Colitis ulcerosa, a

Colitis ulcerosa, a

choroba Leśniowskiego-

choroba Leśniowskiego-

Crohna-etiologia,

Crohna-etiologia,

różnicowanie

różnicowanie

Karolina Kozak grupa 4

Karolina Kozak grupa 4

PRZEWLEKŁE

PRZEWLEKŁE

CHOROBY ZAPALNE

CHOROBY ZAPALNE

JELIT

JELIT

Wrzodziejące

Wrzodziejące

zapalenie jelita

zapalenie jelita

grubego (WZJG)

grubego (WZJG)

(Colitis ulcerosa)

(Colitis ulcerosa)

Choroba

Choroba

Leśniowskiego-

Leśniowskiego-

Crohna (ChLC)

Crohna (ChLC)

(Enterocolitis

(Enterocolitis

regionalis)

regionalis)

Definicja

Definicja



Colitis ulcerosa

Colitis ulcerosa

(WZJG)-

(WZJG)-



przewlekła nieswoista

przewlekła nieswoista

zapalna choroba jelita

zapalna choroba jelita

grubego, szerząca się w

grubego, szerząca się w

sposób ciągły

sposób ciągły

, z

, z

wytworzeniem

wytworzeniem

owrzodzeń

owrzodzeń

powierzchownych

powierzchownych

warstw błony śluzowej.

warstw błony śluzowej.



Ch. Leśniowskiego-

Ch. Leśniowskiego-

Crohna

Crohna

(ChLC)-

(ChLC)-



nieciągłe

nieciągłe

zapalenie

zapalenie

(często ziarniniakowe)

(często ziarniniakowe)

wszystkich warstw ukł.

wszystkich warstw ukł.

żołądkowo-jelitowego

żołądkowo-jelitowego

,

,

może dotyczyć każdego

może dotyczyć każdego

odcinka p.

odcinka p.

pokarmowego, od jamy

pokarmowego, od jamy

ustnej aż do odbytu

ustnej aż do odbytu

, z

, z

najczęstsza lokalizacją w

najczęstsza lokalizacją w

końcowym odc. jelita

końcowym odc. jelita

krętego i bliższym odc.

krętego i bliższym odc.

okrężnicy

okrężnicy

. Na świecie

. Na świecie

określana jako „Choroba

określana jako „Choroba

Crohna”

Crohna”

Epidemiologia

Epidemiologia

Podobna w obu chorobach:

Podobna w obu chorobach:



Częściej u rasy białej,

Częściej u rasy białej,



Głownie wysoko rozwinięte kraje Europy

Głownie wysoko rozwinięte kraje Europy

Zachodniej i Ameryki Północnej,

Zachodniej i Ameryki Północnej,



Z predyspozycją rodzinną,

Z predyspozycją rodzinną,



Głownie w młodym wieku: 20-40 r.ż. dla

Głownie w młodym wieku: 20-40 r.ż. dla

Colitis ulcerosa, 15-25 r.ż. dla ch.

Colitis ulcerosa, 15-25 r.ż. dla ch.

Leśniowskiego-Crohna (niewielka

Leśniowskiego-Crohna (niewielka

przewaga płci żeńskiej)

przewaga płci żeńskiej)

Etiologia

Etiologia

Etiologia- niejasna

Etiologia- niejasna



ch. Autoimmunologiczna(??),

ch. Autoimmunologiczna(??),

–

zaburzenie immunoregulacji

zaburzenie immunoregulacji

w błonie

w błonie

śluzowej jelita, ze zwiększoną aktywnością

śluzowej jelita, ze zwiększoną aktywnością

lim.

lim.

T-helper

T-helper

,

,



Predyspozycja genetyczna,

Predyspozycja genetyczna,



Zakażenia z udziałem Mycobacterium

Zakażenia z udziałem Mycobacterium

paratuberculosis i wirusa odry w ChLC.

paratuberculosis i wirusa odry w ChLC.

Czynniki w

Czynniki w

etiopatogenezie:

etiopatogenezie:



Genetyczne-rodzinne występowanie w 6-7%

Genetyczne-rodzinne występowanie w 6-7%

przypadków, geny podatności dla -NOD2

przypadków, geny podatności dla -NOD2

(CARD15) na chromosomie 16 (aktywacja

(CARD15) na chromosomie 16 (aktywacja

makrofagów w odpowiedzi na LPS),

makrofagów w odpowiedzi na LPS),



Środowiskowe-flora bakteryjna różni się ilościowo

Środowiskowe-flora bakteryjna różni się ilościowo

i jakościowo od osób zdrowych (niebezpieczne

i jakościowo od osób zdrowych (niebezpieczne

szczepy tj.:

szczepy tj.:

Escherichia coli, Bacteroides vulgatus

Escherichia coli, Bacteroides vulgatus

)

)



Immunologiczne-pobudzone

Immunologiczne-pobudzone

lim.T(CD4+),

lim.T(CD4+),

wzmożona

wzmożona

produkcja cytokin prozapalnych

produkcja cytokin prozapalnych

(TNF-

(TNF-

α

α

, IL-8, IL-12), w WZJG dominuje subpopulacja

, IL-8, IL-12), w WZJG dominuje subpopulacja

TH2-interleukiny 4, 5, 6, 10,humoralny typ

TH2-interleukiny 4, 5, 6, 10,humoralny typ

odpowiedzi komórkowej, zwiększona synteza

odpowiedzi komórkowej, zwiększona synteza

przeciwciał.

przeciwciał.

Umiejscowienie

Umiejscowienie



Colitis ulcerosa

Colitis ulcerosa

-

-

zaczyna się w

zaczyna się w

odbytnicy i

odbytnicy i

rozszerza się

rozszerza się

ośrodkowo na

ośrodkowo na

okrężnicę

okrężnicę

,

,

odbytnica zawsze

odbytnica zawsze

zajęta, zajęcie

zajęta, zajęcie

całej okrężnicy w

całej okrężnicy w

20-50%

20-50%

przypadków.

przypadków.



ChLC

ChLC

-

-

cały

cały

przewód

przewód

pokarmowy

pokarmowy

, od

, od

ust do odbytu,

ust do odbytu,

przeważa w

przeważa w

końcowym odc.

końcowym odc.

jelita krętego i

jelita krętego i

okrężnicy.

okrężnicy.

Rozprzestrzenianie

Rozprzestrzenianie



Colitis ulcerosa:

Colitis ulcerosa:

ciągłe

ciągłe

, od

, od

odległych

odległych

(rectum)

(rectum)

narządów do

narządów do

najbliższych;

najbliższych;

zajęcie tylko bł.

zajęcie tylko bł.

śluzowej

śluzowej



ChLC:

ChLC:

nieciągłe

nieciągłe

,

,

od bliskich

od bliskich

narządów

narządów

(ileus terminale)

(ileus terminale)

do odległych

do odległych

(colon); zajęcie

(colon); zajęcie

całej ściany p.

całej ściany p.

pokarmowego

pokarmowego

Obraz makroskopowy

Obraz makroskopowy



Colitis ulcerosa:

Colitis ulcerosa:

a) początkowo-

a) początkowo-

zaczerwieniona,

zaczerwieniona,

obrzęknięta bł. śluzowa

obrzęknięta bł. śluzowa

,

,

krwawi po dotknięciu,

krwawi po dotknięciu,

nieprawidłowy rysunek

nieprawidłowy rysunek

naczyniowy, małe

naczyniowy, małe

owrzodzenie,

owrzodzenie,

b) przewlekle-nawracające

b) przewlekle-nawracające

owrzodzenia,

owrzodzenia,

zniszczenie bł. śluzowej,

zniszczenie bł. śluzowej,

zanik fałdów,

zanik fałdów,

pozostała

pozostała

bł. śluzowa przypomina

bł. śluzowa przypomina

polipy.

polipy.



ChLC:

ChLC:

zapalenie

zapalenie

wszystkich warstw

wszystkich warstw

chorobowo zajętej

chorobowo zajętej

ściany jelita

ściany jelita

, obrzęk,

, obrzęk,

zgrubienia włókniste

zgrubienia włókniste

z odcinkowymi

z odcinkowymi

zwężeniami.

zwężeniami.

Obraz histologiczny

Obraz histologiczny



Colitis ulcerosa:

Colitis ulcerosa:

nacieczenie bł.

nacieczenie bł.

śluzowej

śluzowej

limfocytami i

limfocytami i

histiocytami, zanik

histiocytami, zanik

bł. śluzowej, ciężkie

bł. śluzowej, ciężkie

dysplazje są

dysplazje są

objawem

objawem

zwyrodnienia

zwyrodnienia

rakowego.

rakowego.



ChLC: ziarniniaki z

ChLC: ziarniniaki z

kom. nabłonkowatych

kom. nabłonkowatych

i wielojądrowe kom.

i wielojądrowe kom.

Olbrzymie(40%przyp

Olbrzymie(40%przyp

adków), przerost

adków), przerost

węzłów chłonnych

węzłów chłonnych

(70%), rozszerzenie

(70%), rozszerzenie

nacz. limfatycznych,

nacz. limfatycznych,

wrzody podobne do

wrzody podobne do

afty, tworzą szczeliny

afty, tworzą szczeliny

i przetoki.

i przetoki.

Obraz kliniczny

Obraz kliniczny



Colitis ulcerosa:

Colitis ulcerosa:

krwisto-

krwisto-

śluzowa biegunka

śluzowa biegunka

(wiodący objaw!), ból

(wiodący objaw!), ból

brzucha, bolesne parcie

brzucha, bolesne parcie

na stolec, niekiedy stany

na stolec, niekiedy stany

podgorączkowe, rzadkie

podgorączkowe, rzadkie

objawy pozajelitowe

objawy pozajelitowe



ChLC:

ChLC:

bóle brzucha i

bóle brzucha i

biegunka (zwykle bez

biegunka (zwykle bez

krwi),

krwi),

objawy jak w zap.

objawy jak w zap.

wyrostka robaczkowego!:

wyrostka robaczkowego!:

–

bóle o charakterze kolki w

bóle o charakterze kolki w

prawym podbrzuszu

prawym podbrzuszu

,

,

–

bolesny opór podczas

bolesny opór podczas

palpacji, niewysoka

palpacji, niewysoka

gorączka, częste obj.

gorączka, częste obj.

pozajelitowe

pozajelitowe



jeśli zajęte są wyższe odc.

jeśli zajęte są wyższe odc.

jelita-ból zlokalizowany

jelita-ból zlokalizowany

wyżej,

wyżej,



Łatwo o błędne

Łatwo o błędne

rozpoznanie przewlekłego

rozpoznanie przewlekłego

zap. wyrostka

zap. wyrostka

robaczkowego

robaczkowego

Typowe powikłania

Typowe powikłania



Colitis ulcerosa:

Colitis ulcerosa:

toksyczne

toksyczne

rozszerzenie

rozszerzenie

okrężnicy z septyczną

okrężnicy z septyczną

gorączką, zapaleniem

gorączką, zapaleniem

otrzewnej,

otrzewnej,

niebezpieczeństwem

niebezpieczeństwem

perforacji (toksyczny

perforacji (toksyczny

megacolon). (+ skóra

megacolon). (+ skóra

+ oczy + stawy +

+ oczy + stawy +

wątroba).

wątroba).



ChLC: przetoki,

ChLC: przetoki,

szczeliny, ropnie,

szczeliny, ropnie,

zwężenia, skupienia

zwężenia, skupienia

guzów (+ skóra +

guzów (+ skóra +

oczy + stawy +

oczy + stawy +

wątroba + zespół

wątroba + zespół

upośledzonego

upośledzonego

wchłaniania z utrata

wchłaniania z utrata

masy ciała,

masy ciała,

niedokrwistość z

niedokrwistość z

niedoboru wit. B

niedoboru wit. B

12

12

)

)

Badanie radiologiczne

Badanie radiologiczne



Colitis ulcerosa:

Colitis ulcerosa:

polipy rzekome,

polipy rzekome,

zanik

zanik

haustracji

haustracji

(obraz

(obraz

„gumy rowerowej”)

„gumy rowerowej”)

lub

lub

skrócenie jelita

skrócenie jelita

(obraz „rury”), w

(obraz „rury”), w

cięższych postaciach-

cięższych postaciach-

rozdęcie okrężnicy

rozdęcie okrężnicy

(megacolon toxicum).

(megacolon toxicum).



ChLC:

ChLC:

krótkie

krótkie

odcinkowe zwężenie

odcinkowe zwężenie

jelita

jelita

, odcinkowe

, odcinkowe

zmiany jelita

zmiany jelita

cienkiego lub

cienkiego lub

grubego,

grubego,

głębokie

głębokie

owrzodzenia

owrzodzenia

(obraz

(obraz

„

„

kolców róży

kolców róży

” lub

” lub

„

„

spinek do

spinek do

mankietów

mankietów

”), !!

”), !!

badanie z kontrastem

badanie z kontrastem

Badanie endoskopowe

Badanie endoskopowe



Colitis ulcerosa: bł.

Colitis ulcerosa: bł.

śluzowa czerwona,

śluzowa czerwona,

ziarnista,

ziarnista,

obrzęknięta,

obrzęknięta,

matowa, krucha-

matowa, krucha-

krwawi pod

krwawi pod

wpływem lekkiego

wpływem lekkiego

dotknięcia

dotknięcia

wziernikiem; w

wziernikiem; w

ciężkich postaciach-

ciężkich postaciach-

w świetle jelita: śluz,

w świetle jelita: śluz,

ropa, krew.

ropa, krew.



ChLC: ostro

ChLC: ostro

ograniczone

ograniczone

owrzodzenia,

owrzodzenia,

przypominające

przypominające

afty, zwężenia,

afty, zwężenia,

przetoki

przetoki

(„powierzchnia

(„powierzchnia

brukowa”)

brukowa”)

Badanie

Badanie

histopatologiczne

histopatologiczne



Colitis ulcerosa: w

Colitis ulcerosa: w

bł. śluzowej

bł. śluzowej

ropnie w

ropnie w

zachyłkach, utrata

zachyłkach, utrata

kom. kubkowych,

kom. kubkowych,

w późnej postaci-

w późnej postaci-

zanik bł. śluzowej

zanik bł. śluzowej

i dysplazja

i dysplazja

nabłonka.

nabłonka.



ChlC: w całej

ChlC: w całej

ścianie jelita

ścianie jelita

ziarniniaki z kom.

ziarniniaki z kom.

nabłonkowatych;

nabłonkowatych;

w późnym

w późnym

okresie-

okresie-

zwłóknienie.

zwłóknienie.

Colitis ulcerosa

Choroba
Leśniowskiego-
Crohna

Porównanie

Porównanie

Rozpoznanie

Rozpoznanie

różnicowe

różnicowe

Wrzodziejące zapalenie okrężnicy

Wrzodziejące zapalenie okrężnicy

Choroba Crohna

Choroba Crohna

-umiejscowienie

-umiejscowienie

-zajęcie odbytnicy

-zajęcie odbytnicy

-zajęcie jelita

-zajęcie jelita

krętego

krętego

-rozprzestrzenienie

-rozprzestrzenienie

-poziom

-poziom

Okrężnica

Okrężnica

> 95%

> 95%

Rzadko (niewiele „back wash ileitis”)

Rzadko (niewiele „back wash ileitis”)

Ciągłe, od odległych narządów

Ciągłe, od odległych narządów

(rectum) do najbliższych

(rectum) do najbliższych

Błona śluzowa

Błona śluzowa

Cały przewód pokarmowy

Cały przewód pokarmowy

20%

20%

Do 80%

Do 80%

Nieciągłe od bliskich narządów

Nieciągłe od bliskich narządów

(ileum terminale) do odległych

(ileum terminale) do odległych

(colon)

(colon)

Cała ściana

Cała ściana

Obraz kliniczny

Obraz kliniczny

Objawy

Objawy

pozajelitowe

pozajelitowe

Typowe powikłania

Typowe powikłania

Badanie

Badanie

radiologiczne

radiologiczne

Biegunka krwisto-śluzowa

Biegunka krwisto-śluzowa

Rzadkie

Rzadkie

Toksyczny megacolon, krwawienia

Toksyczny megacolon, krwawienia

Ząbkowanie, pseudopolyposis, zanik

Ząbkowanie, pseudopolyposis, zanik

haustracji → długa gładka rura

haustracji → długa gładka rura

(„guma rowerowa”)

(„guma rowerowa”)

Bóle brzucha i biegunka

Bóle brzucha i biegunka

przeważnie bez krwi, ew.

przeważnie bez krwi, ew.

wyczuwalny opór w prawym

wyczuwalny opór w prawym

podbrzuszu

podbrzuszu

Częste

Częste

Przetoki, szczeliny, ropnie ,

Przetoki, szczeliny, ropnie ,

zwężenia, skupienia guzków

zwężenia, skupienia guzków

Szczeliny, powierzchnia

Szczeliny, powierzchnia

brukowca, odcinkowe krótkie

brukowca, odcinkowe krótkie

zwężenia jelita

zwężenia jelita

Endoskopia

Endoskopia

Rozlanie zaczerwienie, zwiększona

Rozlanie zaczerwienie, zwiększona

ranliwość, krwawienia styczne,

ranliwość, krwawienia styczne,

nieostro ograniczone owrzodzenia,

nieostro ograniczone owrzodzenia,

polipy rzekome

polipy rzekome

Uszkodzenia pleśniawkowe, ostro

Uszkodzenia pleśniawkowe, ostro

0graniczone owrzodzenia,

0graniczone owrzodzenia,

przypominające mapę

przypominające mapę

geograficzna, zwężenia, przetoki

geograficzna, zwężenia, przetoki

powierzchnia brukowa

powierzchnia brukowa

Badanie

Badanie

histologiczne

histologiczne

Błona śluzowa i podśluzowa: ropnie w

Błona śluzowa i podśluzowa: ropnie w

zachyłkach, utrata komórek

zachyłkach, utrata komórek

kubkowych, w późnym okresie zanik

kubkowych, w późnym okresie zanik

błony śluzowej i dysplazje nabłonka

błony śluzowej i dysplazje nabłonka

Cała ściana jelita oraz węzły

Cała ściana jelita oraz węzły

chłonne krezkowe: ziarniniaki z

chłonne krezkowe: ziarniniaki z

komórek nabłonkowatych; w

komórek nabłonkowatych; w

późnym okresie: zwłóknienie

późnym okresie: zwłóknienie