Zagadnienia
Zagadnienia
Normalizacja w usługach;
Normalizacja w usługach;
Certyfikacja;
Certyfikacja;
Akredytacja;
Akredytacja;
Systemy zarządzania
Systemy zarządzania
jakością;
jakością;
Rodzina norm ISO serii
Rodzina norm ISO serii
9000.
9000.
NORMALIZACJA
NORMALIZACJA
Normalizacja
Normalizacja
to
to
opracowywanie
opracowywanie
i stosowanie norm.
i stosowanie norm.
Celem normalizacji
Celem normalizacji
jest
jest
ograniczenie
ograniczenie
różnorodności (ujednolicenie).
różnorodności (ujednolicenie).
Wynikiem normalizacji
Wynikiem normalizacji
są
są
normy.
normy.
Obiektem normalizacji
Obiektem normalizacji
może
może
być np.
być np.
Produkt - przedmiot (wyrób),
Produkt - przedmiot (wyrób),
usługa
usługa
(czynność), Proces, System,
(czynność), Proces, System,
Instytucja.
Instytucja.
NORMALIZACJA
NORMALIZACJA
W praktyce zarządzania
W praktyce zarządzania
przez
przez
N
N
ormę
ormę
rozumiemy dokument zawierający
rozumiemy dokument zawierający
ustalenia dotyczące postulowanej
ustalenia dotyczące postulowanej
jakości
jakości
obiektu normalizacji
obiektu normalizacji
(wyrobu, usługi).
(wyrobu, usługi).
Normy są co pewien czas
Normy są co pewien czas
aktualizowane i nowelizowane.
aktualizowane i nowelizowane.
NORMALIZACJA
NORMALIZACJA
Współcześnie najbardziej znaną organizacją
Współcześnie najbardziej znaną organizacją
normalizacyjną jest
normalizacyjną jest
Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna
Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna
(utworzona w 1946 r. w Londynie) pod pełną nazwą:
(utworzona w 1946 r. w Londynie) pod pełną nazwą:
International Organization for Standardization -
International Organization for Standardization -
I S O
I S O
(oficjalna nazwa, a nie skrót)
(oficjalna nazwa, a nie skrót)
.
.
ISO
ISO
to światowa organizacja
to światowa organizacja
pozarządowa.
pozarządowa.
Skrót:
Skrót:
isos (
isos (
grec.
grec.
) – równy,
) – równy,
jednakowy, jednorodny.
jednakowy, jednorodny.
NORMALIZACJA
NORMALIZACJA
ISO ustanawia normy we
ISO ustanawia normy we
wszystkich
wszystkich
dziedzinach naszego codziennego
dziedzinach naszego codziennego
życia.
życia.
Od chwili powstania do chwili obecnej
Od chwili powstania do chwili obecnej
(2012 r.)
(2012 r.)
ISO opublikowała ponad 20
ISO opublikowała ponad 20
000
000
norm.
norm.
NORMALIZACJA
NORMALIZACJA
American National Standards Institute
American National Standards Institute
(ANSI);
(ANSI);
ECMA International;
ECMA International;
Europejski Komitet Normalizacyjny
Europejski Komitet Normalizacyjny
(CEN);
(CEN);
Międzynarodowa Komisja Elektrotechniczna
Międzynarodowa Komisja Elektrotechniczna
(IEC);
(IEC);
Międzynarodowy Związek
Międzynarodowy Związek
Telekomunikacyjny
Telekomunikacyjny
(ITC);
(ITC);
POLSKI KOMITET NORMALIZACYJNY
POLSKI KOMITET NORMALIZACYJNY
(PKN).
(PKN).
NORMALIZACJA W
NORMALIZACJA W
USŁUGACH TURYSTYCZNYCH
USŁUGACH TURYSTYCZNYCH
W Polsce jednostką normalizacyjną,
W Polsce jednostką normalizacyjną,
członkiem
członkiem
ISO jest
ISO jest
Polski Komitet Normalizacyjny
Polski Komitet Normalizacyjny
(utw. w 1993 r.),
(utw. w 1993 r.),
wydający Polskie Normy (PN) –
wydający Polskie Normy (PN) –
jako jedyna członkowska organizacja krajowa.
jako jedyna członkowska organizacja krajowa.
(1972-1991 - Polski Komitet Normalizacji, Miar i
(1972-1991 - Polski Komitet Normalizacji, Miar i
Jakości).
Jakości).
Polski Komitet Normalizacyjny
Polski Komitet Normalizacyjny
Polski Komitet Normalizacyjny (
Polski Komitet Normalizacyjny (
PKN
PKN
)
)
jest krajową jednostką normalizacyjną
jest krajową jednostką normalizacyjną
i jednocześnie państwową budżetową
i jednocześnie państwową budżetową
jednostką organizacyjną
jednostką organizacyjną
(podlega Radzie
(podlega Radzie
Ministrów).
Ministrów).
Polski Komitet Normalizacyjny ma
Polski Komitet Normalizacyjny ma
wyłączne prawo używania skrótu „PKN”
wyłączne prawo używania skrótu „PKN”
i zastrzeżonego znaku graficznego.
i zastrzeżonego znaku graficznego.
Polska Norma wprowadzająca Normę
Polska Norma wprowadzająca Normę
Europejską ma oznaczenie PN-EN
Europejską ma oznaczenie PN-EN
Polski Komitet
Polski Komitet
Normalizacyjny
Normalizacyjny
Normy PN są powszechnie dostępne,
ale nie bezpłatne, zaś ich dystrybucję
kontroluje PKN.
Polski Komitet
Polski Komitet
Normalizacyjny
Normalizacyjny
Historia PKN sięga
Historia PKN sięga
1924 roku,
1924 roku,
pierwszą
pierwszą
normę wydano w roku 1925. W latach
normę wydano w roku 1925. W latach
1972-1991 wraz z Głównym Urzędem
1972-1991 wraz z Głównym Urzędem
Miar tworzył
Miar tworzył
Polski Komitet Normalizacji
Polski Komitet Normalizacji
Miar i Jakości (PKNMiJ).
Miar i Jakości (PKNMiJ).
Podstawę działania PKN w obecnym
Podstawę działania PKN w obecnym
zakresie regulują
zakresie regulują
przepisy ustawy
przepisy ustawy
z 12 września 2002 r. o normalizacji.
z 12 września 2002 r. o normalizacji.
Normalizacja
Normalizacja
„
„
Normy, normalizacja są dla gospodarki
Normy, normalizacja są dla gospodarki
jak powietrze i krew dla organizmu.
jak powietrze i krew dla organizmu.
Są czymś, co jest niezbędne i czymś,
Są czymś, co jest niezbędne i czymś,
o czym się nie pamięta lub nawet nie
o czym się nie pamięta lub nawet nie
wie, a zaczynamy o tym myśleć dopiero
wie, a zaczynamy o tym myśleć dopiero
wtedy, gdy coś zaczyna niedomagać, źle
wtedy, gdy coś zaczyna niedomagać, źle
działać ”.
działać ”.
K. Trzciński
K. Trzciński
NORMALIZACJA W
USŁUGACH
TURYSTYCZNYCH
NORMALIZACJA W USŁUGACH
NORMALIZACJA W USŁUGACH
TURYSTYCZNYCH
TURYSTYCZNYCH
Bezsprzeczną zaletą usług turystycznych
Bezsprzeczną zaletą usług turystycznych
jest, m.in. ich
jest, m.in. ich
różnorodność
różnorodność
(rozmaitość
(rozmaitość
i złożoność) – jako przejaw jakości
i złożoność) – jako przejaw jakości
poszukiwanej
poszukiwanej
przez klientów.
przez klientów.
Szczególną cechą usług jest również ich
Szczególną cechą usług jest również ich
niepowtarzalność
niepowtarzalność
,
,
wynikająca z faktu, że
wynikająca z faktu, że
usługę wykonuje człowiek.
usługę wykonuje człowiek.
W przypadku usług
W przypadku usług
zastosowanie
zastosowanie
normalizacji wydaje się
normalizacji wydaje się
absurdem ?
absurdem ?
„
„
Trudno oczekiwać, aby nawet najlepiej
Trudno oczekiwać, aby nawet najlepiej
zorganizowany i profesjonalny pracownik
zorganizowany i profesjonalny pracownik
za każdym razem wykonał daną czynność
za każdym razem wykonał daną czynność
jednakowo.
jednakowo.
Nawet ISO nie byłaby w stanie
Nawet ISO nie byłaby w stanie
opracować
opracować
normy, która opisałaby wszystkie
normy, która opisałaby wszystkie
możliwe cechy każdej dowolnej usługi”.
możliwe cechy każdej dowolnej usługi”.
NORMALIZACJA W USŁUGACH
NORMALIZACJA W USŁUGACH
TURYSTYCZNYCH
TURYSTYCZNYCH
„
„
Można jednak opisać cechy,
Można jednak opisać cechy,
jakim
jakim
powinien odpowiadać system
powinien odpowiadać system
zarządzania,
zarządzania,
stosowany w danym
stosowany w danym
przedsiębiorstwie
przedsiębiorstwie
niezależnie od tego, czy
niezależnie od tego, czy
przedsiębiorstwo
przedsiębiorstwo
wytwarza towary czy usługi”.
wytwarza towary czy usługi”.
(M. Kachniewska, ISO 9001 w przedsiębiorstwie turystycznym, 2004).
(M. Kachniewska, ISO 9001 w przedsiębiorstwie turystycznym, 2004).
NORMALIZACJA W USŁUGACH
NORMALIZACJA W USŁUGACH
TURYSTYCZNYCH
TURYSTYCZNYCH
Komitet ISO nie opracował normy
Komitet ISO nie opracował normy
dotyczącej jakości usług
dotyczącej jakości usług
(opracował
(opracował
normę,
normę,
która precyzuje wymagania, jakie
która precyzuje wymagania, jakie
spełniać
spełniać
powinno zarządzanie firmą,
powinno zarządzanie firmą,
ukierunkowane
ukierunkowane
na spełnienie oczekiwań klienta i jego
na spełnienie oczekiwań klienta i jego
zadowolenie).
zadowolenie).
NORMALIZACJA W USŁUGACH
NORMALIZACJA W USŁUGACH
TURYSTYCZNYCH
TURYSTYCZNYCH
CERTYFIKACJA
CERTYFIKACJA
Certyfikacja
Certyfikacja
to procedura, przy pomocy
to procedura, przy pomocy
której strona trzecia daje pisemne
której strona trzecia daje pisemne
potwierdzenie,
potwierdzenie,
że wyrób, proces lub usługa spełniają
że wyrób, proces lub usługa spełniają
określone
określone
wymagania.
wymagania.
Certyfikat
Certyfikat
to dokument wydany przez
to dokument wydany przez
uprawnioną instytucję, potwierdzający
uprawnioną instytucję, potwierdzający
zgodność systemu jakości z wymaganiami
zgodność systemu jakości z wymaganiami
np. normy ISO 9001 : 2008.
np. normy ISO 9001 : 2008.
CERTYFIKACJA
CERTYFIKACJA
Nie ma certyfikatu jakości usług,
Nie ma certyfikatu jakości usług,
tylko
tylko
certyfikat zgodności systemu
certyfikat zgodności systemu
zarządzania jakością z wymaganiami
zarządzania jakością z wymaganiami
normy, np. ISO 9001:2008,
normy, np. ISO 9001:2008,
ISO 14001, ISO 22000:2005
ISO 14001, ISO 22000:2005
czy systemu HACCP.
czy systemu HACCP.
Nie istnieje też certyfikat
Nie istnieje też certyfikat
ISO.
ISO.
Każda norma wydawana
Każda norma wydawana
przez ISO musi być
przez ISO musi być
poddawana
poddawana
przeglądowi co 5 lat
przeglądowi co 5 lat
Normy ISO są dziś
najpopularniejszymi
ze wszystkich norm
międzynarodowych.
Ich celem jest ,,wyrobienie” u
klienta zaufania do producenta
CERTYFIKACJA
CERTYFIKACJA
Posiadanie certyfikatu ma
Posiadanie certyfikatu ma
większe
większe
znaczenie w kontaktach z
znaczenie w kontaktach z
odbiorcami
odbiorcami
instytucjonalnymi
instytucjonalnymi
(hotel – linie
(hotel – linie
lotnicze –
lotnicze –
biuro podróży).
biuro podróży).
CERTYFIKACJA
CERTYFIKACJA
Wdrażanie
Wdrażanie
niektórych systemów
niektórych systemów
zarządzania jakością jest
zarządzania jakością jest
obligatoryjne
obligatoryjne
(stosowane z mocy prawa),
(stosowane z mocy prawa),
np. system
np. system
HACCP,
HACCP,
inne
inne
fakultatywne (dobrowolne)
fakultatywne (dobrowolne)
np. ISO 9001, ISO 14001, ISO 18000.
np. ISO 9001, ISO 14001, ISO 18000.
CERTYFIKACJA
CERTYFIKACJA
Z kolei certyfikacja systemów
Z kolei certyfikacja systemów
zarządzania jakością jest dobrowolna.
zarządzania jakością jest dobrowolna.
Certyfikat zgodności np. z normą
Certyfikat zgodności np. z normą
ISO 9001, ISO 14001 stwierdza, że
ISO 9001, ISO 14001 stwierdza, że
firma spełnia kryteria określone
firma spełnia kryteria określone
w danej normie.
w danej normie.
Potwierdza skuteczność wdrożonego
Potwierdza skuteczność wdrożonego
systemu.
systemu.
CERTYFIKACJA
CERTYFIKACJA
Posiadanie certyfikatu potwierdzającego
Posiadanie certyfikatu potwierdzającego
wdrożenie jakiegokolwiek systemu jakości
wdrożenie jakiegokolwiek systemu jakości
nie bywa równoznaczne
nie bywa równoznaczne
z potwierdzeniem
z potwierdzeniem
istnienia skutecznego zarządzania jakością
istnienia skutecznego zarządzania jakością
w przedsiębiorstwie.
w przedsiębiorstwie.
Z kolei organizacje, które nie posiadają
Z kolei organizacje, które nie posiadają
żadnego certyfikatu jakościowego, często
żadnego certyfikatu jakościowego, często
mogą poszczycić się sprawnym zarządzaniem
mogą poszczycić się sprawnym zarządzaniem
w obszarze jakości
w obszarze jakości
(kwestia organizacji).
(kwestia organizacji).
AKREDYTACJA
AKREDYTACJA
F
F
ormalne potwierdzenie, w którym
ormalne potwierdzenie, w którym
oświadcza się, że
oświadcza się, że
organizacja lub osoba
organizacja lub osoba
są kompetentne do wykonywania
są kompetentne do wykonywania
określonych zadań
określonych zadań
(czy laboratorium do
(czy laboratorium do
wykonywania oznaczeń).
wykonywania oznaczeń).
W Polsce upoważnioną jednostką
W Polsce upoważnioną jednostką
akredytującą jest
akredytującą jest
Polskie Centrum
Polskie Centrum
Akredytacji.
Akredytacji.
AKREDYTACJA
AKREDYTACJA
AKREDYTACJA -
AKREDYTACJA -
nadawanie
nadawanie
uprawnień np. do certyfikacji (formalne
uprawnień np. do certyfikacji (formalne
uznanie kompetencji danej instytucji)
uznanie kompetencji danej instytucji)
np. Polskiemu Centrum Badań
np. Polskiemu Centrum Badań
i Certyfikacji - PCBC)
i Certyfikacji - PCBC)
przez
przez
Polską
Polską
Komisję Akredytacyjną
Komisję Akredytacyjną
(do 31.09.2011 r.
(do 31.09.2011 r.
Państwowa Komisja Akredytacyjna)
Państwowa Komisja Akredytacyjna)
(
(
według nowej normy PN- EN ISO/IEC 17021:2007).
według nowej normy PN- EN ISO/IEC 17021:2007).
AKREDYTACJA
AKREDYTACJA
to
to
kompetencje i
kompetencje i
wiarygodność
wiarygodność
Jakość a System Zarządzania
Jakość a System Zarządzania
Jakością
Jakością
„
„
Jakość należy rozumieć jako systemowy
Jakość należy rozumieć jako systemowy
proces,
proces,
który dotyczy całej działalności
który dotyczy całej działalności
przedsiębiorstwa
przedsiębiorstwa
oraz cel,
oraz cel,
dla którego tworzy
dla którego tworzy
się system zarządzania jakością,
się system zarządzania jakością,
obejmujący
obejmujący
całe przedsiębiorstwo,
całe przedsiębiorstwo,
rozumiany i realizowany
rozumiany i realizowany
przez wszystkich pracowników, w którym to
przez wszystkich pracowników, w którym to
systemie efektywność wykonania jest doceniana
systemie efektywność wykonania jest doceniana
i nagradzana” (def. wg Normy ISO).
i nagradzana” (def. wg Normy ISO).
SZJ NIE MOŻE BYĆ CELEM W SAMYM
SZJ NIE MOŻE BYĆ CELEM W SAMYM
W SOBIE !!
W SOBIE !!
SYSTEM ZARZĄDZANIA
SYSTEM ZARZĄDZANIA
ORGANIZACJĄ
ORGANIZACJĄ
„
„
System zarządzania organizacją
System zarządzania organizacją
to
to
uporządkowany zbiór instrumentów,
uporządkowany zbiór instrumentów,
reguł i procedur zarządzania oraz
reguł i procedur zarządzania oraz
aparat
aparat
zarządzający organizacją, który jest
zarządzający organizacją, który jest
powiązany z jej otoczeniem licznymi
powiązany z jej otoczeniem licznymi
wzajemnymi relacjami”.
wzajemnymi relacjami”.
W tej definicji mieszczą się dobrowolnie
W tej definicji mieszczą się dobrowolnie
wprowadzane systemy zarządzania jakością,
wprowadzane systemy zarządzania jakością,
zarządzania środowiskiem itp….
zarządzania środowiskiem itp….
Jakość a System Zarządzania
Jakość a System Zarządzania
Jakością
Jakością
„
„
Doświadczenie uczy nas dwóch
Doświadczenie uczy nas dwóch
rzeczy:
rzeczy:
po pierwsze,
po pierwsze,
że wiele należy
że wiele należy
zmienić,
zmienić,
po drugie,
po drugie,
że nie należy zmieniać
że nie należy zmieniać
zbyt wiele”.
zbyt wiele”.
(F.V.E. Delacroix)
(F.V.E. Delacroix)
Jakość a System Zarządzania
Jakość a System Zarządzania
Jakością
Jakością
„
„
Niektóre rzeczy trzeba zrobić
Niektóre rzeczy trzeba zrobić
lepiej,
lepiej,
niż były zrobione dotąd,
niż były zrobione dotąd,
inne po prostu trzeba zrobić;
inne po prostu trzeba zrobić;
Jeszcze inne można nie robić
Jeszcze inne można nie robić
wcale,
wcale,
wiedz, które są które”.
wiedz, które są które”.
(H.J.
(H.J.
Brown)
Brown)
Sukces zarządzania w turystyce
Sukces zarządzania w turystyce
we współczesnym kontekście rynkowym
we współczesnym kontekście rynkowym
i instytucjonalnym pojawia się, przede
i instytucjonalnym pojawia się, przede
wszystkim dzięki:
wszystkim dzięki:
innowacjom,
innowacjom,
odpowiedniemu wsparciu ze strony
odpowiedniemu wsparciu ze strony
systemu edukacyjnego,
systemu edukacyjnego,
przemyślanemu procesowi
przemyślanemu procesowi
zarządzania
zarządzania
marką organizacji, czy regionu.
marką organizacji, czy regionu.
„Trzeba
mieć odwagę,
by zmienić to, co zmienić
trzeba.
Trzeba
mieć tolerancję, żeby
zaakceptować to, czego zmienić
nie można.
Trzeba
mieć mądrość, by
odróżnić
jedno od drugiego”.
Św. Tomasz z Akwinu
Procesy decyzyjne, a system
Procesy decyzyjne, a system
jakości
jakości
Procesy decyzyjne składają się z
Procesy decyzyjne składają się z
kroków:
kroków:
rozpoznanie istoty sprawy;
rozpoznanie istoty sprawy;
zdefiniowanie własnej roli w tej sytuacji;
zdefiniowanie własnej roli w tej sytuacji;
zidentyfikowanie posiadanych
zidentyfikowanie posiadanych
możliwości;
możliwości;
określenie możliwych rozwiązań;
określenie możliwych rozwiązań;
dokonanie spośród nich wyboru;
dokonanie spośród nich wyboru;
wprowadzenie decyzji w życie oraz
wprowadzenie decyzji w życie oraz
obserwowanie, jakie są efekty, aby w
obserwowanie, jakie są efekty, aby w
razie
razie
konieczności wprowadzić korekty.
konieczności wprowadzić korekty.
SYSTEM ZARZĄDZANIA
SYSTEM ZARZĄDZANIA
JAKOŚCIĄ
JAKOŚCIĄ
„
„
System Zarządzania Jakością
System Zarządzania Jakością
to takie
to takie
czynności
czynności
kierownicze,
kierownicze,
które koncentrują
które koncentrują
się na
się na
ustalaniu celów
ustalaniu celów
i polityki jakości,
i polityki jakości,
środowiska pracy, kompetencji, zadań
środowiska pracy, kompetencji, zadań
i odpowiedzialności
i odpowiedzialności
oraz
oraz
urzeczywistnianiu
urzeczywistnianiu
ich poprzez takie środki, jak:
ich poprzez takie środki, jak:
planowanie,
planowanie,
testowanie,
testowanie,
zabezpieczanie,
zabezpieczanie,
dokumentację
dokumentację
i polepszanie działania”.
i polepszanie działania”.
SYSTEM ZARZĄDZANIA
SYSTEM ZARZĄDZANIA
JAKOŚCIĄ
JAKOŚCIĄ
System Zarządzania Jakością -
System Zarządzania Jakością -
SZJ.
SZJ.
potrzebny jest dla opisu działań
potrzebny jest dla opisu działań
i niezawodnego funkcjonowania
i niezawodnego funkcjonowania
organizacji.
organizacji.
Jest to
Jest to
system zapewniający
system zapewniający
realizację ustalonych kryteriów
realizację ustalonych kryteriów
jakości
jakości
SYSTEM ZARZĄDZANIA
SYSTEM ZARZĄDZANIA
JAKOŚCIĄ
JAKOŚCIĄ
Zapewnienie jakości w usługach jest
Zapewnienie jakości w usługach jest
możliwe tylko przy założeniu, że
możliwe tylko przy założeniu, że
obserwujemy
obserwujemy
w sposób ciągły proces kreowania usługi,
w sposób ciągły proces kreowania usługi,
postrzegając wszystkie jego elementy
postrzegając wszystkie jego elementy
składowe,
składowe,
jako przedmiot i cel działań projakościowych.
jako przedmiot i cel działań projakościowych.
SYSTEM ZARZĄDZANIA
SYSTEM ZARZĄDZANIA
JAKOŚCIĄ
JAKOŚCIĄ
Zawodność musi zostać wyeliminowana
Zawodność musi zostać wyeliminowana
na każdym etapie świadczenia usługi,
na każdym etapie świadczenia usługi,
gdyż
gdyż
jakość produktu usługowego wypracowuje
jakość produktu usługowego wypracowuje
się
się
poprzez wszystkie fazy.
poprzez wszystkie fazy.
Tego rodzaju rozumowanie zakłada
Tego rodzaju rozumowanie zakłada
istnienie w przedsiębiorstwie
istnienie w przedsiębiorstwie
zdefiniowanych
zdefiniowanych
i opanowanych
i opanowanych
przebiegów postępowania
przebiegów postępowania
(wydzielonych procesów).
(wydzielonych procesów).
„Żadne zadanie nie jest
szczególnie
trudne,
Jeśli podzielisz je na
mniejsze
podzadania”
Działanie
procesowe
Działanie procesowe
Każdy proces powinien mieć
swojego
lidera (właściciela),
który odpowiada za
jego realizację i doskonalenie.
Zbyt duża ilość procesów sprawi, że
struktura organizacji stanie się mało
przejrzysta,
a odpowiedzialność rozmyje się.
Lider procesu
Liderem jest ten, kto ma
na tyle odwagi, aby zrobić
krok w przód, kiedy inni
stoją w miejscu.
DOKONAĆ POSTĘPU
Postęp i
doskonalenie
To właśnie jednostki
(indywidualiści)
przyczyniają się do postępu,
natomiast tłumy są sprawcami
rewolucji
i „zadymy” na stadionach.
SYSTEM ZARZĄDZANIA
SYSTEM ZARZĄDZANIA
JAKOŚCIĄ
JAKOŚCIĄ
System Zarządzania Jakością
System Zarządzania Jakością
nie tworzy
nie tworzy
wyższego standardu usług,
wyższego standardu usług,
ale pozwala
ale pozwala
sformalizować i uporządkować proces
sformalizować i uporządkować proces
egzekwowania zasad i przepisów decydujących
egzekwowania zasad i przepisów decydujących
o standardzie tych usług.
o standardzie tych usług.
Ma wpływ na dyscyplinowanie wszystkich
Ma wpływ na dyscyplinowanie wszystkich
osób zaangażowanych w proces świadczenia
osób zaangażowanych w proces świadczenia
usług.
usług.
Systemy jakości
Systemy jakości
Systemy jakości ludzie opracowywali
Systemy jakości ludzie opracowywali
i wykorzystywali zawsze. Bez systemów jakości
i wykorzystywali zawsze. Bez systemów jakości
nie byłoby możliwe stworzenie wybitnych dzieł
nie byłoby możliwe stworzenie wybitnych dzieł
ludzkości (np. piramidy, chiński mur, wieża
ludzkości (np. piramidy, chiński mur, wieża
Eiffla czy rakiety kosmiczne).
Eiffla czy rakiety kosmiczne).
W naszych czasach przeprowadzono
W naszych czasach przeprowadzono
trudną rewolucję (bezkrwawą),
trudną rewolucję (bezkrwawą),
polegającą na ujednoliceniu
polegającą na ujednoliceniu
tych systemów.
tych systemów.
Systemy jakości
Systemy jakości
Dzięki ujednoliceniu systemów w
Dzięki ujednoliceniu systemów w
wielu
wielu
dziedzinach życie stało się nieco prostsze
dziedzinach życie stało się nieco prostsze
i bezpieczniejsze.
i bezpieczniejsze.
Dzięki temu można uniknąć pomyłek,
Dzięki temu można uniknąć pomyłek,
które zdarzają się wtedy, gdy równocześnie
które zdarzają się wtedy, gdy równocześnie
używa się dwóch
używa się dwóch
różnych systemów
różnych systemów
pomiarowych
pomiarowych
np. temperatury,
np. temperatury,
prędkości, waluty itp.
prędkości, waluty itp.
SYSTEM ZARZĄDZANIA
SYSTEM ZARZĄDZANIA
JAKOŚCIĄ
JAKOŚCIĄ
Najważniejsze fazy i działania w
Najważniejsze fazy i działania w
projektowaniu
projektowaniu
i wdrażaniu SZJ:
i wdrażaniu SZJ:
1. Podjęcie decyzji o wprowadzeniu SZJ.
1. Podjęcie decyzji o wprowadzeniu SZJ.
2. Faza projektowania.
2. Faza projektowania.
3. Faza realizacji (wdrażania, audyt
3. Faza realizacji (wdrażania, audyt
wstępny).
wstępny).
4. Faza utrzymania i doskonalenia SZJ.
4. Faza utrzymania i doskonalenia SZJ.
SYSTEM ZARZĄDZANIA
SYSTEM ZARZĄDZANIA
JAKOŚCIĄ
JAKOŚCIĄ
System Zarządzania Jakością musi
System Zarządzania Jakością musi
zostać
zostać
udokumentowany, poprzez:
udokumentowany, poprzez:
Zapisy jakości,
Zapisy jakości,
Instrukcje i formularze,
Instrukcje i formularze,
Procedury i procesy,
Procedury i procesy,
Księgę jakości.
Księgę jakości.
SYSTEM ZARZĄDZANIA
SYSTEM ZARZĄDZANIA
JAKOŚCIĄ
JAKOŚCIĄ
SYSTEM ZARZĄDZANIA
SYSTEM ZARZĄDZANIA
JAKOŚCIĄ
JAKOŚCIĄ
Opis postępowania dotyczy
Opis postępowania dotyczy
realizacji
realizacji
wszystkich zadań w organizacji:
wszystkich zadań w organizacji:
„
„
Opisz to co robisz, rób to co
Opisz to co robisz, rób to co
zostało opisane oraz dokumentuj
zostało opisane oraz dokumentuj
to, co jest zrobione”
to, co jest zrobione”
SYSTEM ZARZĄDZANIA
SYSTEM ZARZĄDZANIA
JAKOŚCIĄ
JAKOŚCIĄ
Istota norm ISO 9000 zawiera
Istota norm ISO 9000 zawiera
się głównie w zasadach:
się głównie w zasadach:
zadeklaruj, co i jak będziesz robił,
zadeklaruj, co i jak będziesz robił,
rób zawsze tak, jak zadeklarowałeś,
rób zawsze tak, jak zadeklarowałeś,
rejestruj to, co zrobiłeś,
rejestruj to, co zrobiłeś,
bądź gotów to udowodnić
bądź gotów to udowodnić
(dokumentacja
(dokumentacja
systemu –
systemu –
księga jakości).
księga jakości).
Norma ISO 9001 to głównie porządek
Norma ISO 9001 to głównie porządek
organizacyjny.
organizacyjny.
SYSTEM ZARZĄDZANIA
SYSTEM ZARZĄDZANIA
JAKOŚCIĄ
JAKOŚCIĄ
Zarządzanie jakością
Zarządzanie jakością
charakteryzuje się
charakteryzuje się
kilkoma podstawowymi cechami:
kilkoma podstawowymi cechami:
Dotyczy przede wszystkim ludzi
Dotyczy przede wszystkim ludzi
(klientów
(klientów
zewnętrznych i wewnętrznych);
zewnętrznych i wewnętrznych);
Jest
Jest
głęboko osadzone w kulturze;
głęboko osadzone w kulturze;
Wymaga prostych i zrozumiałych wartości,
Wymaga prostych i zrozumiałych wartości,
celów działania i zadań jednoczących
celów działania i zadań jednoczących
wszystkich uczestników organizacji;
wszystkich uczestników organizacji;
SYSTEM ZARZĄDZANIA
SYSTEM ZARZĄDZANIA
JAKOŚCIĄ
JAKOŚCIĄ
Systemy zarządzania
Systemy zarządzania
jakością
jakością
informują, co należy zrobić
informują, co należy zrobić
(usprawnić) w organizacji,
(usprawnić) w organizacji,
natomiast
natomiast
nie informują,
nie informują,
jak to zrobić.
jak to zrobić.
SYSTEM ZARZĄDZANIA
SYSTEM ZARZĄDZANIA
JAKOŚCIĄ
JAKOŚCIĄ
Powinien prowadzić do
Powinien prowadzić do
kształtowania
kształtowania
organizacji,
organizacji,
jako podmiotu zdolnego do
jako podmiotu zdolnego do
uczenia się;
uczenia się;
Wymaga komunikowania się;
Wymaga komunikowania się;
Wymaga rozbudowanego
Wymaga rozbudowanego
systemu
systemu
wskaźników;
wskaźników;
Musi być jednoznacznie
Musi być jednoznacznie
zorientowany
zorientowany
na
na
klienta.
klienta.
SYSTEM ZARZĄDZANIA
SYSTEM ZARZĄDZANIA
JAKOŚCIĄ
JAKOŚCIĄ
System zarządzania jakością
System zarządzania jakością
nie jest
nie jest
zbiorem elementów, procedur, zadań,
zbiorem elementów, procedur, zadań,
tylko
tylko
zbiorem wzajemnie powiązanych i
zbiorem wzajemnie powiązanych i
wzajemnie
wzajemnie
oddziaływujących procesów, które
oddziaływujących procesów, które
ułatwiają
ułatwiają
organizacji osiąganie celów
organizacji osiąganie celów
(podejście systemowe do zarządzania).
(podejście systemowe do zarządzania).
SYSTEM ZARZĄDZANIA
SYSTEM ZARZĄDZANIA
JAKOŚCIĄ
JAKOŚCIĄ
System musi być skuteczny i
System musi być skuteczny i
efektywny
efektywny
(o tym decydują ludzie zaangażowani
(o tym decydują ludzie zaangażowani
w realizację zadań SZJ).
w realizację zadań SZJ).
System Zarządzania Jakością może
System Zarządzania Jakością może
stanowić skuteczne narzędzie
stanowić skuteczne narzędzie
zarządzania.
zarządzania.
SYSTEM ZARZĄDZANIA
SYSTEM ZARZĄDZANIA
JAKOŚCIĄ
JAKOŚCIĄ
System zarządzania jakością w
System zarządzania jakością w
firmie
firmie
usługowej zapewnia
usługowej zapewnia
powtarzalność cech
powtarzalność cech
samego procesu wytwarzania usługi
samego procesu wytwarzania usługi
(zgodnie z założonymi standardami),
(zgodnie z założonymi standardami),
a nie jednakowych usług w każdej
a nie jednakowych usług w każdej
sytuacji
sytuacji
(powtarzalność cech usługi –
(powtarzalność cech usługi –
różnorodność usług
różnorodność usług
).
).
SYSTEM ZARZĄDZANIA
SYSTEM ZARZĄDZANIA
JAKOŚCIĄ
JAKOŚCIĄ
System zarządzania jakością nie
System zarządzania jakością nie
może być
może być
traktowany jako cel działań podjętych w
traktowany jako cel działań podjętych w
firmie
firmie
i to niezależnie od tego, czy występujemy
i to niezależnie od tego, czy występujemy
o przyznanie certyfikatu, czy też nie.
o przyznanie certyfikatu, czy też nie.
Jego zadaniem jest tylko pomoc
Jego zadaniem jest tylko pomoc
w osiągnięciu faktycznego celu
w osiągnięciu faktycznego celu
przedsiębiorstwa, jakim jest
przedsiębiorstwa, jakim jest
umocnienie
umocnienie
pozycji rynkowej
pozycji rynkowej
(korzyści ekonomiczne
(korzyści ekonomiczne
i społeczne, element marketingowy).
i społeczne, element marketingowy).
SYSTEM ZARZĄDZANIA
SYSTEM ZARZĄDZANIA
JAKOŚCIĄ
JAKOŚCIĄ
Wszelkie działania jakościowe
Wszelkie działania jakościowe
należy
należy
postrzegać w społecznym aspekcie
postrzegać w społecznym aspekcie
jakości,
jakości,
wiążąc je z
wiążąc je z
jakością warunków pracy,
jakością warunków pracy,
jakością zdrowia i z ochroną
jakością zdrowia i z ochroną
środowiska.
środowiska.
Trudności związane z
Trudności związane z
wdrażaniem systemu
wdrażaniem systemu
zarządzania jakością:
zarządzania jakością:
brak jasno sprecyzowanych celów,
brak jasno sprecyzowanych celów,
brak poparcia i zainteresowania
brak poparcia i zainteresowania
kierownictwa,
kierownictwa,
nadmierna biurokratyzacja w fir
nadmierna biurokratyzacja w fir
mie
mie
(stosowanie rozbudowanych form
(stosowanie rozbudowanych form
pisemnych procedur),
pisemnych procedur),
brak systemowego podejścia,
brak systemowego podejścia,
Trudności związane z
Trudności związane z
wdrażaniem systemu
wdrażaniem systemu
zarządzania jakością:
zarządzania jakością:
zbyt optymistyczna ocena czasu i
zbyt optymistyczna ocena czasu i
kosztów,
kosztów,
niedocenianie barier psychologicznych
niedocenianie barier psychologicznych
pracowników we wprowadzaniu zmian,
pracowników we wprowadzaniu zmian,
niedocenianie roli kierownika
niedocenianie roli kierownika
przedsięwzięcia,
przedsięwzięcia,
nieprecyzyjne delegowanie zakresu
nieprecyzyjne delegowanie zakresu
obowiązków i odpowiedzialności
obowiązków i odpowiedzialności
(uprawnień i możliwości ich
(uprawnień i możliwości ich
egzekwowania;
egzekwowania;
brak motywowania zespołu),
brak motywowania zespołu),
Trudności związane z
Trudności związane z
wdrażaniem systemu
wdrażaniem systemu
zarządzania jakością:
zarządzania jakością:
brak analizy różnych scenariuszy
brak analizy różnych scenariuszy
zdarzeń
zdarzeń
na etapie planowania,
na etapie planowania,
nieefektywny system informacyjny, w
nieefektywny system informacyjny, w
tym
tym
brak bieżącej kontroli samorealizacji,
brak bieżącej kontroli samorealizacji,
brak identyfikacji przyczyn odstępstw od
brak identyfikacji przyczyn odstępstw od
planu (usuwanie jedynie skutków, a nie
planu (usuwanie jedynie skutków, a nie
przyczyn).
przyczyn).
Zalety
Zalety
wdrażania systemu
wdrażania systemu
zarządzania jakością:
zarządzania jakością:
Cele i wymagania stają się jawne i dostępne
Cele i wymagania stają się jawne i dostępne
(księga jakości).
(księga jakości).
Możliwość szybszego zdobycia dobrej
Możliwość szybszego zdobycia dobrej
renomy (pozyskanie klienta
renomy (pozyskanie klienta
zagranicznego).
zagranicznego).
Uproszczenie i ulepszenie dokumentacji
Uproszczenie i ulepszenie dokumentacji
wewnętrznej w firmie (zakres
wewnętrznej w firmie (zakres
obowiązków,
obowiązków,
podział odpowiedzialności, zapis działań).
podział odpowiedzialności, zapis działań).
Zalety
Zalety
wdrażania systemu
wdrażania systemu
zarządzania jakością:
zarządzania jakością:
Zapis uprawnień i
Zapis uprawnień i
odpowiedzialności.
odpowiedzialności.
Lepsza alokacja zasobów (opis
Lepsza alokacja zasobów (opis
przebiegu
przebiegu
procesów).
procesów).
Wyeliminowanie źródeł konfliktów.
Wyeliminowanie źródeł konfliktów.
Eliminacja braków (reklamacji,
Eliminacja braków (reklamacji,
przestojów).
przestojów).
Zwiększenie sprzedaży.
Zwiększenie sprzedaży.
Zalety
Zalety
wdrażania systemu
wdrażania systemu
zarządzania jakością:
zarządzania jakością:
Podnoszenie kwalifikacji
Podnoszenie kwalifikacji
pracowników
pracowników
(szkolenia).
(szkolenia).
Eliminacja zbędnych stanowisk.
Eliminacja zbędnych stanowisk.
Zmniejszenie awaryjności
Zmniejszenie awaryjności
sprzętu
sprzętu
(terminowe przeglądy).
(terminowe przeglądy).
Jawność dróg informacyjnych.
Jawność dróg informacyjnych.
System jakości
i zarządzanie
jakością
System jakości
to
jakość organizacji firmy,
umożliwiająca realizację strategii rynkowej
(zdolność adaptacji do zmiennych warunków
rynku);
System jakości
to struktura
organizacyjna,
podział odpowiedzialności, procedury, procesy
i zasoby
umożliwiające wdrożenie zarządzania
jakością (SZJ).
System jakości i
zarządzanie
jakością
Zarządzanie jakością
(QM – Quality
Management)
obejmuje kilka pojęć:
1.
Zapewnienie jakości,
2.
Polityka jakości,
3.
System jakości,
4.
System Zarządzanie Jakością.
1. Zapewnienie jakości
- to
zaplanowane
i systematyczne realizowanie celów
wewnętrznych i zewnętrznych firmy;
2. Polityka jakości
- to kierunek działalności
organizacji dotyczący jakości (sformalizowany);
3. System jakości
- to struktura organizacyjna,
delegowanie zakresu odpowiedzialności
i uprawnień, sposoby postępowania, procesy
ukierunkowane na cele jakościowe);
4. Zarządzanie jakością
-
to wszelkie działania
kierownictwa, realizacja polityki jakości:
planowanie
jakości, sterowanie jakością, zapewnienie
i doskonalenie jakości.
Normy ISO 9000
Normy ISO 9000
Zainteresowanie normami wynika z
Zainteresowanie normami wynika z
relacji
relacji
klient – dostawca;
klient – dostawca;
Odbiorca wyrobów (usług) chce mieć
Odbiorca wyrobów (usług) chce mieć
zaufanie, że organizacja dostarczy produkt
zaufanie, że organizacja dostarczy produkt
zgodny z jego oczekiwaniami;
zgodny z jego oczekiwaniami;
Dobrze zaprojektowany i skutecznie
Dobrze zaprojektowany i skutecznie
wdrożony SZJ, zgodny z wymaganiami
wdrożony SZJ, zgodny z wymaganiami
normy
normy
ISO 9001 powinien to zaufanie zapewnić.
ISO 9001 powinien to zaufanie zapewnić.
Taka jest idea serii norm ISO 9000
Taka jest idea serii norm ISO 9000
SYSTEM ZARZĄDZANIA
SYSTEM ZARZĄDZANIA
JAKOŚCIĄ
JAKOŚCIĄ
WEDŁUG NORMY ISO 9001:2000
WEDŁUG NORMY ISO 9001:2000
Wymagania zawarte są w pięciu
Wymagania zawarte są w pięciu
głównych punktach, określających:
głównych punktach, określających:
1. Ogólny zakres systemu
1. Ogólny zakres systemu
zarządzania
zarządzania
jakością.
jakością.
2. Odpowiedzialność i wynikające
2. Odpowiedzialność i wynikające
stąd
stąd
obowiązki najwyższego kierownictwa.
obowiązki najwyższego kierownictwa.
SYSTEM ZARZĄDZANIA
SYSTEM ZARZĄDZANIA
JAKOŚCIĄ
JAKOŚCIĄ
WEDŁUG NORMY ISO 9001 : 2000
WEDŁUG NORMY ISO 9001 : 2000
3.
3.
Zarządzanie zasobami organizacji
Zarządzanie zasobami organizacji
(zarówno materialnymi, jak i ludzkimi).
(zarówno materialnymi, jak i ludzkimi).
4. Realizację procesu
4. Realizację procesu
i/lub dostarczanie
i/lub dostarczanie
usługi
usługi
(dla niektórych firm usługa jest głównym
(dla niektórych firm usługa jest głównym
i jedynym wyrobem).
i jedynym wyrobem).
5.
5.
Potrzeby w zakresie pomiarów, analizy
Potrzeby w zakresie pomiarów, analizy
i będącego ich konsekwencją procesu
i będącego ich konsekwencją procesu
doskonalenia.
doskonalenia.
SYSTEM ZARZĄDZANIA
SYSTEM ZARZĄDZANIA
JAKOŚCIĄ
JAKOŚCIĄ
Tworzenie systemu zarządzania
Tworzenie systemu zarządzania
jakością wymaga określenia:
jakością wymaga określenia:
jakie zasoby ludzkie, materialne,
jakie zasoby ludzkie, materialne,
finansowe, informacyjne i inne są
finansowe, informacyjne i inne są
potrzebne do realizacji polityki
potrzebne do realizacji polityki
i celów,
i celów,
czyli wyznaczenia i zapewnienia
czyli wyznaczenia i zapewnienia
środków na realizację zadań.
środków na realizację zadań.
SYSTEM ZARZĄDZANIA
SYSTEM ZARZĄDZANIA
JAKOŚCIĄ
JAKOŚCIĄ
BEZPIECZEŃSTWO I HIGIENA
BEZPIECZEŃSTWO I HIGIENA
PRACY (bhp) ISO 18000
PRACY (bhp) ISO 18000
Normy dotyczące obszaru zarządzania
Normy dotyczące obszaru zarządzania
bezpieczeństwem i higieną pracy (głównie
bezpieczeństwem i higieną pracy (głównie
norma PN-N-18001 „Systemy zarządzania
norma PN-N-18001 „Systemy zarządzania
bezpieczeństwem i higieną pracy” –
bezpieczeństwem i higieną pracy” –
Wymagania”)
Wymagania”)
mają na celu wspomaganie
mają na celu wspomaganie
działań na rzecz poprawy bhp.
działań na rzecz poprawy bhp.
SYSTEM ZARZĄDZANIA
SYSTEM ZARZĄDZANIA
JAKOŚCIĄ
JAKOŚCIĄ
Norma PN-N-18001 została
Norma PN-N-18001 została
opracowana
opracowana
w sposób pozwalający na jej
w sposób pozwalający na jej
zastosowanie
zastosowanie
przez każdą organizację, niezależnie od
przez każdą organizację, niezależnie od
rodzaju prowadzonej przez nią
rodzaju prowadzonej przez nią
działalności oraz od jej wielkości.
działalności oraz od jej wielkości.
SYSTEM ZARZĄDZANIA
SYSTEM ZARZĄDZANIA
JAKOŚCIĄ
JAKOŚCIĄ
System zarządzania bezpieczeństwem
System zarządzania bezpieczeństwem
i higieną pracy to część ogólnego systemu
i higieną pracy to część ogólnego systemu
zarządzania organizacją, która obejmuje:
zarządzania organizacją, która obejmuje:
strukturę organizacyjną, planowanie,
strukturę organizacyjną, planowanie,
odpowiedzialność, zasady postępowania,
odpowiedzialność, zasady postępowania,
procedury, procesy i zasoby potrzebne do
procedury, procesy i zasoby potrzebne do
opracowania, wdrażania, realizowania,
opracowania, wdrażania, realizowania,
przeglądu i utrzymywania polityki bhp
przeglądu i utrzymywania polityki bhp
(według definicji normy PN-N-18001).
(według definicji normy PN-N-18001).
SYSTEM ZARZĄDZANIA
SYSTEM ZARZĄDZANIA
JAKOŚCIĄ
JAKOŚCIĄ
Norma PN-N-18001
Norma PN-N-18001
dotyczy tylko tych
dotyczy tylko tych
czynników bezpieczeństwa i higieny pracy,
czynników bezpieczeństwa i higieny pracy,
które organizacja może nadzorować, i na
które organizacja może nadzorować, i na
które może mieć wpływ.
które może mieć wpływ.
Nie zawiera jednak szczegółowych
Nie zawiera jednak szczegółowych
kryteriów
kryteriów
dotyczących efektów działań w zakresie
dotyczących efektów działań w zakresie
bhp
bhp
(pozostaje to domeną organizacji).
(pozostaje to domeną organizacji).
SYSTEM ZARZĄDZANIA
SYSTEM ZARZĄDZANIA
JAKOŚCIĄ
JAKOŚCIĄ
Norma zawiera więc wymagania dotyczące
Norma zawiera więc wymagania dotyczące
identyfikacji zagrożeń występujących
identyfikacji zagrożeń występujących
w organizacji
w organizacji
oraz oceny związanego z nimi
oraz oceny związanego z nimi
ryzyka zawodowego, ale
ryzyka zawodowego, ale
nie określa sposobu
nie określa sposobu
realizacji poszczególnych działań,
realizacji poszczególnych działań,
ponieważ:
ponieważ:
metody identyfikacji zagrożeń i oceny ryzyka
metody identyfikacji zagrożeń i oceny ryzyka
mogą być zróżnicowane, nawet w obrębie
mogą być zróżnicowane, nawet w obrębie
jednego przedsiębiorstwa.
jednego przedsiębiorstwa.
SYSTEM ZARZĄDZANIA
SYSTEM ZARZĄDZANIA
JAKOŚCIĄ
JAKOŚCIĄ
ZARZĄDZANIE
ZARZĄDZANIE
ŚRODOWISKOWE
ŚRODOWISKOWE
ISO 14000
ISO 14000
Ustanowienie norm ISO serii 14000
Ustanowienie norm ISO serii 14000
było wynikiem, m.in. „Szczytu
było wynikiem, m.in. „Szczytu
Ziemi” w Rio
Ziemi” w Rio
de Janeiro (czerwiec 1992 r.).
de Janeiro (czerwiec 1992 r.).
SYSTEM ZARZĄDZANIA
SYSTEM ZARZĄDZANIA
JAKOŚCIĄ
JAKOŚCIĄ
Szczególnie istotnym elementem
Szczególnie istotnym elementem
otoczenia przedsiębiorstwa staje się
otoczenia przedsiębiorstwa staje się
środowisko
środowisko
naturalne, stąd też każda firma będzie
naturalne, stąd też każda firma będzie
zabiegać
zabiegać
o to, by wśród jej dostawców znalazły się tylko
o to, by wśród jej dostawców znalazły się tylko
takie organizacje (np. zakłady hotelarskie,
takie organizacje (np. zakłady hotelarskie,
gastronomiczne i przewoźnicy), które będą
gastronomiczne i przewoźnicy), które będą
w stanie zaprezentować swój
w stanie zaprezentować swój
program ochrony
program ochrony
środowiska.
środowiska.
System Zarządzania
System Zarządzania
Środowiskowego
Środowiskowego
System Zarządzania Środowiskowego
System Zarządzania Środowiskowego
można zdefiniować jako:
można zdefiniować jako:
zestaw narzędzi wspomagających
zestaw narzędzi wspomagających
zarządzanie,
zarządzanie,
umożliwiający realizację polityki
umożliwiający realizację polityki
środowiskowej
środowiskowej
i w konsekwencji stałe minimalizowanie
i w konsekwencji stałe minimalizowanie
negatywnego oddziaływania na środowisko
negatywnego oddziaływania na środowisko
w optymalny sposób, z punktu widzenia
w optymalny sposób, z punktu widzenia
zarówno organizacji, jak i środowiska.
zarówno organizacji, jak i środowiska.
Rodzaje SZ Środowiskowego
Rodzaje SZ Środowiskowego
Istnieją sformalizowane i
Istnieją sformalizowane i
niesformalizowane
niesformalizowane
systemy zarządzania środowiskowego, jak:
systemy zarządzania środowiskowego, jak:
ISO 14001, rozporządzenie EMAS oraz
ISO 14001, rozporządzenie EMAS oraz
zasada Czystszej Produkcji.
zasada Czystszej Produkcji.
ISO 14001 nie odnosi się do lokalizacji
ISO 14001 nie odnosi się do lokalizacji
Przedsiębiorstwa, lecz do procesów
Przedsiębiorstwa, lecz do procesów
proekologicznego zarządzania
proekologicznego zarządzania
przedsiębiorstwem.
przedsiębiorstwem.
EMAS jest instrumentem realizacji
EMAS jest instrumentem realizacji
polityki
polityki
ekologicznej UE (mechanizmy kontrolne).
ekologicznej UE (mechanizmy kontrolne).
Rodzaje SZ Środowiskowego
Rodzaje SZ Środowiskowego
Czystsza Produkcja (CP) jest strategią
Czystsza Produkcja (CP) jest strategią
ochrony środowiska polegająca na
ochrony środowiska polegająca na
zapobieganiu
zapobieganiu
u źródła
u źródła
powstawania odpadów stałych,
powstawania odpadów stałych,
ścieków,
ścieków,
gazów i pyłów oraz
gazów i pyłów oraz
oszczędności
oszczędności
energii, wody,
energii, wody,
paliw i innych zasobów występujących
paliw i innych zasobów występujących
w procesach produkcyjnych i usługowych.
w procesach produkcyjnych i usługowych.
SZ Środowiskowego kształtują
SZ Środowiskowego kształtują
wizerunek
wizerunek
przedsiębiorstwa wśród otoczenia.
przedsiębiorstwa wśród otoczenia.
SYSTEM ZARZĄDZANIA
SYSTEM ZARZĄDZANIA
JAKOŚCIĄ
JAKOŚCIĄ
Zalety stosowania norm ISO
Zalety stosowania norm ISO
14000 to, m.in.:
14000 to, m.in.:
redukowanie kosztów
redukowanie kosztów
(w tym kar za
(w tym kar za
stwarzanie zagrożeń),
stwarzanie zagrożeń),
minimalizowanie sytuacji
minimalizowanie sytuacji
awaryjnych
awaryjnych
w firmie (stosowanie bezpiecznych
w firmie (stosowanie bezpiecznych
rozwiązań technicznych),
rozwiązań technicznych),
SYSTEM ZARZĄDZANIA
SYSTEM ZARZĄDZANIA
JAKOŚCIĄ
JAKOŚCIĄ
zwrot nakładów
zwrot nakładów
związany z większą
związany z większą
wydajnością i lepszym
wydajnością i lepszym
wykorzystaniem
wykorzystaniem
zasobów i energii,
zasobów i energii,
społeczna aprobata polityki
społeczna aprobata polityki
proekologicznej,
proekologicznej,
poszerzenie kręgu klientów
poszerzenie kręgu klientów
i zdobycie
i zdobycie
ich lojalności,
ich lojalności,
dobre stosunki z lokalnymi
dobre stosunki z lokalnymi
społecznościami,
społecznościami,
SYSTEM ZARZĄDZANIA
SYSTEM ZARZĄDZANIA
JAKOŚCIĄ
JAKOŚCIĄ
zdobycie lub poprawa „zielonego
zdobycie lub poprawa „zielonego
wizerunku”
wizerunku”
na tle konkurencji,
na tle konkurencji,
zgodność działań z obowiązującym
zgodność działań z obowiązującym
ustawodawstwem dot. ochrony
ustawodawstwem dot. ochrony
środowiska,
środowiska,
realizowanie zasady ciągłego
realizowanie zasady ciągłego
doskonalenia
doskonalenia
zgodnie z ideą zrównoważonego rozwoju
zgodnie z ideą zrównoważonego rozwoju
(ekorozwoju).
(ekorozwoju).
SYSTEM ZARZĄDZANIA
SYSTEM ZARZĄDZANIA
JAKOŚCIĄ
JAKOŚCIĄ
W turystyce zainteresowanie normą
W turystyce zainteresowanie normą
14001 przejawiają w zasadzie
14001 przejawiają w zasadzie
przewoźnicy
przewoźnicy
(głównie linie lotnicze),
(głównie linie lotnicze),
obiekty
obiekty
hotelarskie
hotelarskie
(korporacje międzynarodowe)
(korporacje międzynarodowe)
i
i
restauracje.
restauracje.
W Polsce jest niewiele
W Polsce jest niewiele
przedsiębiorstw turystycznych wyróżnionych
przedsiębiorstw turystycznych wyróżnionych
certyfikatem ISO 14001.
certyfikatem ISO 14001.
Zintegrowany system
Zintegrowany system
zarządzania jakością
zarządzania jakością
Zintegrowany system zarządzania
Zintegrowany system zarządzania
(ZSZ)
(ZSZ)
to zbiór obiektów
to zbiór obiektów
(np.
(np.
systemów)
systemów)
i występujących pomiędzy nimi
i występujących pomiędzy nimi
relacji.
relacji.
Zintegrowany system
Zintegrowany system
zarządzania jakością
zarządzania jakością
Pojęcie ZSZ
Pojęcie ZSZ
wprowadza się po to, aby
wprowadza się po to, aby
opisywać i kształtować otaczającą
opisywać i kształtować otaczającą
rzeczywistość w przedsiębiorstwie tak, aby
rzeczywistość w przedsiębiorstwie tak, aby
osiągnąć pożądane cele.
osiągnąć pożądane cele.
W tym przypadku
W tym przypadku
chodzi o cele
chodzi o cele
dotyczące
dotyczące
jakości, środowiska i bezpieczeństwa pracy,
jakości, środowiska i bezpieczeństwa pracy,
sformułowane w polityce SZJ oraz w jej
sformułowane w polityce SZJ oraz w jej
rozwinięciu.
rozwinięciu.
Zintegrowany system
Zintegrowany system
zarządzania jakością
zarządzania jakością
Na przykład
Na przykład
normy ISO serii 14000
normy ISO serii 14000
oraz ISO 18000
oraz ISO 18000
nie są bezpośrednio
nie są bezpośrednio
związane z zarządzaniem jakością usług, ale
związane z zarządzaniem jakością usług, ale
coraz częściej są traktowane nierozłącznie
coraz częściej są traktowane nierozłącznie
z normami projakościowymi w ramach tzw.
z normami projakościowymi w ramach tzw.
zintegrowanych systemów zarządzania.
zintegrowanych systemów zarządzania.
Zintegrowany system
Zintegrowany system
zarządzania jakością
zarządzania jakością
Wynika to z faktu, że jeżeli
Wynika to z faktu, że jeżeli
zarządzanie
zarządzanie
jakością
jakością
dotyczyć ma nie tylko konkretnego
dotyczyć ma nie tylko konkretnego
produktu oferowanego klientom zewnętrznym,
produktu oferowanego klientom zewnętrznym,
ale także
ale także
jakości życia, pracy, środowiska,
jakości życia, pracy, środowiska,
to
to
musi
musi
uwzględniać aspekt środowiskowy,
uwzględniać aspekt środowiskowy,
a także bezpieczeństwo i higienę pracy.
a także bezpieczeństwo i higienę pracy.
Zintegrowany system
Zintegrowany system
zarządzania jakością
zarządzania jakością
W przypadku branży turystycznej powstaje
W przypadku branży turystycznej powstaje
jeszcze dodatkowo zagadnienie szerszego
jeszcze dodatkowo zagadnienie szerszego
spojrzenia na jakość produktu turystycznego
spojrzenia na jakość produktu turystycznego
(a nie tylko cząstkowej usługi).
(a nie tylko cząstkowej usługi).
Zarządzanie
Zarządzanie
jakością szeroko pojmowanego produktu
jakością szeroko pojmowanego produktu
turystycznego wyklucza lekceważenie
turystycznego wyklucza lekceważenie
środowiska, czy też czynnika ludzkiego
środowiska, czy też czynnika ludzkiego
(rozumianego nie tylko jako klienci
(rozumianego nie tylko jako klienci
i pracownicy, ale także społeczność lokalna).
i pracownicy, ale także społeczność lokalna).
Zintegrowany system
Zintegrowany system
zarządzania jakością
zarządzania jakością
Systemy zintegrowane można
Systemy zintegrowane można
budować
budować
w różny sposób:
w różny sposób:
1. od początku tworząc system
1. od początku tworząc system
zintegrowany,
zintegrowany,
2. wdrażając system zarządzania jednym
2. wdrażając system zarządzania jednym
aspektem
aspektem
(np. jakością) i
(np. jakością) i
stopniowo
stopniowo
integrując z nim kolejne,
integrując z nim kolejne,
albo wreszcie
albo wreszcie
3. wdrażając każdy system odrębnie.
3. wdrażając każdy system odrębnie.
Zintegrowany system
Zintegrowany system
zarządzania jakością
zarządzania jakością
Pierwsza droga
Pierwsza droga
jest trudna i
jest trudna i
pracochłonna
pracochłonna
(
(
zalety -
zalety -
postrzega organizację jako
postrzega organizację jako
jednorodny
jednorodny
organizm, kompleksowo łączy różne funkcje
organizm, kompleksowo łączy różne funkcje
i zadania, obniżenie kosztów certyfikacji
i zadania, obniżenie kosztów certyfikacji
i nadzoru systemu).
i nadzoru systemu).
Zintegrowany system
Zintegrowany system
zarządzania jakością
zarządzania jakością
Drugi sposób
Drugi sposób
(
(
popularny
popularny
) polega
) polega
na
na
stopniowej integracji systemów z systemem
stopniowej integracji systemów z systemem
już istniejącym.
już istniejącym.
Trzecia metoda
Trzecia metoda
jest długotrwała
jest długotrwała
i pracochłonna
i pracochłonna
(rozdzielenie SZJ w trakcie
(rozdzielenie SZJ w trakcie
procesu wdrażania – integracja następuje
procesu wdrażania – integracja następuje
po kilku latach ich funkcjonowania).
po kilku latach ich funkcjonowania).
Globalny System Zarządzania
Globalny System Zarządzania
Jakość
(ISO serii
9000)
Koszty
jakości
i finanse
(BS 6143)
Środowisko
(ISO serii
14001)
Bezpieczeństwo
i higiena pracy
(PN-N-18001:
BS 8800)
Odpowiedzialnoś
ć
socjalna
(SA 8000)
Bezpieczeńst
wo
danych
(BS 7799)
Wiedza (Knowieage
Management)
Zmiana
i inne
Źródło: St. Tkaczyk, G. Bąk: Materiały Międzynarodowego Forum
Zarządzania Środowiskowego ISO 14001, Warszawa 1999, s. 23.
EFEKTY ZINTEGROWANEGO
EFEKTY ZINTEGROWANEGO
SYSTEMU
SYSTEMU
ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ
ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ
Efekty ekonomiczne:
Efekty ekonomiczne:
Dokładna analiza kosztów i efektów
Dokładna analiza kosztów i efektów
obejmująca wszystkie dziedziny
obejmująca wszystkie dziedziny
zarządzania,
zarządzania,
Obniżone wydatki z tytułu reklamacji,
Obniżone wydatki z tytułu reklamacji,
odpowiedzialności cywilnej za
odpowiedzialności cywilnej za
niewłaściwie wykonane usługi, szkód
niewłaściwie wykonane usługi, szkód
dla środowiska naturalnego, chorób
dla środowiska naturalnego, chorób
zawodowych, wydatków przy pracy, itp.,
zawodowych, wydatków przy pracy, itp.,
EFEKTY ZINTEGROWANEGO
EFEKTY ZINTEGROWANEGO
SYSTEMU
SYSTEMU
ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ
ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ
Efekty organizacyjne:
Efekty organizacyjne:
Jednolite dokumentowanie systemów
Jednolite dokumentowanie systemów
jakości,
jakości,
Stosowanie tych samych sposobów
Stosowanie tych samych sposobów
wdrażania, weryfikowania, zatwierdzania
wdrażania, weryfikowania, zatwierdzania
i nadzorowania dokumentów,
i nadzorowania dokumentów,
Zmniejszenie liczby procedur
Zmniejszenie liczby procedur
operacyjnych, instrukcji i zapisów przez
operacyjnych, instrukcji i zapisów przez
jednoczesne uwzględnianie w nich
jednoczesne uwzględnianie w nich
aspektów zarządzania jakością,
aspektów zarządzania jakością,
środowiskiem i bezpieczeństwem pracy,
środowiskiem i bezpieczeństwem pracy,
EFEKTY ZINTEGROWANEGO
EFEKTY ZINTEGROWANEGO
SYSTEMU
SYSTEMU
ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ
ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ
Zintegrowane systemy szkoleniowe
Zintegrowane systemy szkoleniowe
(oszczędność czasu, materiałów
(oszczędność czasu, materiałów
szkoleniowych i środków dydaktycznych),
szkoleniowych i środków dydaktycznych),
Audyty wewnętrzne i działania korygujące
Audyty wewnętrzne i działania korygujące
jednoczesne
jednoczesne
dla zarządzania jakością,
dla zarządzania jakością,
środowiskiem i bezpieczeństwem pracy
środowiskiem i bezpieczeństwem pracy
(ograniczenie liczby personelu
(ograniczenie liczby personelu
audytującego
audytującego
i czasu pracy audytowanych).
i czasu pracy audytowanych).
EFEKTY ZINTEGROWANEGO
EFEKTY ZINTEGROWANEGO
SYSTEMU
SYSTEMU
ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ
ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ
Efekty społeczne:
Efekty społeczne:
Pozytywny wizerunek firmy, dbającej o
Pozytywny wizerunek firmy, dbającej o
jakość,
jakość,
pracowników, środowisko i poczucie
pracowników, środowisko i poczucie
bezpieczeństwa pracowników i
bezpieczeństwa pracowników i
klientów.
klientów.