CHOROBY ZAPALNE JELITA GRUBEGO

COLITIS ULCEROSA

CHOROBA LEŚNIOWSKIEGO-CROHNA

Mają powikłania ( manifestacje) pozajelitowe, uważa się je za choroby autoimmunologiczne.

Manifestacje pozajelitowe dotyczą:

• skóry,

• stawów,

• wątroby,

• oczu.

Na zaostrzenie tych chorób wpływa między innymi stres ( choroba zaostrza się po około 1 miesiącu od stresu).

W chorobie Leśniowskiego-Crohna powstają przetoki do:

• pęcherza moczowego,

• pochwy,

• między esicą i kątnicą,

• na zewnątrz ciała przez skórę.

W obu chorobach mogą powstawać zwężenia jelita, w colitis ulcerosa mogą to być nowotwory.

Badanie USG w chorobach zapalnych jelita grubego może stwierdzić:

• ascites,

• zapalny guz,

• ropień: w mięśniu biodrowo-lędźwiowym, wątrobie, ropień śródbrzuszno-śródpętlowy,

• przetoki:

zewnętrzne,

wewnętrzne ( jelitowo- pęcherzowe, do przestrzenie zaotrzewnowej)

• lleus/subileus

• megacolon toxicum (toksyczne rozdęcie jelita spowodowane hipokalemią i toksemią)

• nefropatia obturacyjna ( naciek zapalny uciska na moczowody,

• perforacja do wolnej jamy otrzewnowej,

• kamica żółciowa,

• stłuszczenie wątroby.

Leczenie:

1. Zachowawcze.

2. Operacyjne.

Cele:

• zapewnić ustąpienie dolegliwości,

• utrzymać adekwatny stan odżywienia,

• zlikwidować stan zapalny jelita,

• zmniejszyć częstość występowania zaostrzeń.

Terapia:

• leczenie immunomodulujące tradycyjne ( kortykosterydy),

• aminosalicylany ( SULFASALAZYNA, 5- ASA),

• antybiotyki ( TOBRAMYCYNA, CIPROFLOKSACYNA)

• leczenie immunomodulujące w przyszłości ( Il-10)

-1-

• inhibitory mediatorów procesów zapalnych ( ZILEUTON - ale obecnie nie),

• OMEPRAZOL ( w chorobie Leśniowskiego- Crohna dotyczącej górnego odcinka przewodu pokarmowego),

• krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe ( kwas propionowy, masłowy w colitis ulcerosa)

• hiperbaryczna terapia tlenowa,

• przeciwciała przeciwko TNF (INFLUKSIMAB) - w chorobie Leśniowskiego-Crohna o łagodnym i średniociężkim przebiegu

• CYKLOSPORYNA A - w ciężkiej postaci colitis ulcerosa.

• inne leki:

IMURAN

MESALAZYNA

PREDNIZOLON

Część pacjentów jest sterydozależna ( po odstawieniu sterydu choroba nawraca), a część sterydooporna ( nie ma efektu po zastosowaniu sterydów), wtedy stosuje się :

AZATIOPRYNĘ

6-MERKAPTOPURYNĘ

Efekt ich działania jest widoczny późno, bo dopiero po około 2-3 miesiącach.

Pacjenci z colitis ulcerosa sterydooporni:

• AZATIOPRYNA (iv),

• CYKLOSPORYNA A

• wlewki z nikotyny.

Działania uboczne CYKLOSOPRYNY A:

• niewydolność nerek,

• hepatotoksyczność,

• nadciśnienie tętnicze,

• nudności i wymioty,

• bóle głowy,

• infekcje,

• anafilaksja,

• parestezje,

• napady padaczkowe,

• termor,

• hipertrichosis

Działania uboczne 5- ASA:

• uszkodzenie nerek,

• OZT,

• anemia aplastyczna,

• powikłania płucne,

• pericarditis i miocarditis

OLSALAZYNA ( DIPENTUM- dwie cząsteczki 5- ASA połączone wiązaniem diazowym) :

• biegunka zależna jest od dawki i wynika z zaburzeń wchłaniania wody w jelicie czczym.

• by lek ten działał, potrzebne są bakterie w jelicie czczym rozkładające wiązanie diazowe pomiędzy dwoma cząsteczkami 5- ASA, i uwolnienie go.

BUDESONID( kortykosteryd):

• mniejsze objawy uboczne niż po PREDNIZOLONIE,

• znikomy wpływ na oś przysadka- nadnercze,

-2-

• minimalny czas trwania skutecznej terapii - 8 tygodni

FARMAKOTERAPIA W CIĄŻY:

Wskazane:

• PREDNISOLON

• PREDNISON

Są to kortykosterydy metabolizowane przez łożysko

• SULFASALAZYNA

• 5- ASA

Przeciwwskazane:

• DEXAMETAZON

• BETAMETAZON

Nie są metabolizowane przez łożysko.

Postępowanie w ciężkich postaciach colitis ulcerosa:

W przypadku megacolon toxicum - występuje w 5% przypadków, jeśli po KS iv nie ma poprawy w ciągu 24h, to OPERACJA

W przypadku perforacji - wyrównanie wodno-elektrolitowe, antybiotyki i OPERACJA

W razie krwotoku - masywnego krwawienia trwającego powyżej 24- 48 godzin, mimo intensywnej transfuzji- OPERACJA.

W ciężkiej postaci colitis ulcerosa zachodzi potrzeba kolektomii:

• niski poziom albumin przy przyjęciu i opadający podczas leczenia,

• obecność 3 lub więcej „poziomów płynów” 73% niepowodzeń leczenia, brak 3 lub więcej poziomów płynów 43% niepowodzeń leczenia,

• wysoki i wzrastający CRP,

• pierwszy atak i znaczna rozległość zmian,

• wzrastające pH, - zagrożenie megacolon toxicum,

• liczba wypróżnień powyżej 8 w 3 dniu leczenia lub CRP powyżej 45 przy 3-8 stolcach na dobę ( w 40% potrzeba wykonania kolektomii),

• głębokie owrzodzenia ( perforacja, megacolon toxicum)

Ciężka postać colitis ulcerosa postępowanie:

1. Natychmiast hospitalizacja ( 5-10% - konieczne leczenie operacyjne)

2. KS (iv) - 100 mg HYDROKORTYZONU 4x dziennie, 16 mg PREDNIZOLONU 4x dziennie + KS rektalnie.

3. Dieta „0”, niewielka ilość wody per os

4. Wyrównanie gospodarki wodno-elektrolitowej.

5. Parenteralne żywienie przy wyniszczeniu.

6. Transfuzja krwi w razie potrzeby.

-3-

---