Naczynia krwionośne

Naczynia krwionośne tworzą zamknięty
układ cew, do których zaliczamy:

- Tętnice

- Tętniczki

- naczynia włosowate czyli tętniczki

- żyły

- żyłki

Tętnice

• Budowa naczyń krwionośnych dostosowana

jest do pełnionych przez nie funkcji.

• Naczynia krwionośne charakteryzują się dużą

elastycznością i napięciem ściany, ze względu
na panujące w nich wysokie ciśnienie krwi.

• Naczynia włosowate, które są przystosowane

do wymiany cząsteczek między krwią a
tkankami, posiadają szczególną budowę
śródbłonka.

• Budowa wszystkich tętnic jest podobna i

można w ich ścianach wyróżnić trzy warstwy.

Tętnice - budowa

• Warstwa wewnętrzna – tunica intima.

• Zbudowana jest z komórek śródbłonka

(endothlium) oraz podśródnabłonkowych
włókien kolagenowych, a na zewnątrz od
nich może występować błona sprężysta
wewnętrzna (membrana elastica interna),
którą tworzą włókna sprężyste.

• Warstwa środkowa – tunica media.

• Zbudowana jest z komórek mięśni

gładkich oraz włókien sprężystych o
układzie okrężnym.

Tętnice - budowa

• Warstwa zewnętrzna – tunica externa.

• Zwaną również przydanką (tunica adventitia)

tworzą głównie tkanka łączna wiotka,
zawierające liczne włókna kolagenowe i
sprężyste o przebiegu podłużnym.

• Rozróżniamy tętnice duże, średnie i małe.

• Przejście między nimi jest stopniowe.

• Tętnice duże - aorta, pień ramienno-

głowowy, tętnica szyjna wspólna, tętnica
podobojczykowa, tętnica kręgowa, tętnica
biodrowa wspólna.

Ściany naczyń

• Ściana tych tętnic jest względnie cienka w

porównaniu ze średnicą i maja one mniej
włókien mięśniowych. Dzięki włóknom
sprężystym w czasie pracy serca – skurczu i
rozkurczu, naczynia te zapewniają stałe
ciśnienie krwi, warunkujące ciągły przepływ.

• Tętnice średnie – typu mięśniowego, zwane

rozprowadzającymi, stanowią odgałęzienia
lub przedłużenia tętnic sprężystych. Należą
do nich tętnice: pachowa, ramienna,
promieniowa, międzyżebrowe, śledzionowa,
krezkowe, udowa, podkolanowa, piszczelowa.

Tętnice średnie

• Zawierają dużo włókien mięśniowych, stąd

też w czasie pracy serca średnica ich
znacznie się zmienia (skurcz lub rozkurcz).
Rozprowadzają one dzięki temu krew, w
zależności od potrzeb określonych
narządów.

• Tętniczki – o średnicy mniejszej posiadają

stosunkowo grube ściany. Zawierają one
dużo włókien mięśniowych okrężnych
regulujących przepływ krwi w zależności
od zapotrzebowania.

Naczynia włosowate – vasa

capilaria

• Stanowią przedłużenie tętniczek i tworzą

sieć, która rozgałęzia się w obrębie tkanek i
narządów. Główna funkcja naczyń
włosowatych polega na pośredniczeniu w
wymianie płynów, cząsteczek oraz różnych
związków chemicznych między
przepływającą przez nie krwią a
otaczającymi je tkankami.

• Ściana naczynia włosowatego składa się z

komórek śródbłonka, które najczęściej są
spłaszczone i mogą zachodzić na siebie.

Naczynia zatokowate

• Komórki śródbłonka nieciągłe, które oprócz

okienek w śródbłonku posiadają nieciągłą
błonę podstawną charakterystyczne są dla
naczyń zatokowatych. Jest to szczególny
rodzaj naczyń włosowatych. Występują one
w takich narządach jak wątroba, śledziona,
gruczoły dokrewne oraz w szpiku kostnym.

• W ciałach jamistych łechtaczki i prącia, w

ciele gąbczastym prącia oraz w jamie
nosowej znajdują się naczynia zatokowe
tworzące jamki rozdzielone beleczkami
mięśni gładkich.

Żyły

• Podobnie jak w przypadku tętnic w skład

ściany żył wchodzą trzy warstwy – błona
wewnętrzna, błona środkowa i błona
zewnętrzna. Błona wewnętrzna składa się ze
śródbłonka i warstewki tkanki łącznej. Błona
środkowa zawiera nieliczne włókna mięśniowe
i jest w żyłach bardzo cienka. Błona
zewnętrzna w przeciwieństwie do tętnic jest
najgrubsza.

• W zależności od średnicy wyróżnia się:

• 1. żyły najmniejsze czyli żyłki

• 2. żyły małe i średnie

Żyły c.d.

• 3. żyły duże, do których zalicza się żyły:

• Żyłę główną górną i dolną

• Żyłę wrotną oraz dopływy które dochodzą

bezpośrednio do nich.

• Żyły głębokie towarzyszą tętnicom i maja

te same miana.

• Tętnicom średnim i małym towarzyszą

zwykle dwie żyły.

Tętnica główna - Aorta

• Tętni główna – aorta – jest największym

naczyniem tętniczym ustroju, średnica jej

wynosi 28 mm. Jej odgałęzienia zaopatrują

w krew narządy całego ciała. Aorta bierze

początek w lewej komorze serca.

• Aortę dzielimy na trzy części:

• 1- aorta wstępująca

• 2- łuk aorty

• 3- aorta zstępująca : aorta piersiowa

• aorta brzuszna

Aorta wstępująca i łuk

aorty

• Od aorty wstępującej, tuż powyżej zastawek,

biorą początek tętnice wieńcowe serca –

prawa i lewa.

• Od łuku aorty odchodzą trzy gałęzie,

zaopatrujące w krew kończyny górne i głowę:

• A. pień ramienno-głowowy

• B. tętnica szyjna lewa

• C. tętnica podobojczykowa lewa

• Od wklęsłej powierzchni odchodzą cienkie

gałęzie oskrzelowe.

Aorta zstępująca

• Dzieli się na: 1. aortę piersiową i 2. aortę

brzuszną.

• Ad 1. od IV kręgu piersiowego do przejścia

przez przeponę na wysokości XII kręgu
piersiowego.

• Ad 2. od rozworu tętnicy głównej w

przeponie do wysokości IV kręgu
lędźwiowego, gdzie dzieli się na naczynia
końcowe: dwie tętni biodrowe wspólne i
nieparzystą tętnicę krzyżową pośrodkową.

Aorta brzuszna c.d.

• Biegnie pozaotrzewnowo i sąsiadując z

kręgosłupem leży po jego lewej stronie.

• Na przedniej powierzchni trzonów

kręgowych po stronie prawej aorty
znajduje się żyła główna dolna. Od przodu
aorta graniczy z trzustką i dolną częścią
dwunastnicy. Aorta brzuszna oddaje
gałęzie ścienne i trzewne.