OCHRONA WŁASNOŚCI

INTELEKTUALNEJ

czyli encyklopedia młodego

„pirata”

DEFINICJA PRAWA

• PRAWO

– zespół norm wydanych lub

usankcjonowanych przez państwo i
zagwarantowanych przymusem
państwowym

SYSTEMATYKA PRAWA

SYSTEM PRAWA -

całokształt

obowiązujących w państwie
przepisów, z uwzględnieniem ich
podziału

na gałęzie

, oraz zespół

zasadniczych idei kształtujących
ustrój państwa

Prawo dzieli się na szereg działów

zwanych

gałęziami

. Podstawą tego

podziału jest

rodzaj regulowanych

stosunków społecznych

. (wyróżniamy

np. stosunki rodzinne, majątkowe,
administracyjne itp.)

Kryteria wyodrębniania z grup norm

poszczególnych gałęzi prawa:

a) Wspólny przedmiot regulacji
b) Jednakowa metoda regulacji
c) Odpowiednia doniosłość

regulowanych stosunków
społecznych

GAŁĘZIE PRAWA POLSKIEGO

 Prawo konstytucyjne
 Prawo administracyjne
 Prawo finansowe
 Prawo cywilne
 Prawo pracy
 Prawo karne
 Prawo proceduralne (

postępowanie

cywilne, karne, etc. – kwestia sporna)

DEFINICJA PRAWA CYWILNEGO

Zespół norm regulujących stosunki

społeczne o charakterze majątkowym
i niektóre stosunki osobiste pomiędzy
równorzędnymi podmiotami prawa

Cechy charakterystyczne
prawa cywilnego

• Przedmiot regulacji – prawo cywilne

reguluje przede wszystkim stosunki o
charakterze majątkowym

• Metoda regulacji – stosunki pomiędzy

stronami regulowane sa w oparciu o
zasadę równorzędności stron

Zasada równorzędności stron w

prawie cywilnym

Brak prawnej kompetencji podmiotu

stosunku prawnego do
jednostronnego kształtowania
sytuacji prawnej drugiego podmiotu,
czyli ingerowania w cudzą sferę
prawną

STOSUNEK CYWILNOPRAWNY

Stosunek prawny –

stosunek społeczny

regulowany przez normy prawne

Stosunek cywilnoprawny –

stosunek

społeczny regulowany przez normy
prawa cywilnego

ELEMENTY STOSUNKU

PRAWNEGO

a) Podmioty stosunku

•

podmiot prawa

•

podmiot obowiązku

b) Przedmiot stosunku

•

wszystko to czego dotyczą prawa i

obowiązki stron

c) Treść stosunku:

•

prawo podmiotowe

•

obowiązek skorelowany z tym prawem

Co może być przedmiotem

stosunków cywilnoprawnych?

a) rzeczy – przedmioty materialne o charakterze

samoistnym

b) inne przedmioty materialne (ciecze, gazy,

kopaliny)

c) dobra o charakterze niematerialnym
•

dobra intelektualne – utwory artystyczne,

naukowe itp.

•

dobra osobiste (art.23 i 24 KC) – dobre imię,

godność osobista

•

pieniądze w sensie mierników wartości

•

papiery wartościowe

c) zachowania się – np.przy umowie zlecenia

POJĘCIE DÓBR

NIEMATERIALNYCH

• Nie mają postaci materialnej
• Nie są rzeczami

rzeczy stanowią dla nich jedynie

substrat umożliwiający ich
utrwalenie, poznanie i korzystanie z
nich

OGÓLNA KLASYFIKACJA DÓBR

NIEMATERIALNYCH

a)

Utwory

b)

Rozwiązania (np.wynalazki)

stanowią rezultat pracy intelektualnej

danej osoby

c) Oznaczenia (np.firmy przedsiębiorców)

wartości polegające na wytworzeniu w

świadomości uczestników obrotu
określonych skojarzeń

UWAGA!

1. Zaprezentowana klasyfikacja dóbr

niematerialnych nie ma charakteru

rozłącznego. Niektóre dobra mogą łączyć w

sobie elementy dwóch lub wszystkich

kategorii np.znak towarowy

2. Nie wszystkie dobra niematerialne podlegają

ochronie prawnej. Podlegają jej jedynie te na

które wyraźnie wskazują przepisy prawa.

Stają się one

przedmiotem stosunków

cywilnoprawnych i podlegają ochronie

zbliżonej do ochrony prawa własności rzeczy.

KLASYFIKACJA DÓBR

NIEMATERIALNYCH ZE WZGLĘDU NA

ŁADUNEK INTELEKTUALNY

Dobra o charakterze intelektualnym

• utwory

• rozwiązania

Dobra nie posiadające charakteru
intelektualnego

•

oznaczenia

UTWÓR

Każdy przejaw działalności twórczej

o indywidualnym charakterze,

ustalony w jakiejkolwiek postaci,

niezależnie od wartości i

przeznaczenia

Dobra o charakterze intelektualnym

ROZWIĄZANIA

Wynalazki, wzory użytkowe,

przemysłowe, topografie układów

scalonych charakteryzujące się

nowością i oryginalnością

Dobra o charakterze intelektualnym

UWAGA!

Podstawą przyznania ochrony

prawnej

utworom i rozwiązaniom

jest

wysiłek intelektualny (wysiłek
twórczy) towarzyszący ich powstaniu

Dobra niematerialne nie mające

charakteru intelektualnego

Symbole

stanowiące nośniki

określonych informacji o
przedsiębiorstwie, przedsiębiorcy,
pochodzeniu towaru lub usługi

wywołujące określone skojarzenia
(oznaczenia)

UWAGA!

Przedmiotem ochrony w przypadku
dóbr nie mających charakteru
intelektualnego jest

komunikat

skierowany przez przedsiębiorcę do
klienta, a wywołujący określone
skojarzenia

Klasyfikacja dóbr

niematerialnych ze względu na

przeznaczenie

a)

Dobra, które są przedmiotem

ochrony bez względu na ich

przeznaczenie i wartość (utwory)

b)

Dobra, które stanowią przedmiot

ochrony wtedy gdy wykazują

zdolność do przemysłowego

zastosowania (wynalazki, wzory

użytkowe) lub są eksploatowane w

trakcie prowadzenia działalności

gospodarczej (oznaczenia)

WNIOSKI

• Nie istnieje wyraźna linia podziału na

dobra przemysłowe i dobra o

charakterze intelektualnym

• Na przełomie XIX i XX wieku doszło

jednak do wykształcenia dwóch

kategorii własności dóbr

niematerialnych:

a)

własności intelektualnej – dot. utworów

b)

własności przemysłowej – dot.

pozostałych dóbr

Charakterystyka prawa

autorskiego

• Prawo autorskie

nie jest odrębną

gałęzią prawa,

jest to

dział prawa

cywilnego.

Zawiera też regulacje z zakresu prawa

karnego ( w odniesieniu do np.

piractwa komputerowego czy

fonograficznego) i administracyjnego

(min.system zbiorowego zarządzania

prawami autorskimi, opodatkowanie

praw autorskich i praw pokrewnych)

Powiązania prawa autorskiego i innych praw pokrewnych

z podstawowymi dziedzinami prawa

Prawo cywilne

Inne dziedziny prawa

Prawo na dobrach

niematerialnych

Prawo karne

Zobowiązania – umowy licencyjne
I rozporządzające

Prawo administracyjne

Postępowanie cywilne

Szczególna ochrona

praw autorskich

Kiedy wyodrębniono prawo

autorskie jako osobny dział prawa?

• 9.09.1886 – KONWENCJA

BERNEŃSKA o ochronie dzieł
literackich i artystycznych

• 26.10.1961- KONWENCJA

RZYMSKA o ochronie
wykonawców, producentów
fonogramów i organizacji
nadawczych

Ważniejsze akty z zakresu

prawa międzynarodowego

• Konwencja berneńska – 1886
• Powszechna konwencja o prawie

autorskim – 1952

Polska jest stroną obydwu konwencji

od 1971roku (tzw. AKT PARYSKI)

• Konwencja Rzymska – 1961

Polska jest stroną konwencji od 1997

roku

• Konwencja o ustanowieniu Światowej

Organizacji Własności Intelektualnej –
14.07.1967 (WIPO – World Intellectual
Property Organisation)

• Konwencja o ustanowieniu Światowej

Organizacji Handlu (WTO – World
Trade Organisation) – 1.01.1995 r.

• TRIPS – Porozumienie w/s Handlowych

Aspektów Praw Własności
Intelektualnej (Trade Related Aspects
of Intellectual Property Rights)

Ważniejsze dyrektywy Unii

Europejskiej

• 91/250/EWG – o ochronie prawnej

programów komputerowych

• 92/100/EEC – w/s najmu i użyczenia

określonych praw pokrewnych w zakresie
własności intelektualnej

• 93/98/EEC – w/s harmonizacji czasu

ochrony prawa autorskiego i niektórych
praw pokrewnych

• 96/9/WE – w/s prawnej ochrony baz danych

Krajowe regulacje prawa

autorskiego

• Ustawa o prawie autorskim i prawach

pokrewnych – 4.02.1994

• Ustawa prawo własności

przemysłowej-20.06.2000

• Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej

konkurencji – 16.04.1993

• Ustawa o ochronie konkurencji i

konsumentów – 15.12.2000

PRZEDMIOT PRAWA

AUTORSKIEGO

Przedmioty praw autorskich

DOBRA NIEMATERIALNE

UTWORY

PRAWA

POKREWNE

.wykonania artystyczne
.fonogramy i wideogramy
.nadania radiowe i telewizyjne
.pierwsze wydania
.wydania krytyczne i naukowe

DEFINICJA UTWORU

• ART.1.1 Przedmiotem prawa

autorskiego jest

każdy przejaw

działalności twórczej o
indywidualnym charakterze, ustalony
w jakiejkolwiek postaci, niezależnie
od wartości, przeznaczenia i sposobu
wyrażenia (utwór)

KLASYFIKACJA UTWORÓW

• Utwory nazwane (art.1.2 ustawy PrAut)

Katalog rezultatów twórczej

działalności człowieka (charakter
otwarty)

• Utwory nienazwane
dobra odpowiadające definicji

opisowej utworu, wynikającej z
przepisów ustawy

• Art.1.2 W szczególności przedmiotem prawa autorskiego są

utwory:

a)wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami

graficznymi (literackie,naukowe, kartograficzne oraz

programy komputerowe)

b)plastyczne
c)fotograficzne
d)lutnicze
e)wzornictwa przemysłowego
f)architektoniczne, urbanistyczne
g)muzyczne i słowno-muzyczne
h)sceniczne, sceniczno-muzyczne, choreograficzne i

pantomimiczne

i)Audiowizualne

• Art.1.2 Ochroną może być objęty

jedynie sposób wyrażenia; nie są
objęte ochroną odkrycia, idee,
procedury,metody i zasady działania
oraz koncepcje matematyczne

Utworami nie są:

• Akty normatywne lub ich urzędowe

projekty

• Urzędowe dokumenty, materiały,

znaki i symbole

• Proste informacje prasowe
• Opublikowane opisy patentowe lub

ochronne

Akty normatywne

• Akty będące źródłem powszechnie

obowiązujących norm prawnych
(ustawy, rozporządzenia, umowy
międzynarodowe, akty prawa
miejscowego)

Dokument urzędowy

•

Art.244 KPC – środek dowodowy w postępowaniu

cywilnym

•

Sporządzony w przepisanej formie przez

powołane do tego organy w zakresie ich

działania; względnie przez organizacje

zawodowe, samorządowe,spółdzielcze i inne

organizacje społeczne w zakresie przekazanych

im z mocy prawa spraw z dziedziny administracji

państwowej (czyli np. wyroki sądowe, decyzje

administracyjne itp.)

Pozostałe dokumenty są dokumentami prywatnymi

i podlegają ochronie autorskoprawnej

Od którego momentu ochrona

prawna przysługuje twórcy

?

• W prawie autorskim ochrona

przysługuje twórcy bez konieczności
dopełnienia jakichkolwiek formalności
–

czyli sam fakt ustalenia utworu jest

podstawą do istnienia ochrony
autorskoprawnej

Nośniki dóbr

niematerialnych

• Przedmioty materialne służące do

utrwalania i zwielokrotniania utworów
lub przedmiotów praw pokrewnych;
pozwalają użytkownikom na
korzystanie z cudzej własności
intelektualnej i na realne
występowanie dóbr niematerialnych
w obrocie

Podział nośników

a) czyste – nośniki nie zapisane, na

które następuje kopiowanie utworu
lub przedmiotów praw
pokrewnych(kasety VHS, CD ROM)

b) zapisane = egzemplarze utworu

Egzemplarz oryginalny
Egzemplarze wtórne (kopie)

DROIT DE SUITE

• Art.19
Uprawnienie przysługujące twórcom i

ich spadkobiercom, polegające na
ustawowym zagwarantowaniu
uprawnionym podmiotom 5% udziału
w dochodach osób zajmujących się
zawodowo sprzedażą

oryginalnych

egzemplarzy utworów

Status normatywny

nośników dóbr

niematerialnych

• Są to

rzeczy ruchome

(znajdują do nich

zastosowanie przepisy KS II i III KC)

• Kodeks Cywilny stanowi dla nich

podstawową regulację

, ustawa Prawo

autorskie pełni tu jedynie funkcję
uzupełniającą (np. art.80 dot.
przepadku na rzecz Skarbu Państwa
bezprawnie sporządzonych
egzemplarzy utworu)

Status normatywny utworów

i przedmiotów praw

pokrewnych

• Są dobrami

niematerialnymi

• Są utrwalone na

nośnikach

• Są

chronione głównie przez przepisy

ustawy Prawo autorskie, a regulacje
KC pełnią funkcję uzupełniającą