CHOROBY JELITA

CHOROBY JELITA

GRUBEGO

GRUBEGO

ZAPALNE

ZAPALNE

I NOWOTWOROWE

I NOWOTWOROWE

NIESWOISTE CHOROBY

NIESWOISTE CHOROBY

ZAPALNE JELITA GRUBEGO

ZAPALNE JELITA GRUBEGO



wrzodziejące zapalenie jelita

wrzodziejące zapalenie jelita

grubego (

grubego (

colitis ulcerosa

colitis ulcerosa

)

)



choroba Leśniowskiego-Crohna

choroba Leśniowskiego-Crohna

WRZODZIEJĄCE ZAPALENIE

WRZODZIEJĄCE ZAPALENIE

JELITA GRUBEGO

JELITA GRUBEGO



Rozpoczyna się najczęściej między 20.

Rozpoczyna się najczęściej między 20.

a 40. rokiem życia

a 40. rokiem życia



Rozlane zapalenie błony śluzowej,

Rozlane zapalenie błony śluzowej,

które najczęściej rozpoczyna się w

które najczęściej rozpoczyna się w

odbytnicy,

odbytnicy,

a następnie obejmuje coraz wyższe

a następnie obejmuje coraz wyższe

odcinki okrężnicy

odcinki okrężnicy



Proces chorobowy dotyczy w zasadzie

Proces chorobowy dotyczy w zasadzie

samej błony śluzowej i nie obejmuje

samej błony śluzowej i nie obejmuje

całej grubości ściany jelita

całej grubości ściany jelita

WRZODZIEJĄCE ZAPALENIE

WRZODZIEJĄCE ZAPALENIE

JELITA GRUBEGO – OBJAWY

JELITA GRUBEGO – OBJAWY



Bóle brzucha, wzdęcia, gorączka i wymioty

Bóle brzucha, wzdęcia, gorączka i wymioty



Utrata wagi ciała

Utrata wagi ciała



Niedokrwistość, niedobiałczenie i

Niedokrwistość, niedobiałczenie i

zaburzenia wodno-elektrolitowe

zaburzenia wodno-elektrolitowe



Gdy zajęte chorobowo są dalsze odcinki

Gdy zajęte chorobowo są dalsze odcinki

okrężnicy, pojawia się biegunka z

okrężnicy, pojawia się biegunka z

domieszką krwi i duża ilość śluzu

domieszką krwi i duża ilość śluzu



W przypadkach znacznie zaawansowanych

W przypadkach znacznie zaawansowanych

zmian zapalnych masywne krwawienie

zmian zapalnych masywne krwawienie



Liczba wypróżnień może sięgać 20 na dobę

Liczba wypróżnień może sięgać 20 na dobę

WRZODZIEJĄCE ZAPALENIE JELITA GRUBEGO

WRZODZIEJĄCE ZAPALENIE JELITA GRUBEGO

POWIKŁANIA WYMAGAJĄCE LECZENIA

POWIKŁANIA WYMAGAJĄCE LECZENIA

CHIRURGICZNEGO

CHIRURGICZNEGO



Ostre, toksyczne rozszerzenie

Ostre, toksyczne rozszerzenie

okrężnicy (

okrężnicy (

megacolon toxicum

megacolon toxicum

)

)



Perforacja okrężnicy z zapaleniem

Perforacja okrężnicy z zapaleniem

otrzewnej

otrzewnej



Masywny krwotok z jelita grubego

Masywny krwotok z jelita grubego



Zwężenie jelita grubego

Zwężenie jelita grubego



Polipowatość zapalna

Polipowatość zapalna



Przetoki okołoodbytnicze

Przetoki okołoodbytnicze



Rak okrężnicy

Rak okrężnicy

WRZODZIEJĄCE ZAPALENIE JELITA GRUBEGO

WRZODZIEJĄCE ZAPALENIE JELITA GRUBEGO

POWIKŁANIA POZAJELITOWE

POWIKŁANIA POZAJELITOWE



Marskość wątroby

Marskość wątroby



Zapalenie stawów

Zapalenie stawów



Choroby skóry (

Choroby skóry (

erythema nodosum

erythema nodosum

)

)



Choroby oczu (

Choroby oczu (

episcleritis

episcleritis

,

,

iritis

iritis

)

)



Owrzodzenia jamy ustnej

Owrzodzenia jamy ustnej



Zakrzepy i zatory w układzie

Zakrzepy i zatory w układzie

naczyniowym

naczyniowym



Kamica moczowa oraz zahamowanie

Kamica moczowa oraz zahamowanie

wzrostu u dzieci

wzrostu u dzieci

METODY POSTĘPOWANIA

METODY POSTĘPOWANIA

OPERACYJNEGO

OPERACYJNEGO



Wycięcie całego jelita grubego z wytworzeniem

Wycięcie całego jelita grubego z wytworzeniem

ileostomii (

ileostomii (

proctocolectomia totalis c.

proctocolectomia totalis c.

ileostomiam

ileostomiam

)

)



Wycięcie okrężnicy z pozostawieniem odbytnicy

Wycięcie okrężnicy z pozostawieniem odbytnicy

i wytworzeniem ileostomii (

i wytworzeniem ileostomii (

colectomia c.

colectomia c.

ileostomiam

ileostomiam

)

)



Wycięcie okrężnicy z pozostawieniem odbytnicy

Wycięcie okrężnicy z pozostawieniem odbytnicy

i zespoleniem krętniczo-odbytniczym (

i zespoleniem krętniczo-odbytniczym (

colectomia

colectomia

c. ileorectomiam

c. ileorectomiam

)

)



Wycięcie okrężnicy, błony śluzowej odbytnicy

Wycięcie okrężnicy, błony śluzowej odbytnicy

i zespolenie krętniczo-odbytowe metodą „

i zespolenie krętniczo-odbytowe metodą „

pull

pull

through

through

” z wytworzeniem zbiornika na kał

” z wytworzeniem zbiornika na kał

(

(

colectomia

colectomia

,

,

mucosectomia recti et ileoanastomia

mucosectomia recti et ileoanastomia

m. „pull through”

m. „pull through”

)

)

CHOROBA

CHOROBA

LEŚNIOWSKIEGO-CROHNA

LEŚNIOWSKIEGO-CROHNA



Dotyczy najczęściej końcowego

Dotyczy najczęściej końcowego

odcinka jelita krętego

odcinka jelita krętego



Proces zapalny szerzy się przez całą

Proces zapalny szerzy się przez całą

grubość jelita i obejmuje tkanki

grubość jelita i obejmuje tkanki

sąsiednie

sąsiednie



Ściana jelita jest pogrubiała,

Ściana jelita jest pogrubiała,

twarda,

twarda,

a światło jelita zwężone

a światło jelita zwężone



Krezka jelita jest pogrubiała i

Krezka jelita jest pogrubiała i

zawiera powiększone węzły chłonne

zawiera powiększone węzły chłonne

CHOROBA LEŚNIOWSKIEGO-

CHOROBA LEŚNIOWSKIEGO-

CROHNA – OBJAWY

CROHNA – OBJAWY



Biegunki

Biegunki



Bóle brzucha

Bóle brzucha



Utrata masy ciała

Utrata masy ciała



Macalny przez powłoki guz

Macalny przez powłoki guz

brzucha

brzucha



Przetoki okrężnicy (wewnętrzne

Przetoki okrężnicy (wewnętrzne

i zewnętrzne)

i zewnętrzne)



Choroby odbytu w postaci ropni,

Choroby odbytu w postaci ropni,

przetok, owrzodzeń i szczelin

przetok, owrzodzeń i szczelin

NAJCZĘSTSZE POWIKŁANIA CHOROBY

NAJCZĘSTSZE POWIKŁANIA CHOROBY

LEŚNIOWSKIEGO-CROHNA

LEŚNIOWSKIEGO-CROHNA



Niedrożność jelit

Niedrożność jelit



Ropień wewnątrzotrzewnowy

Ropień wewnątrzotrzewnowy



Perforacja do wolnej jamy otrzewnowej

Perforacja do wolnej jamy otrzewnowej



Masywne krwawienie

Masywne krwawienie



Toksyczne rozszerzenie okrężnicy

Toksyczne rozszerzenie okrężnicy



Zapalenie jagodówki

Zapalenie jagodówki



Zapalenie tęczówki

Zapalenie tęczówki



Zapalenie wątroby

Zapalenie wątroby



Zapalenie okołoprzewodowe dróg

Zapalenie okołoprzewodowe dróg

żółciowych,

żółciowych,



Rumień guzowaty

Rumień guzowaty



Ropnie i zgorzelinowe zapalenie skóry

Ropnie i zgorzelinowe zapalenie skóry

POSTĘPOWANIE CHIRURGICZNE

POSTĘPOWANIE CHIRURGICZNE

W CHOROBIE LEŚNIOWSKIEGO-CROHNA

W CHOROBIE LEŚNIOWSKIEGO-CROHNA



Jeśli zmiana dotyczy końcowego odcinka jelita

Jeśli zmiana dotyczy końcowego odcinka jelita

krętego, operacją z wyboru jest jego wycięcie

krętego, operacją z wyboru jest jego wycięcie

wraz z częścią okrężnicy wstępującej

wraz z częścią okrężnicy wstępującej



Przy umiejscowieniu zmian tylko w okrężnicy

Przy umiejscowieniu zmian tylko w okrężnicy

wycina się całą okrężnicę lub jej zmieniony

wycina się całą okrężnicę lub jej zmieniony

chorobowo odcinek, a ciągłość przewodu

chorobowo odcinek, a ciągłość przewodu

pokarmowego odtwarza się zespalając

pokarmowego odtwarza się zespalając

odbytnicę z jelitem cienkim, z zachowaną

odbytnicę z jelitem cienkim, z zachowaną

częścią okrężnicy, lub też okrężnicę z

częścią okrężnicy, lub też okrężnicę z

okrężnicą

okrężnicą



W przypadkach kiedy proces zapalny

W przypadkach kiedy proces zapalny

obejmuje odbytnicę, operacją z wyboru jest

obejmuje odbytnicę, operacją z wyboru jest

wycięcie odbytnicy wraz okrężnicą i

wycięcie odbytnicy wraz okrężnicą i

wykonanie sztucznego odbytu

wykonanie sztucznego odbytu

NOWOTWORY NIEZŁOŚLIWE

NOWOTWORY NIEZŁOŚLIWE

JELITA GRUBEGO – POLIPY

JELITA GRUBEGO – POLIPY



Polipy nabłonkowe, tzn. gruczolak

Polipy nabłonkowe, tzn. gruczolak

(

(

adenoma

adenoma

) oraz brodawczak

) oraz brodawczak

drzewkowaty (

drzewkowaty (

adenoma villosum

adenoma villosum

),

),

szczególnie jeżeli występują one

szczególnie jeżeli występują one

mnogo jako tzw. polipowatość, bądź

mnogo jako tzw. polipowatość, bądź

to zwykła, bądź pochodzenia

to zwykła, bądź pochodzenia

dziedzicznego jako polipowatość

dziedzicznego jako polipowatość

rodzinna (

rodzinna (

polypositas familiaris

polypositas familiaris

)

)



Polipy nienabłonkowe: włókniaki,

Polipy nienabłonkowe: włókniaki,

tłuszczaki , mięśniaki

tłuszczaki , mięśniaki

POLIPY

POLIPY

NIENOWOTWOROWE

NIENOWOTWOROWE



Hamartoma

Hamartoma

czyli odpryskowce –

czyli odpryskowce –

zbudowane z tkanki podobnej do

zbudowane z tkanki podobnej do

mezenchymalnej (polip

mezenchymalnej (polip

młodzieńczy, polip Peutz-

młodzieńczy, polip Peutz-

Jeghersa)

Jeghersa)



Nienowotworowe rozrosty

Nienowotworowe rozrosty

polipowate – polip zapalny,

polipowate – polip zapalny,

limfoidalny

limfoidalny



Polipy niesklasyfikowane – polip

Polipy niesklasyfikowane – polip

hiperplastyczny

hiperplastyczny

RAK JELITA GRUBEGO

RAK JELITA GRUBEGO

Rak okrężnicy ma charakter

Rak okrężnicy ma charakter

gruczolako-raka (

gruczolako-raka (

adenocarcinoma

adenocarcinoma

)

)

o różnym stopniu zróżnicowania:

o różnym stopniu zróżnicowania:



rak brodawczakowaty (

rak brodawczakowaty (

adenoca papillare

adenoca papillare

)

)



rak włóknisty (

rak włóknisty (

adenoca scirrhosum

adenoca scirrhosum

)

)



rak galaretowaty (

rak galaretowaty (

adenoca gellatinosum

adenoca gellatinosum

)

)

OBJAWY

OBJAWY

RAKA OKRĘŻNICY

RAKA OKRĘŻNICY

W ZALEŻNOŚCI OD LOKALIZACJI

W ZALEŻNOŚCI OD LOKALIZACJI

Guzy nowotworowe w prawej części jelita grubego:

Guzy nowotworowe w prawej części jelita grubego:



niedokrwistość

niedokrwistość



spadek wagi ciała

spadek wagi ciała



bóle często sugerujące schorzenia wyrostka

bóle często sugerujące schorzenia wyrostka

robaczkowego

robaczkowego



wyczuwalny przez powłoki guz (szczególnie przy

wyczuwalny przez powłoki guz (szczególnie przy

guzach kątnicy)

guzach kątnicy)



zwężenie jelita i niedrożność

zwężenie jelita i niedrożność

Guzy nowotworowe lewej części jelita grubego:

Guzy nowotworowe lewej części jelita grubego:



wzdęcia

wzdęcia



zatrzymanie gazów i stolca

zatrzymanie gazów i stolca



obecność świeżej krwi w stolcu

obecność świeżej krwi w stolcu



zaparcia

zaparcia



ołówkowate stolce

ołówkowate stolce

LECZENIE RAKA JELITA

LECZENIE RAKA JELITA

GRUBEGO

GRUBEGO



Polega ono na doszczętnym wycięciu guza wraz

Polega ono na doszczętnym wycięciu guza wraz

z odcinkiem jelita oraz przylegającym odcinkiem

z odcinkiem jelita oraz przylegającym odcinkiem

krezki, w której często znajdują się zajęte

krezki, w której często znajdują się zajęte

procesem nowotworowym węzły chłonne

procesem nowotworowym węzły chłonne



W przypadkach zmian nieoperacyjnych, kiedy

W przypadkach zmian nieoperacyjnych, kiedy

proces nowotworowy jest zbyt rozległy i obejmuje

proces nowotworowy jest zbyt rozległy i obejmuje

także sąsiednie narządy, wykonuje się zespolenie

także sąsiednie narządy, wykonuje się zespolenie

omijające (np. zespolenie jelita cienkiego z

omijające (np. zespolenie jelita cienkiego z

poprzecznicą) lub przetokę zewnętrzną jelita, czyli

poprzecznicą) lub przetokę zewnętrzną jelita, czyli

tzw. sztuczny odbyt brzuszny. Zmiany położone

tzw. sztuczny odbyt brzuszny. Zmiany położone

nisko, poniżej 10 cm, usuwa się doszczętnie wraz

nisko, poniżej 10 cm, usuwa się doszczętnie wraz

z całą odbytnicą oraz tkanką okołoodbytniczą i

z całą odbytnicą oraz tkanką okołoodbytniczą i

odbytem ze zwieraczami, proksymalny odcinek

odbytem ze zwieraczami, proksymalny odcinek

jelita grubego wyłania się natomiast jako

jelita grubego wyłania się natomiast jako

jednolufowy odbyt brzuszny (

jednolufowy odbyt brzuszny (

amputatio recti

amputatio recti

abdomino-perinealis

abdomino-perinealis

)

)

RAK ODBYTNICY

RAK ODBYTNICY



Rak położony powyżej 10 cm – wykonuje się

Rak położony powyżej 10 cm – wykonuje się

zabieg usunięcia odbytnicy i części

zabieg usunięcia odbytnicy i części

przylegającej esicy razem z ich krezką, a oba

przylegającej esicy razem z ich krezką, a oba

końce jelita grubego zespala się koniec do

końce jelita grubego zespala się koniec do

końca śródotrzewnowo. Jest to zabieg z dojścia

końca śródotrzewnowo. Jest to zabieg z dojścia

brzusznego (

brzusznego (

resectio recti abdominalis

resectio recti abdominalis

)

)



W razie śródoperacyjnego rozpoznania

W razie śródoperacyjnego rozpoznania

przerzutów nowotworowych do węzłów

przerzutów nowotworowych do węzłów

chłonnych krezkowych należy zabieg

chłonnych krezkowych należy zabieg

rozszerzyć o dokładną limfadenektomię

rozszerzyć o dokładną limfadenektomię

zaotrzewnową, czyli doszczętne usunięcie

zaotrzewnową, czyli doszczętne usunięcie

tkanki chłonnej z okolicy rozwidlenia naczyń

tkanki chłonnej z okolicy rozwidlenia naczyń

biodrowych, moczowodów, aż do poziomu

biodrowych, moczowodów, aż do poziomu

tętnicy krezkowej dolnej

tętnicy krezkowej dolnej

RAK ODBYTU

RAK ODBYTU

(

(

CARCINOMA ANI

CARCINOMA ANI

)

)

jest rzadką lokalizacją raka jelita

jest rzadką lokalizacją raka jelita

grubego – ok. 2% wszystkich

grubego – ok. 2% wszystkich

przypadków, jest to rak

przypadków, jest to rak

płaskokomórkowy (

płaskokomórkowy (

ca

ca

planoepitheliale

planoepitheliale

), powoduje znaczną

), powoduje znaczną

destrukcję zwieraczy

destrukcję zwieraczy

i daje przerzuty do węzłów chłonnych

i daje przerzuty do węzłów chłonnych

pachwinowych. Leczenie polega na

pachwinowych. Leczenie polega na

brzuszno-kroczowym odjęciu

brzuszno-kroczowym odjęciu

odbytnicy wraz z odbytem

odbytnicy wraz z odbytem

ZEWNĘTRZNE PRZETOKI

ZEWNĘTRZNE PRZETOKI

JELITOWE (STOMIA)

JELITOWE (STOMIA)



Jest to planowe zespolenie światła jelita

Jest to planowe zespolenie światła jelita

z powierzchnią powłok brzusznych. W

z powierzchnią powłok brzusznych. W

chirurgii jamy brzusznej jest to metoda od

chirurgii jamy brzusznej jest to metoda od

dawna uznana, pozwala ona skutecznie

dawna uznana, pozwala ona skutecznie

ratować życie chorego,

ratować życie chorego,

a często jest tylko jednym z etapów

a często jest tylko jednym z etapów

skomplikowanego, radykalnego zabiegu

skomplikowanego, radykalnego zabiegu

operacyjnego

operacyjnego



Stomię najczęściej wykonuje się jako:

Stomię najczęściej wykonuje się jako:

–

integralny etap zabiegu chirurgicznego

integralny etap zabiegu chirurgicznego

–

przygotowanie do ostatecznej, definitywnej

przygotowanie do ostatecznej, definitywnej

operacji

operacji

–

zabezpieczenie przed wystąpieniem powikłań

zabezpieczenie przed wystąpieniem powikłań

choroby podstawowej lub wykonanego zabiegu

choroby podstawowej lub wykonanego zabiegu

RODZAJE PRZETOK

RODZAJE PRZETOK

I FIZJOLOGIA WYDZIELANIA

I FIZJOLOGIA WYDZIELANIA

W praktyce klinicznej stosuje się bardzo różne

W praktyce klinicznej stosuje się bardzo różne

kryteria podziału przetok jelitowych

kryteria podziału przetok jelitowych

zewnętrznych, jednak najważniejsze z nich to:

zewnętrznych, jednak najważniejsze z nich to:



kryterium czasowe – stomia czasowa (wyłaniana

kryterium czasowe – stomia czasowa (wyłaniana

tylko

tylko

w pewnym z etapów leczenia chirurgicznego,

w pewnym z etapów leczenia chirurgicznego,

a następnie likwidowana) oraz stomia ostateczna

a następnie likwidowana) oraz stomia ostateczna

(definitywna) wyłaniana na stałe

(definitywna) wyłaniana na stałe



w zależności od miejsca (poziom jelita), na którym

w zależności od miejsca (poziom jelita), na którym

została wytworzona – ileostomia, czyli przetoka jelita

została wytworzona – ileostomia, czyli przetoka jelita

cienkiego i kolostomia, czyli przetoka jelita grubego

cienkiego i kolostomia, czyli przetoka jelita grubego



w zależności od techniki wyłonienia – stomia

w zależności od techniki wyłonienia – stomia

jednolufowa (końcowa) oraz stomia dwulufowa

jednolufowa (końcowa) oraz stomia dwulufowa

(boczna lub pętlowa)

(boczna lub pętlowa)



kryterium uwzględniające budowę przetoki i sposób

kryterium uwzględniające budowę przetoki i sposób

wydzielania: kanałowa, wargowa, boczna, końcowa,

wydzielania: kanałowa, wargowa, boczna, końcowa,

całkowita, niecałkowita

całkowita, niecałkowita