Idee, cele, treści,

Idee, cele, treści,

zasady, metody

zasady, metody

oraz system

oraz system

kształcenia

kształcenia

ustawicznego

ustawicznego

Kształcenie ustawiczne w literaturze

Kształcenie ustawiczne w literaturze

przedmiotu ujmowane jest jako: kształcenie

przedmiotu ujmowane jest jako: kształcenie

permanentne, ustawiczne, ciągłe, nieustające,

permanentne, ustawiczne, ciągłe, nieustające,

kształcenie dalsze, edukacja permanentna.

kształcenie dalsze, edukacja permanentna.

►

Kształcenie ustawiczne (T. Sosnowski) – to

Kształcenie ustawiczne (T. Sosnowski) – to

kształcenie poszkolne, trwające od ukończenia

kształcenie poszkolne, trwające od ukończenia

szkoły, aż do końca aktywności zawodowej, a

szkoły, aż do końca aktywności zawodowej, a

nawet do końca życia (nigdy nie jest za późno

nawet do końca życia (nigdy nie jest za późno

na naukę). Kształcenie permanentne –

na naukę). Kształcenie permanentne –

kształcenie całożyciowe, trwające od chwili

kształcenie całożyciowe, trwające od chwili

narodzin człowieka, aż do jego śmierci (nigdy

narodzin człowieka, aż do jego śmierci (nigdy

nie jest za wcześnie i nigdy nie jest za późno na

nie jest za wcześnie i nigdy nie jest za późno na

naukę)

naukę)

►

Kształcenie ustawiczne (T. Aleksander)

Kształcenie ustawiczne (T. Aleksander)

stanowi jednocześnie ideę, proces i zasadę.

stanowi jednocześnie ideę, proces i zasadę.

Jest ideą wymagającą realizacji przez całe

Jest ideą wymagającą realizacji przez całe

życie w sposób ustawiczny, bez przerwy.

życie w sposób ustawiczny, bez przerwy.

►

Kształcenie ustawiczne (S. Suchy) – to ogół

Kształcenie ustawiczne (S. Suchy) – to ogół

zorganizowanych procesów oświatowo –

zorganizowanych procesów oświatowo –

wychowawczych różnych treści, form, metod

wychowawczych różnych treści, form, metod

działania, poziomu, stanowiących

działania, poziomu, stanowiących

przedłużenie lub zastępujących kształcenie w

przedłużenie lub zastępujących kształcenie w

różnych typach szkół tj. podstawowych,

różnych typach szkół tj. podstawowych,

zasadniczych, średnich i wyższych. Dzięki nim

zasadniczych, średnich i wyższych. Dzięki nim

dorośli wzbogacają swoją wiedzę, rozwijają

dorośli wzbogacają swoją wiedzę, rozwijają

zdolności, podnoszą poziom kwalifikacji

zdolności, podnoszą poziom kwalifikacji

zawodowych, co powoduje zmiany w ich

zawodowych, co powoduje zmiany w ich

postawach społeczno – zawodowych.

postawach społeczno – zawodowych.

Rozważania na temat kształcenia

Rozważania na temat kształcenia

ustawicznego w starożytności:

ustawicznego w starożytności:

Konfucjusz, Hipokrates, Platon, Sokrates.

Konfucjusz, Hipokrates, Platon, Sokrates.

Czasy nowożytne: stworzył Jan Amos

Czasy nowożytne: stworzył Jan Amos

Komeński, J. J. Rousseau, J. A. Condorcet.

Komeński, J. J. Rousseau, J. A. Condorcet.

Polska: Szymon Marycjusz, A. Frycz –

Polska: Szymon Marycjusz, A. Frycz –

Modrzewski, KEN- Grzegorz Piramowicz,

Modrzewski, KEN- Grzegorz Piramowicz,

Antoni Popławski, Adolf Kamieński.

Antoni Popławski, Adolf Kamieński.

Do tworzenia teoretycznych podstaw

Do tworzenia teoretycznych podstaw

kształcenia ustawicznego w Polsce

kształcenia ustawicznego w Polsce

przyczynili się : B. Suchodolski, R.

przyczynili się : B. Suchodolski, R.

Wroczyński, J. Półturzycki, W. Okoń, Z.

Wroczyński, J. Półturzycki, W. Okoń, Z.

Matulka i in.

Matulka i in.

►

Kształcenie ustawiczne realizowane jest przez

Kształcenie ustawiczne realizowane jest przez

jednostki ludzkie indywidualnie, grupowo, w

jednostki ludzkie indywidualnie, grupowo, w

ramach określonych instytucji;

ramach określonych instytucji;

►

Zasady kształcenia ustawicznego

Zasady kształcenia ustawicznego

:

:

►

Zasada ukierunkowania k. u. na indywidualne i

Zasada ukierunkowania k. u. na indywidualne i

społeczne cele;

społeczne cele;

►

Zasada świadomego, dobrowolnego i

Zasada świadomego, dobrowolnego i

zdyscyplinowanego uczestnictwa w procesie k.

zdyscyplinowanego uczestnictwa w procesie k.

u.;

u.;

►

Zasada łączenia doświadczenia praktycznego z

Zasada łączenia doświadczenia praktycznego z

poznawaniem teorii naukowych

poznawaniem teorii naukowych

►

Zasada jedności wiedzy, umiejętności i

Zasada jedności wiedzy, umiejętności i

nawyków;

nawyków;

►

Zasada racjonalnego doboru treści

Zasada racjonalnego doboru treści

kształcenia;

kształcenia;

►

Zasada samokrytycznej kontroli postępów

Zasada samokrytycznej kontroli postępów

samokształcenia i k. u.;

samokształcenia i k. u.;

►

Zasada respektowania wskazań teorii

Zasada respektowania wskazań teorii

samokształcenia;

samokształcenia;

►

Zasada sprawdzania w praktyce przydatności

Zasada sprawdzania w praktyce przydatności

wiedzy uzyskanej w procesie k. u.;

wiedzy uzyskanej w procesie k. u.;

►

Zasada pełnego, osobistego zaangażowania

Zasada pełnego, osobistego zaangażowania

w procesie samokształcenia;

w procesie samokształcenia;

►

Zasada konfrontowania różnych źródeł

Zasada konfrontowania różnych źródeł

wiedzy.

wiedzy.

►

Cechy kształcenia ustawicznego:

Cechy kształcenia ustawicznego:

►

wielość organizatorów –

wielość organizatorów –

instytucje

instytucje

wychowania przedszkolnego, szkoły

wychowania przedszkolnego, szkoły

wszystkich poziomów i typów,

wszystkich poziomów i typów,

placówki zajęć pozalekcyjnych,

placówki zajęć pozalekcyjnych,

świetlice, biblioteki, kluby, domy i

świetlice, biblioteki, kluby, domy i

ośrodki kultury, instytucje artystyczne

ośrodki kultury, instytucje artystyczne

►

Różnorodność form edukacji –

Różnorodność form edukacji –

(dydaktycznych i wychowawczych)

(dydaktycznych i wychowawczych)

formy dydaktyczne, wychowawcze,

formy dydaktyczne, wychowawcze,

artystyczne, indywidualne, zespołowe,

artystyczne, indywidualne, zespołowe,

masowe, bezpośrednie i pośrednie;

masowe, bezpośrednie i pośrednie;

►

Wielopoziomowość – zróżnicowanie treści co

Wielopoziomowość – zróżnicowanie treści co

do ich poziomu merytorycznego, stopnia

do ich poziomu merytorycznego, stopnia

złożoności struktury różnych zajęć oraz

złożoności struktury różnych zajęć oraz

stopnia złożoności metod kształcenia;

stopnia złożoności metod kształcenia;

►

Ciągłość – stałość procesów kształceniowych i

Ciągłość – stałość procesów kształceniowych i

wychowawczych, brak przerw;

wychowawczych, brak przerw;

►

Drożność – swobodne przechodzenie na tym

Drożność – swobodne przechodzenie na tym

samym poziomie z jednej formy edukacji do

samym poziomie z jednej formy edukacji do

innej organizacyjnie i metodycznie odmiennej;

innej organizacyjnie i metodycznie odmiennej;

►

Względna zwartość i spójność wewnętrzna –

Względna zwartość i spójność wewnętrzna –

kształcenie, które nie stanowi systemu jest

kształcenie, które nie stanowi systemu jest

niespójne wewnętrznie (programowo,

niespójne wewnętrznie (programowo,

organizacyjnie, metodycznie i jest

organizacyjnie, metodycznie i jest

nieskuteczne).

nieskuteczne).

Funkcje kształcenia

Funkcje kształcenia

ustawicznego

ustawicznego

►

T. Nowacki podaje:

T. Nowacki podaje:

►

F. adaptacyjna – człowiek ma do czynienia z

F. adaptacyjna – człowiek ma do czynienia z

nią w pierwszym okresie pracy zawodowej,

nią w pierwszym okresie pracy zawodowej,

kiedy następuje zmiana w technologii lub

kiedy następuje zmiana w technologii lub

wyposażeniu maszynowo – narzędziowym;

wyposażeniu maszynowo – narzędziowym;

►

F. wyrównawcza – wyrównanie braku w

F. wyrównawcza – wyrównanie braku w

stosunku do założonego poziomu kwalifikacji,

stosunku do założonego poziomu kwalifikacji,

wyrównanie do poziomu formalnego,

wyrównanie do poziomu formalnego,

zawartego w odpowiednich aktach prawnych;

zawartego w odpowiednich aktach prawnych;

►

F. renowacyjna – przyswojenie wiadomości i

F. renowacyjna – przyswojenie wiadomości i

umiejętności zawartych w treści pracy

umiejętności zawartych w treści pracy

zawodowej na skutek postępu nauki i

zawodowej na skutek postępu nauki i

techniki, wszelkie prace wynalazcze i

techniki, wszelkie prace wynalazcze i

racjonalizatorskie.

racjonalizatorskie.

Funkcje kształcenia ustawicznego wg T.

Funkcje kształcenia ustawicznego wg T.

Sosnowski

Sosnowski

►

funkcja zastępcza poszkolnego k. u.

funkcja zastępcza poszkolnego k. u.

odgrywająca ważną rolę w rozwoju

odgrywająca ważną rolę w rozwoju

gospodarczym, społecznym i kulturalnym kraju;

gospodarczym, społecznym i kulturalnym kraju;

►

funkcja przysposobienia zawodowego,

funkcja przysposobienia zawodowego,

przyuczenia do określonych pracy czy nauczania

przyuczenia do określonych pracy czy nauczania

zawodu absolwentów szkoły podstawowej,

zawodu absolwentów szkoły podstawowej,

średniej;

średniej;

►

Funkcja adaptacji społeczno – zawodowej

Funkcja adaptacji społeczno – zawodowej

absolwentów szkół różnych szczebli,

absolwentów szkół różnych szczebli,

rozpoczynających pracę zawodową (staże

rozpoczynających pracę zawodową (staże

pracy);

pracy);

►

Funkcja podnoszenia kwalifikacji

Funkcja podnoszenia kwalifikacji

zawodowych, warunkująca awans zawodowy,

zawodowych, warunkująca awans zawodowy,

(robotnik – technik, technik – inżynier);

(robotnik – technik, technik – inżynier);

►

Funkcja przekwalifikowywania, czyli

Funkcja przekwalifikowywania, czyli

opanowania nowego zawodu;

opanowania nowego zawodu;

►

Funkcja politechniczna, która przygotowuje

Funkcja politechniczna, która przygotowuje

społeczeństwo do umiejętnego posługiwania

społeczeństwo do umiejętnego posługiwania

się nowoczesnymi środkami technicznymi,

się nowoczesnymi środkami technicznymi,

narzędziami i przyrządami pracy;

narzędziami i przyrządami pracy;

►

Funkcja ogólnokształcąca podnosi poziom

Funkcja ogólnokształcąca podnosi poziom

kulturalny jednostek i społeczeństwa,

kulturalny jednostek i społeczeństwa,

przygotowuje do czynnego uczestnictwa w

przygotowuje do czynnego uczestnictwa w

kulturze, pełnienia funkcji politycznych,

kulturze, pełnienia funkcji politycznych,

społecznych, wychowawczych w odniesieniu

społecznych, wychowawczych w odniesieniu

do swojej rodziny i społeczeństwa

do swojej rodziny i społeczeństwa

►

Funkcja specjalizująca – ma znaczenie

Funkcja specjalizująca – ma znaczenie

w szerokoprofilowym kształceniu

w szerokoprofilowym kształceniu

zawodowym w szkołach i uczelniach i

zawodowym w szkołach i uczelniach i

przenoszeniu specjalizacji w okresie

przenoszeniu specjalizacji w okresie

pracy zawodowej.

pracy zawodowej.

Formy kształcenia ustawicznego

Formy kształcenia ustawicznego

►

Formy szkolne – państwowe

Formy szkolne – państwowe

(publiczne) szkoły dla dorosłych, jak

(publiczne) szkoły dla dorosłych, jak

również niepaństwowe (niepubliczne),

również niepaństwowe (niepubliczne),

społeczne i prywatne

społeczne i prywatne

►

formy pozaszkolne prowadzone przez

formy pozaszkolne prowadzone przez

stowarzyszenia, organizacje społeczno

stowarzyszenia, organizacje społeczno

– polityczne i wyznaniowe, związki

– polityczne i wyznaniowe, związki

zawodowe, organizacje pracownicze,

zawodowe, organizacje pracownicze,

kluby zainteresowań i usług

kluby zainteresowań i usług

społecznych, fundacje itp.

społecznych, fundacje itp.

►

Formy szkolne w kształceniu ustawicznym:

Formy szkolne w kształceniu ustawicznym:

szkoły dla dorosłych, studia podyplomowe,

szkoły dla dorosłych, studia podyplomowe,

specjalistyczne,

specjalistyczne,

►

Formy pozaszkolne w kształceniu

Formy pozaszkolne w kształceniu

ustawicznym: uniwersytety powszechne,

ustawicznym: uniwersytety powszechne,

ludowe, robotnicze, dla rodziców,

ludowe, robotnicze, dla rodziców,

uniwersytety III Wieku, kursy zawodowe,

uniwersytety III Wieku, kursy zawodowe,

kursy problemowe, spotkania autorskie,

kursy problemowe, spotkania autorskie,

►

Stacjonarne formy kształcenia: szkoły

Stacjonarne formy kształcenia: szkoły

wieczorowe, zmianowe dla pracujących;

wieczorowe, zmianowe dla pracujących;

►

Kształcenie na odległość: studia

Kształcenie na odległość: studia

korespondencyjne, zaoczne,

korespondencyjne, zaoczne,

eksternistyczne, szkoły wielodziałowe.

eksternistyczne, szkoły wielodziałowe.

►

W ramach systemu k. u. dorosłych zakłada

W ramach systemu k. u. dorosłych zakłada

się dalsze lub zaktualizowane

się dalsze lub zaktualizowane

funkcjonowanie takich form kształcenia jak:

funkcjonowanie takich form kształcenia jak:

►

wieczorowe i zaoczne szkoły zawodowe (na

wieczorowe i zaoczne szkoły zawodowe (na

poziomie zasadniczym;

poziomie zasadniczym;

►

wieczorowe i zaoczne szkoły średnie ogólne

wieczorowe i zaoczne szkoły średnie ogólne

i zawodowe;

i zawodowe;

►

wieczorowe i zaoczne policealne studia

wieczorowe i zaoczne policealne studia

zawodowe;

zawodowe;

►

wieczorowe i zaoczne szkoły wyższe;

wieczorowe i zaoczne szkoły wyższe;

►

Studia podyplomowe i studia doktoranckie;

Studia podyplomowe i studia doktoranckie;

►

Samokształcenie kierowane oraz różne kursy

Samokształcenie kierowane oraz różne kursy

realizujące zadania w zakresie: aktualnie

realizujące zadania w zakresie: aktualnie

posiadanej wiedzy, uzupełniania wiedzy,

posiadanej wiedzy, uzupełniania wiedzy,

dostarczania zupełnie nowej wiedzy.

dostarczania zupełnie nowej wiedzy.

Metody kształcenia

Metody kształcenia

ustawicznego

ustawicznego

►

Metoda uczestnictwa w zajęciach oświatowych;

Metoda uczestnictwa w zajęciach oświatowych;

►

Metoda indywidualnego kształcenia;

Metoda indywidualnego kształcenia;

►

Metoda percepcji informacji przekazywanych

Metoda percepcji informacji przekazywanych

przez środki masowego przekazu i ich krytycznej

przez środki masowego przekazu i ich krytycznej

oceny

oceny

►

Metoda badania zjawisk i procesów społecznych,

Metoda badania zjawisk i procesów społecznych,

gospodarczych, kulturowych i zdobywania w ten

gospodarczych, kulturowych i zdobywania w ten

sposób sprawdzonej wiedzy i umiejętności

sposób sprawdzonej wiedzy i umiejętności

badawczych;

badawczych;

►

Metoda angażowania w rozwiązywanie

Metoda angażowania w rozwiązywanie

problemów społecznych, gospodarczych,

problemów społecznych, gospodarczych,

kulturowych i uzyskiwanie w ten sposób

kulturowych i uzyskiwanie w ten sposób

cennego doświadczenia, wiedzy i umiejętności;

cennego doświadczenia, wiedzy i umiejętności;

►

Metoda zwiedzania i hospitowania instytucji

Metoda zwiedzania i hospitowania instytucji

naukowych, artystycznych, społecznych,

naukowych, artystycznych, społecznych,

zakładów pracy i uzyskiwanie wiedzy,

zakładów pracy i uzyskiwanie wiedzy,

doświadczenia, umiejętności;

doświadczenia, umiejętności;

►

Metoda uczestnictwa w wykładach,

Metoda uczestnictwa w wykładach,

odczytach, dyskusjach dotyczących

odczytach, dyskusjach dotyczących

problematyki interesującej dorosłych;

problematyki interesującej dorosłych;

►

Metoda studiowania wybranych zagadnień

Metoda studiowania wybranych zagadnień

naukowych poprzez uczestnictwo w różnych

naukowych poprzez uczestnictwo w różnych

formach kształcenia ustawicznego;

formach kształcenia ustawicznego;

►

Metoda uczestniczenia w spotkaniach ze

Metoda uczestniczenia w spotkaniach ze

specjalistami z różnych dziedzin nauki,

specjalistami z różnych dziedzin nauki,

techniki, działalności zawodowej.

techniki, działalności zawodowej.

Kształcenie ustawiczne opiera

Kształcenie ustawiczne opiera

się na 4 filarach

się na 4 filarach

►

UCZYĆ SIĘ ABY WIEDZIEĆ

UCZYĆ SIĘ ABY WIEDZIEĆ

►

UCZYĆ SIĘ ABY DZIAŁAĆ

UCZYĆ SIĘ ABY DZIAŁAĆ

►

UCZYĆ SIĘ ABY ŻYĆ WSPÓLNIE

UCZYĆ SIĘ ABY ŻYĆ WSPÓLNIE

►

UCZYĆ SIĘ ABY BYĆ

UCZYĆ SIĘ ABY BYĆ

Cechy uczenia się dorosłych

Cechy uczenia się dorosłych

►

Bogatsze, pełniejsze procesy poznawcze

Bogatsze, pełniejsze procesy poznawcze

►

Uwaga, którą cechuje większa stałość,

Uwaga, którą cechuje większa stałość,

pojemność, podzielność, przerzutność;

pojemność, podzielność, przerzutność;

►

Zdolność do zapamiętywania, która często

Zdolność do zapamiętywania, która często

jest wyższa niż u młodzieży, dobra pamięć

jest wyższa niż u młodzieży, dobra pamięć

słowno – logiczna;

słowno – logiczna;

►

Zdolność do myślenia abstrakcyjnego;

Zdolność do myślenia abstrakcyjnego;

►

Większa dojrzałość emocjonalna i wolicjonalna;

Większa dojrzałość emocjonalna i wolicjonalna;

►

Samodzielność w uczeniu się, bez przymusu,

Samodzielność w uczeniu się, bez przymusu,

nakazu;

nakazu;

►

Motywacja, motywy praktyczno – zawodowe.

Motywacja, motywy praktyczno – zawodowe.

Podstawy prawne kształcenia

Podstawy prawne kształcenia

ustawicznego w Polsce:

ustawicznego w Polsce:

►

Konstytucja RP art. 65 ust.5 – władze publiczne

Konstytucja RP art. 65 ust.5 – władze publiczne

prowadzą politykę zmierzającą do pełnego

prowadzą politykę zmierzającą do pełnego

produktywnego zatrudnienia poprzez

produktywnego zatrudnienia poprzez

realizowanie programów zwalczania

realizowanie programów zwalczania

bezrobocia, w tym organizowanie i wspieranie

bezrobocia, w tym organizowanie i wspieranie

poradnictwa i szkolenia zawodowego;

poradnictwa i szkolenia zawodowego;

►

Ustawa o systemie oświaty z dnia 7.09.1991r. ;

Ustawa o systemie oświaty z dnia 7.09.1991r. ;

►

Ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach

Ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach

rynku pracy z 20.04.2004r.;

rynku pracy z 20.04.2004r.;

►

Przepisy prawa podatkowego (instytucje

Przepisy prawa podatkowego (instytucje

szkoleniowe zwolnione są z VAT);

szkoleniowe zwolnione są z VAT);

►

Kodeks pracy wraz z przepisami wykonawczymi

Kodeks pracy wraz z przepisami wykonawczymi