WYKŁAD 2 11.03.2012 r.
TEMAT: PRZEDMIOT I PODMIOT
UTWÓR
art. 1 ust. 1 pr. aut
każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia
CHARAKTERYSTYKA UTWORU
- twórczy
- indywidualny
- kreatywny
Nie stanowią przedmiotu prawa autorskiego (nie są utworami)
art.4 pr. aut
- akty normatywne lub ich urzędowe projekty
- urzędowe dokumenty, materiały znaki i symbole
- opublikowane opisy patentowe lub ochronne
- proste informacje prasowe
UTWORY
wymienione wyraźnie w ustawie (art. 1 ust. 2) |
nie wymienione w ustawie, ale chronione w oparciu o definicję utworu art. 1 |
|---|---|
np.: - utwory literackie - utwory muzyczne - utwory audiowizualne - utwory audiowizualne - programy komputerowe - twórcze bazy danych |
np.: - twórcze wykłady - projekty techniczne - dzieła multimedialne - prace dyplomowe |
PODZIAŁ UTWORÓW ZE WZGLEDU NA STOSOWANA WOBEC NICH OCHRONĘ
| CHRONIONE NA ZASADACH OGÓLNYCH | CHRONIONE NA ZASADACH SZCZEGÓLNYCH |
|---|---|
| Przepisy ogólne ustawy- normujące status utworów w ogólności | Przepisy szczególne ustawy wyłącznie im poświecone |
| - pozostałe utwory- wymienione i nie wymienione w ustawie | - utwory audiowizualne (rozdział 6 ust) - programy komputerowe (rozdział 7 ustawy) - twórcze bazy danych (+ ustawa z dnia 27.07. 2001 o ochronie baz danych) - utwory architektoniczne |
2. PODMIOT PRAW AUTORSKICH
- osoba, która dysponuje prawami autorskimi do utworu
- osoba, która może rozporządzać bezwzględnymi prawami do utworu
WYKŁAD 3 25.03.2012
PODMIOTAMI PRAW AUTORSKICH
- podmioty wyłącznie uprawnione z tytułu autorskich praw osobistych i majątkowych
* twórcy
* współtwórcy
- podmioty wyłącznie uprawnione z tytułu autorskich praw majątkowych
* pracodawcy twórców (instytucje naukowe, wydawcy, producenci, uczelnie wyższe i inni pracodawcy)
* producenci i wydawcy niebędący pracodawcami twórcy ( producenci filmowi, wydawcy)
TWÓRCA - wyłącznie twórcy (współtwórcy) mogą być uprawnieni z tytułu praw autorskich osobistych, w zakresie zaś praw autorskich majątkowych wyłączność należeć może zarówno do twórców, jak i drugiej, dopełniającej grupy podmiotów prawa autorskiego.
TWÓRCĄ - AUTOREM- MOŻE BYĆ TYLKO OSOBA FIZYCZNA
ustawowe domniemania autorstwa
1. przy braku jasności co do osoby twórcy (art. 8 ust. 2 pr. aut)
osoba o której nazwisko w tym charakterze uwidoczniono na egzemplarzach utworu, osób której autorstwo podano do publicznej widomości w związku z rozpowszechnianiem utworu
2. gdy twórca pozostaje anonimowy (art. 8 ust 3 pr. aut)
producent lub wydawca właściwa organizacja zbiorowego zarządzania prawami autorskimi
WSPÓŁTWÓRCA - (art. 9) - osoba fizyczna, której na mocy ustawy od chwili ustalenia dzieła przysługują prawa autorskie do danego utworu wspólnie z inną sobą lub osobami fizycznymi. współtwórca - tanowi odpowiednik współwłaściciela rzeczy ruchomej lub nieruchomości, którego pozycja prawna uregulowana jest art. 195-221 KC.
UTWORY WSPÓŁAUTORSKIE
| ROZŁACZNE | NIEROZŁACZNE |
|---|---|
| Co najmniej jeden ze współtwórców wnosi do utworu wkład który może być samodzielny utworem (muzyka do filmu - wkłady samoistne, reżyseria filmu - wkład niesamoistny) | Zawierające wkłady pozbawione samodzielnego znaczenia, czyli nienadające się do samodzielnej eksploatacji autorsko prawnej (np. projekty architektoniczne kilku architektów) |
art. 9 pr. aut. - domniemywa się, że wielkość udziałów są równe. Każdy ze współtwórców może żądać określenia wielkości udziałów przez sąd na podstawie wkładów pracy twórczej.
PRACODAWCY TWÓRCÓW -dwa warunki uznania pracodawcy twórców za podmiot autorskich praw majątkowych (art.12 pr. aut)
1. stworzenie utworu w wyniku wykonywania obowiązku ze stosunku pracy (umowa o pracę, zakres obowiązków pracowniczych, cel zatrudnienia, polecenie służbowe)
2. brak odmiennych postanowień umownych między pracownikiem a jego pracodawcą
AUTORSKI MONOPOL PRACODAWCY (ART. 12 PR. AUT) - ma charakter warunkowy, co oznacza, że: prawa autorskie w momencie stworzenia utworu powstają pierwotne na rzecz pracownika. dopiero wtedy, gdy pracodawca przyjmie utwór, następuje nabycie przez niego majątkowych praw autorskich. Przyjęcie (akceptacja) utworu: w sposób wyraźny lub dorozumiany (art. 13 pr. aut)
AUTORSKI MONOPOL PRACODAWCY
Informatyka programisty art. 74 ust. 3 |
Pozostałych twórców art. 12 |
|---|---|
Ma charakter totalny i bezwarunkowy - pracodawca staje się podmiotem wyłącznie uprawnionym pierwotnie- od chwili stworzenia programu |
Ma charakter warunkowy - pracodawca staje się podmiotem wyłącznie uprawnionym wtórnie - od chwili przejęcia utworu od pracownika |
WYJTEK OD AUTORSKIEGO ONPOLU PRACODAWCY TWÓRCY (art. 14 pr. aut.) - prawo instytucji naukowej pierwszeństwa opublikowani utworu naukowego swego pracownika za odpowiednim wynagrodzeniem. Jest to przywilej jednorazowy - szczególnego rodzaju jednorazowa licencja ustawowa.
PRZEDMIOTY I PODMIOTY PRAW POKREWNYCH
| Artystyczne wykonanie utworu lub dzieła sztuki ludowej | Artyści wykonawcy (aktorzy, recytatorzy, dyrygenci, tancerze, wokaliści, instrumentaliści, mimowie) |
|---|---|
| Fonogram i wideogram | Producenci fonogramów i wideogramów |
| Nadania programów radiowych i telewizyjnych | Organizacje radiowe i telewizyjne |
| Pierwsze wydania i wydania naukowe lub krytyczne | Wydawcy |
OKRESY OCHRONNE PRAW PUBLICZNYCH
- artystyczne wykonanie - gaśnie z upływem 50 lat nast. po roku w którym a.w. ustalono
- prawo do fonogramu i wideo fonogramu - 50 lat nast. po roku, w którym f./w. sporządzono
- prawo do nadań programów- 50 lat nast. po roku pierwszego nadania
- prawo do pierwszych wydań - 30 lat od daty publikacji
PRAWA AUTORSKIE
OSOBISTE /MAJĄTKOWE NA NASTEMPNYCH ZAJECIACH
WYKŁAD 4 22.04.2012
TEMAT: PRAWA AUTORSKIE
| Prawa osobiste art. 16 | Prawa majątkowe art. 17 |
|---|---|
| - ścisły związek tych praw z osobą twórcy (prawa niezbywalne | - mogą być przedmiotem obrotu cywilnoprawnego |
| - nieograniczony czas ich trwania (tzw. prawa ,,wieczne") | - ograniczony czas ich trwania |
TREŚĆ AUTORSKICH PRAW MAJĄTKOWYCH art. 17
- prawo do korzystania z utworu
- prawo do rozporządzania utworem
- prawo do wynagrodzenia za korzystanie z utworu
- oraz uzupełniająco wyszczególnienie pól eksploatacji utworów czyli zakresów korzystania z utworów w określony sposób art. 50
AUTORSKIE PRAWA MAJATKOWE
- wchodzą w skład majątku dysponującego nimi podmiotu (twórcy, przedsiębiorstwa)
- mogą być wnoszone do spółek tytułem wykładów (aportów)
- z punktu wiedzenia rachunkowości są aktywami (tzw. wartości niematerialnie i prawne)
- wycena bilansowa - wg. wartości początkowej cena nabycia lub koszt wytworzenia pomniejszone o odpisy amortyzacyjne.
- stanowią majątek odrębny każdego współmałżonków (art. 33 pkt. 9 kro)
- nie podlegają egzekucji dopóki służą twórcy (art. 18) mogą być przedmiotem egzekucji jeżeli zostaną przeniesione na inny podmiot np. wydawcę (egzekucja wymierzona w następcę prawnego twórcy)
OGRANICZONY CZAS TRWANIA AUTORSKICH PRAW MAĄTKOWYCH art. 36
Po upływie pewnego okresu twórca lub jego spadkobiercy tracą prawa majątkowe z mocy samego prawa ze względu na ich wygaśnięcie. Po wygaśnięciu autorskich praw majątkowych ich spadkobranie jest niemożliwe.
Po upływie okresu ochrony autorskie prawa majątkowe nikomu już indywidualnie nie przysługują, lecz przechodzą do domeny publicznej (można z nich swobodnie korzystać na różnych polach eksploatacji) jednakże art. 40 wprowadza z tytułu takiego użytkowania opłaty od producentów i wydawców na rzecz Funduszu Promocji Twórczości (art. 111-114)
| OCHRONA IP JEST OGRANICZONA CZASOWO |
|---|
| Czas trwania autorskich praw majątkowych |
| 70 lat od śmierci twórcy lub daty pierwszego rozpowszechnienia utworu |
l
| TREŚC AUTORSKICH PRAW MAJĄTKOWYCH POSIADA DWA ASPEKTY |
|---|
| POZYTYWNY /UPRAWNIENIA/ |
- rodzaje praw - rodzaje pól eksploatacji |
DOZWOLONY UŻYTEK (art. 23-25) tzw. licencje ustawowe
- precyzują jaki podmiot i w jakich warunkach może bez zgody twórcy korzyści utworu określają sytuacje w których wskazane jest ograniczenie monopolu autorskiego.
| DOZWOLONY UŻYTEK (ART. 23-35) |
|---|
| Prywatny |
Art. 23 /użytek osobisty/ Art. 23 /prywatne kopiowanie/ |
LICENCJE USTAWOWE W RAMACH DOZWOLONEGO UŻYTKU PUBLICZNEGO
- informacyjna (art. 25 i 26)
- dydaktyczno - naukowo - oświatowa (art. 27)
- biblioteczna (art. 28)
- uświetniania wydarzeń publicznych (art. 31)
- propagowania utworów plastycznych (art. 32-33)
- rehabilitacyjna (art. 33)
- poprawy bezpieczeństwa publicznego i dla celów postępowań sądowych (art. 33)
PRZESŁANKI DOZWOLONEGO UŻYTKU PUBLICZNEGO
- twórcy nie przysługuje w takiej sytuacji prawo do wynagrodzenia (art. 34)
- istnieje zawsze obowiązek wymienienia imienia i nazwiska twórcy oraz źródeł (art. 34)
- nie można naruszać normalnego korzystania z utworu oraz godzić w słuszne interesy twórcy )art. 35)
Odtwarzanie muzyki w autobusie
W kabinie kierowcy Nie jest publicznym odtwarzaniem nie podlega opłacie |
Przez głośniki Jest publicznym odtwarzaniem podlega opłacie (miesięcznie 60 zł za urządzenie odtwarzające + 4,60 zł za każdy głośnik. |
|---|
Odtwarzanie muzyki w sklepie
Wyrok SN z 18.11.2005
Brak korzyści majątkowej związanej z odtwarzaniem utworów jest faktem prawnoniweczącym
To na pozwanym (właścicielu sklepu) spoczywa obowiązek wykazania, iż nie łączy się to z osiąganiem korzyści majątkowej – obowiązek udowodnienia istnienia faktu prawnonieweczączego.
Odtwarzanie tlewizorów w pkojach hotelowych
(wyrok SA w W-wie)
Goście hotelowi nie są oznaczonym kręgiem osób w rozumieniu art. 24 ust. 1
Umieszczenie odbiorników TV w pokojach hotelowych nie jest działaniem w ramach licencji z art. 24 ust.1
Umieszczanie odbiorników TV w pokojach hotelowych podwyższa standard hotelu i cenę noclegu.
Odtwarzanie muzyki przez klienta w sklepie muzycznym
Sąd okręgowy (I inst)
|
Sąd apelacyjny (II inst)
|
|---|
WYKŁAD 4 22.04.2012
TEMAT: PRAWA AUTORSKIE
| Prawa osobiste art. 16 | Prawa majątkowe art. 17 |
|---|---|
| - ścisły związek tych praw z osobą twórcy (prawa niezbywalne | - mogą być przedmiotem obrotu cywilnoprawnego |
| - nieograniczony czas ich trwania (tzw. prawa ,,wieczne") | - ograniczony czas ich trwania |
TREŚĆ AUTORSKICH PRAW MAJĄTKOWYCH art. 17
- prawo do korzystania z utworu
- prawo do rozporządzania utworem
- prawo do wynagrodzenia za korzystanie z utworu
- oraz uzupełniająco wyszczególnienie pól eksploatacji utworów czyli zakresów korzystania z utworów w określony sposób art. 50
AUTORSKIE PRAWA MAJATKOWE
- wchodzą w skład majątku dysponującego nimi podmiotu (twórcy, przedsiębiorstwa)
- mogą być wnoszone do spółek tytułem wykładów (aportów)
- z punktu wiedzenia rachunkowości są aktywami (tzw. wartości niematerialnie i prawne)
- wycena bilansowa - wg. wartości początkowej cena nabycia lub koszt wytworzenia pomniejszone o odpisy amortyzacyjne.
- stanowią majątek odrębny każdego współmałżonków (art. 33 pkt. 9 kro)
- nie podlegają egzekucji dopóki służą twórcy (art. 18) mogą być przedmiotem egzekucji jeżeli zostaną przeniesione na inny podmiot np. wydawcę (egzekucja wymierzona w następcę prawnego twórcy)
OGRANICZONY CZAS TRWANIA AUTORSKICH PRAW MAĄTKOWYCH art. 36
Po upływie pewnego okresu twórca lub jego spadkobiercy tracą prawa majątkowe z mocy samego prawa ze względu na ich wygaśnięcie. Po wygaśnięciu autorskich praw majątkowych ich spadkobranie jest niemożliwe.
Po upływie okresu ochrony autorskie prawa majątkowe nikomu już indywidualnie nie przysługują, lecz przechodzą do domeny publicznej (można z nich swobodnie korzystać na różnych polach eksploatacji) jednakże art. 40 wprowadza z tytułu takiego użytkowania opłaty od producentów i wydawców na rzecz Funduszu Promocji Twórczości (art. 111-114)
| OCHRONA IP JEST OGRANICZONA CZASOWO |
|---|
| Czas trwania autorskich praw majątkowych |
| 70 lat od śmierci twórcy lub daty pierwszego rozpowszechnienia utworu |
l
| TREŚC AUTORSKICH PRAW MAJĄTKOWYCH POSIADA DWA ASPEKTY |
|---|
| POZYTYWNY /UPRAWNIENIA/ |
- rodzaje praw - rodzaje pól eksploatacji |
DOZWOLONY UŻYTEK (art. 23-25) tzw. licencje ustawowe
- precyzują jaki podmiot i w jakich warunkach może bez zgody twórcy korzyści utworu określają sytuacje w których wskazane jest ograniczenie monopolu autorskiego.
| DOZWOLONY UŻYTEK (ART. 23-35) |
|---|
| Prywatny |
Art. 23 /użytek osobisty/ Art. 23 /prywatne kopiowanie/ |
LICENCJE USTAWOWE W RAMACH DOZWOLONEGO UŻYTKU PUBLICZNEGO
- informacyjna (art. 25 i 26)
- dydaktyczno - naukowo - oświatowa (art. 27)
- biblioteczna (art. 28)
- uświetniania wydarzeń publicznych (art. 31)
- propagowania utworów plastycznych (art. 32-33)
- rehabilitacyjna (art. 33)
- poprawy bezpieczeństwa publicznego i dla celów postępowań sądowych (art. 33)
PRZESŁANKI DOZWOLONEGO UŻYTKU PUBLICZNEGO
- twórcy nie przysługuje w takiej sytuacji prawo do wynagrodzenia (art. 34)
- istnieje zawsze obowiązek wymienienia imienia i nazwiska twórcy oraz źródeł (art. 34)
- nie można naruszać normalnego korzystania z utworu oraz godzić w słuszne interesy twórcy )art. 35)
WYKŁAD 4 22.04.2012
TEMAT: PRAWA AUTORSKIE