Swoboda

przedsiębiorczości i

świadczenia usług w TWE

Dr Joanna Kruczalak -

Jankowska

Swobody w TWE

• Swoboda przepływu towarów
• Swobodny przepływ osób, usług i

kapitału

Swoboda

przedsiębiorczości art.43-

48TWE

• Samodzielność działalności

gospodarczej

• Transgraniczny charakter
• Stałość

Sprawa C- 213/89 Factorame- samodzielne i rzeczywiste wykonywanie
działalności gospodarczej przy pomocy trwałego urządzenia w innym państwie
członkowskim na czas nieokreślony

Sprawa C- 213/89 Factorame- samodzielne i rzeczywiste wykonywanie
działalności gospodarczej przy pomocy trwałego urządzenia w innym państwie
członkowskim na czas nieokreślony

Stałość –stan faktyczny

• VI Sprawa C-55/94 R. Gebhard v. Consiglio dell’ Ordine

degli Avvocati e Procuratiri di Milano. Zb. Orz. 1995, s.

I-4165.

• Stan faktyczny

• . Gebhard po ukończeniu studiów w Niemczech pracował jako

adwokat w Sztutgarcie. Jednocześnie współpracował z

kancelarią w Mediolanie. Po ustaniu tej współpracy otworzył

własne biuro w Mediolanie, gdzie spędzał 80% swego czasu

zawodowego, zajmując się sprawami dotyczącymi przede

wszystkim prawa obcego. Rada adwokacka w Mediolanie

zarzuciła mu bezprawne używanie tytułu avvocato i zawiesiła

prawo wykonywania działalności na okres 6 miesięcy,

powołując się w postępowaniu dyscyplinarnym na fakt

naruszenia włoskiej ustawy o prokuraturze w związku z

wykonywaniem stale zawodu adwokata wbrew przepisom tej

ustawy. Gebhard odwołał się do sądu zawodowego, który

przedstawił ETS pytania prejudycjalne dotyczące zgodności

włoskiej ustawy z przepisami TWE o swobodach

przedsiębiorczości i świadczenia usług.

Stałość - teza

• Sprawa Gebhard (C-55/94)

Obywatel państwa
członkowskiego, który w sposób
stały i ciągły prowadzi w
innym państwie członkowskim
działalność zawodową podlega
postanowieniom TWE o
swobodzie przedsiębiorczości

Obywatel państwa
członkowskiego, który w sposób
stały i ciągły prowadzi w
innym państwie członkowskim
działalność zawodową podlega
postanowieniom TWE o
swobodzie przedsiębiorczości

Transgraniczny charakter

Art.43 TWE obejmuje zasadniczo
działalność gospodarczą na terytorium
innego Państwa Członkowskiego. Stan
faktyczny o charakterze „wyłącznie
wewnętrznym”w danym państwie
członkowskim nie będzie nim objęty.

W świetle orzecznictwa ETS
(sprawa 115/78 Knoors) istnieje
możliwość odwołania się obywatela
do art. 43 TWE wobec własnego
państwa , jeśli w danej sprawie
występuje „element wspólnotowy”

W świetle orzecznictwa ETS
(sprawa 115/78 Knoors) istnieje
możliwość odwołania się obywatela
do art. 43 TWE wobec własnego
państwa , jeśli w danej sprawie
występuje „element wspólnotowy”

Samodzielność

• Pierwotne

prowadzenie
działalności

• Wtórne

prowadzenie
działalności

Samozatrudnie
nie

Założenie
nowego
przedsiębiorstw
a

(spółki córki)

Samozatrudnie
nie

Założenie
nowego
przedsiębiorstw
a

(spółki córki)

Tworzenie
agencji,
oddziałów lub
fillii

Tworzenie
agencji,
oddziałów lub
fillii

Sprawa 81/87 Daily Mail –

stan faktyczny

Według prawa brytyjskiego osoba prawna (korporacja)

posiada miejsce rejestracji i siedziby, które zazwyczaj

pokrywają się. Dla celów podatkowych istotna jest

siedziba. Podatek od korporacji składa się z kilku

części, przy czym przedsiębiorstwa mające siedzibę za

granicą płacą tylko część podatku (podatek

dochodowy). Brytyjska korporacja Daily Mail była

zarejestrowana i miała siedzibę w Londynie. Po kilku

latach obserwacji płaconych podatków postanowiła

przenieść siedzibę do Holandii. Według prawa

angielskiego było to możliwe bez likwidacji firmy za

zgodą ministra finansów. Początkowo firma podjęła

negocjacje z ministrem, ale po jakimś czasie wniosła

sprawę do sądu twierdząc, że przysługuje jej prawo

przeniesienia siedziby do Holandii, również bez zgody

władz na podstawie art. 52 TWE.

Traktat stoi na stanowisku, że różnice ustawodawstw

dotyczące powiązań między firmami założonymi na
podstawie danego systemu prawa oraz w razie potrzeby
sposobu przeniesienia siedziby statutowej lub
rzeczywistej tej firmy do innego państwa członkowskiego
nie są regulowane przepisami o swobodzie
przedsiębiorczości, lecz powinny zostać uregulowane
przez akty ustawowe lub konwencje, które dotąd nie
zostały wydane. W tych warunkach art. 52 i 58 TWE
powinny być interpretowane w taki sposób, że nie dają
one na gruncie obowiązującego prawa wspólnotowego
firmie założonej zgodnie z prawem jednego państwa
członkowskiego żadnego prawa do przeniesienia siedziby
władz do innego państwa członkowskiego.

Daily Mail- teza

Sprawa C-212/97 Centros –

stan faktyczny

Państwo Bryde, obywatele duńscy zamieszkujący w Danii, założyli
w Wielkiej Brytanii spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością pod
nazwą Centros i zarejestrowali ją w Londynie. Ta forma spółki
(private limited company) według prawa angielskiego wymaga
minimalnego kapitału zakładowego (inaczej niż według prawa
duńskiego). Po kilku miesiącach pani Bryde, będąca dyrektorem
firmy, zwróciła się do odpowiedniego organu duńskiego z
wnioskiem o zarejestrowanie filii spółki w Anglii. Organ odmówił
rejestracji twierdząc, że w istocie chodziło o zarejestrowanie
głównej siedziby firmy, a nie filii, i że celem działania założycieli
firmy było ominięcie przepisów prawa duńskiego.

Centros- tezy

Jest naruszeniem art. 52 i 58 TWE takie działanie państwa

członkowskiego, które polega na odmowie zarejestrowania filii

spółki założonej zgodnie z przepisami innego państwa

członkowskiego i mającej w tym państwie zarejestrowaną siedzibę,

nawet jeżeli nie prowadzi w nim żadnej działalności, jeżeli

zadaniem filii ma być umożliwienie danej spółce prowadzenia

działalności w państwie, w którym filia ma być założona, a w

którym nie spełnia warunków wymaganych dla utworzenia spółki,

które są w tym państwie bardziej restryktywne w odniesieniu do

wymogu minimalnego kapitału akcyjnego. Wykładnia ta jednakże

nie zabrania władzom zainteresowanego państwa członkowskiego

przyjęcia właściwych środków w celu ochrony przed oszustwem

lub jego penalizacji, czy to w odniesieniu do samej spółki we

współpracy z państwem członkowskim, w którym została

utworzona, czy to w stosunku do wspólników, jeżeli zostanie

ustalone, że w rzeczywistości próbują oni poprzez utworzenie

spółki uniknąć wywiązania się ze zobowiązań wobec prywatnych

lub publicznych wierzycieli działających na terytorium

zainteresowanego państwa członkowskiego.

Sprawa C - 208/00

Überseering- stan faktyczny

.

W sprawie tej założona w Holandii spółka Überseering BV dochodziła
przed sadem niemieckim odszkodowania od innej spółki. W związku z
faktem, ze udziały w spółce Überseering BV zostały w trakcie trwania
procesu wykupione przez dwóch obywateli niemieckich, sąd niemiecki
potraktował to jako przeniesienie faktycznej siedziby spółki
Überseering BV z Holandii do Niemiec. W związku z tym oddalił
powództwo, wskazując na brak zdolności prawnej i zdolności sądowej
spółki Überseering BV. Zdaniem sądu odmowa uznania spółki
zagranicznej, która przeniosła swoja siedzibę do Niemiec , jest
konsekwencja uwzględnienia obowiązującej w prawie niemieckim
teorii siedziby. Konsekwencje uwzględnienia reguł teorii siedziby w
odniesieniu do tej sprawy można ująć w następujący sposób: jeżeli
spółka przeniesie swoją siedzibę z państwa “teorii inkorporacji” do
państwa “teorii siedziby”, to nie straci swej osobowości prawnej w
państwie, które opuściła, natomiast zdolność prawną w państwie, do
którego siedzibę przeniosła uzyska dopiero wówczas, jeżeli zostaną
spełnione wymagane prawem tego państwa przesłanki założenia
spółki (forma umowy, wpis do rejestru).

Sprawa C - 208/00
Überseering - teza

Na gruncie tego stanu faktycznego ETS uznał, że po
pierwsze: spółka założona zgodnie z prawem
jednego państwa członkowskiego powinna być
uznana w innym państwie członkowskim, do którego
przeniosła swa siedzibę rzeczywistą (główny
ośrodek decyzyjny), a po drugie , że państwo
członkowskie , do którego spółka przeniosła swoją
siedzibę (faktyczną) powinno uznać jej zdolność
prawną i sądową, którą posiada zgodnie z prawem
państwa , w którym została założona.
Nieuznanie spółki zagranicznej – będące
konsekwencją stosowania “reguł siedziby”- stanowi
nieusprawiedliwione ograniczenie jednej z
podstawowych swobód zagwarantowanych TWE, a
mianowicie swobody zakładania przedsiębiorstw.

Sprawa C-167/01 Inspire

Art.- stan faktyczny

Izba Handlowa zwróciła się do Kantongerecht Amsterdam z wnioskiem o

uzupełnienie wpisu oddziału angielskiej spółki Inspire Art Ltd do rejestru

handlowego o informację, że jest to spółka "formalnie zagraniczna" w

rozumieniu art. 1 WFBV. Wiązałaby się z tym konieczność spełnienia

przez Inspire Art Ltd szeregu wymogów nałożonych na spółki formalnie

zagraniczne przez dalsze przepisy WFBV. Sąd holenderski nie miał

wątpliwości, że Inspire Art., założona zgodnie z prawem angielskim w

lipcu 2000 r. jako private company limited by shares z siedzibą statutową

w Folkestone, prowadzi działalność gospodarczą wyłącznie na terenie

Niderlandów. Jedyny członek jej zarządu, który był uprawniony do

jednoosobowej reprezentacji spółki, mieszkał w Hadze, zaś

zarejestrowany w Amsterdamie oddział tej spółki działał prężnie.

Pozostawało natomiast wątpliwe, czy z racji tego, że jest to spółka

formalnie zagraniczna, można na nią nakładać szczególne obowiązki,

takie jak na przykład zaznaczanie przez spółkę we wszystkich pismach,

że jest właśnie spółką formalnie zagraniczną, konieczność uzupełnienia

kapitału zakładowego do wysokości wymaganej przez prawo

holenderskie, oraz czy sankcją za niewypełnienie obowiązków może być

w przypadku zobowiązań niezrealizowanych przez spółkę osobista

odpowiedzialność członków zarządu.

Sprawa C-167/01 Inspire

Art.- teza

• 1. Sprzeczna z art.. 2 Dyrektywy Jedenastej jest

taka regulacja krajowa , jak wymóg ogłaszania

przez oddział utworzonej zgodnie z prawem innego

państwa członkowskiego danych niewymienionych

w tej dyrektywie,

• 2. Sprzeczna z art.. 43 i 48 TWE jest taka regulacja

krajowa, która uzależnia możliwość założenia

oddziału w tym państwie przez spółkę założona

zgodnie z prawem innego państwa członkowskiego

od spelnienia określonych wymogów

przewidzianych w prawie krajowym dla zakładania

spółek odnoszących się do minimalnego kapitału

odpowiedzialności członków zarządu.

Swoboda świadczenia

usług art.49-55 TWE

• Odpłatność
• Element transgraniczny
• Czasowy charakter świadczenia

usług

Swoboda świadczenia

usług art.49-55 TWE

Dyrektywa 2006/123/WE

Parlamentu Europejskiego i Rady
dotycząca usług na rynku
wewnętrznym

Odpłatność

• Sprawa 16/93 Tolsma
• Sprawa C-159/90 Grogan
• Sprawa C- 109/92 Wirth

Transgraniczny charakter

• Czynna swoboda świadczenia usług
• Bierna swoboda świadczenia usług
• Granicę przekracza sama usługa
• Usługodawca będący obywatelem

jednego państwa członkowskiego i
usługobiorca, będący obywatelem
drugiego państwa członkowskiego
znajdują się w państwie trzecim, w
którym świadczona jest usługa

Swoboda

przedsiębiorczości i

świadczenia usług

• Zakaz dyskryminacji
• Zakaz ograniczeń
• Dozwolone wyjątki art.45 ust.1,

46 ust.1,55 TWE

Zakaz dyskryminacji

Nakaz traktowania narodowego rozumiany jako
- zakaz dyskryminacji bezpośredniej

zawieranie umów o dzieło, zlecenia, dzierżawy
uczestnictwo w przetargach publicznych
uzyskiwanie koncesji, zezwoleń
nabywanie praw, majątku i nieruchomości

- zakaz dyskryminacji pośredniej

dostęp do kredytów
sposób pisania nazwiska
uznanie prawa jazdy

Art. 43 TWE zabrania
wszelkiej dyskryminacji
obywateli innych Państw
członkowskich, mogących
wynikać z przepisów
prawnych, regulacji albo
praktyki. (sprawy C-
101/94 i 197/84)

Art. 43 TWE zabrania
wszelkiej dyskryminacji
obywateli innych Państw
członkowskich, mogących
wynikać z przepisów
prawnych, regulacji albo
praktyki. (sprawy C-
101/94 i 197/84)

Dopuszczalne

ograniczenia

• wymóg równego traktowania

(stosowane w sposób niedyskryminujący)

• wymóg ochrony interesu

publicznego

(ich użycie podyktowane jest

względami interesu publicznego)

• wymóg adekwatności

(są właściwe ze

względu na cel, który mają osiągnąć)

• wymóg proporcjonalności

(nie wykraczają

poza to, co jest konieczne dla osiągnięcia celu)

Sprawa C-55/94
Gebhard

Sprawa C-55/94
Gebhard

Dozwolone wyjątki

• Wykonywanie

władzy publicznej
(art. 45 ust.1 TWE)

• Względy porządku

publicznego,bezpie
czeństwa
publicznego lub
zdrowia
publicznego (art.46
ust.1 TWE)

• Sprawa 2/74

Reyners

• Dyrektywa EWG

nr 64/221

Odgraniczenia swobody

przedsiębiorczości od

innych swobód

• Od swobody świadczenia usług
• Od swobody przepływu osób

(pracowników)

• Od swobody przepływu kapitału

Odgraniczenie swobody

przedsiębiorczości od swobody

świadczenia usług

VI Sprawa C-55/94 R. Gebhard v. Consiglio dell’ Ordine degli
Avvocati e Procuratiri di Milano. Zb. Orz. 1995, s. I-4165.
Stan faktyczny

. Gebhard po ukończeniu studiów w Niemczech pracował jako
adwokat w Sztutgarcie. Jednocześnie współpracował z
kancelarią w Mediolanie. Po ustaniu tej współpracy otworzył
własne biuro w Mediolanie, gdzie spędzał 80% swego czasu
zawodowego, zajmując się sprawami dotyczącymi przede
wszystkim prawa obcego. Rada adwokacka w Mediolanie
zarzuciła mu bezprawne używanie tytułu avvocato i zawiesiła
prawo wykonywania działalności na okres 6 miesięcy,
powołując się w postępowaniu dyscyplinarnym na fakt
naruszenia włoskiej ustawy o prokuraturze w związku z
wykonywaniem stale zawodu adwokata wbrew przepisom tej
ustawy. Gebhard odwołał się do sądu zawodowego, który
przedstawił ETS pytania prejudycjalne dotyczące zgodności
włoskiej ustawy z przepisami TWE o swobodach
przedsiębiorczości i świadczenia usług.

Odgraniczenie od

swobody przepływu osób

(pracowników)

• Sprawa Jany C- 268/99
• Sprawa Rush Portuguesa Lda C-

113/89

• Sprawa Vander Elst C- 43/93 i

sprawa Komisja v. Niemcy C-
244/04

Odgraniczenie od

swobody przepływu

towarów

• Sprawa Sacchi C-155/73-emisja

programów radiowych i telewizyjnych
podlega swobodzie świadczenia usług,
natomiast handel nagraniami, płytami,
kasetami- swobodzie świadczenia usług

• Sprawa Schindler C- 275/92- przesyłanie

materiałów reklamowych jest ściśle
związane z usługą polegającą na
przeprowadzeniu loterii i dlatego podlega
swobodzie świadczenia usług