Wstrząs

Wstrząs

Wstrząs

Wstrząs

Wstrząs

Wstrząs

Wstrząs

Wstrząs



Definicja

Definicja



Podział

Podział



Wpływ urazu na ustrój

Wpływ urazu na ustrój



Objawy

Objawy



Leczenie płynami

Leczenie płynami



Postępowanie przedszpitalne

Postępowanie przedszpitalne



Definicja

Definicja



Podział

Podział



Wpływ urazu na ustrój

Wpływ urazu na ustrój



Objawy

Objawy



Leczenie płynami

Leczenie płynami



Postępowanie przedszpitalne

Postępowanie przedszpitalne

Wstrząs

Wstrząs

Definicja

Definicja

Definicja

Definicja



Stan patofizjologiczny, w którym

Stan patofizjologiczny, w którym

dochodzi do zaburzenia perfuzji

dochodzi do zaburzenia perfuzji



Stan patofizjologiczny, w którym

Stan patofizjologiczny, w którym

dochodzi do zaburzenia perfuzji

dochodzi do zaburzenia perfuzji

niedostateczne, źle dystrybuowany

przepływ przez kapilary ważnych dla życia

narządów oraz dług tlenowy prowadzący

do zaburzeń

metabolicznych w komórce

Wstrząs

Wstrząs

Definicja

Definicja

Definicja

Definicja

Życie = metabolizm tlenowy

Strumień tlenu:

wentylacja
dow

ó

óz – hemoglobina

wykorzystanie tlenu przez
tkanki

Wstrząs

Wstrząs

Podział

Podział

Podział

Podział

Wstrząs kardiogenny

Wstrząs kardiogenny

ostry zawał, zespół małego rzutu,

ostry zawał, zespół małego rzutu,

kardiomiopatia

kardiomiopatia

Wstrząs obturacyjny

Wstrząs obturacyjny

tamponada serca, masywny zator płucny,

tamponada serca, masywny zator płucny,

ostre nadciśnienie płucne

ostre nadciśnienie płucne

Wstrząs oligowolemiczny

Wstrząs oligowolemiczny

krwotok, inna utrata płynów ustrojowych

krwotok, inna utrata płynów ustrojowych

Wstrząs dystrybucyjny

Wstrząs dystrybucyjny

Septyczny, anafilaktyczmny, neurogenny

Septyczny, anafilaktyczmny, neurogenny

Wstrząs kardiogenny

Wstrząs kardiogenny

ostry zawał, zespół małego rzutu,

ostry zawał, zespół małego rzutu,

kardiomiopatia

kardiomiopatia

Wstrząs obturacyjny

Wstrząs obturacyjny

tamponada serca, masywny zator płucny,

tamponada serca, masywny zator płucny,

ostre nadciśnienie płucne

ostre nadciśnienie płucne

Wstrząs oligowolemiczny

Wstrząs oligowolemiczny

krwotok, inna utrata płynów ustrojowych

krwotok, inna utrata płynów ustrojowych

Wstrząs dystrybucyjny

Wstrząs dystrybucyjny

Septyczny, anafilaktyczmny, neurogenny

Septyczny, anafilaktyczmny, neurogenny

Wstrząs

Wstrząs

Podział

Podział

Podział

Podział

Ze względu na dynamikę krążenia:

hypodynamiczny

- ze spadkiem rzutu serca

hypowolemiczny, sercowo-pochodny,
neurogenny i anafilaktyczny

hyperdynamiczny

- ze wzrostem rzutu

serca
septyczny, przełom tarczycowy, hypertermia

Wstrząs

Wstrząs

Podział

Podział

Podział

Podział



spadek objętości krążącej

spadek objętości krążącej

–

–

hipowolemia

hipowolemia

bezwzględna

bezwzględna



poszerzenie łożyska naczyniowego

poszerzenie łożyska naczyniowego

–

–

hipowolemia względna

hipowolemia względna



niewydolność pompy

niewydolność pompy



spadek objętości krążącej

spadek objętości krążącej

–

–

hipowolemia

hipowolemia

bezwzględna

bezwzględna



poszerzenie łożyska naczyniowego

poszerzenie łożyska naczyniowego

–

–

hipowolemia względna

hipowolemia względna



niewydolność pompy

niewydolność pompy

Wstrząs

Wstrząs

Spadek objętości

Spadek objętości

Spadek objętości

Spadek objętości



Krwotok

Krwotok



wewnętrzny

wewnętrzny

–

do światła przewodu pokarmowego

do światła przewodu pokarmowego

–

do jam ciała

do jam ciała

–

do przestrzeni zaotrzewnowej

do przestrzeni zaotrzewnowej

–

złamania

złamania



zewnętrzny

zewnętrzny



Utrata do trzeciej przestrzeni

Utrata do trzeciej przestrzeni

–

niedrożność

niedrożność

–

oparzenia

oparzenia



Krwotok

Krwotok



wewnętrzny

wewnętrzny

–

do światła przewodu pokarmowego

do światła przewodu pokarmowego

–

do jam ciała

do jam ciała

–

do przestrzeni zaotrzewnowej

do przestrzeni zaotrzewnowej

–

złamania

złamania



zewnętrzny

zewnętrzny



Utrata do trzeciej przestrzeni

Utrata do trzeciej przestrzeni

–

niedrożność

niedrożność

–

oparzenia

oparzenia

Wstrząs

Wstrząs

Poszerzenie łożyska

Poszerzenie łożyska

Poszerzenie łożyska

Poszerzenie łożyska



Reakcja anafilaktyczna

Reakcja anafilaktyczna



Wstrząs septyczny

Wstrząs septyczny



Wstrząs neurogenny

Wstrząs neurogenny



Reakcja anafilaktyczna

Reakcja anafilaktyczna



Wstrząs septyczny

Wstrząs septyczny



Wstrząs neurogenny

Wstrząs neurogenny

RR = poj.minutowa

RR = poj.minutowa

x

x

opór obwodowy

opór obwodowy

Wstrząs

Wstrząs

Spadek rzutu

Spadek rzutu

Spadek rzutu

Spadek rzutu



Wstrząs kardiogenny

Wstrząs kardiogenny



ostra nieurazowa niewydolność

ostra nieurazowa niewydolność

serca

serca

–

zawał, wady, zaburzenia rytmu,

zawał, wady, zaburzenia rytmu,

zator t. pł.

zator t. pł.



tamponada osierdzia

tamponada osierdzia



stłuczenie serca

stłuczenie serca



odma prężna

odma prężna



Wstrząs kardiogenny

Wstrząs kardiogenny



ostra nieurazowa niewydolność

ostra nieurazowa niewydolność

serca

serca

–

zawał, wady, zaburzenia rytmu,

zawał, wady, zaburzenia rytmu,

zator t. pł.

zator t. pł.



tamponada osierdzia

tamponada osierdzia



stłuczenie serca

stłuczenie serca



odma prężna

odma prężna

stany

stany

urazowe

urazowe

Wstrząs

Wstrząs

Wpływ urazu na ustrój

Wpływ urazu na ustrój

Wpływ urazu na ustrój

Wpływ urazu na ustrój

Bodźce aferentne z miejsca urazu docierają do CSN
(kora mózgowa - płaty czołowe) - podwzgórze -
przysadka.

ADH (wazopresyna) – zachowanie objętości
pozakomórkowej

insulina - zachownie energii, glikogeneza, lipogeneza

glukagon - glikogenoliza, lipoliza, proteoliza,
neoglikogeneza

glikokortykoidy - neoglikogeneza

hormon wzrostu - synteza białka

katecholaminy - inhibitor uwalniania insuliny

Wstrząs

Wstrząs

Wpływ urazu na ustrój

Wpływ urazu na ustrój

Wpływ urazu na ustrój

Wpływ urazu na ustrój

KATABOLIZM

mięśni, białkowych ukłądów enzymatycznych, białek

dopełniacza, humoralnych nośników odporności na za-

każenia i białek komórkowych

Utrata białka po urazie jest 3x większa niż tłuszczu

AUTOKANIBALIZM

Dążenie ustroju do wyrównania strat

(utrata krwi):

barpreceptory dużych naczyń

zmniejszenie hamowania ośrodkowego

układu

wspólczulnego w pniu mózgu,

wzrost aktywności nadnerczy (adrenalina 300%)

noradrenalina w pozazwojowych zakończeniach

nerwów współczulnych

Wstrząs

Wstrząs

Wpływ urazu na ustrój

Wpływ urazu na ustrój

Wpływ urazu na ustrój

Wpływ urazu na ustrój

centralizacja krążenia (serce, mózg, mięśnie,

nadnercza)

zachowanie objętości pozakomórkowej (ADH - woda

prze-

chodzi do naczyń

utrzymanie izohydrii - stężenie jonów wodorowych -

płuca

uwolnienie rezerw energetycznych

aktywacja układu krzepnięcia - we wstrząsie urazowym

i

endotoksycznym pierwotne uszkodzenie śród-

błonka naczyń i uwolnienie tromboplastyn

uruchomienie obrony przed zakażeniem (mediatory

zapa-

lenia)

w fazie ostrej naczyniowej histamina, kininy,

prostaglandy-

ny, leukotrieny, NO, powodują rozszerzenie

naczyń

wysięk i obrzęk

w fazie przewlekłej naciek komórek

immunokompetentnych

granulocytów i makrofagów

Wstrząs

Wstrząs

Spadek objętości

Spadek objętości

Spadek objętości

Spadek objętości



Krwotok

Krwotok



wewnętrzny

wewnętrzny

–

do światła przewodu pokarmowego

do światła przewodu pokarmowego

–

do jam ciała

do jam ciała

–

do przestrzeni zaotrzewnowej / złamań

do przestrzeni zaotrzewnowej / złamań



zewnętrzny

zewnętrzny



Krwotok

Krwotok



wewnętrzny

wewnętrzny

–

do światła przewodu pokarmowego

do światła przewodu pokarmowego

–

do jam ciała

do jam ciała

–

do przestrzeni zaotrzewnowej / złamań

do przestrzeni zaotrzewnowej / złamań



zewnętrzny

zewnętrzny



Utrata do trzeciej przestrzeni

Utrata do trzeciej przestrzeni

–

niedrożność

niedrożność

–

oparzenia

oparzenia

Wstrząs

Wstrząs

Wstrząs krwotoczny

Wstrząs krwotoczny

Wstrząs krwotoczny

Wstrząs krwotoczny



skóra blada, zimna, spocona –

skóra blada, zimna, spocona –

clammy

clammy



spowolnienie, niepokój lub apatia

spowolnienie, niepokój lub apatia



zaburzenia świadomości,

zaburzenia świadomości,

pragnienie

pragnienie



zapadnięte żyły szyjne

zapadnięte żyły szyjne



opóznienie nawrotu kapilarnego

opóznienie nawrotu kapilarnego







tętna i liczby oddechów

tętna i liczby oddechów







RR

RR







diurezy

diurezy



skóra blada, zimna, spocona –

skóra blada, zimna, spocona –

clammy

clammy



spowolnienie, niepokój lub apatia

spowolnienie, niepokój lub apatia



zaburzenia świadomości,

zaburzenia świadomości,

pragnienie

pragnienie



zapadnięte żyły szyjne

zapadnięte żyły szyjne



opóznienie nawrotu kapilarnego

opóznienie nawrotu kapilarnego







tętna i liczby oddechów

tętna i liczby oddechów







RR

RR







diurezy

diurezy

krwotoczny

krwotoczny

Wstrząs

Wstrząs

Wstrząs krwotoczny

Wstrząs krwotoczny

Wstrząs krwotoczny

Wstrząs krwotoczny



kwasica metaboliczna

kwasica metaboliczna



hiperglikemia

hiperglikemia



hiperkapnia

hiperkapnia



spadek hematokrytu

spadek hematokrytu



wzrost poziomu mleczanów

wzrost poziomu mleczanów



kwasica metaboliczna

kwasica metaboliczna



hiperglikemia

hiperglikemia



hiperkapnia

hiperkapnia



spadek hematokrytu

spadek hematokrytu



wzrost poziomu mleczanów

wzrost poziomu mleczanów

Wstrząs

Wstrząs

Wstrząs krwotoczny

Wstrząs krwotoczny

Wstrząs krwotoczny

Wstrząs krwotoczny

Spadek RR powoduje niewydolność krążenia trzewnego,
uszkadza barierę jelitową. Bakterie i endotoksyny w
mechaniźmie translokacji przedostają się do krążenia
powodując SIRS, a w przyszłości niewydolność wielona-
rządową.

Wstrząs

Wstrząs

Wstrząs krwotoczny

Wstrząs krwotoczny

Wstrząs krwotoczny

Wstrząs krwotoczny

Całkowita kompensacja może nastąpić przy wzroście

rzutu serca i zwiększonej ekstrakcji tlenu przy
hemoglobinie nie niższej niż 6g% i Ht 20%

częściowa : Hb 4 - 6 g%, Ht 15 - 20
odwracalna: Hb 3-4 g%, Ht 10 - 15
nieodwracalna: Hb <3g%, Ht< 10

Wstrząs

Wstrząs

Utrata ponad 10 %

Utrata ponad 10 %

Utrata ponad 10 %

Utrata ponad 10 %



pragnienie

pragnienie



tachykardia

tachykardia



blada, zimna skóra

blada, zimna skóra



ortostatyczne spadki RR

ortostatyczne spadki RR



pragnienie

pragnienie



tachykardia

tachykardia



blada, zimna skóra

blada, zimna skóra



ortostatyczne spadki RR

ortostatyczne spadki RR

krwotoczny

krwotoczny

Wstrząs

Wstrząs

Utrata ponad 20 %

Utrata ponad 20 %

Utrata ponad 20 %

Utrata ponad 20 %



spadki ciśnienia

spadki ciśnienia



spadek diurezy

spadek diurezy



tachykardia

tachykardia



niepokój

niepokój



spadki ciśnienia

spadki ciśnienia



spadek diurezy

spadek diurezy



tachykardia

tachykardia



niepokój

niepokój

krwotoczny

krwotoczny

Wstrząs

Wstrząs



Uszkodzenie narządów

Uszkodzenie narządów



Uszkodzenie narządów

Uszkodzenie narządów

Utrata ponad 30 %

Utrata ponad 30 %

Utrata ponad 30 %

Utrata ponad 30 %

Utrata ponad 50 %

Utrata ponad 50 %

Utrata ponad 50 %

Utrata ponad 50 %



Nieprzytomność

Nieprzytomność



Wysoka śmiertelność

Wysoka śmiertelność



Nieprzytomność

Nieprzytomność



Wysoka śmiertelność

Wysoka śmiertelność

Wstrząs

Wstrząs

Postępowanie

Postępowanie

Postępowanie

Postępowanie

krwotoczny

krwotoczny

1. Przerwanie krwawienia
2. Przywrócenie perfuzji
- agresywne przetaczanie płynów (ogrzewanych)
- co najmniej dwa wkłucia + kaniulacja żyły centralnej
- poprawa przepływu
3. Tlenoterapia bierna lub wentylacja
4. Zwalczanie bólu
5. Zwalczanie hypotermii
6. Aminy presyjne - dopamina do 2g/min/kg

7. Po uzupełnieniu łożyska naczyniowego
małe dawki chloropromazyny
8. Krew uniwersalna

Zawsze ABC…

Zawsze ABC…

Wstrząs

Wstrząs

Badania i

Badania i

monitorowanie

monitorowanie

Badania i

Badania i

monitorowanie

monitorowanie



grupa krwi

grupa krwi



Ht

Ht



Układ

Układ

krzepnięcia

krzepnięcia



Gazometria

Gazometria



LDH

LDH



Alkohol

Alkohol



Elektrolity

Elektrolity



Glukoza

Glukoza



grupa krwi

grupa krwi



Ht

Ht



Układ

Układ

krzepnięcia

krzepnięcia



Gazometria

Gazometria



LDH

LDH



Alkohol

Alkohol



Elektrolity

Elektrolity



Glukoza

Glukoza

krwotoczny

krwotoczny



Tętno

Tętno



RR

RR



Stan

Stan

przytomności

przytomności



Pulsoksymetria

Pulsoksymetria



Oddech

Oddech



Zapis EKG

Zapis EKG



Diureza

Diureza



Temperatura

Temperatura



Tętno

Tętno



RR

RR



Stan

Stan

przytomności

przytomności



Pulsoksymetria

Pulsoksymetria



Oddech

Oddech



Zapis EKG

Zapis EKG



Diureza

Diureza



Temperatura

Temperatura

Wstrząs

Wstrząs

Diagnostyka obrazowa

Diagnostyka obrazowa

Diagnostyka obrazowa

Diagnostyka obrazowa

USG

USG





F.A.S.T.

F.A.S.T.

Endoskopia/laparoskopia

Endoskopia/laparoskopia

RTG

RTG

ECHO/EKG

ECHO/EKG

KT

KT

Nak

Nakł

ucia diagnostyczne:

ucia diagnostyczne:

op

opł

ucnej, osierdzia, otrzewnej

ucnej, osierdzia, otrzewnej

Wlew kontrastowy

Wlew kontrastowy

USG

USG





F.A.S.T.

F.A.S.T.

Endoskopia/laparoskopia

Endoskopia/laparoskopia

RTG

RTG

ECHO/EKG

ECHO/EKG

KT

KT

Nak

Nakł

ucia diagnostyczne:

ucia diagnostyczne:

op

opł

ucnej, osierdzia, otrzewnej

ucnej, osierdzia, otrzewnej

Wlew kontrastowy

Wlew kontrastowy

Wstrząs

Wstrząs

Kaniulacja żył

Kaniulacja żył

Kaniulacja żył

Kaniulacja żył

Żyłami pierwszego wyboru są żyły obwodowe

Wskazania do założenia kaniuli do żyły centralnej:

konieczność agresywnej płynoterapii

brak możliwości wkłucia na obwodzie

stosowanie środków hyperosmolarnych

podawanie środków obkurczających naczynia

przewidywana długotrwała terapia dożylna

założenie elktrody endokawitarnej

Względne przeciwwskazania:

brak umiejętności

zaburzenia krzepnięcia (należy założyć wkłucie

przed podaniem heparyny lub streptokinazy)

zakrzep w obrębie żyły

brak dobrze zaznaczonych punktów orientacyjnych

Wstrząs

Wstrząs

Kaniulacja żył

Kaniulacja żył

Kaniulacja żył

Kaniulacja żył

Powikłania wkłuć centralnych:

odma opłucnowa (wentylowanych drenować!)
rozedma podskórna
hydrothorax (płyny które przetaczamy)
zator powietrzny (150-200 ml powietrza)
zakrzepy (20 - 70% przy dłuższym cewnikowaniu

tylko w 3-5% objawy kliniczne)

nakłucie tętnicy
krwiak
nakłucie przewodu piersiowego
uszkodzenie splotu barkowego
uszkodzenie serca (0,4-1% z dojścia po lewej)
zaburzenia rytmu
niewłaściwa pozycja kaniuli
zakażenie cewnika

Wstrząs

Wstrząs

Płyny dożylne

Płyny dożylne

Płyny dożylne

Płyny dożylne



krystaloidy

krystaloidy



koloidy

koloidy



hipertoniczne roztwory soli

hipertoniczne roztwory soli



krew

krew



preparaty krwiopochodne

preparaty krwiopochodne



perfluorokarbony

perfluorokarbony



krystaloidy

krystaloidy



koloidy

koloidy



hipertoniczne roztwory soli

hipertoniczne roztwory soli



krew

krew



preparaty krwiopochodne

preparaty krwiopochodne



perfluorokarbony

perfluorokarbony

krwotoczny

krwotoczny

Wstrząs

Wstrząs

Krystaloidy

Krystaloidy

Krystaloidy

Krystaloidy



tanie

tanie



trwałe

trwałe



łatwo dostępne

łatwo dostępne



przechowywanie w temperaturze

przechowywanie w temperaturze

pokojowej

pokojowej



brak reakcji alergicznej

brak reakcji alergicznej



lek z wyboru w utracie do 20%

lek z wyboru w utracie do 20%



3 – 4 x objętość krwi utraconej

3 – 4 x objętość krwi utraconej



tanie

tanie



trwałe

trwałe



łatwo dostępne

łatwo dostępne



przechowywanie w temperaturze

przechowywanie w temperaturze

pokojowej

pokojowej



brak reakcji alergicznej

brak reakcji alergicznej



lek z wyboru w utracie do 20%

lek z wyboru w utracie do 20%



3 – 4 x objętość krwi utraconej

3 – 4 x objętość krwi utraconej

Po godzinie tylko 20 - 25% pozostaje

Po godzinie tylko 20 - 25% pozostaje

w kr

w krążeniu

Po godzinie tylko 20 - 25% pozostaje

Po godzinie tylko 20 - 25% pozostaje

w kr

w krążeniu

Wstrząs

Wstrząs

Krystaloidy

Krystaloidy

Krystaloidy

Krystaloidy

PWE:

Sól fizjologiczna:

Na 141 mmol/L Na 154 mmol/L
K 5 mmol/L

Cl 154 mmol/L

Ca 4 mEq/L
NaHCO3 34 mEq/L
Mg 2mEq/L

Idealny
płyn:

Na 139 mmol/L
K 5 mmol/L
Cl 108 mmol/L

pH 7,4

Wstrząs

Wstrząs

Koloidy

Koloidy

Koloidy

Koloidy



Dextran

Dextran

40 000

40 000

70 000

70 000



HAES 6%, 10%

HAES 6%, 10%



Gelafundin

Gelafundin



Dextran

Dextran

40 000

40 000

70 000

70 000



HAES 6%, 10%

HAES 6%, 10%



Gelafundin

Gelafundin

Wstrząs

Wstrząs

Koloidy

Koloidy

Koloidy

Koloidy

Zalety:

Zalety:

zwiększenie rzutu serca
zmniejszenie lepkości krwi
poprawa własności reologicznych
po przetoczeniu 500 ml D.40 tys.
po 1h wzrost objętości

śródnczyniowej 750 ml
po 2 h 1000 ml
po 3 h 1250 ml

W 3-40% wydalany jest do 12 godzin

Zalety:

Zalety:

zwiększenie rzutu serca
zmniejszenie lepkości krwi
poprawa własności reologicznych
po przetoczeniu 500 ml D.40 tys.
po 1h wzrost objętości

śródnczyniowej 750 ml
po 2 h 1000 ml
po 3 h 1250 ml

W 3-40% wydalany jest do 12 godzin

Wady:

Wady:

Reakcje anafilaktyczne - do

10 min

Blokowanie komórek USS

śledziony

Wady:

Wady:

Reakcje anafilaktyczne - do

10 min

Blokowanie komórek USS

śledziony

Dextra

Dextra

ny

ny

Dextra

Dextra

ny

ny

D 70: do

D 70: do

2g/kG masy

2g/kG masy

ciała

ciała

D 70: do

D 70: do

2g/kG masy

2g/kG masy

ciała

ciała

Wstrząs

Wstrząs

Koloidy

Koloidy

Koloidy

Koloidy

HAES

HAES

HAES

HAES

HAES: hydroksyetylowana skrobia

Wysokocząsteczkowe (450 tys.): Plasmasteril

Hespam

Niskocząsteczkowe: 200 tys: 6 i 10% HAES
130 tys: VOLUVEN

Objętość w łożysku = objętosci przetoczonej + 30%
Czas efektywnego działania 3 – 4 – 6 – 8 godzin

Powikłania podobne jak po dekstranach

1,2 - 2g/kG masy

1,2 - 2g/kG masy

ciała

ciała

1,2 - 2g/kG masy

1,2 - 2g/kG masy

ciała

ciała

Wstrząs

Wstrząs

Żelatyny

Żelatyny

Żelatyny

Żelatyny

Preparaty:

Haemacel, Gelafundin

c. cząst. 30 - 35 tys. (podobny do albuminy
(roztwory 3 i 7%)

objętość w łożysku = objętości
przetoczonej
czas efekt. działania 3 godziny

Dawka max. do 2500

Dawka max. do 2500

ml/dobę

ml/dobę

Dawka max. do 2500

Dawka max. do 2500

ml/dobę

ml/dobę

Brak wpływu na nerki i układ

Brak wpływu na nerki i układ

krzepnięcia

krzepnięcia

Brak wpływu na nerki i układ

Brak wpływu na nerki i układ

krzepnięcia

krzepnięcia

Wstrząs

Wstrząs

Sól hipertoniczna

Sól hipertoniczna

Sól hipertoniczna

Sól hipertoniczna

Roztwory 7,5%, osmolarność
2400mOsm/kG H

2

0

Dawka 4 ml/kG m.ciała podana w ciągu 2-5 min

daje przyrost objętości 8-12 ml na kG

Mała objętość = natychmiastowy efekt

monitorować Na: nie przekroczyć 150 - 160
mmol/L

osmolarność: nie przekroczyć 330 mOsm

Mieszaniny koloidów i roztworów hyperton.
7,5% NaCl 250 ml + dextran 70 500 ml

szybkie powiększanie objętości, podniesienie ciśnienia
onkotycznego
dłuższa stabilizacja krążenia, poprawa warunków
reologicznych
poprawa perfuzji narządów

Wstrząs

Wstrząs

Spadek objętości

Spadek objętości

Spadek objętości

Spadek objętości



Utrata do trzeciej przestrzeni

Utrata do trzeciej przestrzeni

–

niedrożność

niedrożność

–

oparzenia

oparzenia



Utrata do trzeciej przestrzeni

Utrata do trzeciej przestrzeni

–

niedrożność

niedrożność

–

oparzenia

oparzenia



Krwotok

Krwotok



wewnętrzny

wewnętrzny

–

do światła przewodu pokarmowego

do światła przewodu pokarmowego

–

do jam ciała

do jam ciała

–

do przestrzeni zaotrzewnowej / złamań

do przestrzeni zaotrzewnowej / złamań



zewnętrzny

zewnętrzny

Wstrząs

Wstrząs

Utrata PZK

Utrata PZK

Utrata PZK

Utrata PZK



niedobór płynów 4 x większy

niedobór płynów 4 x większy



uzupełnianie niedoborów

uzupełnianie niedoborów

płynowych

płynowych



leczenie przyczynowe

leczenie przyczynowe



niedobór płynów 4 x większy

niedobór płynów 4 x większy



uzupełnianie niedoborów

uzupełnianie niedoborów

płynowych

płynowych



leczenie przyczynowe

leczenie przyczynowe

Wstrząs

Wstrząs

Oparzenie

Oparzenie

utarta do III przestrzeni
perspiratio insensibilis

REGUŁA PARKLAND:

I doba: 4ml 0.9% NaCl * kG * %parzenia (1/2 8h + ½
16h) – do 50%
II doba: ½ jw. + 0.03 g białka na kg + 2000 ml 5%
glukozy

W oparciu o monitorowanie laboratoryjne i
hemodynamiczne

Wstrząs

Wstrząs

Poszerzenie łożyska

Poszerzenie łożyska

Poszerzenie łożyska

Poszerzenie łożyska



Reakcja anafilaktyczna

Reakcja anafilaktyczna



Wstrząs neurogenny

Wstrząs neurogenny



Wstrząs septyczny

Wstrząs septyczny



Reakcja anafilaktyczna

Reakcja anafilaktyczna



Wstrząs neurogenny

Wstrząs neurogenny



Wstrząs septyczny

Wstrząs septyczny

RR = poj.minutowa

RR = poj.minutowa

x

x

opór obwodowy

opór obwodowy

Wstrząs

Wstrząs

Mechanizm

Mechanizm

Mechanizm

Mechanizm

anafilaktyczn

anafilaktyczn

y

y

Antygen + przeciwciało IgE

Histamina, ECF-A, SRS-A, prostaglandyny,
kininy,

Rozszerzenie naczyń żylnych i

tętniczych

Przesiękanie płynów

Kurcz oskrzeli

Wstrząs

Wstrząs

Postępowanie

Postępowanie

Postępowanie

Postępowanie

przerwać podawanie alergenu

przerwać podawanie alergenu

tlenoterapia lub wentylacja

tlenoterapia lub wentylacja

resuscytacja płynowa (krystaloidy i koloidy)

resuscytacja płynowa (krystaloidy i koloidy)

adrenalina 0.5 – 1 ml 1/10000 co 1- 5 min aż do max

adrenalina 0.5 – 1 ml 1/10000 co 1- 5 min aż do max

10 ml mg iv.

10 ml mg iv.

sterydy iv

sterydy iv

leki rozszerzające oskrzela

leki rozszerzające oskrzela

antyhistaminowe

antyhistaminowe

Bloker H

Bloker H

1

1

- difenhydramina (benadryl) 1 mg/kG

- difenhydramina (benadryl) 1 mg/kG

wagi,

wagi,

Bloker H

2

– cymetydyna 4 mg/kG wagi

przerwać podawanie alergenu

przerwać podawanie alergenu

tlenoterapia lub wentylacja

tlenoterapia lub wentylacja

resuscytacja płynowa (krystaloidy i koloidy)

resuscytacja płynowa (krystaloidy i koloidy)

adrenalina 0.5 – 1 ml 1/10000 co 1- 5 min aż do max

adrenalina 0.5 – 1 ml 1/10000 co 1- 5 min aż do max

10 ml mg iv.

10 ml mg iv.

sterydy iv

sterydy iv

leki rozszerzające oskrzela

leki rozszerzające oskrzela

antyhistaminowe

antyhistaminowe

Bloker H

Bloker H

1

1

- difenhydramina (benadryl) 1 mg/kG

- difenhydramina (benadryl) 1 mg/kG

wagi,

wagi,

Bloker H

2

– cymetydyna 4 mg/kG wagi

Wstrząs

Wstrząs

Wstrząs neurogenny

Wstrząs neurogenny

Wstrząs neurogenny

Wstrząs neurogenny



spadek tonusu naczyń

spadek tonusu naczyń



poszerzenie łożyska naczyniowego

poszerzenie łożyska naczyniowego



zmniejszenie nawrotu żylnego

zmniejszenie nawrotu żylnego



brak pobudzania rdzenia nadnerczy

brak pobudzania rdzenia nadnerczy



skóra ciepła, różowa, z prawidłową

skóra ciepła, różowa, z prawidłową

perfuzją

perfuzją



może być bez tachykardii

może być bez tachykardii



są spadki ciśnienia i spadek diurezy

są spadki ciśnienia i spadek diurezy



spadek tonusu naczyń

spadek tonusu naczyń



poszerzenie łożyska naczyniowego

poszerzenie łożyska naczyniowego



zmniejszenie nawrotu żylnego

zmniejszenie nawrotu żylnego



brak pobudzania rdzenia nadnerczy

brak pobudzania rdzenia nadnerczy



skóra ciepła, różowa, z prawidłową

skóra ciepła, różowa, z prawidłową

perfuzją

perfuzją



może być bez tachykardii

może być bez tachykardii



są spadki ciśnienia i spadek diurezy

są spadki ciśnienia i spadek diurezy

Wstrząs

Wstrząs

Postępowanie

Postępowanie

Postępowanie

Postępowanie



resuscytacja płynowa

resuscytacja płynowa



aminy presyjne

aminy presyjne



Solu - Medrol 30 mg/kg mc (15

Solu - Medrol 30 mg/kg mc (15

min)

min)

5.4 mg/kg mc/godz

5.4 mg/kg mc/godz



resuscytacja płynowa

resuscytacja płynowa



aminy presyjne

aminy presyjne



Solu - Medrol 30 mg/kg mc (15

Solu - Medrol 30 mg/kg mc (15

min)

min)

5.4 mg/kg mc/godz

5.4 mg/kg mc/godz

neurogenny

neurogenny

Wstrząs

Wstrząs

Wstrząs septyczny

Wstrząs septyczny

Wstrząs septyczny

Wstrząs septyczny

Endotoksyny

są odczytywane przez nasze tkanki jako

najgorsza ze złych wiadomości. Liposacharyd ustrój
skłonny jest uruchomić każdą możliwą reakcją obronna,
blokować, odcinać, niszczyć każdą tkankę położoną w
pobliżu. Wszystko to jest następstwem nieopanowanej
paniki”

Endotoksyna, liposacharyd na powierzchni bakterii G-
reaguje z receptorem na powierzchni makrofagów,
które wychwytują i niszczą każdą szkodliwą dla ustroju
substancję.
Pobudza je ona do wytwarzania mediatorów takich jak
cytokininy, wolne rodniki tlenowe, limfokiny,prostaglan-
dyny E2, tromboksan A2 i PAF
Aktywuje kaskadę układu dopełniacza i fibrynolizy

Wstrząs

Wstrząs

Zakażenie

Uraz

Rozpad drobnoustrojów Autoliza-proteoliza

Endotoksyny
Enzymy

„Toksyny”:

histamina, kininy, aminy katecholowe, cytokiny

Zaburzenia
przepuszczalnoci
Obrzęk

Rozszerzenie naczyń
Pobudzenie
Spadek ciśnienia

Skurcz naczyń
obwodowych
Niedotlenienie

Deficyt objętości, uszkodzenie metaboliczne :

WSTRZĄS

Wstrząs

Wstrząs

Wstrząs septyczny

Wstrząs septyczny

Wstrząs septyczny

Wstrząs septyczny

układ sercowo układ nerki układ brzuch
mięśnie
-naczyniowy oddechowy krwiotwórczy

Kardiodepresja ARDS ONNN leukocyt.
Translokacja efekt
Spadek EF

płytki owrzodzenia

kuraropod.
Rozszerzenie

Ht krwawienia

komór

Objawy niewydolności poszczególnych narządów :

temperatura ciała > 38



C lub < 36



C

akcja serca > 90 uderzeń na minutę
częstość oddechów > 20 na minutę lub PaCO

2

> 32 mm Hg

leukocytoza > 12 000/mm

3

lub < 4 000 mm

3

lub > 10% młodych form

SIRS:

Wstrząs

Wstrząs

hiperdynamiczny

hiperdynamiczny

hiperdynamiczny

hiperdynamiczny



hiperwentylacja, alkaloza

hiperwentylacja, alkaloza

oddechowa

oddechowa



skóra ciepła, sucha, różowa

skóra ciepła, sucha, różowa







przepływ przez nerki

przepływ przez nerki







oporu obwodowego

oporu obwodowego







rzutu serca

rzutu serca



hiperwentylacja, alkaloza

hiperwentylacja, alkaloza

oddechowa

oddechowa



skóra ciepła, sucha, różowa

skóra ciepła, sucha, różowa







przepływ przez nerki

przepływ przez nerki







oporu obwodowego

oporu obwodowego







rzutu serca

rzutu serca

septyczny

septyczny

 RR

Wstrząs

Wstrząs

hipodynamiczny

hipodynamiczny

hipodynamiczny

hipodynamiczny



pobudzenie adrenergiczne

pobudzenie adrenergiczne







oporu obwodowego

oporu obwodowego



centralizacja krążenia

centralizacja krążenia





hipoperfuzja skóry, nerek

hipoperfuzja skóry, nerek



skóra zimna, blada, wilgotna

skóra zimna, blada, wilgotna



oliguria

oliguria







rzutu serca

rzutu serca



pobudzenie adrenergiczne

pobudzenie adrenergiczne







oporu obwodowego

oporu obwodowego



centralizacja krążenia

centralizacja krążenia





hipoperfuzja skóry, nerek

hipoperfuzja skóry, nerek



skóra zimna, blada, wilgotna

skóra zimna, blada, wilgotna



oliguria

oliguria







rzutu serca

rzutu serca

septyczny

septyczny

Wstrząs

Wstrząs

Wstrząs septyczny:

Wstrząs septyczny:

leczenie

leczenie

Wstrząs septyczny:

Wstrząs septyczny:

leczenie

leczenie

Poprawa dostępności (DO

2

) i wykorzystania (VO

2

) tlenu

Likwidacja ogniska zakażenia
Resuscytacja płynowa
Poprawa rzutu serca

dobutamina
dopamina
noradrenalina

Zapewnienie prawidłowej wymiany gazowej

tlenoterapia
respirator

Poprawa przepływu trzewnego
Zmniejszenie wchłaniania endotoksyn (dekontaminacja)

Wstrząs

Wstrząs

Wstrząs septyczny:

Wstrząs septyczny:

leczenie

leczenie

Wstrząs septyczny:

Wstrząs septyczny:

leczenie

leczenie

Poprawa dostępności (DO

2

) i wykorzystania (VO

2

) tlenu

Antybiotyki
Niskie dawki heparyn drobnocząsteczkowych
Przeciwciała monoklonalne przeciw lipidowi A
Prostaglandyny
Sterydy nadnerczowe
Pentoksyfilina
Tlenek azotu
Zywienie

Wstrząs

Wstrząs



niewydolność pompy

niewydolność pompy



niewydolność pompy

niewydolność pompy



spadek objętości krążącej

spadek objętości krążącej

–

–

hipowolemia bezwzględna

hipowolemia bezwzględna



poszerzenie łożyska naczyniowego

poszerzenie łożyska naczyniowego

–

–

hipowolemia względna

hipowolemia względna

Wstrząs

Wstrząs

Wstrząs

Wstrząs

„mechaniczny”

„mechaniczny”

Wstrząs

Wstrząs

„mechaniczny”

„mechaniczny”



W chirurgii:

W chirurgii:



tamponada serca

tamponada serca



stłuczenie serca

stłuczenie serca



odma prężna

odma prężna



zator tętnicy płucnej

zator tętnicy płucnej



ale też:

ale też:



zawał

zawał



zaburzenia rytmu

zaburzenia rytmu



zdekompensowane wady zastawkowe

zdekompensowane wady zastawkowe



zapalenie serca

zapalenie serca



W chirurgii:

W chirurgii:



tamponada serca

tamponada serca



stłuczenie serca

stłuczenie serca



odma prężna

odma prężna



zator tętnicy płucnej

zator tętnicy płucnej



ale też:

ale też:



zawał

zawał



zaburzenia rytmu

zaburzenia rytmu



zdekompensowane wady zastawkowe

zdekompensowane wady zastawkowe



zapalenie serca

zapalenie serca

Stany

Stany

urazowe

urazowe

Wstrząs

Wstrząs

Porównanie objawów

Porównanie objawów

Porównanie objawów

Porównanie objawów

hipowole-

miczny

neurogenny kardio-

genny

septyczny

„ciepły”

septyczny

„zimny”

skóra

(perfuzja)

blada

różowa

blada

różowa

blada

tętno



N







żyły szyjne











rzut serca











opór

obwodowy











hipowole-

miczny

neurogenny kardio-

genny

septyczny

„ciepły”

septyczny

„zimny”

skóra

(perfuzja)

blada

różowa

blada

różowa

blada

tętno



N







żyły szyjne











rzut serca











opór

obwodowy











Wstrząs

Wstrząs

Pomoc przedszpitalna

Pomoc przedszpitalna

Pomoc przedszpitalna

Pomoc przedszpitalna



ABC…

ABC…



wkłucie

wkłucie



kontrola krwawienia

kontrola krwawienia



płyny – ile ?

płyny – ile ?



ABC…

ABC…



wkłucie

wkłucie



kontrola krwawienia

kontrola krwawienia



płyny – ile ?

płyny – ile ?

Wstrząs

Wstrząs

PODSUMOWANIE:

PODSUMOWANIE:



Definicja

Definicja



Podział

Podział



spadek objętości, hipowolemia względna,

spadek objętości, hipowolemia względna,

kardiogenny

kardiogenny



Objawy

Objawy



Leczenie płynami

Leczenie płynami



krystaloidy, koloidy, roztwory

krystaloidy, koloidy, roztwory

hipertoniczne

hipertoniczne



Postępowanie przedszpitalne

Postępowanie przedszpitalne

PODSUMOWANIE:

PODSUMOWANIE:



Definicja

Definicja



Podział

Podział



spadek objętości, hipowolemia względna,

spadek objętości, hipowolemia względna,

kardiogenny

kardiogenny



Objawy

Objawy



Leczenie płynami

Leczenie płynami



krystaloidy, koloidy, roztwory

krystaloidy, koloidy, roztwory

hipertoniczne

hipertoniczne



Postępowanie przedszpitalne

Postępowanie przedszpitalne