Dr hab. n. med. Magdalena Józefowicz-

Dr hab. n. med. Magdalena Józefowicz-

Korczyńska

Korczyńska



Wirusowe



Bakteryjne



Pierwotniakowe i odzwierzęce



Grzybicze



Zatrucia



Nadwrażliwość osobnicza



Niedobory .....

1.

Wirusy oddechowe –

„przeziębienie” grypy i paragrypy,

RSV, rhino, adeno, Corona, Herpes

simplex, Coxackie A

2.

Choroby zakaźne odry,

mononukleozy, ospy wietrznej

3.

Brodawczaki

4.

Angina opryszczkowa

5.

AIDS

Uczucie z

alegania, zasychania,

drapania, palenia



Ból o różnym nasileniu przy połykaniu

Badanie kliniczne

Bł. śluzowa zaczerwieniona,

obrzęknięta, pęcherzyki

Temperatura podwyższona
Wydzielina śluzowa, gęsta,

podsychająca

etiologia - wirus Herpes simplex



objawy: gorączka, piekący ból w jamie

ustnej, nieprzyjemny zapach z ust,

ślinotok



obraz kliniczny pęcherzyki na błonie

śluzowej, później nadżerki pokryte

nalotem włóknikowym



leczenie: pędzlowanie 1% roztworem

gencjany, leki przeciwwirusowe,

spożywanie łagodnych potraw



etiologia - Papillomavirus hominis



obraz kliniczny- pojedyncze lub mnogie
,szaro-białawe lub czerwonawe zmiany o
„kosmatej” powierzchni, uszypułowanie;
występują na języku, policzkach,
języczku, łuku podniebiennym



rozpoznanie; biopsja i badanie
histopatologiczne



różnicowanie: rak brodawczakowaty,
zakażenie grzybicze



etiologia: Herpes zoster



objawy - złe samopoczucie, piekący ból
w dotkniętej okolicy



obraz kliniczny - pęcherzyki z czerwoną
obwódką, które wysychają
pozostawiając brązowo-żółte strupy

łagodzone objawów choroby;



leki przeciwbólowych i przeciwgorączkowych;
kwasu acetylosalicylowego (Aspirin, Polopiryna, Asprocol,
Calcipiryna),

pochodne

pirazolonu

(Pyramidonum,

Gardan,

Pyralgin,

Butapirazol)

lub

preparaty

paracetamolu (APAP, Codipar, Coldrex, Efferalgan,
Paracetamol, Panadol)



leki

przeciwzapalne

fensypiryd

(Eurespal)

i

wykrztuśne



środki o działaniu znieczulającym miejscowo
(Tantum Verde, Hascosept) – roztwory, tabletki do ssania
(Sebidin, Chlorchinaldin, Strepsil, Neo-Angin), leki
recepturowe - płyny do płukania, napary - z rumianku lub
Amolu.

Bruceloza (od bydła)
Tularemia ( zające, gorączka

królicza)

Leiszmanioza (ukłucie moskita)
Nosacizna ( od konia, osła, muła)

Zmiany z okolic nosa przechodzą

na j. ustną i gardło - ziarninujące,

sine nacieki i wrzody ze

zwyrodniałymi brzegami



Droźdźyca (candidiasis)
pleśniawki, moniliaza



Promienica
(actinomycosis)



Drożdżyce (blastomycoses)



Histoplazmoza



Sporotrychoza

etiologia: drożdżaki - u chorych po

długotrwałej antybiotykoterapii, w
trakcie napromieniania lub chemioterapii



Objawy - pieczenie, utrudnione połykanie



obraz kliniczny: zaczerwieniona błona
śluzowa pokryta białymi, zlewającymi się
plamkami, po ich usunięciu - krwawienie

leczenie: płukanie jamy ustnej i

pędzlowanie nystatyną



solami metali ciężkich (rtęć, ołów,

cynk, miedź, srebro)



nadwrażliwość na leki - sulfonamidy,

penciliny, chloramfenikol, leki

przeciwbólowe

leki przeciwdrgawkowe
środki miejscowo znieczulające,
penciliny (szczególnie ampicilina)



Ostry obrzęk w obrębie jamy

ustnej



Obrzęk Quinckego



Użądlenie przez owada



Sarkoidoza



Ziarniniak ciała obcego



Ziarniniaki swoiste (gruźlica, kiła,
grzybica)



Histiocytoza i ziarniniak kwasochłonny



Ziarniniak Wegenera



witaminy B

1

B

2

B

6

B

12



niacyny



witaminy C



witaminy A

Streptococcus pyogenes,
Streptococcus pneumoniae
Mycoplasma pneumoniae
Legionella
Gruźlica błony śluzowej i migdałka,

toczeń błony śluzowej (Tbc
productiva) Mecobacterium
tuberculosis

Błonica - Corynebacterium diphteriae
Rzeżączka
Kiła



Ostre

zapalenie błony śluzowej

gardła



Zapalenie

przewlekłe



proste



przerostowe



zanikowe



lokalizacja zmian: miejscowa bł. śluzowa
gardła



objawy: uczucie przeszkody w gardle,
drapanie, ból



Przechodzi w przewlekły przerostowy
lub zanikowy



leczenie: zachowawcze- unikanie
gorących, zimnych i drażniących
czynników

Ostre zapalenie

migdałków podniebiennych



a. nieżytowa



a. zatokowa



a. grudkowa



a. rzekomobłonicza

Ostre zapalenie migdałków

a. językowego

a. gardłowego
a. pasm

bocznych

Czynniki etiologiczne: paciorkowce, gronkowce,

dwoinka zapalenia płuc

objawy: nagły początek
wysoka ciepłota do 40º C (choroba

ogólnoustrojowa)

dreszcze
bóle mięśniowe
ból przy połykaniu, szczękościsk
obraz kliniczny: przekrwienie migdałków.

obrzęk grudek chłonnych, delikatny biały,

kremowy lub brudnoszary nalot na migdałkach,

trudny do usunięcia



Objawy:j. wyżej



obraz kliniczny: migdałki powiększone,
pokryte nalotami w kryptach nie
przechodzącymi poza migdałek, nie
krwawiącymi podczas usuwania



leczenie: antybiotyki, salicylany,
płukanie gardła



ropnie okołomigdałkowe
(przedni, tylny, boczny)



ropnie zagardłowe dorosłych i
dzieci



ropnie gardła dolnego



ostre zapalenie ucha



zakażenia układu oddechowego



odmigdałkowe zapalenie tkanki
łącznej szyi (angina złośliwa)



posocznica odmigdałkowa
(poprzez zakrzepicę żyły szyjnej
wewnętrznej)



odmigdałkowe zapalenie zatoki
jamistej



odmigdałkowy krwotok erozyjny
(tętnicy szyjnej zewnętrznej lub
gardłowej wstępującej)

choroby odogniskowe –zaostrzenia

choroby „zasadniczej” związane z
anginą lub zapaleniami gardła

serca (zapalenie wsierdzia)
nerek (zapalenie nerek)
stawów (choroba reumatyczna)

Przedni



objawy: ból gardła jednostronny, trudności w

połykaniu, szczękościsk



przyśrodkowe przesunięcie migdałka

Tylny



objawy; j. wyżej



obraz kliniczny - przesunięcie migdałka ku przodowi

Boczny



obraz kliniczny ”wypchnięcie „ migdałka ku

środkowi



niebezpieczny ze względu na powikłania

Leczenie:

nakłucie, nacięcie, antybiotyki

tonsillectomia

›

nawracające ostre zapalenia migdałków

3-4

razy w roku lub

5

razy w ciągu 2

lat

›

przerost, powodujący upośledzenie

drożności dróg oddechowych

›

przebycie ropnia okołomigdałkowego

›

nosicielstwo paciorkowca

hemolitycznego lub maczugowca błonicy

›

nowotwór lub krwawienie - wskazanie

bezwzględne



bezwzględne

›

czynne lub

niedawno przebyte

zakażenie

›

niezdiagnozowana

choroba układu

krzepnięcia

›

niewyrównana

niedokrwistość lub

choroba przewlekła



względne

›

choroba

psychiczna

›

przewlekły

zanikowy nieżyt

gardła

›

grupy ryzyka

zawodowego

›

rozszczep

podniebienia lub

nosowanie otwarte

wczesne



krwawienie



powikłania po

znieczuleniu

miejscowe



krwawienie między 5 a

10 dniem



zakażenie dołu

migdałkowego,



węzłów chłonnych



ropowica szyi



zapalenia ucha

ogólne



powikłania

płucne



posocznica



zapalenie

śródpiersia

Przyczyny: - wrzecionowce Fusobacterium, krętk Borrelia Vincenti



sprzyja - próchnica zębów, czynniki chemiczne



występowanie: młodzi ludzie-internaty, koszary



rozbieżność między objawami a obrazem klinicznym

Objawy; pieczenie i ból w jamie ustnej, foetor ex ore, zaburzenia

smaku, ślinotok

Obraz kliniczny: jednostronne zmiany martwicze - owrzodzenie na

górnym biegunie migdałka (białoszary lub zielonkawy nalot łatwo

krwawiący lub ognisko martwicy pokryte włókniakiem)



węzły chłonne powiększone

Leczenie- penicylina, płukanie gardła roztworami nadmanganianu

potasu lub wody utlenionej salicylany, witaminy

Różnicowanie: rak, kiła, gruźlica, choroby krwi - agranulocytoza,

białaczka, błonica



Mononukleoza zakaźna



Błonica gardła (Diphteria)



Płonica (szkarlatyna)



Odra (Morbilli)



Ospa wietrzna (Varicella)



AIDS

Etiologia - wirus Epsteina-Barra - EBV lub

herpes virus



głównie osoby młode

Objawy - wysoka temperatura, uogólnione

powiększenie węzłów chłonnych,

powiększenie wątroby i śledziony



zmiany w gardle - powiększenie

migdałków i białe naloty (objaw wtórny)

Diagnostyka-odczyn Paula-Bunnela-

Davidsona

limfocytoza, limfocyty atypowe

Etiologia - maczugowiec błonicy

(Corynebacterium diphteriae)

Objawy - temperatura do 38 st.C, ciężki stan

ogólny, w gardle białoszare naloty

obejmujące migdałki, łuki podniebienne,

podniebienie, języczek tylną ścianę gardła

naloty są trudne do usunięcia – krwawienie

powiększone węzły chłonne
Powikłania - zapalenie mięśnia sercowego

niedowłady lub porażenia nerwów ruchowych

Leczenie: surowica antytoksyczna

przeciwbłonicza -

OSTROŹNIE

Antybiotyki: pencilina, erytromycyna
Vitaminy B,C,E

Płonica (paciorkowiec gr. AS pyogrnes)
wysoka temperatura, dreszcze, wymioty, zaczerwienienie

błony śluzowej gardła i migdałków podniebiennych,

język malinowy; mogą być naloty na migdałkach jak

w anginie zatokowej (nabywa się odporność)

Odra (RNA wirus)
na błonie śluzowej jamy ustnej, rzadziej gardła występują

białawe lub białosinawe naloty z czerwonym obrąbkiem

- plamy Koplika

Ospa wietrzna
na błonie śluzowej jamy ustnej przekrwienie i

pęcherzyki, które pękając dają okrągławe ubytki

nabłonka gojące się bez pozostawienia blizny

AIDS
etioligia- zakażenie wirusem HIV
rozsiany mięsak Kaposiego, leukoplakia kosmata języka,

kandydoza



rogowacenie białe



przewlekły liszajec

błon śluzowych



choroba Bowena

Rogowacenie białe (leukoplakia)



przyczyny: urazy mechaniczne (proteza), nikotyna, alkohol



obraz kliniczny: plamkowate zmętnienie nabłonka lub biała plama

na błonie śluzowej, której nie można zetrzeć;



lokalizacja - błona śluzowa policzków, warg języka i podniebienia

u palaczy papierosów w okolicy kąta ust.



Rozpoznanie; badanie histopatologiczne

Zespół Bowena



objawy; ostro odgraniczone, czerwone ogniska różnej wielkości o

gładkiej powierzchni albo z cechami leukoplakii, wolny postęp



rozpoznanie :biopsja



leczenie: usunięcie chirurgiczne ze zdrowym marginesem tkanek

Liszaj czerwony płaski (lichen ruben planus )



objawy: płaskie, białawe grudki na powierzchni błony śluzowej

policzka dziąseł i języka

Leczenie: chorego należy poddać uważnej obserwacji