UZALEŻNIENIE OD SUBSTANCJI

PSYCHOAKTYWNYCH

KRYTERIA DSM - IV

Nieprzystosowawczy wzorzec używania substancji prowadzący do

istotnego z klinicznego punktu widzenia upośledzenia lub
cierpienia wyrażający się w przynajmniej 3 z poniższych objawów,
które pojawiły się w jakimkolwiek momencie w okresie 12 m-cy

1.

TOLERANCJA a) potrzeba zwiększających się ilości substancji w
celu osiągnięcia pożądanego skutku lub intoksykacji b) wyraźnie
zmniejszający się efekt przy używaniu stałej ilości substancji.

2.

ABSTYNENCJA – a) charakterystyczny dla danej substancji zespół
objawów związany z jej wycofaniem b) zażywanie tej samej lub
blisko spokrewnionej substancji w celu uwolnienia się lub
uniknięcia objawów abstynencji.

3.

Substancja często przyjmowana jest w większych dawkach przez
dłuższy okres, niż było to zamierzone.

UZALEŻNIENIE OD SUBSTANCJI

PSYCHOAKTYWNYCH

KRYTERIA DSM – IV c.d.

4. Utrzymujące się pragnienie lub bezskuteczne wysiłki, by

zaprzestać lub kontrolować zażywanie substancji.

5.

Poświęcanie dużej ilości czasu na aktywność niezbędną do
uzyskania substancji, używania substancji lub odzyskania formy po
skutkach zażycia substancji.

6.

Zaprzestanie ważnych aktywności społecznych, zawodowych czy
rekreacyjnych lub ich ograniczenie z powodu zażywania substancji.

7.

Kontynuacja zażywania substancji, mimo że osoba wie o
występujących u niej stałych ponawiających się problemach
somatycznych i psychicznych, które zostały spowodowane lub
uległy zaostrzeniu przez zażywanie substancji.

NADUŻYWANIE SUBSTANCJI

KRYTERIA DSM-IV

A Nieprzystosowawczy wzorzec używania substancji prowadzący do

istotnego z klinicznego punktu widzenia upośledzenia lub
cierpienia wyrażający się w przynajmniej 3 z poniższych objawów,
które pojawiły się w jakimkolwiek momencie w okresie 12 m-cy:

1.

Powtarzające się zażywanie substancji, powodujące
nierealizowanie zobowiązań w pracy, szkole, w domu.

2.

Ponawiające się używanie substancji w których jest to fizycznie
niebezpieczne ( np. kierowanie samochodu)

3.

Powtarzające się problemy natury prawnej związane z
zażywaniem substancji

4.

Niezaprzestanie zażywania substancji mimo powtarzających się
towarzyskich lub interpersonalnych problemów spowodowanych
lub ulegających zaostrzeniu pod wpływem substancji.

B. Objawy nigdy nie spełniły kryteriów uzależnienia od substancji w

tej samej klasie.

TEORETYCZNE MODELE

UZALEŻNIENIA

• MODEL

OSOBOWOŚCIOWY

• PODATNOŚĆ

GENETYCZNA

• TEORIA OPONENT-

PROCES

• TEORIA WZMOCNIENIA

POZYTYWNEGO

• WARUNKOWANIE I

UCZENIE SIĘ

MODEL

OSOBOWOŚCIOWY

•

KOMPENSACJA WADLIWIE

FUNKCJONUJĄCEGO EGO

(Khantzian 1994)

Substancja jako mechanizm obronny ego

redukuje bolesne stany emocjonalne

•

„DEFICYT OBIEKTU”

Brak zadawalających relacji z innymi osobami.

Substancja jako zewnętrzna „pomoc” lub

obiekt przejściowy potrzebny, by jednostka

zachowała „dobre samopoczucie” (Hendin,

1974)

.

PODATNOŚĆ

GENETYCZNA

• DZIECI ALKOHOLIKÓW 4 X CZĘŚCIEJ POPADAJĄ W

UZALEŻNIENIE OD ALKOHOLU (Guze, 1997) RÓWNIEŻ
DZIECI ADOPTOWANE

• W RODZINACH DOTKNIĘTYCH CHOROBĄ ALKOHOLOWĄ

WYSTĘPUJE OGÓLNE RYZYKO UZALEŻNIENIA. (Bierut,
1998)

• BIOLOGICZNI KREWNI STANOWIĄ GRUPĘ RYZYKA

UZALEŻNIEŃ

• ZAKŁADA ISTNIENIE PEWNYCH ZŁOŻONYCH CZYNNIKÓW

GENETYCZNYCH, KTÓRE MOGĄ OKREŚLAĆ BIOLOGICZNE
REAKCJE NA RÓŻNE SUBSTANCJE.

TEORIA OPONENT -

PROCES

• NABYTA MOTYWACJA – USTRÓJ

REAGUJE I DOSTOSOWUJE SIĘ
DO DZIAŁANIA BODŹCÓW PRZEZ
PRZECIWSTAWIANIE SIĘ ICH
POCZĄTKOWEMU DZIAŁANIU.