Pedagogika ogólna -

Pedagogika ogólna -

podstawowe pojęcia.

podstawowe pojęcia.

Wychowanie

Wychowanie



Wg Okonia:

Wg Okonia:

- świadomie organizowana działalność społeczna,

- świadomie organizowana działalność społeczna,

oparta na stosunku wychowawczym miedzy

oparta na stosunku wychowawczym miedzy

wychowankiem a wychowawcą, której celem jest

wychowankiem a wychowawcą, której celem jest

wywołanie zamierzonych zmian w osobowości

wywołanie zamierzonych zmian w osobowości

wychowanka. Zmiany te obejmują zarówno stronę

wychowanka. Zmiany te obejmują zarówno stronę

poznawczo – instrumentalną, związaną z

poznawczo – instrumentalną, związaną z

poznaniem rzeczywistości i umiejętnością

poznaniem rzeczywistości i umiejętnością

oddziaływania na nią, jak i stronę emocjonalno –

oddziaływania na nią, jak i stronę emocjonalno –

motywacyjną, która polega na kształtowaniu

motywacyjną, która polega na kształtowaniu

stosunku człowieka do świata i ludzi, jego

stosunku człowieka do świata i ludzi, jego

przekonań i postaw, układu wartości i celu życia.

przekonań i postaw, układu wartości i celu życia.

Proces i wyniki wychowania

Proces i wyniki wychowania

kształtują się pod wpływem:

kształtują się pod wpływem:



świadomego i celowego oddziaływania

świadomego i celowego oddziaływania

odpowiedzialnych za wychowanie osób i

odpowiedzialnych za wychowanie osób i

instytucji (m. in. rodziców, nauczycieli,

instytucji (m. in. rodziców, nauczycieli,

szkoły, organizacji społecznych, kulturalnych

szkoły, organizacji społecznych, kulturalnych

i religijnych)

i religijnych)



systemu wychowania równoległego, a

systemu wychowania równoległego, a

zwłaszcza odpowiednio zorganizowanej

zwłaszcza odpowiednio zorganizowanej

działalności środków masowego

działalności środków masowego

oddziaływania

oddziaływania



własnej osobowości

własnej osobowości

Osobowość

Osobowość



–

–

najczęściej oznacza zespół stałych

najczęściej oznacza zespół stałych

właściwości i procesów psychofizycznych

właściwości i procesów psychofizycznych

odróżniających daną jednostkę od innych,

odróżniających daną jednostkę od innych,

wpływający na organizację jej zachowania,

wpływający na organizację jej zachowania,

a więc na stałość w nabywaniu i

a więc na stałość w nabywaniu i

porządkowaniu doświadczeń, wiadomości i

porządkowaniu doświadczeń, wiadomości i

sprawności, w reagowaniu emocjonalnym

sprawności, w reagowaniu emocjonalnym

w stosunkach z innymi ludźmi oraz na

w stosunkach z innymi ludźmi oraz na

stałość w wyborze celów i wartości.

stałość w wyborze celów i wartości.

Osobowość społeczna

Osobowość społeczna



- odnosi się ona do wprowadzania

- odnosi się ona do wprowadzania

człowieka w świat określonych

człowieka w świat określonych

wartości, norm zachowań, ról

wartości, norm zachowań, ról

społecznych, tradycji i dziedzictwa

społecznych, tradycji i dziedzictwa

kulturowego. Ukształtowanie tej

kulturowego. Ukształtowanie tej

osobowości odbywa się głównie za

osobowości odbywa się głównie za

sprawą socjalizacji.

sprawą socjalizacji.

Środowisko

Środowisko



Środowisko – całość procesów ekologicznych,

Środowisko – całość procesów ekologicznych,

ekonomicznych, politycznych, społecznych,

ekonomicznych, politycznych, społecznych,

kulturalno – oświatowych i instytucjonalnych

kulturalno – oświatowych i instytucjonalnych

w ich wzajemnych związkach i zależnościach.

w ich wzajemnych związkach i zależnościach.

W tym rozumieniu środowisko jest

W tym rozumieniu środowisko jest

przestrzenią, w której społeczeństwo realizuje

przestrzenią, w której społeczeństwo realizuje

różne formy działalności, tworząc w ten

różne formy działalności, tworząc w ten

sposób warunki własnego życia oraz

sposób warunki własnego życia oraz

zaspokajania materialnych i duchowych

zaspokajania materialnych i duchowych

potrzeb.

potrzeb.

Kultura

Kultura



–

–

ogół stworzonych przez ludzi wartości

ogół stworzonych przez ludzi wartości

naukowych, społecznych, artystycznych i

naukowych, społecznych, artystycznych i

technicznych oraz procesy tworzenia tych

technicznych oraz procesy tworzenia tych

wartości. Współcześnie zaczyna się

wartości. Współcześnie zaczyna się

pojmować kulturę szeroko, a więc zarówno

pojmować kulturę szeroko, a więc zarówno

jako efekty, jak i procesy tworzenia dóbr,

jako efekty, jak i procesy tworzenia dóbr,

zarówno jako normy, wartości i wzory

zarówno jako normy, wartości i wzory

zachowań, jak wytworzone przez ludzi

zachowań, jak wytworzone przez ludzi

działa, zarówno wartości naukowe i

działa, zarówno wartości naukowe i

artystyczne, jak i społeczne i techniczno –

artystyczne, jak i społeczne i techniczno –

cywilizacyjne.

cywilizacyjne.

Kultura indywidualna

Kultura indywidualna



- w tym czasie mówimy o człowieku

- w tym czasie mówimy o człowieku

kulturalnym. Człowiek który dobrze

kulturalnym. Człowiek który dobrze

przyswoił sobie zasady wychowania,

przyswoił sobie zasady wychowania,

a przy tym jest człowiekiem

a przy tym jest człowiekiem

wykształconym o wysokim

wykształconym o wysokim

intelekcie i wysokiej prezencji.

intelekcie i wysokiej prezencji.

Kultura w szerszym

Kultura w szerszym

znaczeniu

znaczeniu



- odnosi się do zbiorowości np. kultura

- odnosi się do zbiorowości np. kultura

Greków, kultura globalna. Ogół tradycji,

Greków, kultura globalna. Ogół tradycji,

zwyczajów, obrzędów, symboli, wartości

zwyczajów, obrzędów, symboli, wartości

materialnych i niematerialnych, przyjętych

materialnych i niematerialnych, przyjętych

reguł, podziału ról społecznych. Te elementy

reguł, podziału ról społecznych. Te elementy

są zróżnicowane poprzez uwarunkowania

są zróżnicowane poprzez uwarunkowania

geograficzne, klimatyczne, historyczne,

geograficzne, klimatyczne, historyczne,

ekonomiczne, polityczne i społeczne.

ekonomiczne, polityczne i społeczne.



Samokształcenie

Samokształcenie



–

–

samouctwo, osiąganie wykształcenia poprzez

samouctwo, osiąganie wykształcenia poprzez

działalność, której cele, treści, warunki i środki

działalność, której cele, treści, warunki i środki

ustala sam podmiot. W procesie samokształcenia

ustala sam podmiot. W procesie samokształcenia

jego cele się dynamizują. Osiągnąwszy wyższy

jego cele się dynamizują. Osiągnąwszy wyższy

stopień świadomości uczeń dokonuje często

stopień świadomości uczeń dokonuje często

przewartościowania i doskonalenia. Proces

przewartościowania i doskonalenia. Proces

samokształcenia rzadko występuje w postaci

samokształcenia rzadko występuje w postaci

czystej, dość często natomiast bywa powiązany z

czystej, dość często natomiast bywa powiązany z

pracą w szkole, z kształceniem korespondencyjnym

pracą w szkole, z kształceniem korespondencyjnym

czy wychowaniem równoległym. To zdobywanie

czy wychowaniem równoległym. To zdobywanie

wykształcenia ogólnego, kształtowanie własnej

wykształcenia ogólnego, kształtowanie własnej

osobowości według jakiegoś ideału.

osobowości według jakiegoś ideału.

Pedagog

Pedagog



–

–

dosłownie: prowadzący chłopców do

dosłownie: prowadzący chłopców do

szkoły, wychowawca dzieci.

szkoły, wychowawca dzieci.



Pracownik naukowy zajmujący się

Pracownik naukowy zajmujący się

badaniami oraz pisarstwem w dziedzinie

badaniami oraz pisarstwem w dziedzinie

wychowania i oświaty.

wychowania i oświaty.



Nauczyciel powołany do sprawowania

Nauczyciel powołany do sprawowania

opieki wychowawczej nad młodzieżą w

opieki wychowawczej nad młodzieżą w

szkole i poza nią oraz do koordynowania

szkole i poza nią oraz do koordynowania

współpracy szkoły z domem.

współpracy szkoły z domem.

Kształcenie

Kształcenie



–

–

ogół czynności i przepisów

ogół czynności i przepisów

pozwalających ludziom uzyskanie

pozwalających ludziom uzyskanie

orientacji w otaczającej

orientacji w otaczającej

rzeczywistości. Dzięki tym

rzeczywistości. Dzięki tym

czynnościom ludzi uzyskują zasób

czynnościom ludzi uzyskują zasób

wiedzy, umiejętności i sprawności, a

wiedzy, umiejętności i sprawności, a

rezultat kształcenia nazywamy

rezultat kształcenia nazywamy

wykształceniem

wykształceniem

Rodzaje kształcenia:

Rodzaje kształcenia:



kształcenie ogólne – opanowani wiedzy i zdobycie

kształcenie ogólne – opanowani wiedzy i zdobycie

podstawowych umiejętności niezbędnych do funkcjonowania w

podstawowych umiejętności niezbędnych do funkcjonowania w

społeczeństwie.

społeczeństwie.



kształcenie specjalistyczne – przyswajanie wiedzy i umiejętności

kształcenie specjalistyczne – przyswajanie wiedzy i umiejętności

potrzebnych do wykonywania zawodu

potrzebnych do wykonywania zawodu



kształcenie ustawiczne – proces ciągłego doskonalenia

kształcenie ustawiczne – proces ciągłego doskonalenia

kwalifikacji ogólnych i zawodowych

kwalifikacji ogólnych i zawodowych



kształcenie równoległe – odbywa się przez wpływ środowiska

kształcenie równoległe – odbywa się przez wpływ środowiska

masowego przekazu oraz oddziaływanie różnorodnych

masowego przekazu oraz oddziaływanie różnorodnych

organizacji

organizacji



kształcenie korespondencyjne – zaoczne, gdzie człowiek

kształcenie korespondencyjne – zaoczne, gdzie człowiek

samodzielnie realizuje jakiś przedmiot, bądź kierunek studiów z

samodzielnie realizuje jakiś przedmiot, bądź kierunek studiów z

dala od uczelni, wykorzystując komputer lub listownie

dala od uczelni, wykorzystując komputer lub listownie



kształcenie stacjonarne – organizacja procesu kształcenia, która

kształcenie stacjonarne – organizacja procesu kształcenia, która

polega na uczestnictwie we wszystkich zajęciach dydaktyczno –

polega na uczestnictwie we wszystkich zajęciach dydaktyczno –

wychowawczych w odróżnieniu od kształcenia w ramach szkół

wychowawczych w odróżnieniu od kształcenia w ramach szkół

zaocznych

zaocznych



kształcenie nieformalne – świadoma i zorganizowana działalność

kształcenie nieformalne – świadoma i zorganizowana działalność

mająca na celu poszerzenie wiedzy w jednej dyscyplinie.

mająca na celu poszerzenie wiedzy w jednej dyscyplinie.

Nauczanie

Nauczanie



–

–

swoisty rodzaj działalności

swoisty rodzaj działalności

społecznej wykonywanej przez

społecznej wykonywanej przez

nauczycieli w stosunku do uczniów,

nauczycieli w stosunku do uczniów,

której celem jest wywołanie

której celem jest wywołanie

określonej zmiany w uczniach tzn.

określonej zmiany w uczniach tzn.

W ich postępowaniu, dyspozycjach i

W ich postępowaniu, dyspozycjach i

osobowości.

osobowości.

Cechy nauczania:

Cechy nauczania:



obieg informacji między nauczycielem a

obieg informacji między nauczycielem a

uczniem umożliwiający opanowanie

uczniem umożliwiający opanowanie

określonej wiedzy

określonej wiedzy



zdolność ucznia do podejmowania decyzji

zdolność ucznia do podejmowania decyzji

regulujących jego stosunek do rzeczywistości

regulujących jego stosunek do rzeczywistości



tworzenie systemu wartości ucznia przez

tworzenie systemu wartości ucznia przez

ukazywanie mu różnych wartości moralnych,

ukazywanie mu różnych wartości moralnych,

estetycznych i społecznych

estetycznych i społecznych



podejmowanie działalności praktycznej przez

podejmowanie działalności praktycznej przez

uczniów odpowiednio scharmonizowanej z

uczniów odpowiednio scharmonizowanej z

opanowaniem wiedzy o rzeczywistości

opanowaniem wiedzy o rzeczywistości

Czas wolny

Czas wolny



–

–

to czas jaki człowiek ma do

to czas jaki człowiek ma do

dyspozycji jednocześnie po

dyspozycji jednocześnie po

zaspokojeniu potrzeb fizjologicznych

zaspokojeniu potrzeb fizjologicznych

i spełnieniu wszystkich obowiązków

i spełnieniu wszystkich obowiązków

związanych z pracą, nauką i

związanych z pracą, nauką i

domem.

domem.

Funkcje czasu wolnego:

Funkcje czasu wolnego:



regeneracja sił fiz. i psychicznych

regeneracja sił fiz. i psychicznych



podniesienie poziomu motywacji do

podniesienie poziomu motywacji do

nauki i pracy

nauki i pracy



zwiększenie wydajności i efektywności

zwiększenie wydajności i efektywności

życiowej

życiowej



dokształcanie i doskonalenie

dokształcanie i doskonalenie

osobowości niezwiązanych z pracą i

osobowości niezwiązanych z pracą i

nauką

nauką



rozwój zdolności i zainteresowań.

rozwój zdolności i zainteresowań.

Uczenie się

Uczenie się



–

–

proces, w którego toku na podstawie

proces, w którego toku na podstawie

doświadczenia, poznania i ćwiczenia

doświadczenia, poznania i ćwiczenia

powstają nowe formy zachowania się i

powstają nowe formy zachowania się i

działania lub ulegają zmianom formy

działania lub ulegają zmianom formy

zachowania się i działania lub ulegają

zachowania się i działania lub ulegają

zmianom formy wcześniej nabyte. Jest

zmianom formy wcześniej nabyte. Jest

jedna z podstawowych form działalności

jedna z podstawowych form działalności

ludzkich obok pracy, zabawy i działalności

ludzkich obok pracy, zabawy i działalności

społeczno – kulturalnej dla celów

społeczno – kulturalnej dla celów

pedagogicznych.

pedagogicznych.

Tolerancja

- z greckiego oznacza

cierpliwość, wytrwałość w znaczeniu
szerokim i potocznym. Termin ten oznacza
wyrozumiałość, pobłażliwość wobec
cudzych poglądów upodobań i wierzeń,
pomimo tego, że są odmienne od tego co
samemu uważa się za słuszne lub
prawdziwe. Tolerancja definiowana jest jako
uznawanie i respektowanie prawa innych
osób do posiadania poglądów, gustów
odmiennych od naszych. Nie obejmuje
jednak idei wstecznych, antyhumanitarnych
czy wręcz zbrodniczych. Pedagogikę
interesuje tolerancja intelektualna i
moralna:



Tolerancja intelektualna - przejawia się

Tolerancja intelektualna - przejawia się

szacunkiem wobec cudzych poglądów,

szacunkiem wobec cudzych poglądów,

wyrażających się w dopuszczeniu ich do

wyrażających się w dopuszczeniu ich do

głosu.

głosu.



Tolerancja moralna - oznacza, że przy

Tolerancja moralna - oznacza, że przy

zachowaniu elementarnych norm moralnych

zachowaniu elementarnych norm moralnych

są uprawnione różne style życia, postawy,

są uprawnione różne style życia, postawy,

obyczaje i zwyczaje. Komponentem

obyczaje i zwyczaje. Komponentem

tolerancji moralnej jest tolerancja religijna.

tolerancji moralnej jest tolerancja religijna.

Rozumiana najczęściej jako przyjmowanie,

Rozumiana najczęściej jako przyjmowanie,

bądź odrzucenie wierzeń i praktyk

bądź odrzucenie wierzeń i praktyk

postulowanych przez różne religie.

postulowanych przez różne religie.

Tolerancję w pedagogice

Tolerancję w pedagogice

można rozumieć dwojako:

można rozumieć dwojako:



Jako postawę człowieka przejawianą wobec innych

Jako postawę człowieka przejawianą wobec innych

ludzi, ich zwyczajów, obyczajów i zachowań. Taki

ludzi, ich zwyczajów, obyczajów i zachowań. Taki

sposób interpretowania tolerancji jako postawy

sposób interpretowania tolerancji jako postawy

przejęła pedagogika z socjologii i psychologii

przejęła pedagogika z socjologii i psychologii

społecznej. Przyjmuje się tutaj, że jednostka jest

społecznej. Przyjmuje się tutaj, że jednostka jest

tolerancyjna jeśli wychowuje się w tolerancyjnym

tolerancyjna jeśli wychowuje się w tolerancyjnym

społeczeństwie.

społeczeństwie.



Jako wartość, zakłada, że człowiek jest wartościowy

Jako wartość, zakłada, że człowiek jest wartościowy

wówczas kiedy przejawia tolerancję pozytywną. Taki

wówczas kiedy przejawia tolerancję pozytywną. Taki

sposób interpretacji tolerancji jako wartości,

sposób interpretacji tolerancji jako wartości,

przeniknął do pedagogiki z filozofii, etyki i aksjologii.

przeniknął do pedagogiki z filozofii, etyki i aksjologii.

 

 

O tolerancji pozytywnej mówimy

O tolerancji pozytywnej mówimy

wówczas, gdy akceptujemy cudze

wówczas, gdy akceptujemy cudze

poglądy, zachowanie, obyczaje, styl

poglądy, zachowanie, obyczaje, styl

życia i nie zgadzają się one z naszym

życia i nie zgadzają się one z naszym

własnymi. Dajemy jednak tej osobie

własnymi. Dajemy jednak tej osobie

szanse wyrażania lub prezentowania

szanse wyrażania lub prezentowania

tych elementów, o ile nie szkodzą one

tych elementów, o ile nie szkodzą one

ludziom, zwierzętom ani przyrodzie.

ludziom, zwierzętom ani przyrodzie.

Z tolerancją negatywną mamy do

Z tolerancją negatywną mamy do

czynienia wówczas, gdy akceptujemy

czynienia wówczas, gdy akceptujemy

cudze zwyczaje, obyczaje, poglądy

cudze zwyczaje, obyczaje, poglądy

bądź style życia nawet, gdy czynią one

bądź style życia nawet, gdy czynią one

krzywdę ludziom, zwierzętom i

krzywdę ludziom, zwierzętom i

przyrodzie. Wówczas nie reagujemy

przyrodzie. Wówczas nie reagujemy

obawiając się konsekwencji, a taka

obawiając się konsekwencji, a taka

tolerancja przejawia się postawą

tolerancja przejawia się postawą

nietolerancji.

nietolerancji.

Głównym zadaniem pedagogiki jest

Głównym zadaniem pedagogiki jest

wychować jednostką w duchu tolerancji

wychować jednostką w duchu tolerancji

pozytywnej. Wychowanie w duchu tolerancji

pozytywnej. Wychowanie w duchu tolerancji

pozytywnej - to nie znaczy rozwijać w nim

pozytywnej - to nie znaczy rozwijać w nim

postawy obojętne na to co robią inni ani też

postawy obojętne na to co robią inni ani też

pobłażliwość wobec ludzi tzw. Złych. Chodzi o

pobłażliwość wobec ludzi tzw. Złych. Chodzi o

to, by nauczyć dziecko szanować

to, by nauczyć dziecko szanować

przekonania, poglądy itp., których sami nie

przekonania, poglądy itp., których sami nie

podzielamy a także rozwijanie w nim postawy

podzielamy a także rozwijanie w nim postawy

przyzwolenia na te działania, z którymi się

przyzwolenia na te działania, z którymi się

nie solidaryzujemy.

nie solidaryzujemy.

WYCHOWANIE JAKO

WYCHOWANIE JAKO

PODSTAWOWY TERMIN W

PODSTAWOWY TERMIN W

PEDAGOGICE

PEDAGOGICE

EDUKACJA

EDUKACJA



ŁAC.-> EDUCARE -> EX-DUCO

ŁAC.-> EDUCARE -> EX-DUCO

Próbowali zdefiniować

Próbowali zdefiniować

wychowanie

wychowanie



K. Sośnicki

K. Sośnicki



B. Nawroczyński

B. Nawroczyński



S. Kunowski

S. Kunowski



A. Gurycka

A. Gurycka

WYCHOWANIE

1. DZIAŁANIE

WYCHOWAWCZE

(CZYNNOŚĆ)

2.ZMIANY

(ROZWÓJ)

3.SYTUACJE

WYCHOWAWCZE

4.CEL,

WYTWÓR

DZIAŁANIE

DZIAŁANIE

WYCHOWAWCZE

WYCHOWAWCZE



DEFINICJA O CHARAKTERZE

DEFINICJA O CHARAKTERZE

PRAKSEOLOGICZNYM

PRAKSEOLOGICZNYM

(DZIAŁANIOWYM)

(DZIAŁANIOWYM)



„

„

KTOŚ KOGOŚ URABIA”

KTOŚ KOGOŚ URABIA”



T. WAITZ – WYCHOWANIE JEST

T. WAITZ – WYCHOWANIE JEST

PLANOWYM ODDZIAŁYWANIEM

PLANOWYM ODDZIAŁYWANIEM

ZMIANY

ZMIANY



DEFINICJA O CHARAKTERZE

DEFINICJA O CHARAKTERZE

ROZWOJOWYM (EWOLUCYJNYM)

ROZWOJOWYM (EWOLUCYJNYM)

SYTUACJE

SYTUACJE

WYCHOWAWCZE

WYCHOWAWCZE



DEFINICJA O CHARAKTERZE

DEFINICJA O CHARAKTERZE

SYTUACYJNYM (WARUNKOWYM)

SYTUACYJNYM (WARUNKOWYM)

CEL, WYTWÓR

CEL, WYTWÓR



DEFINICJA O CHARAKTERZE

DEFINICJA O CHARAKTERZE

WYTWOROWYM (ADAPTACYJNYM)

WYTWOROWYM (ADAPTACYJNYM)

RAMOWE OKREŚLENIE

RAMOWE OKREŚLENIE



WYCHOWANIE JEST ZAWSZE

WYCHOWANIE JEST ZAWSZE

SPOŁECZNIE UZNANYM SYSTEMEM

SPOŁECZNIE UZNANYM SYSTEMEM

DZIAŁANIA POKOLEŃ STARSZYCH

DZIAŁANIA POKOLEŃ STARSZYCH

NA DORASTAJACE, CELEM

NA DORASTAJACE, CELEM

POKIEROWANIA ICH

POKIEROWANIA ICH

WSZECHSTRONNYM ROZWOJEM

WSZECHSTRONNYM ROZWOJEM

DLA PRZYGOTOWANIA WEDŁUG

DLA PRZYGOTOWANIA WEDŁUG

OKRESLONEGO IDEAŁU NOWEGO

OKRESLONEGO IDEAŁU NOWEGO

CZŁOWIEKA DO PRZYSZŁEGO ŻYCIA.

CZŁOWIEKA DO PRZYSZŁEGO ŻYCIA.

SOCJALIZACJA

SOCJALIZACJA



(USPOŁECZNIENIE) –

(USPOŁECZNIENIE) –

WPŁYW,WCHODZENIE W GRUPY,

WPŁYW,WCHODZENIE W GRUPY,

WPŁYWY ZAMIERZONE I

WPŁYWY ZAMIERZONE I

NIEZAMIERZONE. POZYTYWNE I

NIEZAMIERZONE. POZYTYWNE I

NEGATYWNE.

NEGATYWNE.