Szyja – mięśnie, naczynia i

nerwy

Okolice szyi

• Trójkąt podżuchwowy, trójkąt tętnicy

szyjnej, okolica przednia szyi
(nadgnykowa i podgnykowa),
mostkowoobojczykowosutkowa, boczna
szyi, dół nadobojczykowy mniejszy, dół
nadobojczykowy większy.

Mięśnie szyi

•

M. szeroki szyi

– pokrywa prawie całkowicie

całą powierzchnię przednią i boczną szyi.
Leży tuż pod skórą powierzchownie od
powięzi szyi. P.p.- krawędź podstawy żuchwy,
p.k.- tkanka podskórna wzdłuż linii biegnącej
od chrząstki II żebra skośnie do wyrostka
barkowego łopatki, cz.- unosi skórę szyi z
podłoża, zmniejsza ciśnienie powietrza na
żyłę szyjną zew., n.- gałąź szyi odchodząca n.
twarzowego VII n.czaszkowego.

I.

Mm. szyi powierzchowne

A.- gr. boczna

1. M. mostkowo-obojczykowo-sutkowy

– najsilniejszy

m. szyi składa się z części przyśrodkowej i bocznej

obie części łączy przyczep końcowy, p.p.- cz.

przyśrodkowej to rękojeść mostka, p.p – cz.

bocznej to koniec mostkowy obojczyka, p.k.-

wyrostek sutkowaty k. skroniowej. Przyczepy

początkowe ograniczają dół nadobojczykowy

mniejszy. Mięsień ten pokrywa gałęzie splotu

szyjnego t. szyjną wspólną, ż. szyjną wewnętrzną,

n.dodatkowy (XI) i błędny (X). Cz.- przy ustalonym

obojczyku i mostku obustronny skurcz zwraca

twarz ku górze, skurcz jednostronny pochyla

głowę w tą samą stronę z jednoczesnym

skręceniem twarzy w stronę przeciwną, przy

ustalonym przyczepie na głowie unosi mostek,

unerwienie n. dodatkowy (XI) i od splotu szyjnego.

• B. Grupa przyśrodkowa
• Warstwa pierwsza

• 1. M. mostkowo-gnykowy

– pokrywa częściowo

gruczoł tarczowy, p.p. – tylna pow. rękojeści
mostka i stawu

mostkowo-obojczykowego oraz

końca mostkowego

obojczyka, p.k. – kość

gnykowa, cz.- obniża kość gnykową.

• 2. M. łopatkowo-gnykowy

– składa się z dwóch

brzuśców,

które łączy ścięgno śródbrzuścowe

zrasta się one z ż.

szyjną wewnętrzną. P.p. -

brzuśca dolnego

to górny

brzeg łopatki, który

po przejściu w ścięgno śródbrzuś-

cowe

przechodzi w

brzusiec górny

, który p.k. ma na

kości gnykowej. Cz.- obniża k. gnykową i
rozszerza

światło ż. szyjnej wew., unerwienie

pętla szyjna ze

splotu szyjnego.

• Warstwa druga

• 1. M. mostkowo-tarczowy

– pokrywa gruczoł

tarczowy.

P.p- wew. strona rękojeści mostka,

chrząstka I żebra,

p.k.- chrząstka tarczowata

krtani. Cz.- obniża kość

gnykową. Unerwienie

za pomocą pętli szyjnej ze splotu szyjnego.

• 2. M. tarczowo-gnykowy

– biegnie w górnym

przedłużeniu

m. mostkowo-tarczowego. P.p.-

chrząstka tarczowata krtani. P.k.- kość gnykowa.

Cz.- obniża kość gnykową a przy jej ustaleniu

podnosi krtań. Unerwienie od pętli

szyjnej i od

n. podjęzykowego XII nerwu czaszkowego.

• 3. M. dźwigacz tarczycy

– stanowią go

odszczepione wiązki

od m. tarczowo-gnykowego

kończące się w torebce

gruczołu tarczowego.

II Mm. szyi głębokie

• A. Grupa boczna

• 1. M. pochyły przedni

– P.p.- wyrostki poprzeczne

kręgów szyjnych od III do VI. P.k.- I żebro. Cz.- jest

wspólna

dla wszystkich mm. pochyłych.

Polega przy skurczu

jednostronnym na zgięciu

kręgosłupa szyjnego w bok,

a przy skurczu

obustronnym na uniesieniu górnej części klatki

piersiowej. Są to więc mięśnie wdechowe.

• 2. M. pochyły środkowy

– P.p.- wyrostki poprzeczne

kręgów szyjnych. P.k.- I żebro.

• 3. M. pochyły tylny

– P.p.- wyrostki poprzeczne

ostatnich

dwóch kręgów szyjnych. P.k.- II żebro.

• 4. M. pochyły najmniejszy

– dodatkowy mięsień

występujący okresowo.

• B. grupa przyśrodkowa
• Mm. długie

• 1. M. długi szyi

– rozciąga się od C

1

do Th

3

. Cz.-

skurcz obustronny powoduje zgięcie kręgosłupa

szyjnego do przodu, jednostronny – skręcenie i

zgięcie w bok.

• 2. M. długi głowy

– leży bocznie od długiego głowy.

Rozciąga się od C

3

– C

6

do kości potylicznej. Cz.-

zgina głowę do przodu.

• Mm. krótkie

• 1. Mm. międzypoprzeczne szyi przednie

– rozciągają

się

pomiędzy wyrostkami poprzecznymi kręgów

szyjnych.

Cz.-wspomagają czynność mm.długich.

• 2. M. prosty przedni głowy

– rozciąga się

pomiędzy C

1

a

kością potyliczną. Cz.-

wspomaga czynność mm.

długich.

• 3. M. prosty boczny głowy

– rozciąga się od C

1

do kości

potylicznej. Cz.- wspomaga

zginanie głowy w bok.

Powięź szyi

• Składa się z trzech blaszek:

• 1. Blaszki powierzchownej
• 2. Blaszki przedtchawiczej
• 3. Blaszki przedkręgowej

Trójkąty szyi

• 1. Trójkąt podżuchwowy

– ograniczony jest od

góry

podstawą żuchwy, od tyłu brzuścem

tylnym a od przodu

brzuścem przednim m.

dwubrzuścowego. Dno tworzą

od przodu m.

żuchwowo-gnykowy a od tyłu m. gnykowo-
językowy. Zawartość trójkąta stanowią węzły

chłonne podżuchwowe, ślinianka

podżuchwowa, t. i ż.

twarzowa, t. i ż.

językowa, n. podjęzykowy (XII) i n.

językowy.

• 2. Trójkąt tętnicy językowej

– jest tylno-dolną

częścią poprzedniego trójkąta. Przecięcie dna
czyli m.

gnykowo-językowego odsłania t.

językową.

• 3. Trójkąt tętnicy

szyjnej

- jest ograniczony od

tyłu

przednim brzegiem m. mostkowo-

obojczykowo-

sutkowego. Od góry tylnym

brzuścem

m.

dwubrzuścowego a od

przodu brzuścem górnym m.

łopatkowo-

gnykowego. W trójkącie tym następuje
podział t. szyjnej wspólnej (miejsce badania
tętna) na

t. szyjną wewnętrzną i

zewnętrzną. Od t. szyjnej zew.

odchodzi t.

twarzowa, językowa, tarczowa górna,
potyliczna. Bocznie od tt. szyjnych biegnie ż.
szyjna wew. Pomiędzy naczyniami biegnie n.
błędny (X) a głębiej leży pień współczulny.
Powierzchownie na ż. szyjnej leży pętla szyjna.

•

4. Trójkąt łopatkowo-obojczykowy

– nosi też nazwę

dołu nadobojczykowego większego. Trójkąt jest

ograniczony od tyłu przez brzusiec dolny m.

łopatkowo-gnykowego, od przodu przez m. mostkowo-

obojczykowo-sutkowy, od dołu przez obojczyk. W

trójkącie leży t. podobojczykowa, ż. podobojczykowa

oraz korzenie splotu ramiennego.

•

5. Trójkąt łopatkowo-czworoboczny

– ograniczony jest

od przodu przez m. mostkowo-obojczykowo-sutkowy,

od tyłu przez m. czworoboczny a od dołu przez dolny

brzusiec m. łopatkowo-gnykowego. Zawartość

trójkąta to: nerwy - potyliczny mniejszy, uszny wielki,

nadobojczykowe (ze splotu szyjnego) gałęzie krótkie

splotu ramiennego oraz n. dodatkowy - XI n.

czaszkowy; naczynia – t. szyjna powierzchowna, t.

poprzeczna szyi, t. nadłopatkowa oraz towarzyszące

im żyły. Dno trójkąta tworzą: m. płatowaty głowy,

dźwigacz łopatki, mm. pochyłe.

Tętnica szyjna wspólna

Lewa odchodzi od łuku aorty a prawa od pnia
ramienno-głowowego. Każda z nich biegnie w
górę nie dając żadnych odgałęzień, na wysokości
górnego brzegu chrząstki tarczowatej krtani dzieli
się na t. szyjną wew. i t. szyjną zew. T. szyjna
wspólna przylega od strony tylnej do blaszki
przedkręgowej powięzi szyi a pokryta jest blaszką
przedtchawiczą powięzi szyi.Od strony
przyśrodkowej graniczy z krtanią, tchawicą i
gardłem. Od strony bocznej przylega do ż. szyjnej
wew. Między tymi naczyniami biegnie nerw błędny
(X), a głębiej część szyjna pnia współczulnego. Na
przedniej ścianie leży pętla szyjna

T. szyjna zewnętrzna

W trójkącie t. szyjnej pokryta jest blaszką
powierzchowną powięzi szyi i m. szerokim szyi.
W okolicy kąta żuchwy pokryta jest przez
brzusiec tylny m. dwubrzuścowego i m.
rylcowo-gnykowy. Dalej krzyżuje się z łukiem n.
podjęzykowego (XII). Pokryta ślinianką
przyuszną na wysokości szyjki żuchwy dzieli się
na t. skroniową powierzchowną i t. szczękową.
Odgałęzienia t. szyjnej zew. to: t. tarczowa
górna, t. językowa, t. twarzowa, t. potyliczna, t.
uszna tylna, t. gardłowa wstępująca, t.
skroniowa powierzchowna.

T. szyjna wewnętrzna

Przeznaczona jest dla unaczynienia mózgu i
gałki ocznej. Dzieli się na część szyjną i
głowową. Biegnie w górę po bocznej ścianie
gardła od t. szyjnej zew. oddzielona jest mm.
rylcowo-gnykowym i rylcowo-językowym. Dalej
wchodzi do czaszki przez swój kanał t. szyjnej
wewnętrznej. Na podstawie czaszki wchodzi do
zatoki jamistej i dalej dzieli się na końcowe
odgałęzienia czyli tętnicę oczną oraz tętnicę
mózgu przednią i środkową.

Ż. szyjna wewnętrzną

• Zbiera krew żylną z jamy czaszki, twarzy i szyi.

Zaczyna się opuszką ż. szyjnej wew. w otworze
szyjnym dalej biegnie w dół po tylnej stronie t.
szyjnej wew. a niżej po bocznej ścianie t.
szyjnej wspólnej. Ścięgno śródbrzuścowe m.
łopatkowo-gnykowego zrasta się z jej ścianą
zewnętrzną. Uchodzi do ż. podobojczykowej.
Do omawianej żyły uchodzą zatoki opony
twardej, żż. mózgu, żż. oponowe, żż. oczne, ż.
twarzowa, ż. zażuchwowa, ż. językowa, żż.
gardłowe, ż. tarczowa górna.

Ż. szyjna powierzchowna

• Wyróżnia się trzy żż. powierzchowne:

zewnętrzną, przednią nadłopatkową. Ż.
powierzchowna powstaje przez połączenie ż.
potylicznej z ż. uszną tylną. Połączenie to leży
najczęściej za małżowiną uszną. Omawiana ż.
biegnie między blaszką powierzchowną powięzi
szyi a m. szerokim szyi wzdłuż m. mostkowo-
obojczykowo-sutkowego. Uchodzi do ż.
podobojczykowej lub szyjnej wew.

• Na szyi leżą jeszcze narządy innych układów

jak krtań z tchawicą należące do układu
oddechowego, gardło należące do układu
pokarmowego, tarczyca wraz z przytarczycami
należące do układu dokrewnego oraz splot
szyjny i częściowo ramienny należące do
obwodowego układu nerwowego. Z tyłu
odcinek szyjny kręgosłupa wraz z rdzeniem
kręgowym.