Ćwiczenia równoważne

i

koordynacyjne

Karolina Repczyńska
Marcin Rudek
Paulina Stolp
Gr. 6
Fizjoterapia

Ćwiczenia równoważne



Polegają na utrzymywaniu układu ciała opartego na
małej podstawie, ze znajdującym się wysoko ogólnym
środkiem ciężkości ciała, przy wykonywaniu ruchów
np. kończynami górnymi.



Zaliczamy je do grupy ćwiczeń kształtujących, a
trudniejsze ich formy do grupy ćwiczeń stosowanych.



Ćwiczenia równoważne stanowią podstawowy zasób
ćwiczeń dzieci i młodzieży oraz osób dorosłych.



Zwiększają rozwój cech motorycznych, przyczyniają
się do rozwoju ciała.



Ćwiczenia równoważne polegają na różnych
układach ciała.



O stopniu ich trudności decyduje płaszczyzna
podparcia i położenia środka ciężkości.



Ćwiczenia równoważne stają się bardziej
skomplikowane gdy podniesie się środek
ciężkości ciała, np. na belce.



Ćwiczenia równoważne są ćwiczeniami układu
nerwowo-mięśniowego i zwiększają pracę
układu oddechowego, rozwijają koordynację
ruchową, rozwijają uwagę, przezorność i
śmiałość ćwiczących

Ogólne zadania ćwiczeń

stosowanych



Wyrobienie ogólnej sprawności ruchowej



Doskonalenie cech fizycznych i motorycznych



Wyrobienie charakteru poprzez ćwiczenie:



Siły woli



Determinacji



Koncentracji



Odwagi



Wyrobienie nawyków ruchowych

Wskazania



Dzieci i młodzież



Pacjenci po udarach



Osoby po amputacji kończyn



Osoby długo przebywające w szpitalu w pozycji
leżącej – unieruchomienia



Osoby, które przebywały przez długi czas na
wózku inwalidzkim, bądź chodziły o kulach



Osoby które straciły wzrok



Pacjenci z zaburzeniami równowagi

Przeciwwskazania

i

zasady



W ćwiczeniach równoważnych nie ma
przeciwwskazań, które mogłyby wykluczyć kogoś z
ich wykonywania.



Należy pamiętać, by aby wykonywać ćwiczenia
równoważne potrzebna jest asekuracja
ćwiczącego.



Przy nauce siadania, pozycji stojącej, chodu,
zmiany pozycji bądź innym celu ćwiczeń należy
zwrócić uwagę na stan pacjenta i asekurować go.



Pacjent musi ufać terapeucie by ćwiczenia
odniosły efekt



Podczas wykonywania ćwiczeń równoważnych
zaczynamy od najłatwiejszych do najtrudniejszych.



Musimy zwracać uwagę na stan pacjenta podczas
wykonywania ćwiczeń, gdyż nadmierne obciążanie
go podczas zabiegu, może go zniechęcić do
dalszego wykonywania.



Ważnym elementem ćwiczeń równoważnych jest
ich urozmaicenie, szczególnie ważne dla dzieci.



Można wykorzystać: woreczki z piaskiem, laski
gimnastyczne, ławeczki, poduszki do ćwiczeń
równoważnych, piłki oraz wiele innych przyrządów,
które nie tylko urozmaicą ćwiczenia, ale również
zachęcą pacjentów do wykonywania ich w domu.

Ćwiczenia równoważne można

utrudnić poprzez:



Zmniejszenie płaszczyzny podstawy ciała



Oddalenie środka ciężkości od podłoża



Zwiększenie wysokości, ciężaru bądź
ruchomości przyrządu.



Pochylenie płaszczyzny



Wykonywanie ćwiczeń równoważnych podczas
ruchu



Przenoszenie ciężarków i przyrządów



Zmiana układu ramion

Przykłady ćwiczeń

równoważnych



Pozycja stojącą, RR w bok i swobodnym krokiem

przejście po prostej linii



Pozycja j.w. Przejście po linii prostej przystawiając

piętę do palców tzw. „tiptopy”



Pozycja ta sama wykonujemy „jaskółkę”



Pozycja równoważna, RR w bok, wykonujemy

przysiady – dodatkowym utrudnieniem może być

woreczek na głowie bądź książka



Pozycja j.w. Wznos prawej kd w bok, powrót i wznos

lewej kd w bok



Pozycja j.w. Wznos ugiętej pkd z przeniesieniem jej

w bok, powrót, druga kd



Pozycja zasadnicza – wznos pkd i oparcie jej o staw
kolanowy lewej kd, zmiana nogi



Pozycja j.w. – wykonujemy jaskółkę , lecz stajemy na
palcach nogi podporowej.



Pozycja j.w. – wykorzystujemy ławeczkę – przejście po
ławeczce z RR w bok



Pozycja j.w. – z utrudnieniem – przechodząc
wykonujemy co drugi krok jaskółkę



Przejście po ławeczce na palcach



Pozycja j.w. Stajemy na jednej kd, przejscie na palce,
powrót i druga kd



Ćwiczenia z poduszką sensomotoryczna



Przejście z pięt na palce



Ćwiczenia z piłką fitball:

Przejście w przód i
w tył



Leżąc na brzuchu , na piłce unosimy raz jedną

kończyne górna raz drugą dla utrudnienia

dokładamy kończynę dolną naprzemiennie.



Siad na piłce i przejścia na boki



Siad równoważny

Ćwiczenia koordynacyjne



Są to ćwiczenia polegające na wielokrotnym
powtarzaniu ruchów o określonym stopniu
złożoności i trudności



Koordynacja to umiejętność napięcia i rozluźnienia
określonych grup mięśniowych w przebiegu całego
ruchu.



Decydujące znaczenie ma włączanie i wyłączanie w
odpowiedniej kolejności określonych grup
mięśniowych i z odpowiednią siłą lub rozluźnieniem
dostosowanym do zadania ruchowego.

Cele ćwiczeń

koordynacyjnych



Wykonywanie ruchów:



Dowolnych



Celowych



Zaplanowanych



Nauczenie nowych i doskonalenie poznanych już
umiejętności ruchowych



Wykonywanie złożonych aktów ruchowych



Doskonalenie koordynacji w procesie treningu
sportowego jak i w życiu codziennym

Czym jest koordynacja ruchowa?



Jest to zdolność do wykonywania złożonych aktów

ruchowych, przestawiania się z wykonywania jednych

ruchów na drugie, oraz szybkiego wykonywania nowych

nieoczekiwanych ruchów.



Stanowi podstawę działalności ruchowej człowieka, oraz

nauczania i doskonalenia umiejętności technicznych. Jest

gwarantem osiągnięcia wysokiego poziomu sportowego.



Ma decydujący wpływ na stopień opanowania techniki

indywidualnej oraz poziom adaptacji do zmiennych

warunków działania.



Zawodnicy o niskim poziomie umiejętności

koordynacyjnych gorzej się uczą i doskonalą technikę

indywidualną, posiadają duże trudności z adaptacją do

zmiennych warunków w jakich przychodzi im działać.

Do elementów składowych zdolności
koordynacyjnych zaliczamy:



Orientacje przestrzenną - czyli zdolność

określania pozycji w trakcie ruchu całego ciała w

przestrzeni i czasie, w odniesieniu do ustalonego

pola działania /boiska/ lub poruszających się

obiektów /przeciwnik, piłka, partner/" oraz

realizowania ruchu w pożądanym kierunku.



Szybkość reakcji - umożliwia szybkie rozpoczęcie

i wykonanie celowej krótkotrwałej czynności

ruchowej na określony sygnał, w którą

zaangażowane może być całe ciało lub jego część.

O poziomie tej zdolności świadczy czas, jaki upływa

od momentu zadziałania sygnału do momentu

zakończenia określonego ruchu.



Równowaga - pozwala utrzymać pozycję ciała oraz
zachować lub powrócić do równowagi ciała przy
niespodziewanych i zamierzonych zmianach położenia
ciała.



Rytm - przejawia się w trakcie realizacji własnych
działań motorycznych zawodnika. Inicjowanie i zmiana
rytmu własnego stosowane są w celu wprowadzenia
przeciwnika w błąd



Zdolność przystosowania czynności ruchowych -
polega na umiejętności wyboru właściwego programu
ruchu w odpowiednim czasie w wyniku dostrzeżenia
lub odebrania odpowiednich sygnałów.



Zdolność sprzężenia - jest to powiązanie i
skoordynowanie ruchów całego ciała w trakcie
wykonywania czynności ruchowej.

Kiedy kształtować poszczególne

elementy koordynacji ruchowej?



- orientacja przestrzenna (12-17 lat)



- szybkość reakcji (7-11 lat)



- poczucie równowagi (9 - 14 lat)



- poczucie rytmu ( 8 - 1 2 lat)



- zdolność sprzężenia (8-13 lat)

Wskazania



Osłabienie mięśni – zanik
możliwości wykonywania pewnych
czynności



Wzmożone napięcie mięśni



Ataksja móżdżkowa



Utrata czucia kinestetycznego

Zasady wykonywania



Koncentracja ćwiczącego na wykonaniu czynności



Dbałość o precyzję wykonania najprostszego

zadania ruchowego



Celowo dobrana pozycja wyjściowa



Stopniowanie trudności, tempa wykonywania

ruchu, ułatwianie lub utrudnianie niektórych faz

ruchu



Stawianie jasnych i możliwych do wykonania celów



Wielokrotna liczba powtórzeń dla utrwalenia

odruchów koordynacji



Poprawność wykonania umożliwia dobrą jakość

wzorca

Środki kształcenia

koordynacji



Mogą stanowić:



Ćwiczenia z zakresu gimnastyki
podstawowej



Tablice, stoliki, przybory do
ćwiczeń manualnych



Zwykłe czynności związane z
codziennym życiem

Przykłady ćwiczeń

koordynacyjnych



trucht przodem z obustronnym
/naprzemianstronnym/ krążeniem RR w przód,



- trucht przodem z obustronnym
/naprzemianstronnym/ krążeniem RR w tył,



- trucht tyłem z obustronnym
/naprzemianstronnym/ krążeniem RR w przód,



- trucht tyłem z obustronnym
/naprzemianstronnym/ krążeniem RR w tył.



- krok odstawno-dostawny z wymachem RR
naprzemian w gorę i w dół,



- krok odstawno-dostawny z wymachem RR w bok,



- krok odstawno-dostawny z wymachem RR
w bok,



- krok odstawno-dostawny z krążeniem RR
obustronnie w przód /w tył/,



- krok odstawno-dostawny z krążeniem
bocznym RR,



- krok skrzyżny z krążeniem RR
obustronnie w przód,



- skipping A z wymachami RR w bok,

Ćwiczenia koordynacji z piłką w

truchcie



- trucht z przekładaniem piłki wokół bioder,



- trucht z przekładaniem piłki pod nogą uniesioną ku

górze, ugiętą w kolanie,



- trucht z podrzutem piłki ku górze, krążeniem

obustronnym RR i chwytem piłki,



- trucht przodem, wyrzut piłki ku górze z wykonaniem

przysiadu /skłonu itp./,



- kozłowanie piłki z krążeniem wolną ręką w przód i w tył,



- kozłowanie piłki z wymachami wolną ręką w bok,



- kozłowanie piłki w skippingu A,



krok odstawno-dostawny z przekładaniem piłki wokół

bioder,



- krok skrzyżny z kozłowaniem piłki,

Ćwiczenia z piłką w parach w

miejscu

/ustawienie na wprost siebie, każdy z piłką/



- 1. podanie piłki RR zza głowy, 2. podanie piłki RR

sprzed klatki piersiowej,



- 1. podanie piłki zza głowy w kozioł, 2. podanie piłki RR

po wykonaniu skłonu T. W przód,



- 1. podanie piłki R po podłożu, 2. podanie piłki RR

sprzed klatki piersiowej w wyskoku,



- 1. podrzut piłki w gorę, chwyt i podanie w kozioł, 2.

przełożenie piłki wokół bioder i podanie po podłożu,



- równoczesne podanie piłki po podłożu PR po

wykonaniu skłonu w bok,



- równoczesne podanie piłki pod uniesioną ku górze,

ugiętą w kolanie nogą,

Ćwiczenia z piłką i balonem



- podbijanie RR balonu ku górze z przekładaniem
piłki wokół bioder,



- podbijanie RR balonu ku górze z przekładaniem
piłki z R do R na wysokości klatki piersiowej,



- podbijanie RR balonu ku górze z uderzaniem
oburącz piłki o podłoże,



- podbijanie RR balonu ku górze z kozłowaniem piłki
RR,



- podbijanie RR balonu ku górze z wykonywaniem
skippingu A

Ciekawostka:



Ćwiczenia koordynacyjne i równoważne maja bardzo szerokie
i ważne zastosowanie w hipoterapii, w leczeniu dzieci z MPD
oraz z Zespołem Downa i innych schorzeniach również
dotyczących układu ruchu, układu krążenia, oddechowego
czy samej psychiki pacjenta.



Bardzo ważnym elementem jest nauczenie pacjenta zaufania
do zwierzęcia i terapeuty oraz pokazanie mu jak ważnym
czynnikiem są ćwiczenia



Podczas hipoterapii wykorzystywane są ćwiczenia
równoważne jak i koordynacyjne co pomaga rozwojowi osoby
chorej i przystosowaniu się do środowiska zewnętrznego.



Podczas terapii nakłada się nacisk na rozwój
psychospołeczny.

Przykłady ćwiczeń

równoważnych i

koordynacyjnych

wykorzystywanych w hipoterapii

Ćwiczenia podczas jazdy stępem:



oparcie rąk na udach,



uniesienie rąk w bok, w górę, klaśnięcie nad głową,



oparcie rąk na zadzie konia,



umieszczenie rąk pod pośladkami,



pozycja zrotowana – jedna ręka chwyta grzywę,

druga ogon konia,



siad bokiem lub tyłem do kierunku jazdy,



wykonanie i utrzymanie siadu klęcznego z podporem

i bez podporu,



wykonanie i utrzymanie klęku podpartego i prostego,



sięganie do różnych części ciała konia lub własnych.

Ćwiczenia rozwijające koordynację wzrokowo-

ruchową:



rzuty na odległość w różnych kierunkach,



rzuty do i celu umieszczonego na różnych

wysokościach,



rzuty do ruchomego celu

,



zabawa piłką z osobą towarzyszącą,



zabawa piłką samodzielna,



nakładanie i zdejmowanie kółek z kija,



toczenie piłki laską gimnastyczną.

Ćwiczenia rozwijające zwinność:



jazda w prawidłowym lub optymalnie
dopasowanym do możliwości dziecka dosiadzie,
po lini prostej,



jazda slalomem,



jazda ze zmianą kierunku na sygnał,



jazda po wyznaczonym torze (wymaga
zapamiętania trasy),



odwzorowanie zadanych kształtów na
ujeżdżalni,



przejazd nad ułożonymi na ziemi drągami,



przejazd nad ustawioną na różnych
wysokościach poprzeczką.

Ćwiczenia utrwalające schemat ciała i

orientację przestrzenną:



pokazywanie i nazywanie części ciała,



wykonanie poleceń dotyczących części ciała:
„połóż rękę na głowie”,



naśladowanie gestów bez słownego komentarza,



wykonywanie poleceń dotyczących stosunków
przestrzennych,



określenie zmieniającego się położenia
względem różnych przedmiotów.

Bibliografia:



„Fizjoterapia” – M. Weiss, A. Zembaty – PZWL –
Warszawa 1983



„Technika wykonywania ćwiczeń leczniczych” – A.
Rosławski, T Skolimowski – PZWL – Warszawa wyd
VII



„Właściwości i metodyka ćwiczeń fizycznych oraz
sport inwalidów” – J. Bahrynowska-Fic – PZWL –
Warszawa 1999



„Podstawy fizjoterapii” – Tom 2 – J. Nowotny –
KASPER – Kraków 2004



www.fizjoterapeutom.pl