ROLA I ZNACZENIE

SZPITALNEGO ODZIAŁU

RATUKOWEGO W

OBLICZU

WSPÓŁCZESNYCH

ZAGROŻEŃ

Dr n. med. Ryszard Anielski

Zakład Medycyny Katastrof i Pomocy

Doraźnej UJ CM

ROZPORZĄDZENIE

MINISTRA ZDROWIA

z dnia 10 maja

2002 r.

w sprawie

szpitalnego oddziału

ratunkowego.

Szpitalny oddział

ratunkowy, realizuje

następujące zadania:



udziela świadczeń zdrowotnych, polegających na

wstępnej diagnostyce i podjęciu leczenia w

zakresie niezbędnym do stabilizacji funkcji

życiowych osób znajdujących się w stanie nagłego

zagrożenia życia lub zdrowia, z przyczyny

wewnętrznej lub zewnętrznej, a w szczególności w

razie wypadku, urazu, zatrucia u dorosłych i dzieci,



udziela świadczeń zdrowotnych, poszkodowanym w

stanach wyjątkowych i katastrofach,



dokonuje zabezpieczenia medycznego pacjentów

oraz organizuje transport do innych zakładów

opieki zdrowotnej w razie konieczności leczenia

specjalistycznego.

SOR:



Oddział lokalizuje się na poziomie wejścia dla

pieszych i wjazdu ambulansów z osobnym wejściem

dla pieszych, oddzielonym od trasy wjazdu

ambulansów.



Oddział posiada zadaszone wejście i wjazd; obszar

wjazdu musi być zamykany i otwierany automatycznie

w celu ochrony przed wpływem czynników

atmosferycznych, przelotowy dla ruchu ambulansów i

wyraźnie oznakowany wzdłuż drogi dojścia i dojazdu.



Obszar wjazdu zapewnia bezkolizyjny podjazd co

najmniej dwóch ambulansów jednocześnie.



Wejście i dojazd do oddziału organizuje się niezależnie

od innych wejść i dojazdów do szpitala,

przystosowując je również do potrzeb osób

niepełnosprawnych.

SOR:



Lokalizacja oddziału zapewnia łatwą komunikację z oddziałem

anestezjologii i intensywnej opieki, zespołem operacyjnym,

oddziałem diagnostyki obrazowej oraz węzłem

wewnątrzszpitalnej komunikacji pionowej.



Oddział posiada własne, bezkolizyjne trakty komunikacyjne

niezależne od ogólnodostępnych traktów szpitalnych.



Oddział dysponuje miejscem do lądowania śmigłowca

ratunkowego, zlokalizowanym w takiej odległości, aby możliwe

było przyjęcie chorego bez pośrednictwa środków transportu

drogowego.



W przypadku braku możliwości technicznych realizacji ww

wymagań dopuszcza się większą odległość lądowiska dla

śmigłowca ratunkowego, pod warunkiem że oddział zabezpieczy

transport ambulansem ratunkowym i czas transportu chorego do

oddziału nie przekroczy 5 minut.

Oddział organizuje się w

zakładzie opieki

zdrowotnej, w którym

znajdują się co najmniej

oddziały:



chirurgii ogólnej z częścią urazową,



chorób wewnętrznych,



anestezjologii z intensywną terapią,

oraz istnieje zaplecze diagnostyczne z

zakresu radiologii i diagnostyki

obrazowej oraz badań realizowanych

przez laboratorium analityczne

umożliwiające całodobowe prowadzenie

badań diagnostycznych.

SOR:



Oddział posiada powierzchnię

wystarczającą dla prawidłowego

funkcjonowania wszystkich jego

obszarów. Architektura oddziału

zapewnia możliwość wykonania

badań diagnostycznych, w

szczególności diagnostyki obrazowej

przy łóżku pacjenta.

W skład osobowy SOR

wchodzą: :



ordynator oddziału i pielęgniarka

oddziałowa,



personel lekarski w liczbie

zabezpieczającej prawidłowe

funkcjonowanie oddziału, w tym co

najmniej jeden lekarz przebywający stale

w szpitalnym oddziale ratunkowym,



personel średni i pomocniczy w liczbie

niezbędnej do zabezpieczenia

prawidłowego funkcjonowania oddziału.

SOR



Oddział udziela świadczeń

zdrowotnych przez całą dobę.

Oddział składa się z

następujących obszarów:



segregacji medycznej i przyjęć,



resuscytacyjno-zabiegowego,



krótkotrwałej intensywnej terapii,



obserwacji,



konsultacyjnego,



laboratoryjno-diagnostycznego,



stacjonowania zespołów ratownictwa

medycznego,



zaplecza administracyjno-gospodarczego.

SOR:

OBSZAR

SEGREGACJI

MEDYCZNEJ

I PRZYJĘĆ

OBSZAR

RESUSCYTACYJNO-

ZABIEGOWY

OBSZAR

INTENSYWNEJ

TERAPII

OBSZAR

OBSERWACJI

OBSZAR

KONSULTACJI

Obszar segregacji medycznej i

przyjęć

lokalizuje się bezpośrednio

przy wejściu

i wjeździe do oddziału w celu

zapewnienia:



przeprowadzenia wstępnej oceny pacjenta i

bezkolizyjnego transportu do innych obszarów

oddziału,



jednoczesnego przyjęcia i segregacji medycznej

co najmniej czterech pacjentów,



bliskiego dostępu do poczekalni dla pacjentów i

rodzin,



warunków niezbędnych dla przeprowadzenia

wywiadu zdrowotnego od zespołów ratownictwa

medycznego oraz od pacjenta i jego rodziny.

W obrębie

obszaru segregacji

medycznej i przyjęć

lokalizuje

się stanowisko wyposażone w:



środki łączności zapewniające łączność

pomiędzy centrum powiadamiania

ratunkowego, zespołami ratownictwa

medycznego, a oddziałem oraz

kompleksową łączność wewnątrzszpitalną,



system bezprzewodowego przywoływania

osób.

Obszar segregacji medycznej i

przyjęć



W obrębie obszaru segregacji

medycznej i przyjęć lokalizuje się

stanowisko rejestratora

medycznego, które wyposaża się w

sprzęt informatyczny służący do

rejestracji i przyjęć pacjentów.

Obszar segregacji medycznej i

przyjęć



W obrębie obszaru segregacji i

przyjęć lokalizuje się stanowisko

dekontaminacji.

Obszar resuscytacyjno-

zabiegowy

składa się z:



co najmniej z jednej sali z dwoma

stanowiskami resuscytacyjnymi lub

dwóch sal resuscytacyjnych



sali zabiegowej



sali zakładania opatrunków gipsowych

Wyposażenie i urządzenie

obszaru resuscytacyjno-

zabiegowego

umożliwia co

najmniej:



monitorowanie i podtrzymanie funkcji życiowych,



prowadzenie resuscytacji krążeniowo-

oddechowo-mózgowej,



wykonanie pełnego zakresu wczesnej diagnostyki

i wstępnego leczenia urazów,



prowadzenie resuscytacji płynowej,



leczenie bólu,



wstępne leczenie zatruć,



opracowanie chirurgiczne ran i drobnych urazów,



wszystkie inne działania ratunkowe w stanach

zagrożenia zdrowia i życia u dorosłych i dzieci.

Na minimalne wyposażenie w

wyroby medyczne jednego

stanowiska

obszaru

resuscytacyjno-zabiegowego

składa się:



stół zabiegowy z lampą operacyjną,



aparat do znieczulania z wyposażeniem stanowiska do

znieczulenia, mobilny, jeden na dwa stanowiska obszaru,



zestaw monitorowania czynności życiowych, w tym co

najmniej zestaw do monitorowania czynności elektrograficznej

serca, pomiaru ciśnienia tętniczego i żylnego, pulsoksymetr,

kapnograf,



respirator z możliwością wykorzystywania go do czynności

transportowych - jeden na dwa stanowiska obszaru,



defibrylator z funkcją kardiowersji i opcją elektrostymulacji

serca, pompa infuzyjna,



aparat do szybkiego przetaczania płynów,



aparat do ogrzewania płynów infuzyjnych - jeden na dwa

stanowiska,



strzykawki automatyczne,



elektryczne urządzenie do ssania,



nie mniej niż po dwa gniazda poboru tlenu, powietrza i próżni

z centralnego źródła i w miarę możliwości dodatkowe gniazdo

poboru podtlenku azotu z centralnego źródła.

Na wyposażenie

sali

zabiegowej

składa się:



stół zabiegowy z lampą operacyjną,



aparat do znieczulania z wyposażeniem

stanowiska do znieczulenia, wraz z zestawem

monitorującym,



źródło tlenu, powietrza i próżni w ilości nie

mniejszej niż po dwa gniazda poboru oraz w

miarę możliwości centralne źródło podtlenku

azotu,



nie mniej niż dziesięć gniazd poboru energii

elektrycznej,



stanowisko narzędziowe chirurgiczne.

Pomieszczenie

sali

zakładania opatrunków

gipsowych



jest wyposażone w wyroby medyczne i

produkty lecznicze umożliwiające zakładanie

opatrunków gipsowych



w pomieszczeniu zapewnia się dostęp do

źródła tlenu, powietrza i próżni i w miarę

możliwości dostęp do centralnego źródła

podtlenku azotu oraz odpowiednią przestrzeń

do zorganizowania stanowiska do znieczulenia

z wyposażeniem



przyłącza elektryczne gwarantują możliwość

pracy urządzeń diagnostycznych, a w

szczególności urządzeń diagnostyki obrazowej

Obszar resuscytacyjno-

zabiegowy

, niezależnie od

wyposażenia wyżej

wymienionego, posiada:



przyłóżkowy zestaw rtg, opcjonalnie

z ramieniem C i torem wizyjnym,



analizator parametrów krytycznych,



przewoźny ultrasonograf,



całodobową dostępność do

bronchoskopu, laryngofiberoskopu i

gastrofiberoskopu.

Do zadań

obszaru

krótkotrwałej intensywnej

terapii

należy w odniesieniu do

dorosłych i dzieci:



monitorowanie funkcji życiowych, zgodnie ze

standardem intensywnej terapii,



kontynuowanie przedłużającej się resuscytacji

krążeniowo-oddechowej,



wczesne leczenie zatruć,



przygotowanie i stabilizacja pacjentów przed

doraźną interwencją chirurgiczną,



wstępne leczenie ostrej niewydolności oddechowej,

w tym prowadzenie oddechu zastępczego,



wstępne leczenie ostrej niewydolności krążeniowej,

w tym prowadzenie zewnętrznej stymulacji serca,



wstępne leczenie ostrych niewydolności

narządowych, w tym terapii nerkozastępczej,



resuscytacja płynowa,



wstępne leczenie wstrząsu o różnej etiologii.



W obszarze krótkotrwałej

intensywnej terapii lokalizuje się co

najmniej dwa stanowiska

intensywnej terapii

Obszar obserwacji

zawiera co

najmniej cztery stanowiska,

wyposażone w wyroby medyczne i

produkty lecznicze, umożliwiające:



monitorowanie rytmu serca i toru oddechowego,



nieinwazyjne monitorowanie ciśnienia tętniczego

krwi,



monitorowanie wysycenia tlenowego hemoglobiny,



pomiar temperatury powierzchniowej i centralnej,



stosowanie biernej tlenoterapii,



prowadzenie infuzji dożylnych,



podjęcie natychmiastowej resuscytacji z

defibrylacją i udrożnieniem dróg oddechowych na

drodze intubacji lub konikotomii.

Obszar obserwacji

posiada

ponadto:



przenośny zestaw resuscytacyjny z niezależnym

źródłem tlenu i respiratorem transportowym,



defibrylator z zestawem łyżek dla dorosłych i

dla dzieci, z nie mniej niż pięcioma

odprowadzeniami ekg i dwufazową falą

defibrylacji,



źródło tlenu, powietrza i próżni z gniazdami

poboru przy każdym stanowisku,



elektryczne urządzenie do odsysania jedno na

cztery stanowiska obserwacyjne.

Obszar konsultacyjny



posiada gabinety lub boksy badań

lekarskich, w ilości niezbędnej do

potrzeb, połączone wewnętrznym

traktem komunikacyjnym



wyposażenie w wyroby medyczne i

produkty lecznicze obszaru

konsultacyjnego umożliwia

przeprowadzanie badań lekarskich i

konsultacji specjalistycznych

Obszar laboratoryjno-

diagnostyczny



wyposaża się w wyroby medyczne

zapewniające natychmiastowe

wykonanie podstawowych badań

laboratoryjnych, diagnostykę

obrazową, w tym badania

ultrasonograficzne, oraz w miarę

możliwości komputerowego badania

tomograficznego



Jeżeli w strukturę oddziału wchodzą

zespoły ratownictwa medycznego,

wydziela się

obszar stacjonowania

zespołów ratownictwa medycznego

Obszar stacjonowania

zespołów ratownictwa

medycznego

zapewnia:



pomieszczenie na dodatkowe wyroby medyczne i

produkty lecznicze,



system natychmiastowego powiadamiania zespołów

ratownictwa medycznego oraz system łączności

wewnątrzszpitalnej,



zaplecze socjalne dla personelu zespołów ratownictwa

medycznego,



magazyn sprzętu dla zabezpieczenia medycznego

stanów wyjątkowych lub katastrof, zgodnie z planem

zabezpieczenia medycznych działań ratowniczych

danego obszaru,



miejsce wyposażone w łatwy dostęp do źródła energii

elektrycznej i wody.

Przygotowanie SOR do

przyjęcia ofiar zdarzeń

masowych i katastrof:



Każdy szpital powinien opracować

plan zabezpieczenia na wypadek

katastrof i zdarzeń masowych tzw.

plan ratunkowy



Plan należy sprawdzić bezpośrednio

w okresowych ćwiczeniach

Przygotowanie SOR do

przyjęcia ofiar zdarzeń

masowych i katastrof:



Po powiadomieniu alarmowym

szpitala przez odpowiednie władze

cywilne lub wojskowe, przed

napływem poszkodowanych, należy

uruchomić odpowiednie procedury

alarmowe i wdrożyć przygotowana

wynikłe z planu zabezpieczenia

Przygotowanie SOR do

przyjęcia ofiar zdarzeń

masowych i katastrof:



Kierowani z miejsca zdarzenia do

szpitali będą poszkodowani z grupy

czerwonej i żółtej



Zgłoszą się również poszkodowani z

grupy zielonej i poszkodowani bez

potrzeby leczenia szpitalnego

Przygotowanie SOR do

przyjęcia ofiar zdarzeń

masowych i katastrof:



Chaos z miejsca zdarzenia przeniesie

się do szpitala – odpowiednie

przygotowanie i wdrożenie planów

zabezpieczenia zmniejszy go do

minimum



Każdy członek personelu szpitalnego

musi wiedzieć, co ma robić jak i gdzie



Struktura szpitala musi ulec

modyfikacji

Modyfikacja struktury

szpitala dotyczy:



dróg dojazdowych karetek i samochodów

sanitarnych



organizacji i ustanowienia strefy przyjęć i

segregacji



stworzenia strefy dla rodzin i znajomych

poszkodowanych



określenie sposobu kontaktu z mediami



zmiany profilu działalności oddziałów



mobilizacji całego personelu szpitala



uruchomienia rezerw sprzętowych i aptecznych

Modyfikacja struktury dróg

dojazdowych karetek i

samochodów sanitarnych:



w celu uniknięcia zablokowania dróg

dojazdowych dla karetek musi być

wyznaczona droga, możliwie

dwukierunkowa, tylko dla pojazdów

sanitarnych z poszkodowanymi



miejsce wyładowania powinno być w

pobliżu strefy przyjęć i segregacji.

Modyfikacja struktury

organizacji

i ustanowienia strefy przyjęć i

segregacji:



powinna być umieszczona w

budynku, w ciepłym i dobrze

ogrzanym pomieszczeniu,

wyposażonym w łączność lokalną i

telefoniczną



segregację prowadzi lekarz

specjalista medycyny ratunkowej

Zasady segregacji

medycznej:



Grupy segregacyjne:



Czerwona



Żółta



Zielona



Czarna

Grupa segregacyjna

CZERWONA



Bezpośrednie zagrożenie życia



Pomoc natychmiastowa



Zabiegi BLS

Grupa segregacyjna

CZERWONA

– objawy

kliniczne:



zatrzymanie akcji serca



zatrzymanie oddechu



niedrożność górnych dróg oddechowych



krwawienie zagrażające życiu

(wewnętrzne i zewnętrzne)



narastająca odma opłucnowa



skażenie chemiczne szkodliwymi

substancjami

Grupa segregacyjna

CZERWONA

– objawy

kliniczne:



wstrząs / niewydolność krążenia



szybko pogarszający się stan świadomości



stan padaczkowy



stan astmatyczny



oparzenia II i III st przekraczające 50 % pow.

ciała



oparzenie II i III st twarzy (powierzchnia

oparzenia < 50%), które może szybko

doprowadzić do niedrożności dróg

oddechowych

Grupa segregacyjna

CZERWONA

– leczenie:



w warunkach normalnych

resuscytacja jak w każdym

zatrzymaniu akcji serca



w sytuacji masowego zdarzenia przy

barku występowania podstawowych

czynności życiowych uznanie za

zmarłego

Grupa segregacyjna

ŻÓŁTA



poważne obrażenia wymagające

pilnego leczenia



pomoc odroczona



nie występuje bezpośrednie

zagrożenie życia, ale wymagana jest

dokładna obserwacja

Grupa segregacyjna

ŻÓŁTA

– objawy kliniczne:



wstrząs krążeniowy nie odpowiadający

adekwatnie na podanie 1 litra płynów



zespól cieśni przestrzeni powięziowych



oparzenia elektryczne



złamanie otwarte



urazy wielomiejscowe



urazy kręgosłupa

Grupa segregacyjna

ŻÓŁTA

– objawy kliniczne:



rozległe zranienia



obrażenia twarzy, oczu



oparzenia II i III st 10 -20%

powierzchni



amputacje

Grupa segregacyjna

ZIELONA



drobne obrażenie, nie zagrażające

życiu, do przebadania i zaopatrzenia,

bez konieczności hospitalizacji



pomoc medyczna nie jest wymagana

na miejscu zdarzenia

Grupa segregacyjna

ZIELONA

– objawy

kliniczne:



drobne obrażenia,



stłuczenia,



skręcenia,



niewielkie rany



złamania drobnych kości

Grupa segregacyjna

CZARNA



nie stwierdza się oznak życia



widoczne obrażenia zewnętrzne i

wstępna ocena ich stanu nie rokują

przeżycia



poszkodowani w ciężkim stanie, o

wysokim ryzyku zgonu lub zmarli

Stworzenie strefy dla rodzin

i znajomych

poszkodowanych:



masowy napływ rannych wiąże się z

masowym napływem rodzin,

znajomych i poszkodowanych



ich obecność w strefie przyjęć i

segregacji blokuje ją i opóźnia leczenie



dlatego należy stworzyć dla nich

specjalne miejsce, w którym będzie

dostępna informacja na temat stanu

ich bliskich

Określenie sposobu

kontaktu

z mediami:



struktury administracyjne szpitala

powinny prowadzić rejestrację i

akredytację dziennikarzy



należy im regularnie dostarczać

prawdziwych wiadomości na temat

akcji ratowniczej i nie dopuszczać do

inwazji na szpital

Zmiany profilu działalności

oddziałów:



rodzaj urazów wymusi zmianę

profilu specjalistycznego oddziałów

np. na oddziale wewnętrznym mogą

być leczeni chorzy z urazami itd.

Przygotowanie SOR do

przyjęcia ofiar zdarzeń

masowych i katastrof:



SOR w planowym lub nie planowym systemie

„scoop and run” będzie miejscem pierwszej

pomocy



Zasady udzielania pomocy i segregacji będą

takie same jak na miejscu zdarzenia



Możliwa jednak już będzie pomoc

specjalistyczna



Procedury postępowania resuscytacyjnego

mogą być zaawansowane (ALS), a

poszkodowany natychmiast przeniesiony na

odpowiedni oddział szpitalny

Chorzy w ramach SOR będą

podlegać:



Badaniu pierwotnemu



Badaniu wtórnemu



Pierwotnej lub wtórnej segregacji



Kontynuacji leczenia u chorych

przewidzianych do przeniesienia

bezpośrednio do ośrodków o wyższych

referencjach



Zastosowaniu odpowiedniego zaopatrzenie

chorób lub obrażeń towarzyszących



Założeniu dokumentacji leczniczej



Skierowaniu na odpowiedni oddział szpitalny

Dr n. med. Ryszard

Anielski

Zakład Medycyny

Katastrof i Pomocy

Doraźnej UJ CM

PRZYGOTOWANIE

SZPITALA NA

WYPADEK

KATASTROFY

KATASTROFA DLA SZPITALA

Możliwe drogi :

a. Zewnętrzna

- wypadek komunikacyjny
- katastrofy budowlane, przemysłowe
- katastrofy ekologiczne

b. Wewnętrzna

- pożar
- powódź
- atak terrorystyczny
- skażenie /chemiczne, biologiczne,

popromienne/

KATASTROFA DLA SZPITALA

DZIAŁANIE = REALIZACJA
PLANU

Elementy planu

zabezpieczenia

ratunkowego



1. Określenie konkretnego zagrożenia



2. Określenie zasobów ludzkich



3. Ustalenie zasad kierowania akcją.



4. Zapewnienie środków technicznych

i zapasów



5. Zabezpieczenie finansowe działań.



6. Zasady powiadamiania i łączności



7. Zakres i sposób informowania

rodzin i mediów

Elementy planu c.d.



8. Opracowanie planu dróg

dojazdowych dla zespołów

ratownictwa



9. Zapewnienie opieki

psychologicznej



10. Szkolenie pracowników szpitala

do pracy

w warunkach katastrofy.

KATASTROFA DLA SZPITALA

Etapy realizacji planu:

I FAZA

a. Uruchomienie planu -

powiadomienie

- SOR
- OIOM
- blok operacyjny
- krwiodawstwo
- pracownie diagnostyczne (Rtg,

USG, CT i inne)

- analityka
- ochrona szpitala

KATASTROFA DLA
SZPITALA

Etapy realizacji planu:

II FAZA

a. Realizacja planu -

- oddziały szpitalne
- punkt informacyjny
- służby techniczne szpitala
- zabezpieczenie materiałowe i

sprzętowe

KATASTROFA DLA
SZPITALA

Katastrofa poza szpitalem

- odroczony napływ poszkodowanych
- reorganizacja pracy SOR
/przygotowanie/
- wzmocnienie osobowe i sprzętowe
- konieczność re-triage
- dekontaminacja

CZAS NA PRZYGOTOWANIE !!

KATASTROFA DLA
SZPITALA

Katastrofa wewnątrz szpitala

- działanie natychmiastowe
- niedobór rąk do pracy
- kłopoty z ciągami komunikacyjnymi
- potrzeba ewakuacji do odległych
miejsc zastępczych
- konieczność współpracy /straż,
wolontariusze/

BRAK CZASU NA PRZYGOTOWANIE !!