierwentylacja (prawidłowy skład krwi)

-

stała duszność

stała duszność

-

zła tolerancja wysiłku

zła tolerancja wysiłku

Przewlekła obturacyjna choroba

Przewlekła obturacyjna choroba

płuc (POChP)

płuc (POChP)

Różnicowanie:

Różnicowanie:

-

astma (10% przypadków

astma (10% przypadków

współistnieje ze sobą)

współistnieje ze sobą)

-

zastoinowa niewydolność serca

zastoinowa niewydolność serca

-

gruźlica

gruźlica

-

rozstrzenie oskrzeli

rozstrzenie oskrzeli

-

zarostowe zapalenie oskrzelików

zarostowe zapalenie oskrzelików

Przewlekła obturacyjna choroba

Przewlekła obturacyjna choroba

płuc (POChP)

płuc (POChP)

Leczenie:

Leczenie:

1)

1)

całkowite zaprzestanie palenia tytoniu

całkowite zaprzestanie palenia tytoniu

2)

2)

leczenie przewlekłe: farmakologiczne

leczenie przewlekłe: farmakologiczne

oraz leczenie tlenem

oraz leczenie tlenem

3)

3)

leczenie zaostrzeń

leczenie zaostrzeń

4)

4)

leczenie operacyjne

leczenie operacyjne

5)

5)

rehabilitacja

rehabilitacja

Przewlekła obturacyjna choroba

Przewlekła obturacyjna choroba

płuc (POChP)

płuc (POChP)

Leczenie farmakologiczne:

Leczenie farmakologiczne:

-

leki rozszerzające oskrzela:

leki rozszerzające oskrzela:

β

β

2-mimetyki

2-mimetyki

leki przeciwcholinergiczne

leki przeciwcholinergiczne

metyloksantyny

metyloksantyny

-

glikokortykosterydy

glikokortykosterydy

-

opioidy (w bardzo zaawansowanym stadium)

opioidy (w bardzo zaawansowanym stadium)

-

antybiotyk (w zaostrzeniu z nadkażeniem

antybiotyk (w zaostrzeniu z nadkażeniem

bakteryjnym)

bakteryjnym)

Przewlekła obturacyjna choroba

Przewlekła obturacyjna choroba

płuc (POChP)

płuc (POChP)

Leczenie tlenem:

Leczenie tlenem:

DLT (domowe leczenie tlenem)

DLT (domowe leczenie tlenem)

1)

1)

PaO2 < 55 mmHg lub SaO2 < 88

PaO2 < 55 mmHg lub SaO2 < 88

%

%

2)

2)

PaO2 56-60 mmHg ale występują

PaO2 56-60 mmHg ale występują

objawy nadciśnienia płucnego,

objawy nadciśnienia płucnego,

obrzęki obwodowe lub Hct >55%

obrzęki obwodowe lub Hct >55%

Przewlekła obturacyjna choroba

Przewlekła obturacyjna choroba

płuc (POChP)

płuc (POChP)

Przyczyny zaostrzeń:

Przyczyny zaostrzeń:

-

zakażenie układu oddechowego

zakażenie układu oddechowego

-

zanieczyszczenie powietrza

zanieczyszczenie powietrza

-

zatorowość płucna

zatorowość płucna

-

odma opłucnowa

odma opłucnowa

-

płyn w jamie opłucnej

płyn w jamie opłucnej

-

niewydolność serca

niewydolność serca

-

złamanie żeber i inne urazy klp

złamanie żeber i inne urazy klp

-

leki (

leki (

β

β

-blokery, uspokajające i nasenne)

-blokery, uspokajające i nasenne)

Przewlekła obturacyjna choroba

Przewlekła obturacyjna choroba

płuc (POChP)

płuc (POChP)

Ciężkość zaostrzeń:

Ciężkość zaostrzeń:

-

stopień I – można leczyć

stopień I – można leczyć

ambulatoryjnie

ambulatoryjnie

-

stopień II – konieczna

stopień II – konieczna

hospitalizacja

hospitalizacja

-

stopień III – leczenie na OIT

stopień III – leczenie na OIT

Przewlekła obturacyjna choroba

Przewlekła obturacyjna choroba

płuc (POChP)

płuc (POChP)

Leczenie operacyjne:

Leczenie operacyjne:

1)

1)

wycięcie pęcherzy rozedmowych

wycięcie pęcherzy rozedmowych

(bullektomia)

(bullektomia)

2)

2)

operacje zmniejszania objętości

operacje zmniejszania objętości

płuc

płuc

3)

3)

przeszczepienie płuc

przeszczepienie płuc

Przewlekła obturacyjna choroba

Przewlekła obturacyjna choroba

płuc (POChP)

płuc (POChP)

Rehabilitacja:

Rehabilitacja:

-

ćwiczenia oddechowe

ćwiczenia oddechowe

-

ogólnousprawniające ćwiczenia

ogólnousprawniające ćwiczenia

fizyczne

fizyczne

-

edukacja chorego i jego bliskich

edukacja chorego i jego bliskich

-

odzwyczajanie od palenia tytoniu

odzwyczajanie od palenia tytoniu

-

wsparcie psychiczne

wsparcie psychiczne

-

poradnictwo w zakresie żywienia

poradnictwo w zakresie żywienia

Przewlekła obturacyjna choroba

Przewlekła obturacyjna choroba

płuc (POChP)

płuc (POChP)

Powikłania:

Powikłania:

1)

1)

nadciśnienie płucne i

nadciśnienie płucne i

niewydolność prawej komory

niewydolność prawej komory

serca

serca

2)

2)

żylna choroba zakrzepowo-

żylna choroba zakrzepowo-

zatorowa

zatorowa

3)

3)

depresja i zaburzenia lękowe

depresja i zaburzenia lękowe

ASTMA

ASTMA

To przewlekła choroba zapalna dróg

To przewlekła choroba zapalna dróg

oddechowych, w której uczestniczy wiele

oddechowych, w której uczestniczy wiele

komórek

i

substancji

przez

nie

komórek

i

substancji

przez

nie

uwalnianych. Przewlekłe zapalenie jest

uwalnianych. Przewlekłe zapalenie jest

przyczyna

nadreaktywności

oskrzeli,

przyczyna

nadreaktywności

oskrzeli,

prowadzącej do nawracających epizodów

prowadzącej do nawracających epizodów

świszczącego oddechu, duszności, uczucia

świszczącego oddechu, duszności, uczucia

ściskania w klatce piersiowej i kaszlu,

ściskania w klatce piersiowej i kaszlu,

występujących szczególnie w nocy i nad

występujących szczególnie w nocy i nad

ranem.

ranem.

ASTMA

ASTMA

Klasyfikacja ze względu na:

Klasyfikacja ze względu na:

1)

1)

etiologię:

etiologię:

-

alergiczna

alergiczna

-

niealergiczna

niealergiczna

2)

2)

przebieg:

przebieg:

-

sporadyczna

sporadyczna

-

przewlekła – lekka, umiarkowana i ciężka

przewlekła – lekka, umiarkowana i ciężka

(umieralność w Polsce 1500 zgonów

(umieralność w Polsce 1500 zgonów

rocznie)

rocznie)

ASTMA

ASTMA

Główne czynniki ryzyka zachorowania na

Główne czynniki ryzyka zachorowania na

astmę:

astmę:

1)

1)

osobnicze:

osobnicze:

-

predyspozycja genetyczna

predyspozycja genetyczna

-

alergia

alergia

-

nadreaktywność oskrzeli

nadreaktywność oskrzeli

-

płeć żeńska

płeć żeńska

-

rasa czarna

rasa czarna

ASTMA

ASTMA

2) czynniki środowiskowe:

2) czynniki środowiskowe:

-

alergeny wewnątrz pomieszczeń

alergeny wewnątrz pomieszczeń

-

alergeny środowiska zewnętrznego

alergeny środowiska zewnętrznego

-

czynniki zawodowe

czynniki zawodowe

-

dym tytoniowy

dym tytoniowy

-

zanieczyszczenie powietrza

zanieczyszczenie powietrza

-

zakażenia układu oddechowego

zakażenia układu oddechowego

-

status społeczno-ekonomiczny

status społeczno-ekonomiczny

-

otyłość

otyłość

ASTMA

ASTMA

Czynniki wyzwalające napady i powodujące

Czynniki wyzwalające napady i powodujące

zaostrzenia:

zaostrzenia:

1)

1)

alergeny

alergeny

2)

2)

zanieczyszczenia powietrza

zanieczyszczenia powietrza

3)

3)

zakażenia układu oddechowego

zakażenia układu oddechowego

4)

4)

wysiłek fizyczny i hpierwentylacja

wysiłek fizyczny i hpierwentylacja

5)

5)

zmiany pogody

zmiany pogody

6)

6)

konserwanty w żywności

konserwanty w żywności

7)

7)

leki (

leki (

β

β

-blokery, kw.acetylosalicylowy)

-blokery, kw.acetylosalicylowy)

8)

8)

bardzo silne emocje

bardzo silne emocje

9)

9)

dym tytoniowy

dym tytoniowy

ASTMA

ASTMA

Objawy podmiotowe:

Objawy podmiotowe:

-

duszność

duszność

-

ucisk w klatce piersiowej

ucisk w klatce piersiowej

-

świszczący oddech

świszczący oddech

-

kaszel (suchy, napadowy)

kaszel (suchy, napadowy)

-

alergiczny nieżyt nosa

alergiczny nieżyt nosa

ASTMA

ASTMA

Objawy przedmiotowe:

Objawy przedmiotowe:

-

świsty

świsty

-

furczenia

furczenia

-

wydłużony wydech

wydłużony wydech

-

praca dodatkowych mięśni oddechowych

praca dodatkowych mięśni oddechowych

-

tachykardia

tachykardia

W bardzo ciężkim zaostrzeniu tzw.

W bardzo ciężkim zaostrzeniu tzw.

cicha klatka

cicha klatka

piersiowa

piersiowa

.

.

ASTMA

ASTMA

Badania pomocnicze:

Badania pomocnicze:

1)

1)

spirometria

spirometria

2)

2)

szczytowy przepływ wydechowy

szczytowy przepływ wydechowy

(PEF)

(PEF)

3)

3)

RTG klatki piersiowej

RTG klatki piersiowej

4)

4)

badania wykrywające alergię

badania wykrywające alergię

5)

5)

badania utlenowania krwi tętniczej

badania utlenowania krwi tętniczej

ASTMA

ASTMA

Rozpoznanie różnicowe:

Rozpoznanie różnicowe:

1)

1)

POChP

POChP

2)

2)

dysfunkcja strun głosowych

dysfunkcja strun głosowych

3)

3)

niewydolność serca

niewydolność serca

4)

4)

rozstrzenia oskrzeli

rozstrzenia oskrzeli

5)

5)

zatorowość płucna

zatorowość płucna

6)

6)

zakażenia układu oddechowego

zakażenia układu oddechowego

ASTMA

ASTMA

Leczenie:

Leczenie:

1)

1)

kontrolujące przebieg choroby: GKS

kontrolujące przebieg choroby: GKS

wziewne i doustne, kromony,

wziewne i doustne, kromony,

długodziałające

długodziałające

β

β

2-mimetyki wziewne,

2-mimetyki wziewne,

metyloksantyny, leki

metyloksantyny, leki

przeciwleukotrienowe, monoklonalne

przeciwleukotrienowe, monoklonalne

przeciwciało anty-IgE

przeciwciało anty-IgE

2)

2)

przyjmowane doraźnie: szybkodziałające

przyjmowane doraźnie: szybkodziałające

β

β

2-mimetyki wziewne, krótkodziałające

2-mimetyki wziewne, krótkodziałające

wziewne leki antycholinergiczne

wziewne leki antycholinergiczne

ASTMA

ASTMA

Leczenie zaostrzenia:

Leczenie zaostrzenia:

-

szybkodziałające

szybkodziałające

β

β

2-mimetyki wziewne

2-mimetyki wziewne

-

tlen

tlen

-

GKS podany ogólnoustrojowo

GKS podany ogólnoustrojowo

-

bromek ipratropium

bromek ipratropium

( l.antycholinergiczny)

( l.antycholinergiczny)

-

metyloksantyny

metyloksantyny

-

pojedyncza dawka siarczanu magnezu

pojedyncza dawka siarczanu magnezu

i.v.

i.v.

ASTMA – szczególne

ASTMA – szczególne

postaci:

postaci:

1)

1)

astma ciężka i trudna

astma ciężka i trudna

2)

2)

astma chwiejna (PEF)

astma chwiejna (PEF)

3)

3)

astma steroidooporna

astma steroidooporna

4)

4)

astma steroidozależna

astma steroidozależna

5)

5)

astma w okresie przedmiesiączkowym

astma w okresie przedmiesiączkowym

6)

6)

astma aspirynowa

astma aspirynowa

7)

7)

powysiłkowy skurcz oskrzeli

powysiłkowy skurcz oskrzeli

8)

8)

astma zawodowa

astma zawodowa