Fazy stresu

Fazy stresu

Małgorzata Ross

Małgorzata Ross

Łukasz Siedlecki

Łukasz Siedlecki

Gr. 4A

Gr. 4A

Reakcja na stres

Reakcja na stres

Jeżeli przez stres rozumiemy każdą

Jeżeli przez stres rozumiemy każdą

zmianę w środowisku zewnętrznym

zmianę w środowisku zewnętrznym

lub wewnętrznym, która zaburza

lub wewnętrznym, która zaburza

homeostazę, to podczas jej trwania

homeostazę, to podczas jej trwania

organizm uaktywnia szereg reakcji i

organizm uaktywnia szereg reakcji i

procesów biochemicznych aby

procesów biochemicznych aby

przywrócić równowagę wewnętrzną.

przywrócić równowagę wewnętrzną.

Reakcja na stres

Reakcja na stres

Może się to przejawiać pobudzeniem

Może się to przejawiać pobudzeniem

układu adrenergicznego i kory

układu adrenergicznego i kory

nadnerczy, jak również zespołem

nadnerczy, jak również zespołem

objawów charakteryzujących się

objawów charakteryzujących się

katabolicznymi przemianami w

katabolicznymi przemianami w

tkankach, spadkiem odporności i

tkankach, spadkiem odporności i

wyczerpaniem.

wyczerpaniem.

Reakcja na stres

Reakcja na stres

Reakcje są różne w zależności do

Reakcje są różne w zależności do

czasu

czasu

działania czynnika stresowego.

działania czynnika stresowego.

Pewien optymalny poziom stresu

Pewien optymalny poziom stresu

jest niezbędny człowiekowi, aby

jest niezbędny człowiekowi, aby

efektywnie funkcjonować.

efektywnie funkcjonować.

Prowadzi do stanu pełnej

Prowadzi do stanu pełnej

mobilizacji ustroju i jego

mobilizacji ustroju i jego

gotowości do walki oraz ucieczki.

gotowości do walki oraz ucieczki.

Zbyt niski poziom stresu powoduje

Zbyt niski poziom stresu powoduje

spadek motywacji, apatię i

spadek motywacji, apatię i

znudzenie.

znudzenie.

Zbyt wysoki – napięcie, trudności z

Zbyt wysoki – napięcie, trudności z

koncentracją, lęk i zamęt w głowie,

koncentracją, lęk i zamęt w głowie,

fizyczne zmęczenie, zwolnienie

fizyczne zmęczenie, zwolnienie

refleksu.

refleksu.

Gdy organizm jest stale zmuszany

Gdy organizm jest stale zmuszany

do kolejnych mobilizacji, staje się

do kolejnych mobilizacji, staje się

coraz bardziej obciążony i ma

coraz bardziej obciążony i ma

coraz mniej czasu na

coraz mniej czasu na

regenerację, w wyniku czego

regenerację, w wyniku czego

coraz trudniej powraca do

coraz trudniej powraca do

równowagi.

równowagi.

Zespół ogólnego

Zespół ogólnego

przystosowania (GAS)

przystosowania (GAS)

Selye wyróżnił trzy stadia w przebiegu

Selye wyróżnił trzy stadia w przebiegu

reakcji stresowej:

reakcji stresowej:

1.

1.

Reakcja alarmowa

Reakcja alarmowa

2.

2.

Stadium odporności

Stadium odporności

3.

3.

Stadium wyczerpania

Stadium wyczerpania

Reakcja alarmowa

Reakcja alarmowa



Pobudzenie układu adrenergicznego i

Pobudzenie układu adrenergicznego i

kory nadnerczy, liczne zmiany w

kory nadnerczy, liczne zmiany w

zakresie procesów psychicznych

zakresie procesów psychicznych

reakcji motorycznych, wegetatywnych

reakcji motorycznych, wegetatywnych

oraz zaburzenia hormonalne i

oraz zaburzenia hormonalne i

immunologiczne.

immunologiczne.



Fizjologicznie manifestuje się przez

Fizjologicznie manifestuje się przez

wzrost ciśnienia tętniczego, lepszym

wzrost ciśnienia tętniczego, lepszym

ukrwieniem kończyn, pobudzeniem

ukrwieniem kończyn, pobudzeniem

OUN, rozszerzeniem źrenic.

OUN, rozszerzeniem źrenic.

Stadium odporności

Stadium odporności

(przystosowania)

(przystosowania)



Zwiększenie odporności organizmu.

Zwiększenie odporności organizmu.



Utrzymywanie się odporności na

Utrzymywanie się odporności na

wysokim stałym poziomie.

wysokim stałym poziomie.

Stadium wyczerpania

Stadium wyczerpania



Zmniejszenie odporności, wyczerpanie,

Zmniejszenie odporności, wyczerpanie,

niemożliwość poradzenia sobie ze stresem,

niemożliwość poradzenia sobie ze stresem,

w konsekwencji śmierć.

w konsekwencji śmierć.



Dominacja glikokortykosteroidów

Dominacja glikokortykosteroidów

wydzielanych w tej fazie.

wydzielanych w tej fazie.



Ma na celu przeciwdziałanie nadmiernemu

Ma na celu przeciwdziałanie nadmiernemu

pobudzeniu organizmu.

pobudzeniu organizmu.



Informuje o wyczerpywaniu się

Informuje o wyczerpywaniu się

neuroprzekaźników w układzie nerwowym.

neuroprzekaźników w układzie nerwowym.



Informuje, że organizm powinien

Informuje, że organizm powinien

niezwłocznie przejść w stadium regeneracji.

niezwłocznie przejść w stadium regeneracji.

W momencie, kiedy model stresowych

W momencie, kiedy model stresowych

reakcji stawał się bardziej złożony, również

reakcji stawał się bardziej złożony, również

klasyfikacje wg faz zaczęły się zmieniać.

klasyfikacje wg faz zaczęły się zmieniać.

Zaczęto więc wyróżniać:

Zaczęto więc wyróżniać:

1. Łagodny stres

1. Łagodny stres

2. Mierny stres

2. Mierny stres

3. Ciężki stres

3. Ciężki stres

4. "Wypalanie się"

4. "Wypalanie się"

W tych trzech fazach następują

W tych trzech fazach następują

zmiany

zmiany

zachowań człowieka.

zachowań człowieka.

I faza: jest to stres umiarkowany, a

I faza: jest to stres umiarkowany, a

organizm mobilizuje się do walki z

organizm mobilizuje się do walki z

nim.

nim.

I faza: jest to stres umiarkowany, a organizm

I faza: jest to stres umiarkowany, a organizm

mobilizuje się do walki z nim.

mobilizuje się do walki z nim.

Przejawia się to w:

Przejawia się to w:



dążeniu do pokonania trudności

dążeniu do pokonania trudności

(przeszkody) przez koncentrację na zadaniu

(przeszkody) przez koncentrację na zadaniu

i modyfikację działania,

i modyfikację działania,



wzroście siły i tempa reakcji,

wzroście siły i tempa reakcji,



wzroście wydolności poznawczej organizmu,

wzroście wydolności poznawczej organizmu,



kontroli emocji (odczuwa się tylko lekki

kontroli emocji (odczuwa się tylko lekki

niepokój) i wyrażaniu ich w sposób

niepokój) i wyrażaniu ich w sposób

społecznie akceptowany.

społecznie akceptowany.

II faza: siła stresu zbliża się do,

II faza: siła stresu zbliża się do,

górnego progu odporności

górnego progu odporności

człowieka.

człowieka.

Ujawnia się to w:

Ujawnia się to w:



sztywności (fiksacja) w rozwiązywaniu zadań,

sztywności (fiksacja) w rozwiązywaniu zadań,



wyborze najłatwiejszych, najprostszych rozwiązań,

wyborze najłatwiejszych, najprostszych rozwiązań,



trudności w dostrzeganiu i rozwiązywaniu problemu,

trudności w dostrzeganiu i rozwiązywaniu problemu,



trudności w skupieniu uwagi lub w nadmiernej

trudności w skupieniu uwagi lub w nadmiernej

koncentracji na szczegółach,

koncentracji na szczegółach,



obniżeniu umiejętności przewidywania skutków

obniżeniu umiejętności przewidywania skutków

podjętego działania,

podjętego działania,



obniżeniu zdolności przystosowania się do nowych

obniżeniu zdolności przystosowania się do nowych

sytuacji,

sytuacji,



chwiejności emocjonalnej i osłabieniu kontroli reakcji

chwiejności emocjonalnej i osłabieniu kontroli reakcji

emocjonalnych (np. gniewu, strachu, lęku itp.)

emocjonalnych (np. gniewu, strachu, lęku itp.)

III faza: w wyniku silnego i

III faza: w wyniku silnego i

przewlekłego stresu pojawia się

przewlekłego stresu pojawia się

destrukcja zachowania.

destrukcja zachowania.

Na zewnątrz wyraża się ona w:

Na zewnątrz wyraża się ona w:



dezorganizacji celowego i planowego działania (np. częste

dezorganizacji celowego i planowego działania (np. częste

spóźnienia, nieobecności w pracy),

spóźnienia, nieobecności w pracy),



regres intelektu i reakcji (np. częste, nieuzasadnione

regres intelektu i reakcji (np. częste, nieuzasadnione

zmiany decyzji),

zmiany decyzji),



spadek zainteresowania efektami (wynikiem) działania,

spadek zainteresowania efektami (wynikiem) działania,



tendencja do wycofywania się (np. unikanie lub ucieczka od

tendencja do wycofywania się (np. unikanie lub ucieczka od

trudnych, odpowiedzialnych zadań),

trudnych, odpowiedzialnych zadań),



fantazjowanie (ucieczka przed stresem w świat wyobraźni),

fantazjowanie (ucieczka przed stresem w świat wyobraźni),



„

„

narkotyzowanie" problemów (np. używki, nadmierne

narkotyzowanie" problemów (np. używki, nadmierne

jedzenie, ucieczka w pracę),

jedzenie, ucieczka w pracę),



brak kontroli nad reakcjami emocjonalnymi (np. gwałtowne

brak kontroli nad reakcjami emocjonalnymi (np. gwałtowne

wybuchy wściekłości, gniewu, agresji lub autoagresji).

wybuchy wściekłości, gniewu, agresji lub autoagresji).

Janusz Reykowski określił trzy

Janusz Reykowski określił trzy

fazy stresu psychologicznego,

fazy stresu psychologicznego,

biorąc pod uwagę stopień

biorąc pod uwagę stopień

natężenia:

natężenia:



Faza mobilizacji

Faza mobilizacji



Faza rozbrojenia

Faza rozbrojenia



Faza destrukcji

Faza destrukcji

Faza mobilizacji

Faza mobilizacji

Następuje aktywizacja procesów

Następuje aktywizacja procesów

psychologicznych np. sprawniej

psychologicznych np. sprawniej

przebiegają procesy spostrzegania i

przebiegają procesy spostrzegania i

myślenia, reakcje SA szybsze i bardziej

myślenia, reakcje SA szybsze i bardziej

intensywne, zachowanie zmienia się

intensywne, zachowanie zmienia się

adekwatnie do sytuacji. Koncentrując

adekwatnie do sytuacji. Koncentrując

się na zadaniach, człowiek próbuje

się na zadaniach, człowiek próbuje

zwalczyć stres, który w tej fazie nie

zwalczyć stres, który w tej fazie nie

osiąga jeszcze zbyt dużego nasilenia.

osiąga jeszcze zbyt dużego nasilenia.

Faza rozbrojenia

Faza rozbrojenia

Na skutek przedłużającego się stresu i wzrostu

Na skutek przedłużającego się stresu i wzrostu

jego natężenia następuje obniżenie poziomu

jego natężenia następuje obniżenie poziomu

czynności psychicznych, trudno jest skupić

czynności psychicznych, trudno jest skupić

uwagę, myśleć logicznie, przewidywać

uwagę, myśleć logicznie, przewidywać

skutki własnego działania. Często pojawia

skutki własnego działania. Często pojawia

się zahamowanie i schematyzm w działaniu,

się zahamowanie i schematyzm w działaniu,

niekiedy bezradność. Przeżywane emocje

niekiedy bezradność. Przeżywane emocje

wymykają się spod kontroli i człowiek

wymykają się spod kontroli i człowiek

przejawia wyraźne oznaki strachu lub

przejawia wyraźne oznaki strachu lub

gniewu.

gniewu.

Faza destrukcji

Faza destrukcji

Żadna czynność nie jest wykonywana

Żadna czynność nie jest wykonywana

poprawnie, człowiek staje się niezdolny do

poprawnie, człowiek staje się niezdolny do

adekwatnej oceny sytuacji, często gwałtownie

adekwatnej oceny sytuacji, często gwałtownie

obniża się poziom motywacji do działania i

obniża się poziom motywacji do działania i

radzenia sobie z sytuacją, co może prowadzić

radzenia sobie z sytuacją, co może prowadzić

do rezygnacji z dalszego działania. W tej fazie

do rezygnacji z dalszego działania. W tej fazie

ujawniają się niekiedy zachowania takie jak

ujawniają się niekiedy zachowania takie jak

gwałtowne poszukiwanie pomocy, płacz,

gwałtowne poszukiwanie pomocy, płacz,

ucieczka, agresja skierowana przeciwko innym

ucieczka, agresja skierowana przeciwko innym

ludziom lub przedmiotom albo też przeciwko

ludziom lub przedmiotom albo też przeciwko

sobie.

sobie.

Wcześniejsze koncepcje stresu

Wcześniejsze koncepcje stresu

psychologicznego ujmowały to

psychologicznego ujmowały to

zjawisko w sposób bardziej

zjawisko w sposób bardziej

zróżnicowany. Stres – w znaczeniu

zróżnicowany. Stres – w znaczeniu

psychologicznym uznawano za

psychologicznym uznawano za

„ sprawiające przykrość reakcje u

„ sprawiające przykrość reakcje u

osoby znajdującej się w

osoby znajdującej się w

określonej sytuacji”.

określonej sytuacji”.

Dziękujemy za

Dziękujemy za

uwagę

uwagę