OPRACOWANIE: JAGODA RYDELEK
Wstęp
Dieta w chorobach jelit odgrywa bardzo ważną rolę.
Dobór produktów i potraw zależy od jednostki
chorobowej,
typowych objawów, stanu chorego itp.
Dieta powinna być łatwo strawna, nisko resztkowa.
Produkty zalecane
Białko
Chude mięsa z mała ilością
tkanki łącznej: cielęcina,
królik, młody drób, jaja na
miękko, jogurt, kefir, świeży
twarożek
Tłuszcz
Masło, śmietana, oleje
Węglowodany
Pieczywo pszenne, drobne
kasze, biała mąka
Energia
Pokrycie zapotrzebowania
Działanie pokarmów na
perystaltykę jelit.
Pokarmy pobudzające perystaltykę jelit:
Produkty wysokoresztkowe – b. nierozpuszczalny
Miód, słodycze galaretkowate z sorbitolem, cukier
mleczny, syropy owocowe, sok jabłkowy,
winogronowy, gruszkowy, dżemy, śliwki suszone
Fermentowane przetwory z mleka, kefir, zsiadłe
mleko, woda mineralna gazowana
Kwaśne owoce , buraki ćwikłowe, papryka
Napoje i dania zimne, słone, mocno przyprawione
Tłuszcze
Kawa prawdziwa
Działanie pokarmów na
perystaltykę jelit.
Pokarmy obniżające perystaltykę jelit:
Napoje garbnikowe, mocna gorzka herbata,
kakao na wodzie, wino czerwone wytrawne
Napoje gorące
Mąka ziemniaczana, kisiel, ryż, żelatyna
Warzywa i owoce bogate w błonnik
rozpuszczalny (pektyny: marchew, dynia,
banan, jabłko tarte)
Suche pożywienie
Żywienie w ostrym nieżycie
jelit (enterocolitis acuta)
Przez 1-2 doby stosuje się
głodówkę
, w czasie
której podaje się od 1,5 do 2,0 litrów/dobę płynów
obojętnych, osłaniających, garbnikowych,
rozcieńczonych soków.
Następnie wprowadza się
kleiki na wodzie, sucharki,
bułkę czerstwą .
Poszerzanie diety o produkty zalecane w
diecie
łatwo
strawnej,
aż do całkowitego przejścia.
Żywienie w przewlekłym
zapaleniu jelit
(enterocolitis
chronica)
Nawadnianie organizmu (
1500 – 2000 ml/dobę
).
Zalecane są
płyny
obojętne, osłaniające, garbnikowe i
rozcieńczone soki warzywne.
Dieta bogato białkowa
, z odpowiednią ilością energii,
witamin
i składników mineralnych.
Zaleca się
pokarmy
o działaniu zapierającym
:
ryż, mąkę ziemniaczaną, galaretkę, warzywa i
owoce bogate w garbniki i pektyny (jabłka, banany,
marchew, dynia). Potrawy powinny być
rozdrobnione, należy je sporządzać metodą gotowania.
Żywienie w zaparciach
nawykowych (obstipatio
habitualis)
Żywienie w zaparciu atonicznym
Stosowanie diety bogatoresztkowej bez
większych ograniczeń.
Żywienie w zaparciu spastycznym
Dieta łatwo strawna. Błonnik podaje się w
postaci warzyw i owoców gotowanych i
rozdrobnionych. Zaleca się produkty
wzmagające procesy fermentacyjne w jelitach
np. cukier buraczany, cukier mleczny, woda z
miodem, soki owocowe, jogurt. Korzystnie
działają namoczone suszone śliwki.
Żywienie we wrzodziejącym
zapaleniu jelita grubego
(colitis ulcerosa)
W okresie ostrym często stosuje się leczenie
żywieniowe drogą pozajelitową
(dożylną) –
bezresztkowe diety przemysłowe.
Żywienie z produktów naturalnych.
Początkowo podaje się
słabą
herbatę, napar z rumianku, mięty, słaby rosołek, marchewkę
puree,
sucharki, bułkę, ryż, jaja na miękko, mięso gotowane,
ziemniaki puree.
Gdy objawy chorobowe ustąpią, wprowadza się
dietę łatwo strawną
, niskotłuszczową z ograniczeniem
błonnika, zwiększoną ilością białka [80 do 120g/dobę].
Żywienie w chorobie
Leśniowskiego – Crohna (ChL-
C)
Jest zwykle ograniczona do jelita krętego. (od jamy ustnej aż po
odbyt).
Ból
brzucha, towarzyszą biegunki i brak łaknienia.
W okresie zaostrzeń
Stosuje się
dietę płynną
pozbawioną błonnika;
nie dłużej
niż 3 dni
, ponieważ jest to dieta niepełnowartościowa.
Początkowo podaje się
gorzką herbatę
lub kisiel owocowy
i rozcieńczony przecier, jeśli chory je toleruje. Do płynów
nie należy dodawać cukru. Następnie można włączyć
kleiki z ryżu
lub kaszki pszennej oraz rozmoczone
sucharki. Często stosuje się gotową
dietę syntetyczną
.
Żywienie w chorobie
Leśniowskiego – Crohna
(ChL-C)
W okresie przewlekłym
Zaleca się dietę
bogatoenergetyczną
o niskiej zawartości
tłuszczu, ale o dużej zawartości białka w celu uzupełnienia
niedoborów pokarmowych. Ma ona w ciągu dnia dostarczać od
2500 do 3000 kcal
. Posiłki powinny być małe objętościowo,
spożywane regularnie 5-6 razy dziennie.
Ilość białka w diecie powinna wynosić 100-120 g, ma ono
dostarczać około 16% całkowitej energii diety. Najlepsze źródło
pełnowartościowego białka to
chude mięsa, ryby i jaja
.
Tłuszcz w diecie powinien zostać ograniczony
do 50-70 g
dziennie (ok. 20% energii pożywienia). Dodaje się go w postaci
surowej do gotowych potraw. Jeśli chory źle to toleruje, podaje
się wtedy tłuszcze zawierające kwasy tłuszczowe o średnim
łańcuchu węglowym. Większość energii, bo ponad 60% powinna
stanowić energia pochodząca z
węglowodanów
.
Leczenie żywieniowe w zespole
nadwrażliwości jelita grubego
(IBS)
Zależnie od objawów ustala się
dietę indywidualnie
dla
każdego pacjenta.
Dieta łatwo strawna
. Proponowane produkty mleczne to
jogurt, kefir. U chorych z zaparciami korzystna jest dieta
bogata w błonnik nierozpuszczalny, który zwiększa masy
kałowe, nawadnia je, przyśpiesza pasaż jelit. 1,5 l
płynów/24h
Przy biegunkach czynnościowych obowiązuje
dieta nisko
resztkowa, niskotłuszczowa, z ograniczeniem cukrów
fermentujących w jelitach.
Leczenie żywieniowe w
chorobie trzewnej
(coeliakia,
morbus visceralis)
W leczeniu stosuje się
dietę bezglutenową
.
Produkty dozwolone
:
przetwory ze zbóż
naturalnie bezglutenowych
(ryżu,
kukurydzy, gryki, prosa itp.): mąka ryżowa, mąka
kukurydziana, skrobia kukurydziana, mączka
ziemniaczana, tapioka, mąka sojowa:
- pieczywo bezglutenowe (chleb, bułki),
- makaron bezglutenowy
- płatki ryżowe, kaszki ryżowe błyskawiczne
- kasza kukurydziana, płatki kukurydziane i chrubki
kukurydz.
- kasza gryczana, kasza jaglana
- ciasteczka i słodycze bezglutenowe
- skrobia pszenna
Wszystkie inne produkty węglowodanowe oznaczone
symbolem
"przekreślony kłos".
Logo Polskiego
Stowarzyszenia Osób z
Celiakią
Leczenie żywieniowe w
uchyłkowatości jelita
grubego
Dieta w uchyłkowatości jelita grubego jest
uzależniona od
objawów towarzyszących temu schorzeniu.
W przypadku, gdy nie występują żadne dolegliwości
bólowe stosuje się
dietę wysokoresztkową
z dużą
ilością substancji balastowych, które zwiększają
objętość stolca oraz mechanicznie pobudzają pracę
jelit.
W przypadku, gdy pojawiają się stany zapalne uchyłków,
występują zaparcia i bóle brzucha, w stolcu pojawia
się krew należy
dietę łatwo strawną z
ograniczeniem błonnika w postaci surowej.
Leczenie żywieniowe – rak jelita
grubego (ca recti)
W przebiegu choroby nowotworowej
dochodzi do zespołu wyniszczenia.
Posiłki powinny być małoobjętościowe
ale wysokoodżywcze.
Zabieg chirurgiczny oraz radioterapia, chemioterapia
wspomagająco.
Nudności i wymioty
Zaparcia
Biegunka
Bibliografia
„Żywienie w chorobach nowotworowych” Zofia Chełmińsk
a – Wieczorek, PZWL, Warszawa 2006
„Choroby żołądka i dwunastnicy” Mirosław Jarosz, Jan Dz
ieniszewski, PZWL, Warszawa 2005
„Dietetyka - Żywienie zdrowego i chorego człowieka” He
lena Ciborowska, PZWL, Warszawa 2004
„Żywienie w chorobach przewodu pokarmowego” Zofia Ch
ełmińska – Wieczorek, PZWL, Warszawa 2006
„Celiakia. Od patogenezy do leczenia” Jerzy Kruszewski, a
rtykuł ze strony www.alergia.org.pl
Janusz Ciok
, Żywienie w patogenezie i leczeniu
nieswoistych zapalnych chorób jelit, Nowa Medycyna –
Gastroenterologia i Żywienie I (10/1999
)
http://www.czytelniamedyczna.pl/nm_ga05.php
portal farmaceutyczno-medyczny
[
http://www.pfm.pl/u235/navi/199951
]