Cechy dobrego modelu
doświadczalnego chorób
naturalnie występujących w
patologii ludzkiej i wybór
organizmu modelowego.
Wybrany model zwierzęcy musi być:
•wiarygodny
dla
danych
warunków
eksperymentu
•potencjalnie
charakteryzować
się
podobnym sposobem reakcji co człowiek na
dany badany czynnik
Przy wyborze zwierzęcia:
• można się opierać na opracowanej
wcześniej specyfikacji zwierzęcia,
• można bazować na biologicznym
podobieństwie zwierzęcia i człowieka.
Dobry wybór zwierzęcia jest podstawą dobrze
zaplanowanego eksperymentu.
Model musi wykazywać wrażliwość na
badany czynnik.
Jeżeli model nie będzie wykazywał wrażliwości
albo
eksperyment
nie
będzie
dobrze
zaplanowany nie będzie możliwe wiarygodne
porównanie z grupą kontrolną.
Modele mogą niestety wykazywać:
• liczne różnice
• liczne podobieństwa
do rzeczywistej reakcji człowieka.
W teorii może się wydawać, że model powinien
reagować w podobny sposób co człowiek, ale w
praktyce może wykazywać wiele różnic, lub dawać
złudne i bardzo powierzchowne wyniki których nie
będziemy mogli później wykorzystać.
Niektóre różnice pomiędzy modelem
i człowiekiem są potrzebne, w przeciwnym
razie zwierzę nie mogłoby być modelem.
Różnice są niekiedy tak samo ważne jak
podobieństwa
Zwierzęce modele badawcze pozwalają na
wykonanie badań, które nie byłyby możliwe do
wykonania na człowieku.
Szeroko stosowane są modele u myszy,
ponieważ:
• są małe,
•stosunkowo szybko się reprodukują,
•możemy je genetycznie modyfikować.
Mały rozmiar zwierzęcia modelowego może być
też niekiedy utrudnieniem.
Myszy są niewygodnym modelem operacji serca
ze względu właśnie na mały rozmiar.
Model powinien być wysoce
specyficzny do szczegółowych badań
Poszczególne szczepy myszy i szczurów będące
modelami chorób nowotworowych, cukrzycy,
chorób neurologicznych prawdopodobnie nie
będą dobrymi modelami dla niektórych badań
toksykologicznych do których zwykle wymagany
jest długi czas życia.
Model musi być możliwy do zwalidowania.
Badania prowadzone na zwierzętach zwykle
mają na celu przewidzenie reakcji człowieka
na badany czynnik, rozwój choroby, wymaga
to walidacji.
Modelu zwierzęcego nie tylko się szuka,
ale i rozwija.
Trzeba pamiętać, że model jest cały czas
doskonalony
przez
przeprowadzanie
większej ilości badań. Modelu zwierzęcego
nie tylko się szuka, ale i rozwija.
Dobry
model
doświadczalny
chorób
naturalnie występujących w patologii ludzkiej
przede
wszystkim
powinien
się
charakteryzować
podobieństwem
zmian
zachodzących organizmie pacjenta podczas
danego procesu chorobowego podlegającego
badaniu
Dobry model badawczy powinien być przede
wszystkim:
• powtarzalny
• wolny od powikłań
• prosty w przeprowadzeniu eksperymentu
• mało inwazyjny.
Dobry model badawczy powinien się także
charakteryzować
stosunkowo
niskim
nakładem pracy do otrzymywanych wyników
oraz możliwie niskimi kosztami.
Powinien się także charakteryzować:
• szybkim rozwojem w krótkim cyklu życia
• małymi rozmiarami osobników dorosłych
• dostępnością dla innych naukowców.
Wybór organizmu
modelowego
Przy wyborze organizmu modelowego
należy się kierować przede wszystkim,
oczywiście możliwością wystąpienia danej
jednostki chorobowej
Nie wszystkie szczepy danego gatunku
stają
się
wrażliwe
na
czynniki
chorobotwórcze.
Nie w każdym szczepie danego gatunku
można
wywołać
daną
jednostkę
chorobową.
Należy pamiętać aby wybrany gatunek
modelowy miał zbliżony przebieg danej
jednostki chorobowej do jej przebiegu u
człowieka.
Wybierając także organizm modelowy należy brać
pod uwagę także obecny stan wiedzy na jego
temat, tj.:
• charakterystyka genotypu
• możliwość jego modyfikacji
•znajomość procesów fizjologicznych
•znajmość budowy anatomicznej i morfologicznej.
Bezpieczeństwo badaczy.
Najlepiej, aby wybrany model nie stwarzał
swoim stanem zdrowia zagrożenia dla
otoczenia
i badaczy
.
Dobry
model
zwierzęcy
powinien
charakteryzować się społeczną i etyczną
akceptacją badań.
Model powinien być możliwie łatwy w
hodowli przy jednocześnie małym nakładzie
finansowym.