Lucyna Gromiec

WSAP 2013 /2014

Jednostki samorządu

terytorialnego jako organy

prowadzące szkoły

Podział kompetencji między
j.s.t.



W Polsce obowiązuje trójstopniowa struktura
samorządu terytorialnego:



Gmina



Powiat



Województwo



Jednostki samorządu terytorialnego wykonują swoje
zadania za pośrednictwem organów stanowiących i
wykonawczych



Decentralizacja kompetencji państwa w dziedzinie
oświaty spowodowała scedowanie części zadań
edukacyjnych na j.s.t.

2

Przejmowanie szkół przez
samorządy…



Samorządy terytorialne zostały po raz pierwszy
wybrane w maju 1990 r. - powstały gminy i na
tym etapie ustawowo przejęły prowadzenie
przedszkoli. To stało się ich pierwszym
zadaniem oświatowym.



W latach 1990-95 wiele gmin przejmowało
szkoły podstawowe – do 1995 roku
przejmowano je z woli rad, a od 1996 r.
obligatoryjnie.



Od 1 stycznia 1999 roku w Polsce obowiązuje
trójstopniowy podział administracyjny

3

Przejmowanie oświaty…



Dopełnieniem procesu przejmowania oświaty
przez samorządy związane było z powstaniem
1.01.1999 r.

powiatów i województw

, które

stały się organem prowadzącym dla
pozostałych segmentów systemu oświaty. Od
tej chwili prawie cała oświata znalazła się w
gestii władz lokalnych a nadzór pedagogiczny
został oddzielony od prowadzenia szkół. W
tym roku 1.09.1999 r rozpoczął się nowy
etap reformy – tego dnia dzieci 7 –letnie
rozpoczęły naukę w pierwszych klasach
6- letniej szkoły podstawowej

4



Pod koniec 2001 roku weszła w życie

znowelizowana ustawa o systemie
oświaty, która od

1.09.2002 r.

wprowadziła nową strukturę
szkolnictwa ponadgimnazjalnego

5

Wyłomem w oświacie samorządowej było

Wyłomem w oświacie samorządowej było

przejęcie niektórych szkół przez niektóre

przejęcie niektórych szkół przez niektóre

resorty:

resorty:



Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa

Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa

Narodowego (szkoły artystyczne),

Narodowego (szkoły artystyczne),



Ministerstwo Rolnictwa (szkoły rolnicze),

Ministerstwo Rolnictwa (szkoły rolnicze),



Ministerstwo Sprawiedliwości (szkoły przy

Ministerstwo Sprawiedliwości (szkoły przy

zakładach karnych). Nie jest też dobrą

zakładach karnych). Nie jest też dobrą

praktyką wchodzenie administracji rządowej

praktyką wchodzenie administracji rządowej

(kurator) w gestię samorządów terytorialnych.

(kurator) w gestię samorządów terytorialnych.

6

Przejęcie szkół przez samorządy było

pierwszym etapem demokracji.

JST mogą zakładać i prowadzić tylko szkoły

publiczne i placówki publiczne. Sieć i
granice obwodów publicznych przedszkoli,
szkół podstawowych, gimnazjów ustala w
formie uchwały rada gminy. Rada powiatu –
sieć publicznych szkół ponadgimnazjalnych.

7

8

Rozdzielono zadania związane z

bieżącym kierowaniem:



- organ prowadzący (jednostki samorządu

terytorialnego)



- organ nadzoru pedagogicznego

(kuratorium oświaty).



Minister wł. ds. oświaty zakłada i prowadzi

szkoły dla obywateli polskich czasowo
przebywających za granicą , szkoły o
charakterze eksperymentalnym, CODN.

9

Między młotem a
kowadłem…



Praktycznie każde zadanie jest podzielone

między administrację samorządową i
rządową. Dyrektor szkoły jest
podwójnie podporządkowany.



Podział kompetencji między samorząd

a kuratorium
oświaty powinien brać pod uwagę
samodzielność dyrektora szkoły.

10

11

ORGAN



Nadzoru Prowadzący

Nadzoru Prowadzący

Pedagogicznego

Pedagogicznego

SZKOŁA

SZKOŁA

Inne organy:

Inne organy:

RIO, NIK, PIP, PIS, US, ZUS, Nadzór Budowlany

RIO, NIK, PIP, PIS, US, ZUS, Nadzór Budowlany

itp..

itp..

Zapamiętaj!



Jednostki samorządu terytorialnego

mogą zakładać i prowadzić jedynie
szkoły i placówki publiczne.

12

Art. 7. 1. Szkołą publiczną jest
szkoła, która:

1)   zapewnia bezpłatne nauczanie w zakresie ramowych

planów nauczania;

 2)   przeprowadza rekrutację uczniów w oparciu o zasadę

powszechnej dostępności;

3)   zatrudnia nauczycieli posiadających kwalifikacje określone

w odrębnych przepisach, z zastrzeżeniem ust. 1a;

 4)   realizuje:
a)  programy nauczania uwzględniające podstawę

programową kształcenia ogólnego, w przypadku liceum

profilowanego - również podstawę programową kształcenia

w profilach kształcenia ogólnozawodowego, a w przypadku

szkoły prowadzącej kształcenie zawodowe - również

podstawę programową kształcenia w danym zawodzie,

b)  ramowy plan nauczania;
5)   realizuje ustalone przez ministra właściwego do spraw

oświaty i wychowania zasady oceniania, klasyfikowania i

promowania uczniów oraz przeprowadzania egzaminów i

sprawdzianów.

Pamiętajmy, że oprócz szkół

oświata to również placówki
oświatowe:

W takich ośrodkach uczniowie mogą rozwijać swoje

zainteresowania i talenty oraz miejsca
zorganizowanego pobytu dla dzieci poza miejscem
zamieszkania: bursy i internaty, wczasy dziecięce
itp..

Praktycznie prawie wszystkimi typami szkół i

placówek zarządza samorząd terytorialny, który
pełni funkcję

organu prowadzącego

14

Art. 2. System oświaty
obejmuje:

1)

przedszkola

, w tym z oddziałami integracyjnymi, przedszkola

specjalne oraz inne formy wychowania przedszkolnego;

2)  

szkoły

:

a)  

podstawowe

, w tym: specjalne, integracyjne, z oddziałami

integracyjnymi i sportowymi, sportowe i mistrzostwa sportowego,

b) 

gimnazja

, w tym: specjalne, integracyjne, dwujęzyczne, z

oddziałami integracyjnymi, dwujęzycznymi, sportowymi i

przysposabiającymi do pracy, sportowe i mistrzostwa

sportowego,

c)  

ponadgimnazjalne

, w tym: specjalne, integracyjne, dwujęzyczne,

z oddziałami integracyjnymi, dwujęzycznymi i sportowymi,

sportowe, mistrzostwa sportowego, rolnicze i leśne,

d)  

artystyczne;

 3) 

placówki oświatowo-wychowawcze

, w tym szkolne schroniska

młodzieżowe, umożliwiające rozwijanie zainteresowań i uzdolnień

oraz korzystanie z różnych form wypoczynku i organizacji czasu

wolnego;

 

3a)  placówki kształcenia ustawicznego, placówki kształcenia

praktycznego oraz ośrodki dokształcania i doskonalenia zawodowego,

umożliwiające uzyskanie i uzupełnienie wiedzy ogólnej, umiejętności i

kwalifikacji zawodowych;

3b)  placówki artystyczne - ogniska artystyczne umożliwiające

rozwijanie zainteresowań i uzdolnień artystycznych;

 4)   poradnie psychologiczno-pedagogiczne, w tym poradnie

specjalistyczne udzielające dzieciom, młodzieży, rodzicom i

nauczycielom pomocy psychologiczno-pedagogicznej, a także pomocy

uczniom w wyborze kierunku kształcenia i zawodu;

5)  młodzieżowe ośrodki wychowawcze, młodzieżowe ośrodki

socjoterapii, specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze oraz specjalne

ośrodki wychowawcze dla dzieci i młodzieży wymagających stosowania

specjalnej organizacji nauki, metod pracy i wychowania, a także ośrodki

umożliwiające dzieciom i młodzieży, o których mowa w art. 16 ust. 7, a

także dzieciom i młodzieży z upośledzeniem umysłowym z

niepełnosprawnościami sprzężonymi realizację odpowiednio obowiązku,

o którym mowa w art. 14 ust. 3, obowiązku szkolnego i obowiązku

nauki;

 7)   placówki zapewniające opiekę i wychowanie uczniom w

okresie pobierania nauki poza miejscem stałego zamieszkania;

 9)  

 

zakłady kształcenia i placówki doskonalenia nauczycieli;

10)  biblioteki pedagogiczne;
11)  kolegia pracowników służb społecznych.



Art. 2a. 1. System oświaty wspierają

organizacje pozarządowe, w tym
organizacje harcerskie, a także osoby
prawne prowadzące statutową działalność
w zakresie oświaty i wychowania.



2. Organy administracji publicznej

prowadzące szkoły i placówki współdziałają
z podmiotami, o których mowa w ust. 1, w
wykonywaniu zadań wymienionych w art. 1.

Zadania własne gminy, powiatu i
województwa



Zakładanie i prowadzenie szkół i placówek oświatowych
jest zadaniem własnym , określonym ustawowo, które
jest obligatoryjne dla j.s.t. Stanowi to realizację zapisów

art. 70 konstytucji RP, gwarantującej bezpłatną
naukę w szkołach publicznych, powszechny i
równy dostęp do wykształcenia.



Zadania oświatowe j.s.t. w dziedzinie oświaty

regulują

przepisy ustawy o systemie oświaty oraz wydane
na ich podstawie rozporządzenia MEN.



Zabezpiecza to powszechną dostępność i odpowiedni
poziom usług edukacyjnych danego terenu

18

Zapisy ustawy…



Art. 5 u.s.o – zakładanie i prowadzenie szkół i placówek



Art. 5a- zadania oświatowe



Art. 5c – zadania i kompetencje organu prowadzącego



Art. 5d pracownicy szkół



Art. 5e wykonywanie zadań



Art. 14a – ustalanie sieci przedszkoli



Art. 17 ustalanie sieci szkół publicznych



Art. 34 a nadzór organu prowadzącego nad działalnością szkół i
placówek



Art. 36a-38 powierzenie stanowiska dyrektora i odwołanie ze
stanowiska



Art. 58-72 organizacja kształcenia , wychowania i opieki w szkołach
publicznych



Art. 77-78 zakłady kształcenia i placówki doskonalenia nauczycieli



Art. 79-81 finansowanie szkół i placówek publicznych



Art. 82-90a nadzór i finansowanie szkół i placówek niepublicznych



Art. 90b-90u pomoc materialna dla uczniów

19

Zadania oświatowe jednostek
samorządu terytorialnego art. 3 pkt
14 u.s.o.



Zadania w zakresie: kształcenia,

wychowania i opieki w tym profilaktyki
społecznej;



Przepisy

art. 5c u.s.o

. przewidują podział

kompetencji pomiędzy organami jednostek
samorządu terytorialnego prowadzącymi
szkoły i placówki.

20

Zadania rady gminy, rady powiatu i
sejmiku województwa



Tworzenie jednostek obsługi ekonomiczno-
administracyjnej szkół i placówek lub organizowanie
wspólnej obsługi administracyjnej, finansowej i
organizacyjnej prowadzonych szkół i placówek

art. 5

ust. 9 u.s.o.



Zapewnienie bezpłatnego nauczania, wychowania i
opieki w publicznych przedszkolach w czasie nie
krótszym niż 5 godz. dziennie

art. 6 ust. 1 pkt 2

u.s.o.



Zapewnienie bezpłatnego nauczania, wychowanie i
opieki w publicznych pkt przedszkolnych i zespołach
przedszkolnych w ustalonym przez organ czasie

art. 6

ust. 2 u.s.o.



Składanie do MEN wniosków o zezwolenie na
utworzenie oddziału międzynarodowego w
prowadzonej przez siebie szkole

art. 7a ust. 4 u.s.o.

21



Zobowiązanie do ponoszenia z dochodów własnych,
kosztów kształcenia w oddziale międzynarodowym
przekraczającym wydatki bieżące na jednego ucznia
w pozostałych oddziałach szkoły

art. 7a ust.6 pkt

4

u.s.o. – brak realizacji zobowiązania skutkuje

cofnięciem zezwolenia

art. 7c ust.1 pkt 4 u.s.o.



Ustalania wysokości opłat za dodatkowe
świadczenia ponad czas bezpłatnego nauczania,
wychowania i opieki w publicznym przedszkolu i
zespole przedszkolnym

art. 14 ust. 5 u.s.o.



Nadawania pierwszego statutu i aktu
założycielskiego zakładanym szkołom i placówkom

art. 58 ust.6 u.s.o.



Likwidacji szkoły publicznej z końcem roku
szkolnego po umożliwieniu uczniom kontynuowania
nauki oraz po powiadomieniu rodziców uczniów,
kuratora oświaty oraz organ wykonawczy j.s.t.-

art.

59 ust.1 u.s.o.

22

Zadania organu
prowadzącego – organ
stanowiący



Łączenia szkoły różnych typów w zespół lub

placówki w zespół

art. 62 ust.1 u.s.o.



Wyłączanie z zespołu niektóre szkoły lub

placówki, włączanie do zespołu inne szkoły
lub placówki, a także może rozwiązać
zespół

art. 62 ust.5 u.s.o.

23

Zadania organu prowadzącego -
organ wykonawczy: wójt, burmistrz,
prezydent, zarząd powiatu, zarząd
województwa

1.

Odpowiada za bieżące funkcjonowanie szkoły m.in.
Za bezpieczne i higieniczne warunki nauczania,
wychowania i opieki, remonty i inwestycje, obsługę
administracyjną i finansową, pomoce dydaktyczne i
sprzęt

art. 5 ust.7 u.s.o.

2.

Powołuje na stanowisko dyrektora szkoły osoby
niebędące nauczycielami, po uzyskaniu opinii organu
sprawującego nadzór pedagogiczny

art. 36 ust.2 u.s.o.

3.

Powierza stanowisko dyrektora szkoły lub placówki
art.

36a ust.1 lub ust.4

/jeśli do konkursu nie zgłosił się

żaden kandydat lub w trakcie konkursu nie wyłoniono
kandydata.

4.

Powierzenie p.o. dyrektora szkoły nie dłużej niż na 10
miesięcy do czasu powierzenia stanowiska dyrektora

art. 36a ust.5

24



Powołanie komisji konkursowej w celu
wyłonienia kandydata na dyrektora szkoły w
określonym przepisami składzie

art. 36 a ust.6



Powołanie komisji konkursowej w celu
wyłonienia kandydata na dyrektora nowo
powołanej szkoły w określonym przez siebie
składzie

art. 36a ust.10



Przeprowadzenie konkursu na dyrektora szkoły
zgodnie z rozporządzeniem MEN z dnia 8 kwietnia
2010 r. w sprawie regulaminu konkursu na stanowisko
dyrektora publicznej szkoły lub publicznej placówki
oraz trybu pracy komisji konkursowej

art 36a ust.12



Przedłużenie na kolejne okresy, po upływie 5-
letniej kadencji, powierzenie stanowiska dyrektora po
zasięgnięciu opinii rady szkoły lub placówki i rady
pedagogicznej, w uzgodnieniu z kuratorem oświaty

art. 36a ust.14

25



Odwołanie nauczyciela ze stanowiska
kierowniczego w szkole w razie jego rezygnacji,
po ustaleniu negatywnej oceny pracy lub na skutek
wniosku organu sprawującego nadzór pedagogiczny
jeżeli dyrektor szkoły lub placówki nie usunie w
wyznaczonym terminie uchybień lub nie opracuje i
nie wdroży w określonych w harmonogramie
terminach programu poprawy efektywności
kształcenia lub wychowania

art. 38 ust.1



W porozumieniu z dyrektorem szkoły
prowadzącej kształcenie zawodowe, określa
zawody w których kształci szkoła

art. 39 ust.5



Tworzy zespoły szkół i placówek
prowadzonych przez różne organy, po zawarciu
porozumienia z tymi organami

art. 62 ust.6

26



zawiera umowy z zakładami opieki

zdrowotnej, w tym zakładami opiekuńczo-
leczniczymi i zakładami lecznictwa
uzdrowiskowego, jednostkami pomocy
społecznej, w których zorganizowane są
szkoły specjalne, w sprawie korzystania z
pomieszczeń oraz ponoszenia kosztów ich
utrzymania

art. 71c ust.1

27

Zadania organu prowadzącego, które wykonuje
wójt, burmistrz, prezydent, starosta i marszałek
województwa



Wyraża zgodę na zatrudnienie osoby, której
przygotowanie zawodowe jest uznane przez dyrektora za
odpowiednie do prowadzenia zajęć z zakresu kształcenia
zawodowego

art. 7 ust.1d



Uzgadnia z dyrektorem szkoły lub placówki program
poprawy efektywności kształcenia lub wychowania

art.

34 ust.2



Sprawuje nadzór nad szkołą lub placówką w dziedzinie
spraw finansowych i administracyjnych

art. 34a



Wyraża zgodę na tworzenie w szkole lub placówce
stanowisk wicedyrektorów i innych stanowisk
kierowniczych

art. 37 ust.1



Nadzoruje wykonywanie przez dyrektora szkoły innych
zadań wynikających z przepisów szczególnych

art. 39

ust.1

28



Wyraża zgodę na wprowadzenie w szkole lub
placówce innowacji lub eksperymentów
pedagogicznych wymagających odpowiednich warunków
kadrowych i organizacyjnych

art. 41 ust.2



Wyrażenie zgody na założenie szkoły lub placówki
publicznej przez osobę prawną inną niż j.s.t. lub osobę
fizyczną

art. 58 ust. 3



Przejmuje dokumentację zlikwidowanej publicznej
szkoły z wyjątkiem dokumentacji przebiegu nauczania w
terminie jednego miesiąca od dnia zakończenia likwidacji

art. 59 ust .4



W porozumieniu z dyrektorem szkoły ustala warunki
korzystania ze stołówki szkolnej w tym wysokość opłat za
posiłki

art. 67a ust.3



Zwalnia rodziców albo ucznia z całości lub części opłat
za posiłki art. 67a ust.5



Upoważnia dyrektora szkoły do udzielenia zwolnień od
opłat za posiłki

art. 67a ust.

29



Wyraża zgodę na organizowanie wczesnego
wspomagania rozwoju dziecka art. 71b ust.2b



UWAGA!



Zgodnie z zapisem art. 5a ust. 4 uso organy
wykonawcze jednostek samorządu
terytorialnego w terminie do dnia 31
października danego roku, przedstawiają
organom stanowiącym j.s.t. informację o stanie
realizacji zadań oświatowych za poprzedni rok
szkolny, w tym o wynikach sprawdzianu klasy IV i
egzaminu gimnazjalnego, potwierdzającego
kwalifikacje zawodowe, maturalnego w szkołach.

30

Zadania własne gminy, powiatu i
województwa



Zakładanie i prowadzenie szkół i placówek
oświatowych jest zadaniem własnym , określonym
ustawowo, które jest obligatoryjne dla j.s.t. Stanowi to
realizację zapisów art. 70 konstytucji RP,
gwarantującej bezpłatną naukę w szkołach
publicznych, powszechny i równy dostęp do
wykształcenia.



Zadania oświatowe j.s.t. w dziedzinie oświaty regulują
przepisy ustawy o systemie oświaty oraz wydane na
ich podstawie rozporządzenia MEN.



Zabezpiecza to powszechną dostępność i odpowiedni
poziom usług edukacyjnych danego terenu

31

Dziękuję za

uwagę

Cz.2. 

32