1. Regulacja funkcji
genów pod wpływem
temperatury
2. Regulacja
ekspresji genów
przez hormony
steroidowe
Gen – fragment DNA tworzący
białko (transkrypcja,
translacja)
Synteza białek
1. Regulacja funkcji genów
pod wpływem temperatury
Białka szoku
Białka szoku
cieplnego
cieplnego
HSP
HSP
–
–
Heat shock
Heat shock
proteins
proteins
U wszystkich organizmów
żywych w odpowiedzi na
reakcje stresowe dochodzi do
indukcji syntezy grupy
polipeptydów.
Ponieważ odkrycia tego
dokonano w związku ze
zjawiskiem hipertermii,
opisywane peptydy zostały
nazwane białkami szoku
cieplnego.
HSP - białka, których ekspresja
wzrasta pod wpływem czynników
stresowych:
Temperatury;
Promieniowania;
Infekcji;
Zapalenia;
Toksyn;
Zmian pH;
Alkoholu;
Funkcje i odpowiedź białek szoku
termicznego są podobne u wszystkich
organizmów żywych.
Niektóre z genów szoku termicznego
mogą być aktywowane podczas
normalnego wzrostu i rozwoju
organizmu.
HSP 90
Denaturacja białek
W zależności od wielkości wyróżnia się
pięć klas białek szoku cieplnego
(HSP):
Hsp 110
Hsp 90 - współdziała z niektórymi
receptorami dla hormonów
steroidowych i kinazami białkowymi
Hsp 70
Hsp o średniej masie cząsteczkowej
Hsp o niskiej masie cząsteczkowej
Funkcje HSP:
odpowiadają za usuwanie uszkodzonych
białek z komórki;
pomagają prawidłowo działającym
białkom utrzymać odpowiednią strukturę
przestrzenną;
bronią białka przed denaturacją;
odpowiadają za procesy renaturacji;
2. Regulacja ekspresji genów
przez hormony steroidowe
Ekspresja genu –
proces, w którym informacja
genetyczna zawarta
w genie zostaje odczytana
i przepisana na jego produkty,
które są białkami lub różnymi
formami RNA.
Hormony steroidowe
Grupa hormonów, których budowa oparta
jest na pierścieniu
węglowodorowym cholesterolu.
Spełniają one funkcje
regulacyjne
w organizmach żywych.
Ligandy (hormony
steroidowe)
Decydują o aktywacji genów regulowanych
przez receptory hormonów steroidowych.
Wiązanie liganda wywołuje zmianę allosteryczną
receptora, wskutek czego umożliwia dostęp
innym czynnikom transkrypcyjnym do rejonu
aktywacji transkrypcji w receptorze.
To oddziaływanie białko – białko może dać
sygnał do rozpoczęcia transkrypcji.
Podział h. sterydowych
Androgeny - testosteron
Estrogeny
- estradiol i progesteron
Są one
syntezowane
w jądrach lub
jajnikach oraz
nadnerczach.
Podział h. sterydowych c.d.
hormon tarczycy (T3)
kortykosterydy - kortyzon, aldosteron,
powstające w korze nadnerczy
kwas retinowy
witamina D3
Regulacja genu docelowego
przez hormony steroidowe:
1. Sygnał hormonalny (ligand) przekazywany
jest do genu docelowego przez receptory
wewnątrzkomórkowe;
2. Uruchamia to interakcję z charakterystyczną
regulatorową sekwencją DNA w genie
docelowym zwanym elementem odp.
hormonalnej HRE;
3. Ligand + receptor stymuluje transkrypcję
(przepisywanie informacji zawartej w DNA na
RNA);
Regulacja genu docelowego przez
hormony steroidowe
Sterydy anaboliczne
Grupa steroidów, pochodnych testosteronu,
która ma silne działanie anaboliczne tzn.
powodujące przyspieszenie dzielenia się
komórek.
Działanie:
stymulowanie wzrostu masy mięśni i kości;
zwiększenie produkcji krwinek czerwonych
(doping sportowy);
wzrost apetytu;
zmiana rozmiarów organów płciowych;
wzrost rozmiarów klatki piersiowej u
chłopców, piersi i bioder u dziewcząt;
wzmożony przyrost owłosienia ciała;
mutacja głosu;
Kurczaki na koksie
Kurczaki - tuczone są hormonami wzrostu,
sterydami i antybiotykami. Dzięki temu są
odporne na infekcje i przybierają na wadze.
Wszczepia się im również białko wytworzone ze
skóry, sierści, kości i ścięgien wołowych.
Wołowina, wieprzowina - gdyby krowa czy
wieprz wiedział, czym jego mięso zostanie
nafaszerowane po uboju, padłyby na zawał Kipi
ono od soli i sody – środków konserwujących.
Piśmiennictwo:
1.
Drewa G. Ferenc T., Podstawy genetyki
dla studentów i lekarzy, Elsevier
Urban & Partner, Wrocław 2003;
2.
Jarygina W.N., Podręcznik dla
studentów kierunków medycznych,
PZWL, Warszawa 2003;
3.
www.wikipedia.pl
DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ !!!