Organy Inspekcji Weterynaryjnej prowadzą badania

w celu wykrycia następujących jednostek

chorobowych

:

• 1) pryszczyca

• 2) choroba pęcherzykowa świń

• 3) klasyczny pomór świń

• 4) gąbczasta encefalopatia bydła

• 5) gruźlica bydła

• 6) bruceloza bydła

• 7) bruceloza kóz i owiec

• 8) enzootyczna białaczka bydła

• 9) wścieklizna lisów wolno żyjących

• 10) trzęsawka owiec

• 11) influenza ptaków o wysokiej zjadliwości,

Pryszczyca i choroba

pęcherzykowa świń

• profilaktyka
• corocznie bada się próbki krwi od 10 sztuk

odpowiednio bydła lub świń z obszaru powiatu
w celu wykrycia przeciwciał.

• Podejrzenie choroby
• Materiał do badania – nabłonek pęcherzy i ich

zawartość

• Metody: serologiczne, izolacja i identyfikacja

wirusa

• Czas badania wynosi 24h w lab referencyjnych

Pomór klasyczny świń

• Corocznie bada się próbki od 59 świń z

obszaru powiatu:

•     graniczącego z państwem, na terytorium którego

występuje lub w ostatnich 5 latach wystąpił kpś,

• graniczącego z państwem o nieznanym statusie w

zakresie kpś,

• w którym w ostatnich 6 latach uzyskano dodatnie

wyniki badań w kierunku kpś,

• w którym pogłowie świń wynosi co najmniej 200

sztuk na 1 km

2

,

• w którym są zlokalizowane międzynarodowe porty

lotnicze lub morskie;

• Corocznie bada się próbki od 29

świń z obszaru powiatu:

• sąsiadującego z powiatem graniczącym z

państwem, na terytorium którego występuje

lub w ostatnich 5 latach wystąpił kpś,

• sąsiadującego z powiatem graniczącym z

państwem o nieznanym statusie w zakresie

kpś,

• sąsiadującego z powiatem, na obszarze

którego są zlokalizowane międzynarodowe

porty lotnicze lub morski

• od 15 świń znajdujących się na

obszarze powiatu nie

spełniającego w/w warunków

klasyczny pomór świń u dzików

corocznie bada się:

- próbki krwi lub skrzepy krwi
- migdałki
- węzły chłonne

I – od 10 % dzików odstrzelonych na obszarze powiatu:

a.  w którym w ostatnich 5 latach uzyskano, przy zastosowaniu

metody serologicznej, dodatnie wyniki badań w kierunku kpś

w populacji dzików,

b.  w którym w ostatnich 6 latach uzyskano, przy zastosowaniu

metody serologicznej, dodatnie wyniki badań w kierunku kpś

w pogłowiu świń,

c.  w którym liczba dzików wynosi co najmniej 2 osobniki na 1

km

2

,

d.  w którym pogłowie świń wynosi co najmniej 200 osobników

na 1km

2

,

e.  graniczącego z państwem, na terytorium którego występuje

lub w ostatnich 5 latach wystąpił kpś, albo z państwem o

nieznanym statusie w zakresie kpś;

II – od 5 % dzików odstrzelonych na obszarze

powiatu, w którym populacja dzików

nie przekracza 2 sztuk na 1 km

2

•

W celu kontroli występowania kpś

W celu kontroli występowania kpś

u dzików padłych w obwodzie łowieckim bada się

u dzików padłych w obwodzie łowieckim bada się

próbkę z migdałków lub węzłów chłonnych

próbkę z migdałków lub węzłów chłonnych

od każdego

od każdego

padłego dzika

padłego dzika

.

.

•Przy podejrzeniu klasycznego

pomoru świń:

• Pobieramy materiał: migdałki, jelito,

pęcherz moczowy

• Izolacja wirusa

BSE

• W celu wykrycia gąbczastej encefalopatii

bydła (BSE) badaniem obejmuje się bydło
powyżej:

• 1) 30 miesiąca życia poddane ubojowi;
• 2) 24 miesiąca życia poddane ubojowi z

konieczności;

• 3) 24 miesiąca życia poddane ubojowi

sanitarnemu;

• 4) 24 miesiąca życia, które padło;
• 5) 24 miesiąca życia, które zostało zabite, a

wykazywało za życia objawy neurologiczne.

Badania wykonuje się

1) przy zastosowaniu szybkiego testu do wykrywania
białka patogennego — w przypadkach, o których
mowa pkt 1—3;
2) przy zastosowaniu metody histopatologicznej —
w przypadkach, o których mowa w pkt 4 i 5,
oraz w sytuacji, kiedy wynik przy zastosowaniu
szybkiego testu jest dodatni lub nierozstrzygający.

Jeżeli wynik badania przy zastosowaniu metody
histopatologicznej jest nierozstrzygający lub gdy

materiał

do badań uległ autolizie — tkanki są poddawane
badaniu przy zastosowaniu metody

immunocytochemicznej

lub immunoblottingowej.

Trzęsawka owiec

• Profilaktyczne badania obejmują:

• 7% owiec powyżej 18miesięcy
• owce powyżej 18 miesiąca życia

poddane ubojowi z konieczności w

następstwie chronicznego

wycieńczenia ;

• owce powyżej 18 miesiąca życia, które

padły lub zostały poddane ubojowi

sanitarnemu.

• Badanie jak przy BSE

Gruźlica bydła

corocznie tuberkulinizacją śródskórną obejmuje się

1/3 stad bydła na obszarze powiatu tak, aby

w okresie 3 lat poddać badaniu wszystkie

stada bydła znajdujące się na obszarze tego

powiatu.

Badaniu poddaje się bydło powyżej

6. tygodnia życia

Przy podejrzeniu pobieramy węzły chłonne

szczególnie śródpiersiowe. Izolacja prątka

typu bydlęcego.

Zasady przeprowadzania testu

tuberkulinowego

Odstąpienie od przeprowadzenia testu:

- w przypadku stwierdzenia choroby zagrażającej

życiu zwierzęcia lub choroby zakaźnej,

podlegającej obowiązkowi zwalczania,

- w okresie okołoporodowym, tj. od 2 tygodnie przed

i 2 tygodnie po porodzie.

Stosowana tuberkulina

- tuberkulina PPD bydlęca - produkowana ze szczepu

Mycobacterium bovis AN5;

- tuberkulina PPD ptasia - produkowana ze szczepu

Mycobacterium avium D4ER.

Tuberkulina musi znajdować się w aktualnym wykazie

środków farmaceutycznych dopuszczonych do obrotu

Test tuberkulinizacji

- pojedynczej:

jednokrotna śródskórna iniekcja tuberkuliny

bydlęcej i odczytanie wyniku.

- porównawczej:

jednokrotna śródskórna iniekcja tuberkuliny

bydlęcej, a następnie jednokrotna iniekcja
tuberkuliny ptasiej i odczytanie wyniku.

Sposób wykonania testu u

bydła

- objętość dawki iniekcyjnej 0,2 ml,

- skóra w promieniu co najmniej 5 cm od

miejsca wybranego do iniekcji bez

zmian chorobowych,

- w przypadku rozległych zmian po obu

stronach szyi, test można wykonać na

skórze łopatki.

miejsce iniekcji tuberkuliny:

Test pojedynczy - granica przedniej i
środkowej 1/3 szyi, około 10 cm od
górnej krawędzi szyi zwierzęcia.

Test porównawczy - po obu stronach
szyi

miejsce iniekcji tuberkuliny:

na jednej wybranej stronie szyi zwierzęcia,
jednak wtedy miejsce wstrzyknięcia
tuberkuliny

ptasiej

powinno znajdować się

na granicy przedniej i środkowej 1/3 szyi,
około 10 cm od górnej krawędzi szyi, a
miejsce wstrzyknięcia tuberkuliny

bydlęcej

około 12,5 cm poniżej, w linii przebiegającej
mniej więcej równolegle do linii barku.

miejsce iniekcji tuberkuliny:

U młodych zwierząt, u których może
brakować miejsca na jednej stronie,
każda

iniekcja

powinna

być

wykonana oddzielnie, w połowie linii
środkowej szyi, symetrycznie po
obydwu jej stronach.

Oznakowanie miejsca iniekcji :

Miejsce lub miejsca iniekcji powinny być:

zaznaczone przez wystrzyżenie

nożyczkami sierści w postaci krzyżyka o

długości ramion 2 – 3 cm.

fałd skóry w obrębie każdego

wystrzyżonego miejsca, powinien być ujęty

pomiędzy palec wskazujący a kciuk i

zmierzony z dokładnością do 0,1 mm za

pomocą suwmiarki, a wynik pomiaru

odnotowany.

Sposób podania tuberkuliny

strzykawka z podziałką 0,1 zaopatrzoną w
krótką sterylną igłę, (strzykawka 1 ml.)
igła wprowadzana ukośnie i

śródskórnie

,

płaszczyzną ścięcia skierowaną na
zewnątrz od powierzchni skóry.
Prawidłowo wykonaną iniekcję potwierdza
się poprzez palpacyjne stwierdzenie
obecności małego, kulistego wybrzuszenia
w kształcie groszka, znajdującego się w
miejscu iniekcji.

Odczytanie

i

ocena

wyników

tubekulinizacji

Zmierzenie grubości fałdu skórnego i

zanotowanie nie wcześniej niż po

72 godzinach (± 4 godziny) od

wykonania iniekcji, zarówno w

przypadku tuberkulinizacji

pojedynczej jak i porównawczej.

ocena wyników tubekulinizacji

pojedynczej

różnica zgrubienia

fałdu

charakter odczynu

ocena

4,1 mm lub więcej

bez względu na

charakter odczynu

+

bez względu na

wynik pomiaru

odczyn w postaci

rozlanego nacieku,

niekiedy gorący i

bolesny

+

od 2,1 mm do 4,0

mm

brak odczynu lub

ograniczony twardy

obrzęk

±

do 2,0 mm

brak odczynu lub

ograniczony twardy

obrzęk

_

ocena wyników

tubekulinizacji

porównawczej

Odczyny

tuberkulinowe

Wersja I

postępowanie zwykłe

Wersja II

postępowanie

zaostrzone

B+, P- lub B+>P+ ponad

4 mm lub występowanie

objawów klinicznych

+

eliminować

+

eliminować

B+, B± > P+

od 1,0 do 4,0 mm

lub występowanie

objawów klinicznych

±

badać ponownie po

minimum 42 dniach

+

eliminować

B+, B± ≤ P+, P± lub

brak

objawów klinicznych

-

nie trzeba badać

ponownie

+

eliminować

B-, P (+, ±, -)

-

nie trzeba badać

ponownie

-

nie trzeba badać

ponownie

Bruceloza bydła

corocznie bada się próbki krwi pobrane

od 1/3 stad bydła znajdującego

się na obszarze powiatu, tak aby w okresie 3 lat

poddać badaniu wszystkie stada bydła znajdujące

się na obszarze tego powiatu

Badaniu podlega bydło powyżej 1 roku życia

U krów mlecznych dopuszcza się badanie zbiorcze

próbek mleka od krów z jednego gosp.(nie więcej

niż 50szt)

Buhaje przeznaczone do rozrodu i bydło płci żeńskiej

Bruceloza bydła

Badanie:

- serologiczne próbek krwi - aglutynacja w

przypadku wątpliwości OWD

- pulowane próbki mleka od krów mlecznych

pochodzących z jednego gospodarstwa (elisa)

- mikrobiologiczne - wszystkie przypadki

poronień oraz zwierzęta uznane za reagujące

dodatnio w badaniach serologicznych

- Materiał pobierany: łożysko, poronione płody,

wody płodowe, upławy, wycieki z dróg rodnych

Bruceloza kóz i

owiec

• Profilaktycznie corocznie pobiera się

próbki krwi w stadach poddanych ocenie
wartości hodowlanej od:

• 1)kozłów i tryków w wieku powyżej 6

miesiąca życia;

• 2) 25% kóz i owiec w wieku rozrodczym;

w stadzie o liczebności poniżej 50 sztuk
kóz lub owiec w takim wieku — badaniu
poddaje się wszystkie kozy lub owce w
wieku rozrodczym.

Enzootyczna białaczka

bydła

- Profilaktyka:
- 1/3 stad bydła w powiecie, na obszarze

którego co najmniej w 99,8 % stad nie

stwierdzono przypadków enzootycznej

białaczki bydła w okresie ostatnich 2 lat,

- wszystkie stada w powiecie

niespełniającym powyższego kryterium,

- badaniu poddaje się bydło powyżej

drugiego roku życia.

Enzootyczna białaczka

bydła

• Podejrzenie białaczki

• Gdy guzy ulokowane na

przedramieniu, okolicy łopatkowej lub
fałdach wymieniowych – badanie
histopatologiczne guzów

Państwa UE mają obowiązek

monitoringu następujących

zoonoz:

• Brucelloza
• Campylobakterioza
• Echinokokoza
• Włośnica
• Salmonelloza
• Gruźlica
• Kolibakterioza

(wywołana przez VTEC)

• Influenza ptaków HPAI

Wykaz chorób zakaźnych zwierząt

podlegających obowiązkowi

zgłaszania i zwalczania:

• 1)pryszczyca

• 2)pęcherzykowe zapalenie

jamy ustnej

• 3)choroba pęcherzykowa

świń

• 4)księgosusz

• 5)pomór małych

przeżuwaczy 6)zaraza

płucna bydła

• 7)guzowata choroba skóry

bydła 8)gorączka doliny Rift

• 9)choroba niebieskiego

języka 10)ospa owiec i kóz

• 11)afrykański pomór koni

• 12)afrykański pomór świń

• 13)klasyczny pomór świń

14)influenza ptaków o wysokiej

zjadliwości d. pomór drobiu

15)rzekomy pomór drobiu

• 16)enterowirusowe zapalenie

mózgu i rdzenia u świń d. choroba

cieszyńska i taflańska

• 17)zakaźna martwica układu

krwiotwórczego ryb łososiowatych

• 18)wścieklizna

• 19)wąglik

• 20)gruźlica bydła

• 21)bruceloza bydła, kóz i owiec

świń, owiec

• 22)enzootyczna białaczka bydła

• 23)gąbczasta encefalopatia bydła

24)zgnilec amerykański pszczół

Wykaz chorób zakaźnych zwierząt

podlegających obowiązkowi

rejestracji:

• 1)paratuberkuloza
• 2)listerioza
• 3)toksoplazmoza
• 4)tularemia
• 5)wirusowe zapalenie

mózgu i rdzenia koni

• 6)nosacizna
• 7)niedokrwistość zakaźna

koni

• 8)zakaźne zapalenie

macicy u klaczy

• 9)wirusowe zapalenie

tętnic koni

• 10)zaraza stadnicza
• 11)zakaźne zapalenie nosa

i tchawicy/otręt bydła

• 12)choroba mętwikowa

bydła

• 13)zaraza rzęsistkowa

bydła

• 14)gorączka Q
• 15)salmonellozy bydła i

świń

• 16) wirusowe zapalenie

żołądka i jelit u świń

• 17)choroba Aujeszky u

świń

Dziękujemy
Marek Bury
Konrad Przywara
Robert Urbański
Gr. IVa