CO POWINIENEM WIEDZIEĆ O SWOJEJ CHOROBIE?
Konsultacja merytoryczna: Prof. dr hab. Witold Bartnik
Wrzody trawienne żołądka i dwunastnicy są częstą chorobą, która, zwłaszcza w przypadku nieleczenia, może prowadzić do poważnych następstw z zagrożeniem życia włącznie. Do niedawna nie było skutecznych sposobów leczenia choroby wrzodowej, a dostępne metody działały jedynie objawowo, zmniejszając nasilenie objawów i przyspieszając gojenie wrzodu.
Gdy brakowało nam wiedzy na temat prawdziwej przyczyny wrzodów trawiennych, powszechnie sądziło się, że przyczyną choroby mogą być stres i pikantne potrawy. Nic bardziej błędnego. Badania ostatnich lat wykazały, że sprawcą większości wrzodów są bakterie Helicobacter pylori! Nareszcie poznaliśmy prawdziwego winowajcę, sprawcę cierpień wielu milionów ludzi na całym świecie.
Po wykryciu przyczyny przyszła kolej na zmianę leczenia. Udało się opracować metody lecznicze, które skutecznie eliminują Helicobacter pylori. Prawidłowo przeprowadzona kuracja dwoma antybiotykami i lekiem zmniejszającym wydzielanie kwasu solnego zapewnia wyleczenie ponad 90% chorych. Po kuracji pacjent ma dużą szansę, że choroba nie pojawi się u niego już nigdy.
Rozpowszechnianie aktualnej wiedzy na temat wrzodów trawiennych wydaje się wręcz koniecznością. Badania przeprowadzone w USA wykazały, że 90% osób z objawami ze strony przewodu pokarmowego wierzy, że przyczyną wrzodu trawiennego jest stres, a 60% posądza o to nieprawidłową dietę... Ponad 90% osób w ogóle nie wie o istnieniu bakterii Helicobacter pylori.
Informacje zawarte w tej broszurze pozwolą lepiej poznać i zrozumieć swoja chorobę.
Lek. med. Maciej Starachowski
ABC choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy
Czym jest wrzód trawienny?
Co to jest Helicobacter pylori?
W jaki sposób Helicobacter pylori powoduje wrzody żołądka i dwunastnicy?
Jakie są objawy choroby wrzodowej?
W jaki sposób rozpoznaje się chorobę wrzodowa?
Jak leczy się chorobę wrzodowa?
Leki używane w chorobie wrzodowej.
Co powinienem zapamiętać?
Czym jest wrzód trawienny?
Wrzód trawienny jest ubytkiem (albo mówiąc prościej - ranką) w ścianie żołądka lub dwunastnicy.
Każda osoba dotknięta ta choroba może zadawać sobie pytanie:
czy moja choroba jest częsta?
Analizy statystyczne dowodzą, że u jednej na 10 osób choroba wrzodowa rozwinie się w którymś momencie życia.
Badania ostatnich lat zrewolucjonizowały nasze podejście do wrzodów trawiennych żołądka i dwunastnicy. Wykazano, że choroba jest powodowana głównie infekcja bakteryjna, a bakteria nazywa się Helicobacter pylori!
Należy jednak pamiętać, że w rzadszych przypadkach wrzód trawienny może być skutkiem przyjmowania niesterydowych leków przeciwzapalnych (aspiryna, ibuprofen i wiele innych). Bardzo rzadko nowotwory żołądka mogą również przebiegać pod postacią wrzodu trawiennego.
Dla wielu osób dobra wiadomością jest to, że stres i pikantne jedzenie nie powodują wrzodu trawiennego.
Co to jest Helicobacter pylori?
Helicobacter pylori jest gatunkiem bakterii. Stosunkowo niedawno odkryto, że bakterie te są przyczyną większości wrzodów trawiennych. Ocenia się, że blisko 80% wrzodów żołądka i 90% wrzodów dwunastnicy jest wywołanych infekcją Helicobacter pylori.
Samo zakażenie Helicobacter pylori jest bardzo częste. W Polsce około 70% naszych rodaków jest zakażonych tą bakterią. Nie oznacza to jednak, że wszyscy automatycznie chorują lub zachorują na wrzód trawienny. Powody, dla których nie wszyscy zakażeni chorują, nie są znane. Najprawdopodobniej zależy to od właściwości samego zakażonego, odmiany bakterii i innych czynników, które nie zostały jeszcze zidentyfikowane.
Naukowcy nie są jeszcze pewni, w jaki sposób dochodzi do infekcji, ale najprawdopodobniej bakteria przenosi się bezpośrednio z człowieka na człowieka oraz z zanieczyszczoną żywnością i wodą. Dla pewności więc warto myć ręce przed każdym posiłkiem.
Helicobacter pylori odkryto również w ślinie zakażonych osób, a zatem nie można wykluczyć, że do infekcji dochodzi przy pocałunku.
W jaki sposób Helicobacter pylori powoduje wrzody żołądka i dwunastnicy?
Helicobacter pylori osłabia błonę śluzowa wyścielającą żołądek i dwunastnicę.
Zarówno kwas solny, zawarty w soku żołądkowym, jak i sama bakteria działają uszkadzająco na tę błonę, powodując wrzód trawienny i dolegliwości z nim związane.
Helicobacter pylori, jako jedna z nielicznych bakterii, jest zdolna przeżyć w kwaśnej treści żołądkowej dzięki produkcji enzymu, który neutralizuje kwas solny. Dzięki temu enzymowi bakteria wytwarza wokół siebie bezpieczny obszar wolny od kwasu solnego. Bakteria ma spiralny kształt, co pozwala jej poruszać się na powierzchni błony śluzowej i przenikać głębiej.
Jakie są objawy choroby wrzodowej?
Najczęstszym objawem choroby wrzodowej jest ból.
Ból wywołany wrzodem trawiennym jest najczęściej:
Występuje 2-3 godziny po posiłku
Występuje w środku nocy (kiedy żołądek jest pusty - przyjęcie posiłku zmniejsza jego natężenie)
Jest przewlekły; może utrzymywać się przez kilka dni lub tygodni
U niektórych osób powyższe dolegliwości są słabo nasilone lub nie występują wcale.
Jeśli masz lub będziesz miał którykolwiek z podanych poniżej objawów, skontaktuj się natychmiast z lekarzem!
Nagły, ostry (przeszywający) i utrzymujący się ból brzucha
Krwiste lub smoliste (czarne) stolce
Wymioty krwią lub treścią przypominającą fusy od kawy
Powyższe objawy mogą być oznaka groźnych powikłań:
Perforacji przewodu pokarmowego - wrzód przedziurawia żołądek lub dwunastnicę.
Krwawienia - kwas solny i pepsyna uszkadzają naczynie krwionośne.
Zwężenia odźwiernika - wrzód i zmiany zapalne blokują drogę pokarmowi, który nie może opuścić żołądka.
W jaki sposób rozpoznaje się chorobę wrzodową?
Lekarz, chcąc sprawdzić, czy objawy są wywołane przez wrzód trawienny, może zlecić badanie radiologiczne przewodu pokarmowego lub endoskopię.
Endoskopię wykonuje się za pomocą fiberoskopu - cienkiego, giętkiego aparatu zakończonego miniaturową kamerą i źródłem światła. Lekarz ostrożnie wprowadza fiberoskop przez jamę ustna pacjenta, gardło i przełyk do żołądka i dwunastnicy. Pozwala to obejrzeć badane narządy, zrobić zdjęcia i, jeżeli zachodzi taka potrzeba, pobrać wycinki błony śluzowej do badania mikroskopowego.
Jeśli został potwierdzony wrzód trawienny, lekarz może wykonać test na obecność bakterii Helicobacter pylori. Wynik tego testu jest ważny, ponieważ leczenie wrzodu spowodowanego infekcja Helicobacter pylori i niesterydowymi lekami przeciwzapalnymi różni się.
Helicobacter pylori można wykryć, wykonując badanie krwi, test oddechowy lub test tkankowy. Badania krwi wykrywają przeciwciała przeciwko Helicobacter pylori. Krew jest pobierana z nakłucia palca. Testy oddechowe są przeprowadzane najczęściej po leczeniu w celu kontroli, czy zastosowane leczenie było skuteczne. Testy tkankowe wykonuje się, badając wycinki błony śluzowej pobrane podczas endoskopii.
Test oddechowy polega na tym, że pacjent wypija roztwór mocznika, który zawiera specjalnie oznakowane atomy węgla. Jeśli Helicobacter pylori jest obecna w przewodzie pokarmowym badanego, rozkłada mocznik z uwolnieniem znakowanego węgla. Krew przenosi następnie węgiel (w postaci CO2) do płuc, który pacjent wydycha na zewnątrz, a odpowiednia aparatura pomiarowa wykrywa jego obecność.
Jak leczy się chorobę wrzodową?
Podstawą leczenia wrzodów trawiennych, które powstały w wyniku infekcji bakteria Helicobacter pylori, są leki, które zabijają bakterie i zmniejszają wydzielanie soku żołądkowego.
W chwili obecnej leczeniem o najwyższej skuteczności jest tygodniowa terapia trzema lekami (tzw. terapia potrójna). Polega ona na przyjmowaniu dwóch antybiotyków i jednego leku zmniejszającego wydzielanie kwasu solnego.
Celem tego leczenia jest wytępienie bakterii, gdyż bez wyeliminowania jej z ustroju chorego nie można mówić o wyleczeniu z choroby wrzodowej.
Leki przyjmuje się w postaci tabletek najczęściej 2 razy dziennie.
W celu zniszczenia bakterii używa się antybiotyków, których skuteczność w kwaśnym Środowisku jest zbyt mała. Dlatego do antybiotyków dołącza się leki hamujące wydzielanie kwasu żołądkowego.
Leki używane w chorobie wrzodowej:
Antybiotyki: amoksycylina, klarytromycyna, metronidazol, tetracyklina
Inhibitory pompy protonowej: np. pantoprazol (Controloc 40 mg)
H2-blokery: cymetydyna, ranitydyna, famotydyna
Antybiotyki są lekami, których działanie polega na niszczeniu bakterii. Poszczególne antybiotyki różnią się między sobą mechanizmem działania na Helicobacter pylori. W chwili obecnej dysponujemy wieloma rodzajami antybiotyków; właściwego wyboru dokonuje lekarz.
Antybiotyki należy przyjmować zgodnie z zaleceniami lekarza.
Inhibitory pompy protonowej
Wynalezienie inhibitorów pompy protonowej było przełomem w leczeniu choroby wrzodowej. Leki te skutecznie hamują wydzielanie kwasu solnego, który bierze udział w powstaniu wrzodu trawiennego.
Leki tej grupy hamują wydzielanie kwasu solnego poprzez blokowanie tzw. pompy protonowej, która wydziela kwas solny do żołądka. Obecnie są to najskuteczniejsze leki hamujące wydzielanie kwasu solnego.
Jest to starsza generacja leków zmniejszających wydzielanie kwasu solnego. W związku z pojawieniem się skuteczniejszych, a przy tym bezpiecznych inhibitorów pompy protonowej, leki te są coraz rzadziej używane w terapii choroby wrzodowej.
Są to związki, które mają właściwości ochraniające błonę śluzową przed działaniem kwasu solnego. Wykazują również działanie bakteriobójcze względem Helicobacter pylori. Leki z tej grupy są jednak rzadko stosowane z powodu częstych działań niepożądanych.
Uwaga.
Przestrzeganie zaleconej przez lekarza kuracji nie jest łatwe. Należy pamiętać, że tylko przyjmowanie leków według zaleceń daje gwarancje sukcesu i pełnego powrotu do zdrowia. Prawidłowo przeprowadzone leczenie daje ponad 90% wyleczeń. Każda następna kuracja jest mniej skuteczna. Warto więc przestrzegać zaleceń już przy pierwszym leczeniu.
W czasie potrójnej terapii mogą się pojawić łagodne objawy niepożądane, takie jak: nudności, wymioty, biegunka, metaliczny smak w ustach czy grzybica pochwy u kobiet.
Większość objawów ubocznych ustępuje po przerwaniu leczenia.
...x dziennie po ... tabl.
...x dziennie po ... tabl.
miejsce na pieczątkę lekarza
Co powinienem zapamiętać?
Wrzód trawienny jest ubytkiem błony wyścielającej żołądek i dwunastnicę.
Większość wrzodów trawiennych jest spowodowana przez infekcję Helicobacter pylori, a nie przez stres i pikantne pożywienie.
Helicobacter pylori może przenosić się bezpośrednio z osoby na osobę oraz przez zanieczyszczona wodę lub żywność.
Należy zawsze myć ręce przed jedzeniem.
Terapia potrójna (dwa antybiotyki + lek antysekrecyjny, np. pantoprazol) jest skutecznym sposobem leczenia wrzodów trawiennych wywołanych infekcją Helicobacter pylori.
Prawidłowo przeprowadzona kuracja daje ponad 90% wyleczeń.
Dawkowanie leków zleconych przez lekarza powinno być ściśle przestrzegane, ponieważ każda następna kuracja może być mniej skuteczna
|
