Socjalizacja

Socjalizacja

i osobowość społeczna

i osobowość społeczna

Rodzi się człowiek.....

Rodzi się człowiek.....

Kiedy się urodziliśmy byliśmy

Kiedy się urodziliśmy byliśmy

narcystycznymi, egoistycznymi istotami –

narcystycznymi, egoistycznymi istotami –

żądaliśmy różnych rzeczy i chcieliśmy je

żądaliśmy różnych rzeczy i chcieliśmy je

mieć natychmiast.

mieć natychmiast.

Chwilę później rozpoczął się proces

Chwilę później rozpoczął się proces

socjalizacji, który ma poskromić ów

socjalizacji, który ma poskromić ów

narcyzm – dziecko „ląduje” w środowisku

narcyzm – dziecko „ląduje” w środowisku

społecznym, gdzie musi wchodzić w

społecznym, gdzie musi wchodzić w

interakcje i radzić sobie z innymi ludźmi.

interakcje i radzić sobie z innymi ludźmi.



Socjalizacja – proces przyswajania przez

Socjalizacja – proces przyswajania przez

jednostkę wiedzy, umiejętności, wzorów

jednostkę wiedzy, umiejętności, wzorów

zachowań, norm i wartości

zachowań, norm i wartości

przekazywanych jej przez społeczeństwo.

przekazywanych jej przez społeczeństwo.

Jest rezultatem wpływów zamierzonych

Jest rezultatem wpływów zamierzonych

(wychowania) i niezamierzonych.

(wychowania) i niezamierzonych.

Dwie główne fazy socjalizacji: socjalizacja pierwotna

Dwie główne fazy socjalizacji: socjalizacja pierwotna

i wtórna.

i wtórna.



Socjalizacja pierwotna – przypada na

Socjalizacja pierwotna – przypada na

niemowlęctwo i wczesne dzieciństwo. W

niemowlęctwo i wczesne dzieciństwo. W

tym czasie dzieci poznają język i

tym czasie dzieci poznają język i

podstawowe wzory zachowań, które staną

podstawowe wzory zachowań, które staną

się podstawą ich dalszej edukacji. Główną

się podstawą ich dalszej edukacji. Główną

instytucją socjalizacji jest rodzina.

instytucją socjalizacji jest rodzina.

Socjalizacja pierwotna odbywa się pod

Socjalizacja pierwotna odbywa się pod

wpływem „znaczących innych”.

wpływem „znaczących innych”.

Proces internalizacji

Proces internalizacji

E. Aronson – „efekt wujka Karola”.

E. Aronson – „efekt wujka Karola”.

Wujek Karol jest wspaniałym człowiekiem, którego

Wujek Karol jest wspaniałym człowiekiem, którego

podziwiamy od dziecka. Marzymy, że w przyszłości

podziwiamy od dziecka. Marzymy, że w przyszłości

będziemy tacy jak on. Przejmujemy jego poglądy i

będziemy tacy jak on. Przejmujemy jego poglądy i

staramy się zachowywać tak jak on.

staramy się zachowywać tak jak on.

Efekt trwa, póki wujek Karol pozostaje dla nas osobą

Efekt trwa, póki wujek Karol pozostaje dla nas osobą

znaczącą, dopóki wyznawane przez niego poglądy

znaczącą, dopóki wyznawane przez niego poglądy

nie zostaną podważone przez sprzeczne z nimi.

nie zostaną podważone przez sprzeczne z nimi.

Stanie się tak wówczas, gdy jakaś grupa

Stanie się tak wówczas, gdy jakaś grupa

ważniejsza dla nas będzie wyznawała odmienne

ważniejsza dla nas będzie wyznawała odmienne

przekonania.

przekonania.



Socjalizacja wtórna – obejmuje starsze

Socjalizacja wtórna – obejmuje starsze

dzieci i rozciąga się na dorosłe życie

dzieci i rozciąga się na dorosłe życie

jednostki. Odpowiedzialność za socjalizację

jednostki. Odpowiedzialność za socjalizację

przejmują inne instytucje: szkołą, grupy

przejmują inne instytucje: szkołą, grupy

rówieśnicze, media, miejsce pracy.

rówieśnicze, media, miejsce pracy.

Zachodzące tam interakcje uczą jednostkę

Zachodzące tam interakcje uczą jednostkę

wartości, norm i przekonań składających

wartości, norm i przekonań składających

się na wzór kultury, w jakiej żyje.

się na wzór kultury, w jakiej żyje.

Uogólniony inny

Uogólniony inny

Socjalizacja wtórna odbywa się pod

Socjalizacja wtórna odbywa się pod

wpływem „uogólnionego innego”.

wpływem „uogólnionego innego”.

Termin ten określa zbiór postaw bądź

Termin ten określa zbiór postaw bądź

punktów widzenia grup społecznych.

punktów widzenia grup społecznych.

Człowiek nabywa zdolności do

Człowiek nabywa zdolności do

przyswajania perspektyw kulturowych i

przyswajania perspektyw kulturowych i

wykorzystuje je jako podstawę do

wykorzystuje je jako podstawę do

samooceny i rozważań nad kierunkami

samooceny i rozważań nad kierunkami

działania.

działania.

Osobowość społeczna i jej elementy składowe

Osobowość społeczna i jej elementy składowe

Opisany proces socjalizacji odgrywa

Opisany proces socjalizacji odgrywa

decydującą rolę dla kształtowania się

decydującą rolę dla kształtowania się

osobowości jednostki. Ale nim rozpoczną

osobowości jednostki. Ale nim rozpoczną

się procesy socjalizacji człowiek posiada

się procesy socjalizacji człowiek posiada

już pewne podstawowe składniki

już pewne podstawowe składniki

kształtującej się osobowości – których

kształtującej się osobowości – których

należy szukać w sferze biologicznej i

należy szukać w sferze biologicznej i

psychicznej.

psychicznej.

Osobowość społeczna i jej elementy składowe

Osobowość społeczna i jej elementy składowe

Osobowość to zintegrowana całość

Osobowość to zintegrowana całość

elementów biogenicznych,

elementów biogenicznych,

psychogenicznych i socjogenicznych.

psychogenicznych i socjogenicznych.

Osobowość społeczna i jej elementy składowe

Osobowość społeczna i jej elementy składowe

– cechy biogeniczne

– cechy biogeniczne

Właściwości anatomiczne i fizjologiczne organizmu

Właściwości anatomiczne i fizjologiczne organizmu

stanowią jedną z zasadniczych „ram” zachowania

stanowią jedną z zasadniczych „ram” zachowania

się człowieka.

się człowieka.

Na tę sferę składają się płeć, wzrost, budowa ciała,

Na tę sferę składają się płeć, wzrost, budowa ciała,

jego właściwości: system nerwowy, procesy

jego właściwości: system nerwowy, procesy

przemiany materii etc.

przemiany materii etc.

Współcześnie uważa się, że w każdym zachowaniu

Współcześnie uważa się, że w każdym zachowaniu

jednostki u podstaw leżą również potrzeby

jednostki u podstaw leżą również potrzeby

biologiczne, skłaniające człowieka do zachowań

biologiczne, skłaniające człowieka do zachowań

służących zaspokojeniu tych potrzeb.

służących zaspokojeniu tych potrzeb.

Osobowość społeczna i jej elementy składowe

Osobowość społeczna i jej elementy składowe

– cechy psychogenne

– cechy psychogenne

Do cech psychogennych osobowości należą:

Do cech psychogennych osobowości należą:

pamięć, uczucia, charakter, wola, wyobraźnia,

pamięć, uczucia, charakter, wola, wyobraźnia,

spostrzegawczość, inteligencja.

spostrzegawczość, inteligencja.

Ani czynniki biogenne, ani psychogenne nie są

Ani czynniki biogenne, ani psychogenne nie są

decydujące dla zachowań ludzkich, bowiem są

decydujące dla zachowań ludzkich, bowiem są

modyfikowane w procesie socjalizacji

modyfikowane w procesie socjalizacji

Osobowość społeczna i jej elementy składowe

Osobowość społeczna i jej elementy składowe

– cechy socjogenne

– cechy socjogenne

Trzecia grupa cech osobowości to cechy socjogenne

Trzecia grupa cech osobowości to cechy socjogenne

– czyli cechy pochodzenia społecznego.

– czyli cechy pochodzenia społecznego.

J. Szczepański wyróżnia cztery podstawowe

J. Szczepański wyróżnia cztery podstawowe

socjogenne elementy osobowości: kulturowy ideał

socjogenne elementy osobowości: kulturowy ideał

osobowości, role społeczne oraz jaźń subiektywną

osobowości, role społeczne oraz jaźń subiektywną

i odzwierciedloną.

i odzwierciedloną.

Osobowość społeczna i jej elementy składowe

Osobowość społeczna i jej elementy składowe

– cechy socjogenne

– cechy socjogenne

Człowiek przystosowuje się do życia w

Człowiek przystosowuje się do życia w

społeczeństwie – socjalizuje poprzez kulturowe

społeczeństwie – socjalizuje poprzez kulturowe

wzory zachowań.

wzory zachowań.

Wzór kulturowy określa sposób zachowania uznany

Wzór kulturowy określa sposób zachowania uznany

w danej grupie, dopuszczalny i skuteczny w

w danej grupie, dopuszczalny i skuteczny w

określonej sytuacji.

określonej sytuacji.

Wzory zachowań stają się dla człowieka

Wzory zachowań stają się dla człowieka

przedmiotem internalizacji.

przedmiotem internalizacji.

Osobowość społeczna i jej elementy składowe

Osobowość społeczna i jej elementy składowe

– cechy socjogenne

– cechy socjogenne

Internalizacja – podstawowy mechanizm

Internalizacja – podstawowy mechanizm

przejmowania w procesie socjalizacji wzorów

przejmowania w procesie socjalizacji wzorów

zachowań, norm i wartości tworzonych przez

zachowań, norm i wartości tworzonych przez

dana kulturę.

dana kulturę.

Pewne zachowania, wartości, potrzeby, sposoby

Pewne zachowania, wartości, potrzeby, sposoby

porozumiewania czy umiejętności skłonni

porozumiewania czy umiejętności skłonni

jesteśmy traktować jako własne, jako coś

jesteśmy traktować jako własne, jako coś

naturalnego.

naturalnego.

Teoria osobowości społecznej

Teoria osobowości społecznej

Kulturowy ideał osobowości

Kulturowy ideał osobowości

to ideał

to ideał

wychowawczy służący jako wzór do

wychowawczy służący jako wzór do

naśladowania, przekazywany młodzieży w

naśladowania, przekazywany młodzieży w

szkołach i innych instytucjach

szkołach i innych instytucjach

wychowawczych, w rodzinie i w grupach

wychowawczych, w rodzinie i w grupach

rówieśników.

rówieśników.

Teoria osobowości społecznej

Teoria osobowości społecznej

Jaźń subiektywna

Jaźń subiektywna

– zespół wyobrażeń o

– zespół wyobrażeń o

sobie wytworzonych przez jednostkę na

sobie wytworzonych przez jednostkę na

podstawie jej traktowania przez otoczenie

podstawie jej traktowania przez otoczenie

społeczne.

społeczne.

Teoria osobowości społecznej

Teoria osobowości społecznej

Jaźń odzwierciedlona

Jaźń odzwierciedlona

(G.H. Mead) – nasze

(G.H. Mead) – nasze

wyobrażenia na temat tego jak wyobrażają

wyobrażenia na temat tego jak wyobrażają

nas sobie inni ludzie.

nas sobie inni ludzie.

Teoria osobowości społecznej

Teoria osobowości społecznej



Rola społeczna

Rola społeczna

Każdy człowiek w różnych kręgach, grupach

Każdy człowiek w różnych kręgach, grupach

i zbiorowościach zajmuje jakąś pozycję, z

i zbiorowościach zajmuje jakąś pozycję, z

którą powiązane są wzory zachowania.

którą powiązane są wzory zachowania.

Krąg czy grupa oczekuje od swoich

Krąg czy grupa oczekuje od swoich

członków, że zajmując daną pozycję, będą

członków, że zajmując daną pozycję, będą

działali zgodnie z tym wzorem

działali zgodnie z tym wzorem

określającym zachowania uznane za

określającym zachowania uznane za

idealne.

idealne.

Rola społeczna, a osobowość

Rola społeczna, a osobowość

Wykonywanie roli polega na okazywaniu pewnych

Wykonywanie roli polega na okazywaniu pewnych

cech osobowych.

cech osobowych.

Jednostka nie spełniająca pod tym względem

Jednostka nie spełniająca pod tym względem

(pełnienia roli) oczekiwań grupy naraża się na

(pełnienia roli) oczekiwań grupy naraża się na

sankcje różnego rodzaju.

sankcje różnego rodzaju.

Rola społeczna, a osobowość

Rola społeczna, a osobowość

Jaki jest związek roli społecznej z osobowością? –

Jaki jest związek roli społecznej z osobowością? –

człowiek ucząc się ról przyswaja je sobie jako

człowiek ucząc się ról przyswaja je sobie jako

część własnego „ja” i czyni je elementami własnej

część własnego „ja” i czyni je elementami własnej

osobowości.

osobowości.