Choroby wątroby w ciąży
Choroby wątroby w ciąży
• Choroby wątroby specyficzne dla ciąży- ostre
ciążowe stłuszczenie wątroby, cholestaza
wewnątrzwątrobowa ciężarnych
• Choroby wątroby będące częścią innych chorób
występujących w ciąży- niepowściągliwe wymioty
ciężarnych, stan przedrzucawkowy, zespół HELLP
• Choroby wątroby rozwijające się w czasie ciąży lecz
nie związane z jej przebiegiem- wirusowe zapalenie
wątroby, zespół Budda-Chiariego, guzy wątroby
• Choroby wątroby powstające w wyniku dysfunkcji
pęcherzyka żółciowego
• Choroby wątroby związane z istniejącymi przed
ciążą zaburzeniami wątroby- wrodzona
hyperbilirubinemia, marskość wątroby, przewlekłe
zapalenie wątroby, choroba Wilsona
Cholestaza wewnątrzwątrobowa polega na
wewnątrzwątrobowym zastoju żółci zwykle w
III trymestrze, z towarzyszącym
uogólnionym świądem skóry, żółtaczką lub
stanem przedżółtaczkowym.
Częstość występowania- Europa 1-0.3%,
Chile-12-20%, Skandynawia 5%
Częste nawroty w kolejnych ciążach
Etiologia –nieznana- teorie
• Rodzinne uwarunkowania- dziedziczne
zaburzenia w przemianie bilirubiny-
autosomalny gen recesywny.
• Hyperestrogenizm w ciąży powoduje
zmniejszanie przepuszczalności błony
komórkowej hepatocyta
• Hyperprogesteronizm powoduje atonię
pęcherzyka żółciowego i dróg
żółciowych
Rozpoznanie
• Świąd skóry
• Wzrost bilirubiny-żółtaczka
• Wzrost fosfatazy alkalicznej
• Wzrost transaminaz- AST, ALT,
• wzrost stężenia kwasów żółciowych
• Wzrost poziomu kwasów tłuszczowych,
cholesterolu, trójglicerydów
• Biegunki tłuszczowe
• Wzrost gamma-glutamylotranspeptydazy-GGTP
• Wzrost poziomu Fe i obniżenie Mg
• Niedobór witamin A, D, E, K.
Zmiany w łożysku
• Odkładanie się złogów hemosyderyny
• Upośledzone unaczynienie
włośniczkowe kosmków
• Nadmierna dojrzałość łożyska w
stosunku do czasu trwania ciąży
↓
Upośledzenie wymiany tlenu i
substancji odżywczych
Powikłania
• Niedotlenienie wewnątrzmaciczne
• Poród przedwczesny
• Urazy okołoporodowe
• Porody zabiegowe
• Krwotoki poporodowe
• Wzrost śmiertelności okołoporodowej
płodów
Postępowanie
• Hospitalizacja – monitorowanie
parametrów biochemicznych oraz
stanu płodu
• Spoczynek
• Dieta bogata w witaminy, białko i
węglowodany
• Farmakoterapia
Farmakoterapia
• Kwas ursodezoksycholowy (UDCA)- ursopol,
biliepar, d-ursil.
• Cholestyramina 3 x 4g- wiąże sole kwasów
żółciowych w niewchłanialne związki wydalane z
kałem
• Leki żółciopędne
• Dexametazon 12 mg przez 7 dni
• S-adenylo L-metionina (SAME) 800mg iv /dobę
przez
8 dni lub 1.6g po przez 2 tyg
papki z mentolem
Ostre ciążowe stłuszczenie
wątroby
• Bardzo rzadko spotykana patologia
ciąży
• Wysoka śmiertelność płodów (71%)
oraz matek (75%)
• Etiologia nieznana
• Początek w III trymestrze ciąży
Objawy kliniczne
• Nagły początek, wśród pełnego zdrowia
• Bóle brzucha, nudności, wymioty, bóle głowy
• Tachykardia i wzrost ciepłoty ciała
• Żółtaczka
• Ostra niewydolność nerek i trzustki
• Krwawienia z przewodu pokarmowego
(smoliste stolce, fusowate wymioty- wynik
ostrych owrzodzeń śluzówki przewodu
pokarmowego)
• DIC
Badania labolatoryjne
• Podwyższenie wartości - bilirubiny,
fosfatazy zasadowej, AST, ALT,
mocznika, kreatyniny, kwasu
moczowego, leukocytozy, wydłużenie
APTT i czasu protrombinowego.
• Obniżenie wartości - albumin, glikemii,
czynników grupy protrombiny, płytek
krwi
• Pewne rozpoznanie - biopsja wątroby i
badanie histopatologiczne.
Leczenie
• Ukończenie ciąży - cięcie cesarskie
• Terapia niewydolności wątroby i
nerek (dializy)
• Wyrównanie gospodarki wodno-
elektolitowej
• Zapobieganie koagulopatii (świeże
osocze, heparyna)
Zapalenie pęcherzyka
żółciowego – czynniki
usposabiające
• W wyniku podwyższenia stężenia
cholesterolu stwierdza się częstsze
występowanie kamicy pęcherzyka
żółciowego u kobiet ciężarnych
• Hyperprogesteronizm powoduje
niedowład pęcherzyka i dróg
wyprowadzających żółć
• Mechaniczny nacisk na pęcherzyk
żółciowy w zaawansowanej ciąży
Postępowanie
• Najczęściej przebieg jest bezobjawowy
lub występują dolegliwości o
niewielkim nasileniu – postępowanie
zachowawcze (leczenie dietetyczne i
farmakologiczne)
• W przypadku wystąpienia ropniaka lub
żółtaczki mechanicznej z ostrym
zapaleniem (silny ból, ciepłota ciała
39-40 st) – leczenie operacyjne bez
względu na wiek ciąży.
Zespół Hellp
• Jest to mikroangiopatyczna anemia
hemolityczna z cytolizą komórki
wątrobowej i małopłytkowością
• Często występuje z masywnym
zakażeniem lub zagrażającą rzucawką
• Upośledzenie czynności wątroby
objawia się podwyższeniem
transaminaz wątrobowych i fosfatazy
alkalicznej, obniżeniem liczby płytek
oraz hemolizą
Objawy kliniczne
-
bolesność w prawym podżebrzu
↓
efekt tworzenia się krwiaka
podtorebkowego wątroby
- wstrząs hypowolemiczny
Leczenie
• Ukończenie ciąży
• Leczenie objawowe
Wirusowe zapalenie wątroby
• Najczęstsza przyczyna żółtaczki w ciąży-
44%
• W zależności od typu wirusa
wyróżniamy – WZW A B C E
• WZW A – zakażenie następuje na drodze
doustnej. Okres wylęgania 14-50 dni.
• WZW B – zakażenie pozajelitowe.
Okres wylęgania 60-160 dni.
Objawy kliniczne
• Ból głowy
• Ból stawów
• Uczucie zmęczenia
• Utrata łaknienia
• Nudności i wymioty
• Biegunki
• Podwyższenie ciepłoty ciała
• Żółtaczka
• Ciemny mocz, odbarwiony stolec
Diagnostyka
• Podwyższenie wartości bilirubiny,
AST, ALT
• WZW A - wysokie miano IgM anty A
• WZW B – antygen powierzchniowy
HBsAg, HBeAg oraz przeciwciała
antyHBc IgM
Zakażenie płodu od matki
• WZW A – wirus nie przechodzi przez
barierę łożyskową, zakażenie może
nastąpić w czasie porodu poprzez
kontakt ze stolcem
• WZW B – wirus przechodzi przez
łożysko, ryzyko zakażenie zależy od
momentu zachorowania matki
Leczenie
• Nie ma specyficznego leczenia w
ciąży
• Izolacja chorych, reżim sanitarny,
bezwzględny spoczynek, dieta, leki i
witaminy osłaniające komórkę
wątrobową
Immunoprofilaktyka
• WZW A – podaje się ludzką gammaglobulinę
zawierającą przeciwciała skierowane
przeciwko wirusowi typu A. Można ją również
zastosować u kobiet ciężarnych w
zapobieganiu chorobie
• WZW B - stosuje się immunoglobulinę (HBIG)
zawierającą wysokie miano przeciwciał anty-
HBs oraz anty-HBc oraz szczepionkę zarówno
u noworodków jak i kobiet ciężarnych
• Uwaga- przy braku oznaczenia HBsAg kobietę
ciężarną należy traktować jak zakażoną do
chwili oznaczenia antygenu