Choroby metaboliczne

Choroby metaboliczne

bydła

bydła

Okres okołoporodowy oraz pierwsze

Okres okołoporodowy oraz pierwsze

miesiące po wycieleniu są najbardziej

miesiące po wycieleniu są najbardziej

krytycznym momentem

krytycznym momentem

występowania u krów mlecznych

występowania u krów mlecznych

zaburzeń metabolicznych i

zaburzeń metabolicznych i

trawiennych oraz komplikacji

trawiennych oraz komplikacji

zdrowotnych i pourazowych. Sprzyja

zdrowotnych i pourazowych. Sprzyja

temu zmiana sposoby żywienia, stres

temu zmiana sposoby żywienia, stres

poporodowy, często utrudniony

poporodowy, często utrudniony

poród i początek laktacji.

poród i początek laktacji.

Tabela 3. Wpływ nieprawidłowego żywienia krów w okresie zasuszenia na występowanie chorób w

Tabela 3. Wpływ nieprawidłowego żywienia krów w okresie zasuszenia na występowanie chorób w

okresie okołoporodowym i w wczesnej laktacji (na podst. Van Saun i Sniffen, 1996)

okresie okołoporodowym i w wczesnej laktacji (na podst. Van Saun i Sniffen, 1996)

Wyszczególnienie

Wyszczególnienie

Stan odżywienia

Stan odżywienia

______________________________________

______________________________________

Niedobór Nadmiar

Niedobór Nadmiar

Choroba

Choroba

towarzyszącą

towarzyszącą

Trudny poród

Trudny poród

Energia

Energia

Białko

Białko

Energia

Energia

Gorączka

Gorączka

okołoporodowa,

okołoporodowa,

Syndrom tłustek

Syndrom tłustek

krowy

krowy

Gorączka

Gorączka

okołoporodowa

okołoporodowa

Wapń, magnez,

Wapń, magnez,

białko

białko

Wapń, potas, witamina

Wapń, potas, witamina

D, sód, energia

D, sód, energia

Trudny poród,

Trudny poród,

zatrzymanie łożyska,

zatrzymanie łożyska,

ketoza, mastitis,

ketoza, mastitis,

przemieszczenie

przemieszczenie

trawieńca

trawieńca

Tężyczka

Tężyczka

pastwiskowa

pastwiskowa

Magnez

Magnez

Potas

Potas

Gorączka

Gorączka

okołoporodowa

okołoporodowa

Zatrzymanie łożyska

Zatrzymanie łożyska

Selen, miedź, białko,

Selen, miedź, białko,

witaminy A i E

witaminy A i E

Energia, potas

Energia, potas

Syndrom tłustej krowy,

Syndrom tłustej krowy,

gorączka

gorączka

okołoporodowa, ketoza

okołoporodowa, ketoza

Spowolniona Inwolucja

Spowolniona Inwolucja

macicy

macicy

Wapń, kobalt,

Wapń, kobalt,

witamina D

witamina D

Energia

Energia

Zatrzymanie łożyska,

Zatrzymanie łożyska,

syndrom tłustej krowy,

syndrom tłustej krowy,

przemieszczenie

przemieszczenie

trawieńca

trawieńca

Mastitis

Mastitis

Selen, witaminy A i E

Selen, witaminy A i E

-

-

Gorączka

Gorączka

okołoporodowa,

okołoporodowa,

przemieszczenie

przemieszczenie

trawieńca

trawieńca

Obrzęk wymienia

Obrzęk wymienia

-

-

Sód, potas

Sód, potas

Mastitis

Mastitis

(sporadycznie)

(sporadycznie)

Ketoza

Ketoza

Białko, energia

Białko, energia

Energia

Energia

Gorączka

Gorączka

okołoporodowa,

okołoporodowa,

przemieszczenie

przemieszczenie

trawieńca, zatrzymanie

trawieńca, zatrzymanie

łożyska, syndrom

łożyska, syndrom

tłustej krowy

tłustej krowy

Przemieszczenie

Przemieszczenie

trawieńca

trawieńca

Wapń, włókno

Wapń, włókno

Energia z pasz

Energia z pasz

treściwych

treściwych

Spowolniona inwolucja

Spowolniona inwolucja

macicy, mastis, ketoza,

macicy, mastis, ketoza,

gorączka

gorączka

okołoporodowa

okołoporodowa

Choroby metaboliczne u krów

Choroby metaboliczne u krów

wysokomlecznych

wysokomlecznych

•

Zaleganie przedporodowe

Zaleganie przedporodowe

•

Zaleganie poporodowe

Zaleganie poporodowe

•

Zatrzymanie łożyska

Zatrzymanie łożyska

•

Ketoza

Ketoza

•

Mastistis

Mastistis

•

Przemieszczenie trawieńca

Przemieszczenie trawieńca

•

Kwasica żwacza

Kwasica żwacza

•

Alkaloza żwacza

Alkaloza żwacza

•

Tężyczka pastwiskowa

Tężyczka pastwiskowa

•

Syndrom ztłuszczonej wątroby

Syndrom ztłuszczonej wątroby

Zaleganie przedporodowe

Zaleganie przedporodowe

Tym terminem określamy zespół objawowy, które umożliwiają w

Tym terminem określamy zespół objawowy, które umożliwiają w

ostatnim okresie ciąży utrzymanie się samicy na kończynach. Przy

ostatnim okresie ciąży utrzymanie się samicy na kończynach. Przy

diagnozie należy wykluczyć złamanie kości kończyn, miednicy,

diagnozie należy wykluczyć złamanie kości kończyn, miednicy,

rozmiękczenie kości i schorzenie stawów palcowych. Przy

rozmiękczenie kości i schorzenie stawów palcowych. Przy

zaleganiu przedporodowym samica ma normalny apetyt, normalną

zaleganiu przedporodowym samica ma normalny apetyt, normalną

temperaturę ciała oraz zachowane jest prawidłowe czucie.

temperaturę ciała oraz zachowane jest prawidłowe czucie.

Przyczyną schorzenia jest nieprawidłowe żywienie (niedobór Ca,

Przyczyną schorzenia jest nieprawidłowe żywienie (niedobór Ca,

P, pierwiastków śladowych i witamin), a także nadmierna liczba

P, pierwiastków śladowych i witamin), a także nadmierna liczba

płodów rozwijających się w macicy lub puchlina błon płodowych.

płodów rozwijających się w macicy lub puchlina błon płodowych.

Zapobieganie schorzeniu polega na prawidłowym żywieniu.

Zapobieganie schorzeniu polega na prawidłowym żywieniu.

Leczenie jest objawowe. Należy samicy pomagać przy próbie

Leczenie jest objawowe. Należy samicy pomagać przy próbie

wstania. Tak długo jak zwierzę leży, należy je obracać co 3-4

wstania. Tak długo jak zwierzę leży, należy je obracać co 3-4

godziny. Krążenie krwi podtrzymujemy wykonując masaż kończyn

godziny. Krążenie krwi podtrzymujemy wykonując masaż kończyn

przy użyciu oleju terpetynowego. Ważna jest zmiana żywienia.

przy użyciu oleju terpetynowego. Ważna jest zmiana żywienia.

Podaje się również środki pobudzające krążenie krwi.

Podaje się również środki pobudzające krążenie krwi.

Zaleganie poporodowe

Zaleganie poporodowe

C

C

horoba ta występuje tuż przed, w trakcie, a najczęściej

horoba ta występuje tuż przed, w trakcie, a najczęściej

po porodzie

po porodzie

. Objawia się osłabieniem które nie pozwala krowie

. Objawia się osłabieniem które nie pozwala krowie

wstać, apatią, często brakiem apetytu, osłabionym czuciem w

wstać, apatią, często brakiem apetytu, osłabionym czuciem w

okolicy zadu i tylnych kończyn. Krowa leży na mostku z szyją

okolicy zadu i tylnych kończyn. Krowa leży na mostku z szyją

zagiętą na bok lub głową skierowaną do dołu głodowego.

zagiętą na bok lub głową skierowaną do dołu głodowego.

Schorzenie to jest spowodowane

Schorzenie to jest spowodowane

przedostawaniem się wapnia

przedostawaniem się wapnia

do mleka

do mleka

, co powoduje gwałtowne obniżenie poziomu tego

, co powoduje gwałtowne obniżenie poziomu tego

pierwiastka we krwi. Jednocześnie mechanizmy zwiększające

pierwiastka we krwi. Jednocześnie mechanizmy zwiększające

wchłanianie jonów Ca z nerek, kości czy jelit w tym czasie są

wchłanianie jonów Ca z nerek, kości czy jelit w tym czasie są

osłabione. W procesach tych bierze udział witamina D3,

osłabione. W procesach tych bierze udział witamina D3,

parathormon - produkowany przez przytarczyce oraz specjalne

parathormon - produkowany przez przytarczyce oraz specjalne

białko wiążące wapń występujące w jelitach. Parathormon jest

białko wiążące wapń występujące w jelitach. Parathormon jest

wydzielany w większych ilościach przy obniżaniu się poziomu

wydzielany w większych ilościach przy obniżaniu się poziomu

wapnia w organizmie. Zwiększa on wchłanianie zwrotne tego

wapnia w organizmie. Zwiększa on wchłanianie zwrotne tego

pierwiastka w nerkach i pozyskiwanie go z kości oraz pobudza

pierwiastka w nerkach i pozyskiwanie go z kości oraz pobudza

przekształcanie formy nieaktywnej witamin D3 w formę

przekształcanie formy nieaktywnej witamin D3 w formę

aktywną.

aktywną.

Leczenie

Leczenie

polega na podaniu wlewów dożylnych calcium

polega na podaniu wlewów dożylnych calcium

borogluconatium 25% 1ml/kg m.c + glukoza 5%.

borogluconatium 25% 1ml/kg m.c + glukoza 5%.

http://www.wipasz.pl/page.php?id=92

http://www.wipasz.pl/page.php?id=92

Zatrzymanie łożyska

Zatrzymanie łożyska

Po zakończeniu aktu porodowego w normalnych warunkach następuje

Po zakończeniu aktu porodowego w normalnych warunkach następuje

odejście błon płodowych. Są one wypierane u bydła po 5 do 10 godz. po

odejście błon płodowych. Są one wypierane u bydła po 5 do 10 godz. po

zakończeniu porodu.

zakończeniu porodu.

Oddzielanie się błon płodowych jest spowodowane odpływem krwi i

Oddzielanie się błon płodowych jest spowodowane odpływem krwi i

zwiotczeniem kosmyków oraz skurczami mięśniówki macicy (bóle porodowe).

zwiotczeniem kosmyków oraz skurczami mięśniówki macicy (bóle porodowe).

Właśnie dzięki tym skurczom, które wspiera tłocznia brzuszna, błony płodowe

Właśnie dzięki tym skurczom, które wspiera tłocznia brzuszna, błony płodowe

zostają wyparte.

zostają wyparte.

Opóźnianie się odejścia błon płodowych bądź też ich pozostawanie w macicy w

Opóźnianie się odejścia błon płodowych bądź też ich pozostawanie w macicy w

całości lub częściowo (retentio secundinarum) zawsze nasuwa podejrzenie

całości lub częściowo (retentio secundinarum) zawsze nasuwa podejrzenie

działania czynników chorobotwórczych lub też toczenia się procesów

działania czynników chorobotwórczych lub też toczenia się procesów

patologicznych. Powodem tego jest w większości przypadków zaburzenie

patologicznych. Powodem tego jest w większości przypadków zaburzenie

mechanizmów rozluźniania się połączeń kosmyków i krypt, przy czym albo nie

mechanizmów rozluźniania się połączeń kosmyków i krypt, przy czym albo nie

nastąpiło jeszcze ich oddzielenie się (np. przy porodach przedwczesnych), albo

nastąpiło jeszcze ich oddzielenie się (np. przy porodach przedwczesnych), albo

też obrzęk bądź nacieczenie utrudnia wysuwanie się kosmyków. Występuje to

też obrzęk bądź nacieczenie utrudnia wysuwanie się kosmyków. Występuje to

zwykle przy różnorodnych procesach zapalnych łożyska. Zapalenie łożyska

zwykle przy różnorodnych procesach zapalnych łożyska. Zapalenie łożyska

może rozwinąć się już we wczesnym okresie ciąży i doprowadzić do śmierci

może rozwinąć się już we wczesnym okresie ciąży i doprowadzić do śmierci

płodu lub też ujawnić się pod koniec ciąży i kończy się w momencie wydalenia

płodu lub też ujawnić się pod koniec ciąży i kończy się w momencie wydalenia

płodu i łożyska lub obumarcia płodu.

płodu i łożyska lub obumarcia płodu.

W razie, gdy odsetek zatrzymań łożyska u bydła wzrośnie nagle powyżej 2-5%

W razie, gdy odsetek zatrzymań łożyska u bydła wzrośnie nagle powyżej 2-5%

rocznie, należy przeprowadzić dokładne badanie w kierunku ustalenia przyczyn

rocznie, należy przeprowadzić dokładne badanie w kierunku ustalenia przyczyn

schorzenia, gdyż zarówno czynniki zakaźne, jak i nie zakaźne - jeżeli nie

schorzenia, gdyż zarówno czynniki zakaźne, jak i nie zakaźne - jeżeli nie

zostaną odpowiednio wcześnie rozpoznane i usunięte - mogą powodować

zostaną odpowiednio wcześnie rozpoznane i usunięte - mogą powodować

bardzo wysokie straty ekonomiczne i hodowlane.

bardzo wysokie straty ekonomiczne i hodowlane.

Przyczyny. Etiologia zatrzymania błon płodowych jest bardzo różnorodna.

Przyczyny. Etiologia zatrzymania błon płodowych jest bardzo różnorodna.

Ogólnie przyczyny można podzielić na 3 grupy, przy czym przejawiają one

Ogólnie przyczyny można podzielić na 3 grupy, przy czym przejawiają one

pewną wzajemną zależność.

pewną wzajemną zależność.

Leczenie polega na odklejeniu łożyska oraz podaniu wkładki

Leczenie polega na odklejeniu łożyska oraz podaniu wkładki

antybiotykowej – amoksiklav

antybiotykowej – amoksiklav

http://www.google.pl/imgres?imgurl=http://www.hormonuzmani.com/images/retained-

http://www.google.pl/imgres?imgurl=http://www.hormonuzmani.com/images/retained-

placenta210.jpg&imgrefurl=http://www.hormonuzmani.com/reproduction-cattle/retained-placenta-

placenta210.jpg&imgrefurl=http://www.hormonuzmani.com/reproduction-cattle/retained-placenta-

cattle.asp&usg=__Cr8m4KtySUn0wsgUZIDtTe34A-

cattle.asp&usg=__Cr8m4KtySUn0wsgUZIDtTe34A-

o=&h=160&w=210&sz=9&hl=pl&start=0&zoom=1&tbnid=se73LTX4mvLoyM:&tbnh=128&tbnw=162&prev=/images%3Fq

o=&h=160&w=210&sz=9&hl=pl&start=0&zoom=1&tbnid=se73LTX4mvLoyM:&tbnh=128&tbnw=162&prev=/images%3Fq

%3DRETENTIO%2BSECUNDINARUM%26um%3D1%26hl%3Dpl%26lr%3D%26client%3Dfirefox-a%26sa%3DX%26rls

%3DRETENTIO%2BSECUNDINARUM%26um%3D1%26hl%3Dpl%26lr%3D%26client%3Dfirefox-a%26sa%3DX%26rls

%3Dorg.mozilla:pl:official%26channel%3Ds%26biw%3D1400%26bih%3D848%26tbs

%3Dorg.mozilla:pl:official%26channel%3Ds%26biw%3D1400%26bih%3D848%26tbs

%3Disch:1&um=1&itbs=1&iact=rc&dur=215&ei=xf4qTZaKBIOFswb82LDlDA&oei=xf4qTZaKBIOFswb82LDlDA&esq=1&page=1

%3Disch:1&um=1&itbs=1&iact=rc&dur=215&ei=xf4qTZaKBIOFswb82LDlDA&oei=xf4qTZaKBIOFswb82LDlDA&esq=1&page=1

&ndsp=39&ved=1t:429,r:23,s:0&tx=33&ty=36

&ndsp=39&ved=1t:429,r:23,s:0&tx=33&ty=36

Ketoza

Ketoza

Ketoza powstaje na wskutek zaburzeń przemiany węglowodanowej i tłuszczowej,

Ketoza powstaje na wskutek zaburzeń przemiany węglowodanowej i tłuszczowej,

prowadzących do nadmiernego wytwarzania i gromadzenia związków ketonowych w

prowadzących do nadmiernego wytwarzania i gromadzenia związków ketonowych w

płynach ustrojowych. Występuje często u krów wysokomlecznych, w okresie laktacji i

płynach ustrojowych. Występuje często u krów wysokomlecznych, w okresie laktacji i

powoduje duże straty w hodowli wielkostadnej. Powstawanie ketozy u przeżuwaczy

powoduje duże straty w hodowli wielkostadnej. Powstawanie ketozy u przeżuwaczy

jest złożone. Rozwija się ona na wskutek błędów żywienia, wśród których

jest złożone. Rozwija się ona na wskutek błędów żywienia, wśród których

najważniejszymi są: niedobór węglowodanów w paszy, niewłaściwe zbilansowanie

najważniejszymi są: niedobór węglowodanów w paszy, niewłaściwe zbilansowanie

dawki pokarmowej z nadmiarem białka i niedostateczną ilością strawnego włókna oraz

dawki pokarmowej z nadmiarem białka i niedostateczną ilością strawnego włókna oraz

po skarmianiu paszy zawierającej substancje ketogenne, jak złej jakości kiszonka z

po skarmianiu paszy zawierającej substancje ketogenne, jak złej jakości kiszonka z

duża zawartością kwasu masłowego, śruta poekstrakcyjna zawierająca znaczne ilości

duża zawartością kwasu masłowego, śruta poekstrakcyjna zawierająca znaczne ilości

tłuszczu i pasze roślinne z kwaśnych gleb. Ketoza może nastąpić w następstwie

tłuszczu i pasze roślinne z kwaśnych gleb. Ketoza może nastąpić w następstwie

niedostatku karmy przy długotrwałym braku łaknienia. Wtórnie towarzyszy

niedostatku karmy przy długotrwałym braku łaknienia. Wtórnie towarzyszy

niestrawności, zwłaszcza kwasicy żwacza. Nieodpowiednie żywienie krów w czasie

niestrawności, zwłaszcza kwasicy żwacza. Nieodpowiednie żywienie krów w czasie

wysokiej laktacji, prowadzi do obniżenia poziomów glukozy i wyczerpania zasobów

wysokiej laktacji, prowadzi do obniżenia poziomów glukozy i wyczerpania zasobów

kwasu propionowego wytwarzanego w żwaczu. Niedobór glukozy oprócz

kwasu propionowego wytwarzanego w żwaczu. Niedobór glukozy oprócz

niedostatecznej jej podaży w paszy, pogłębia się w związku ze zwiększonym jej

niedostatecznej jej podaży w paszy, pogłębia się w związku ze zwiększonym jej

zapotrzebowaniu krów na produkcję laktozy. W tych warunkach powstaje w organizmie

zapotrzebowaniu krów na produkcję laktozy. W tych warunkach powstaje w organizmie

niedobór związków energetycznych, w czasie którego organizm uruchamia własne

niedobór związków energetycznych, w czasie którego organizm uruchamia własne

rezerwy tłuszczu, glikogenu i białek. Jednocześnie, w związku z brakiem glukozy ,

rezerwy tłuszczu, glikogenu i białek. Jednocześnie, w związku z brakiem glukozy ,

występuje niedostatek kwasu szczawiowo – octowego, który prawidłowo powstaje z jej

występuje niedostatek kwasu szczawiowo – octowego, który prawidłowo powstaje z jej

rozkładu. W skutek tych zmian proces spalania tłuszczów w organizmie przechodzi na

rozkładu. W skutek tych zmian proces spalania tłuszczów w organizmie przechodzi na

boczny szlak metaboliczny, którego końcowymi produktami, zamiast tlenku węgla i

boczny szlak metaboliczny, którego końcowymi produktami, zamiast tlenku węgla i

wody są związki ketonowe (acetooctan i jego pochodne, betahydroksymaślan i

wody są związki ketonowe (acetooctan i jego pochodne, betahydroksymaślan i

aceton). Nadmiar wytwarzanych związków ketonowych przekracza możliwości ich

aceton). Nadmiar wytwarzanych związków ketonowych przekracza możliwości ich

wydalania. Rozwija się obraz zatrucia. Dochodzi do uszkodzenia narządów

wydalania. Rozwija się obraz zatrucia. Dochodzi do uszkodzenia narządów

miąższowych , głównie wątroby i nerek, zmniejszenia rezerw alkalicznych, co prowadzi

miąższowych , głównie wątroby i nerek, zmniejszenia rezerw alkalicznych, co prowadzi

do kwasicy metabolicznej. W następstwie występują

do kwasicy metabolicznej. W następstwie występują

zaburzenia czynności ośrodkowego układu nerwowego, a w

zaburzenia czynności ośrodkowego układu nerwowego, a w

ciężkich przypadkach – śpiączka i zejście śmiertelne. Najczęściej

ciężkich przypadkach – śpiączka i zejście śmiertelne. Najczęściej

choroba ta dotyczy krów do 30 dnia po porodzie. Objawia się ona

choroba ta dotyczy krów do 30 dnia po porodzie. Objawia się ona

osłabionym apetytem i motoryką żwacza, gwałtownym spadkiem

osłabionym apetytem i motoryką żwacza, gwałtownym spadkiem

produkcji mleka, szybkim chudnięciem, niechęcią do poruszania

produkcji mleka, szybkim chudnięciem, niechęcią do poruszania

się. W przypadkach nie leczonych i w późniejszym okresie choroby

się. W przypadkach nie leczonych i w późniejszym okresie choroby

możliwe jest również wystąpienie objawów nerwowych takich jak:

możliwe jest również wystąpienie objawów nerwowych takich jak:

parcie do przodu, chodzenie w kółko, przeczulica skóry, nadmierne

parcie do przodu, chodzenie w kółko, przeczulica skóry, nadmierne

ryczenie, intensywne wylizywanie się lub lizanie przedmiotów, a

ryczenie, intensywne wylizywanie się lub lizanie przedmiotów, a

także ruchy żucia i silne ślinienie się.

także ruchy żucia i silne ślinienie się.

Leczenie polega na wlewie dożylnym glukozy 20% 1000ml,

Leczenie polega na wlewie dożylnym glukozy 20% 1000ml,

podanie rapidexonu oraz neopropiovetu 140 g/dzień + 500 ml

podanie rapidexonu oraz neopropiovetu 140 g/dzień + 500 ml

glikolu propylenowego przez 14 dni.

glikolu propylenowego przez 14 dni.

http://www.wipasz.pl/page.php?id=93

http://www.wipasz.pl/page.php?id=93

Mastitis

Mastitis

Bezpośrednią przyczyną mastitis jest zakażenie drobnoustrojami, a

Bezpośrednią przyczyną mastitis jest zakażenie drobnoustrojami, a

pośrednią – czynniki usposabiające. Czynniki usposabiające to: słaba

pośrednią – czynniki usposabiające. Czynniki usposabiające to: słaba

konstytucja, naturalna skłonność krów związana z dużą wydajnością mleczną,

konstytucja, naturalna skłonność krów związana z dużą wydajnością mleczną,

wrodzone anomalia wymienia, przebyte schorzenia wymienia, urazy,

wrodzone anomalia wymienia, przebyte schorzenia wymienia, urazy,

niewłaściwa pielęgnacja i dojenie, nieprawidłowe żywienie i niekorzystny

niewłaściwa pielęgnacja i dojenie, nieprawidłowe żywienie i niekorzystny

mikroklimat pomieszczeń. Z drobnoustrojów wywołujących zapalenie na

mikroklimat pomieszczeń. Z drobnoustrojów wywołujących zapalenie na

szczególną uwagę zasługują przede wszystkim: Streptococus agalactiae, Str.

szczególną uwagę zasługują przede wszystkim: Streptococus agalactiae, Str.

Dysgalactiae, Str. Uberis, Staphylococus aureus, Staph. albus, Staph. Citreus,

Dysgalactiae, Str. Uberis, Staphylococus aureus, Staph. albus, Staph. Citreus,

Escherichia coli, rzadko pleśnie i drożdżaki. Do wymienia drobnoustroje dostają

Escherichia coli, rzadko pleśnie i drożdżaki. Do wymienia drobnoustroje dostają

się przez przewód strzykowy, uszkodzoną skórę wymienia lub na skutek

się przez przewód strzykowy, uszkodzoną skórę wymienia lub na skutek

przeniesienia się stanu zapalnego ze skóry strzyka na miąższ wymienia. Do

przeniesienia się stanu zapalnego ze skóry strzyka na miąższ wymienia. Do

zapalenia wymienia może dojść też innymi drogami. Czynniki usposabiające

zapalenia wymienia może dojść też innymi drogami. Czynniki usposabiające

powodują powstanie środowiska sprzyjającego rozwojowi drobnoustrojów.

powodują powstanie środowiska sprzyjającego rozwojowi drobnoustrojów.

Rozróżniamy trzy rodzaje zapalenia : nieżytowe, miąższowe i śródmiąższowe.

Rozróżniamy trzy rodzaje zapalenia : nieżytowe, miąższowe i śródmiąższowe.

Diagnozujemy zTOK (Terenowy Odczyn Komórkowy) przy pomocy Mastirapidu.

Diagnozujemy zTOK (Terenowy Odczyn Komórkowy) przy pomocy Mastirapidu.

Leczenie polega na podaniu antybiotyku domięśniowego np.. Shotapenu

Leczenie polega na podaniu antybiotyku domięśniowego np.. Shotapenu

1ml/10 kg m.c + biovetalgin przeciwzapalnie, oxytocynę na opróżnienie

1ml/10 kg m.c + biovetalgin przeciwzapalnie, oxytocynę na opróżnienie

wymienia 4ml/ na sztukę oraz antybiotyk dostrzykowy tetra –delta.

wymienia 4ml/ na sztukę oraz antybiotyk dostrzykowy tetra –delta.

http://www.google.pl/imgres?

http://www.google.pl/imgres?

imgurl=http://www.agrovetmarket.com/Library/Images/california_mastitis_1.jpg&imgrefurl=http://www.agrovetmarket.com/TechnicalArticles

imgurl=http://www.agrovetmarket.com/Library/Images/california_mastitis_1.jpg&imgrefurl=http://www.agrovetmarket.com/TechnicalArticles

UI.aspx%3F.language%3D2%26.article

UI.aspx%3F.language%3D2%26.article

%3D94&usg=__t4o3odyrqHjbCGly3Hs4SzUX3yI=&h=318&w=498&sz=31&hl=pl&start=135&zoom=1&tbnid=gA-

%3D94&usg=__t4o3odyrqHjbCGly3Hs4SzUX3yI=&h=318&w=498&sz=31&hl=pl&start=135&zoom=1&tbnid=gA-

WjeFO61UdmM:&tbnh=169&tbnw=234&prev=/images%3Fq%3Dmastitis%26um%3D1%26hl%3Dpl%26sa%3DN%26biw%3D1400%26bih

WjeFO61UdmM:&tbnh=169&tbnw=234&prev=/images%3Fq%3Dmastitis%26um%3D1%26hl%3Dpl%26sa%3DN%26biw%3D1400%26bih

%3D848%26tbs

%3D848%26tbs

%3Disch:10%2C40560%2C4056&um=1&itbs=1&iact=hc&vpx=618&vpy=259&dur=1680&hovh=179&hovw=281&tx=177&ty=155&ei=1i

%3Disch:10%2C40560%2C4056&um=1&itbs=1&iact=hc&vpx=618&vpy=259&dur=1680&hovh=179&hovw=281&tx=177&ty=155&ei=1i

YrTY2DKKGqhAevgoWWAg&oei=VyYrTbf3OYi1tAaC5vDoDA&esq=7&page=6&ndsp=26&ved=1t:429,r:23,s:135&biw=1400&bih=848

YrTY2DKKGqhAevgoWWAg&oei=VyYrTbf3OYi1tAaC5vDoDA&esq=7&page=6&ndsp=26&ved=1t:429,r:23,s:135&biw=1400&bih=848

Przemieszczenie trawieńca

Przemieszczenie trawieńca

P

P

rzyczyny powodujące przemieszczenie trawieńca na lewą

rzyczyny powodujące przemieszczenie trawieńca na lewą

lub prawą stronę nadal na dzień dzisiejszy

lub prawą stronę nadal na dzień dzisiejszy

są niejasne

są niejasne

. Choroba ta

. Choroba ta

dotyczy przede wszystkim krów wysokomlecznychi 90%

dotyczy przede wszystkim krów wysokomlecznychi 90%

przypadków ma miejsce w okresie od tygodnia przed porodem do 3

przypadków ma miejsce w okresie od tygodnia przed porodem do 3

tygodni po porodzie. Holsztyno-fryzy ze względu na wielkość i

tygodni po porodzie. Holsztyno-fryzy ze względu na wielkość i

budowę są podatniejsze na występowanie tej choroby. Należy

budowę są podatniejsze na występowanie tej choroby. Należy

pamiętać, iż prawostronne przemieszczenie występuje około 7 razy

pamiętać, iż prawostronne przemieszczenie występuje około 7 razy

rzadziej niż lewostronne, a jednocześnie

rzadziej niż lewostronne, a jednocześnie

utrzymanie przy życiu

utrzymanie przy życiu

takiej krowy jest trudniejsze

takiej krowy jest trudniejsze

. Powodem jest występujący często

. Powodem jest występujący często

razem z przemieszczeniem skręt trawieńca, prowadzący do bardzo

razem z przemieszczeniem skręt trawieńca, prowadzący do bardzo

dużych zaburzeń w krążeniu. Wśród przyczyn, wymienia się

dużych zaburzeń w krążeniu. Wśród przyczyn, wymienia się

podawanie dużych ilości pasz treściwych po porodzie

podawanie dużych ilości pasz treściwych po porodzie

, zbyt

, zbyt

małą ilość włókna w dawce pokarmowej, dużo miejsca w jamie

małą ilość włókna w dawce pokarmowej, dużo miejsca w jamie

brzusznej po porodzie (specyficzna budowa krów rasy hf w

brzusznej po porodzie (specyficzna budowa krów rasy hf w

połączeniu z dużym cielakiem), brak ruchu, niedobór wapnia oraz

połączeniu z dużym cielakiem), brak ruchu, niedobór wapnia oraz

ketoza. Również pasza zbyt rozdrobniona - o długości krótszej

ketoza. Również pasza zbyt rozdrobniona - o długości krótszej

według jednych autorów niż 4 cm, według innych 7 cm sprzyja

według jednych autorów niż 4 cm, według innych 7 cm sprzyja

pojawianiu się tego schorzenia. Objawy z reguły obejmują nagłe

pojawianiu się tego schorzenia. Objawy z reguły obejmują nagłe

zmniejszenie apetytu, niewielką ilość odchodów i duży spadek

zmniejszenie apetytu, niewielką ilość odchodów i duży spadek

produkcji mleka. W zależności od kierunku skrętu można wysłuchać

produkcji mleka. W zależności od kierunku skrętu można wysłuchać

bębenkowy odgłos z lewej lub prawej strony jamy brzusznej.

bębenkowy odgłos z lewej lub prawej strony jamy brzusznej.

W

W

niektórych przypadkach wtórnie pojawia się ketoza

niektórych przypadkach wtórnie pojawia się ketoza

.

.

 

 

L

L

eczenie wymaga

eczenie wymaga

interwencji chirurgicznej

interwencji chirurgicznej

, a metoda

, a metoda

wykorzystywana jest uzależniona od kierunku przemieszczenia,

wykorzystywana jest uzależniona od kierunku przemieszczenia,

stanu krowy, wielkości trawieńca oraz doświadczenia operującego

stanu krowy, wielkości trawieńca oraz doświadczenia operującego

lekarza. Zapobieganie obejmuje podawanie odpowiednio

lekarza. Zapobieganie obejmuje podawanie odpowiednio

przygotowanej paszy - stopniowe zwiększanie ilości paszy

przygotowanej paszy - stopniowe zwiększanie ilości paszy

treściwej, właściwa zawartość włókna i struktura paszy. Niektórzy

treściwej, właściwa zawartość włókna i struktura paszy. Niektórzy

autorzy podają również, że intensywne pojenie krowy po porodzie

autorzy podają również, że intensywne pojenie krowy po porodzie

(podanie dożwaczowe 40-50 l wody) może obniżyć częstotliwość

(podanie dożwaczowe 40-50 l wody) może obniżyć częstotliwość

występowania przemieszczeń trawieńca.

występowania przemieszczeń trawieńca.

Lewo stronne przemieszczenie trawieńca.

Lewo stronne przemieszczenie trawieńca.

Kwasica żwacza

Kwasica żwacza

Przyczyną schorzenia jest spożycie nadmiernej ilości łatwo

Przyczyną schorzenia jest spożycie nadmiernej ilości łatwo

strawnych węglowodanów (skrobia, cukry), np.: ziaren zbóż, owoców,

strawnych węglowodanów (skrobia, cukry), np.: ziaren zbóż, owoców,

buraków, ziemniaków, melasy

buraków, ziemniaków, melasy

.

.

Po kilku godzinach od pobrania większej ilości łatwo strawnych

Po kilku godzinach od pobrania większej ilości łatwo strawnych

węglowodanów można zaobserwować brak apetytu, obniżenie się

węglowodanów można zaobserwować brak apetytu, obniżenie się

motoryki żwacza aż do całkowitej jego atonii, może wystąpić wzdęcie

motoryki żwacza aż do całkowitej jego atonii, może wystąpić wzdęcie

żwacza, objawy morzyskowe, podniecenie przechodzące w stan

żwacza, objawy morzyskowe, podniecenie przechodzące w stan

otępienia. Zwiększa się ilość płynnej treści żwacza. Tętno i

otępienia. Zwiększa się ilość płynnej treści żwacza. Tętno i oddechy

są

są

przyspieszone, ciepłota ciała zmienna. Przy postępującym

przyspieszone, ciepłota ciała zmienna. Przy postępującym

odwodnieniu zmniejsza się elastyczność skóry, zapadają się gałki

odwodnieniu zmniejsza się elastyczność skóry, zapadają się gałki

oczne. Ruchy zwierzęcia stają się nieskoordynowane, zwierzę

oczne. Ruchy zwierzęcia stają się nieskoordynowane, zwierzę

niechętnie wstaje. W cięższych stanach może wystąpić zapaść i

niechętnie wstaje. W cięższych stanach może wystąpić zapaść i

śpiączka. Kał jest zwykle rzadki, szary, cuchnący.

śpiączka. Kał jest zwykle rzadki, szary, cuchnący.

Treść żwacza o ostrym, kwaśnym zapachu, zapalenie błony

Treść żwacza o ostrym, kwaśnym zapachu, zapalenie błony

śluzowej żwacza, zwłaszcza worka brzusznego, martwica blaszek

śluzowej żwacza, zwłaszcza worka brzusznego, martwica blaszek

ksiąg, obrzęk płuc, wybroczyny pod nasierdziem i wsierdziem,

ksiąg, obrzęk płuc, wybroczyny pod nasierdziem i wsierdziem,

zwyrodnienie wątroby, wybroczyny w oponach mózgu.

zwyrodnienie wątroby, wybroczyny w oponach mózgu.

Badanie pH treści żwacza (pH 4,0-5,5). Badanie ilości i

Badanie pH treści żwacza (pH 4,0-5,5). Badanie ilości i

żywotności wymoczków (brak lub martwe pierwotniaki). Próba flotacji

żywotności wymoczków (brak lub martwe pierwotniaki). Próba flotacji

(opóźniona). Określenie wartości hematokrytowej (40-50).

(opóźniona). Określenie wartości hematokrytowej (40-50).

W lżejszych stanach: lewarowanie treści żwacza i płukanie

W lżejszych stanach: lewarowanie treści żwacza i płukanie

dużą ilością wody, przy pH większym niż 5,5 podać dożwaczowo

dużą ilością wody, przy pH większym niż 5,5 podać dożwaczowo

węglan wapnia (200-500 g), dwuwęglan sodu, Formosan (300-400 g)

węglan wapnia (200-500 g), dwuwęglan sodu, Formosan (300-400 g)

w 5-10 litrów wody. 

w 5-10 litrów wody. 

W cięższych stanach: bezwzględne lewarowanie treści żwacza lub

W cięższych stanach: bezwzględne lewarowanie treści żwacza lub

rumenotomia w przypadkach, gdy treść żwacza jest zbita. Gdy pH

rumenotomia w przypadkach, gdy treść żwacza jest zbita. Gdy pH

ma wartość mniejszą niż 5,5, nie podawać substancji alkalizujących

ma wartość mniejszą niż 5,5, nie podawać substancji alkalizujących

do żwacza.

do żwacza.

Dożwaczowo – po uprzednim usunięciu treści żwacza – wlać roztwór

Dożwaczowo – po uprzednim usunięciu treści żwacza – wlać roztwór

drożdży piekarskich lub piwnych 1 kg w 10 litrach wody. Można

drożdży piekarskich lub piwnych 1 kg w 10 litrach wody. Można

podać dożwaczowo antybiotyki przeciw bakteriom Gram(+) –

podać dożwaczowo antybiotyki przeciw bakteriom Gram(+) –

Penicillinum 2-3 mln. Przy objawach kwasicy ogólnej stosować

Penicillinum 2-3 mln. Przy objawach kwasicy ogólnej stosować

dożylnie 5% NaHCO3 600-800 ml na

dożylnie 5% NaHCO3 600-800 ml na

krowę

krowę

, następnie 1,3% roztwór

, następnie 1,3% roztwór

NaHCO3 w ilości potrzebnej do osiągnięcia wyraźnej poprawy stanu

NaHCO3 w ilości potrzebnej do osiągnięcia wyraźnej poprawy stanu

klinicznego. Przy silnym odwodnieniu podaje się również płyny

klinicznego. Przy silnym odwodnieniu podaje się również płyny

wieloelektrolitowe – w ilości uzależnionej od stopnia odwodnienia.

wieloelektrolitowe – w ilości uzależnionej od stopnia odwodnienia.

Objawy bólowe zmniejsza się

Objawy bólowe zmniejsza się

lekami

lekami

przeciwbólowymi – Biovetalgin

przeciwbólowymi – Biovetalgin

20 ml. W ciężkich przypadkach preparaty przeciwhistaminowe –

20 ml. W ciężkich przypadkach preparaty przeciwhistaminowe –

Phenazolinum 0,5-2 g/szt. i przeciwzapalne – Hydrocortisonum

Phenazolinum 0,5-2 g/szt. i przeciwzapalne – Hydrocortisonum

hemisuccinatum 1 g. Należy dożwaczowo podać treść żwacza od

hemisuccinatum 1 g. Należy dożwaczowo podać treść żwacza od

zdrowej

zdrowej

krowy

krowy

w ilości 4-10 litrów, szczególnie w razie stosowania

w ilości 4-10 litrów, szczególnie w razie stosowania

dożwaczowo antybiotyków. Podawać przez kilka dni dobre siano i

dożwaczowo antybiotyków. Podawać przez kilka dni dobre siano i

stopniowo przyzwyczajać zwierzę do pierwotnej dawki pokarmowej.

stopniowo przyzwyczajać zwierzę do pierwotnej dawki pokarmowej.

Alkaloza żwacza

Alkaloza żwacza

Zasadowica żwacza (niestrawność zasadowa) jest to proces

Zasadowica żwacza (niestrawność zasadowa) jest to proces

chorobowy polegający na zmianie odczynu treści żwacza w

chorobowy polegający na zmianie odczynu treści żwacza w

kierunku zasadowym wskutek nadmiernej produkcji amoniaku.

kierunku zasadowym wskutek nadmiernej produkcji amoniaku.

Do powstania choroby dochodzi głównie wtedy, gdy pasze

Do powstania choroby dochodzi głównie wtedy, gdy pasze

przeznaczone dla bydła zawierają duże ilości białka (pasze

przeznaczone dla bydła zawierają duże ilości białka (pasze

treściwe, młoda trawa, lucerna, koniczyna) przy

treściwe, młoda trawa, lucerna, koniczyna) przy

niedostatecznej ilości włókna strawnego (siano, słoma) i łatwo

niedostatecznej ilości włókna strawnego (siano, słoma) i łatwo

strawnych węglowodanów.

strawnych węglowodanów.

Nasilenie objawów choroby zależy od ilości amoniaku w

Nasilenie objawów choroby zależy od ilości amoniaku w

treści przedżołądków oraz jego koncentracji we krwi.

treści przedżołądków oraz jego koncentracji we krwi.

Początkowo zwierzę traci apetyt, słabnie przeżuwanie oraz

Początkowo zwierzę traci apetyt, słabnie przeżuwanie oraz

słabną ruchy żwacza. Osłabieniu zwierzęcia może towarzyszyć

słabną ruchy żwacza. Osłabieniu zwierzęcia może towarzyszyć

biegunka, spadek mleczności i zawartości tłuszczu w mleku. W

biegunka, spadek mleczności i zawartości tłuszczu w mleku. W

przebiegu zasadowicy powstałej na tle zatrucia mocznikiem

przebiegu zasadowicy powstałej na tle zatrucia mocznikiem

obserwuje się drżenie mięśni oraz zaburzenia oddychania i

obserwuje się drżenie mięśni oraz zaburzenia oddychania i

krążenia, zwierzęta ślinią się. Zapobieganie zasadowicy żwacza

krążenia, zwierzęta ślinią się. Zapobieganie zasadowicy żwacza

polega głównie na przestrzeganiu prawidłowego żywienia,

polega głównie na przestrzeganiu prawidłowego żywienia,

unikaniu nagłych zmian paszy i zachowaniu właściwych

unikaniu nagłych zmian paszy i zachowaniu właściwych

proporcji pomiędzy białkiem a węglowodanami w dawce

proporcji pomiędzy białkiem a węglowodanami w dawce

pokarmowej. Leczenie polega przede wszystkim na

pokarmowej. Leczenie polega przede wszystkim na

zaprzestaniu podawania dotychczasowej paszy. Dobre efekty

zaprzestaniu podawania dotychczasowej paszy. Dobre efekty

uzyskuje się po zastosowaniu łatwo strawnej paszy

uzyskuje się po zastosowaniu łatwo strawnej paszy

węglowodanowej (melasa, buraki). W ciężkich przypadkach

węglowodanowej (melasa, buraki). W ciężkich przypadkach

należy skorzystać z pomocy lekarza weterynarii.

należy skorzystać z pomocy lekarza weterynarii.

Tężyczka pastwiskowa

Tężyczka pastwiskowa

Niedobór magnezu w paszy, zmniejszona absorpcja,

Niedobór magnezu w paszy, zmniejszona absorpcja,

niedobory energetyczne, stres,

niedobory energetyczne, stres, leki

obniżające poziom

obniżające poziom

magnezu, nadmiar potasu w paszy, zbyt długi okres pojenia

magnezu, nadmiar potasu w paszy, zbyt długi okres pojenia

cieląt samym

cieląt samym mlekiem

, przewlekłe biegunki cieląt.

, przewlekłe biegunki cieląt.

Większość przypadków obserwuje się na pastwisku w

Większość przypadków obserwuje się na pastwisku w

okresie bujnego rozrostu traw wiosną, około jednej czwartej

okresie bujnego rozrostu traw wiosną, około jednej czwartej

liczby zachorowań występuje po jesiennych opadach

liczby zachorowań występuje po jesiennych opadach

stymulujących intensywny wzrost roślin. Przed wystąpieniem

stymulujących intensywny wzrost roślin. Przed wystąpieniem

tężyczki u wrażliwych zwierząt można zaobserwować objawy

tężyczki u wrażliwych zwierząt można zaobserwować objawy

niepokoju (rozszerzone źrenice, wytrzeszcz gałek ocznych,

niepokoju (rozszerzone źrenice, wytrzeszcz gałek ocznych,

przestrach widoczny w wyrazie

przestrach widoczny w wyrazie oczu

). Następnie pojawia się

). Następnie pojawia się

drżenie mięśni, nasłuchująca pozycja uszu, sztywność chodu,

drżenie mięśni, nasłuchująca pozycja uszu, sztywność chodu,

zgrzytanie zębami, może wystąpić

zgrzytanie zębami, może wystąpić biegunka

, częste

, częste

napinanie się do oddawania moczu. Przy dalszym

napinanie się do oddawania moczu. Przy dalszym

pogłębianiu się niedoboru magnezu

pogłębianiu się niedoboru magnezu zwierzęta

kładą się, leżą

kładą się, leżą

na boku z wyciągniętymi kończynami i wygiętą do tyłu szyją i

na boku z wyciągniętymi kończynami i wygiętą do tyłu szyją i

głową, głośno ryczą. Gdy brak jest pomocy weterynaryjnej

głową, głośno ryczą. Gdy brak jest pomocy weterynaryjnej

giną w krótkim czasie, często przed upływem 1 godziny od

giną w krótkim czasie, często przed upływem 1 godziny od

chwili zalegania.

chwili zalegania.

Leczenie polega na podgrzaniu do temperatury ciała

Leczenie polega na podgrzaniu do temperatury ciała

roztwóru

roztwóru

siarczanu magnezu, dożylnie 200 ml 20% MgSO4, uzupełnić

siarczanu magnezu, dożylnie 200 ml 20% MgSO4, uzupełnić

podaniem podskórnym tej samej ilości (dawka dla przeciętnej

podaniem podskórnym tej samej ilości (dawka dla przeciętnej

wielkości krowy), powtórzyć podanie podskórne po 6 godzinach. W

wielkości krowy), powtórzyć podanie podskórne po 6 godzinach. W

przypadku obserwowanej w czasie iniekcji dożylnych (powolnych!)

przypadku obserwowanej w czasie iniekcji dożylnych (powolnych!)

wyraźnie zwolnionej

wyraźnie zwolnionej

akcji

akcji

serca podać preparaty wapniowe.

serca podać preparaty wapniowe.

Zwierzętom z objawami niepokoju można podać leki sedatywne.

Zwierzętom z objawami niepokoju można podać leki sedatywne.

Pozostałym osobnikom w stadzie dodaje się do paszy 50-70 g

Pozostałym osobnikom w stadzie dodaje się do paszy 50-70 g

tlenku magnezu przez kilka dni, Tetamix 150- 200 g/szt.

tlenku magnezu przez kilka dni, Tetamix 150- 200 g/szt.

Syndrom tłustej krowy

Syndrom tłustej krowy

W niektórych sytuacjach dochodzi do tak dużego

W niektórych sytuacjach dochodzi do tak dużego

pozyskiwania przez krowę tłuszczu z rezerw własnego organizmu,

pozyskiwania przez krowę tłuszczu z rezerw własnego organizmu,

że wątroba nie jest w stanie go zużyć i przerobić. Sytuacja ta może

że wątroba nie jest w stanie go zużyć i przerobić. Sytuacja ta może

prowadzić do otłuszczenia wątroby, często nieodwracalnego i w

prowadzić do otłuszczenia wątroby, często nieodwracalnego i w

wielu przypadkach kończącego się śmiercią zwierzęcia. Objawy

wielu przypadkach kończącego się śmiercią zwierzęcia. Objawy

kliniczne obserwowane przy tej chorobie są następujące: zupełny

kliniczne obserwowane przy tej chorobie są następujące: zupełny

brak apetytu, częste polegiwanie, nadmiernie wyprężona szyja.

brak apetytu, częste polegiwanie, nadmiernie wyprężona szyja.

Wtórnie występuje ciężka ketoza. Czynnikami sprzyjającymi

Wtórnie występuje ciężka ketoza. Czynnikami sprzyjającymi

wystąpieniu tego schorzenia jest nagłe ograniczenie dostępu do

wystąpieniu tego schorzenia jest nagłe ograniczenie dostępu do

paszy w ostatnich 6 tyg. ciąży, ciąża bliźniacza oraz bardzo długi

paszy w ostatnich 6 tyg. ciąży, ciąża bliźniacza oraz bardzo długi

okres zasuszenia. Młode krowy są podatniejsze na wystąpienie

okres zasuszenia. Młode krowy są podatniejsze na wystąpienie

syndromu stłuszczonej wątroby. Niestety leczenie w wielu

syndromu stłuszczonej wątroby. Niestety leczenie w wielu

przypadkach jest nieskuteczne. Jedynym sposobem zapobiegania

przypadkach jest nieskuteczne. Jedynym sposobem zapobiegania

tej chorobie jest niedopuszczenie do otłuszczenia krowy w okresie

tej chorobie jest niedopuszczenie do otłuszczenia krowy w okresie

zasuszenia.

zasuszenia.

Wnioski

Wnioski

Profilaktyka jest najlepszym lekarstwem na schorzenia

Profilaktyka jest najlepszym lekarstwem na schorzenia

metaboliczne krów. Problemów metabolicznych można uniknąć

metaboliczne krów. Problemów metabolicznych można uniknąć

jeśli wątroba sprawnie funkcjonuje. Krowy wysokomleczne

jeśli wątroba sprawnie funkcjonuje. Krowy wysokomleczne

wymagają właściwego żywienia dostosowanego do

wymagają właściwego żywienia dostosowanego do

odpowiedniej fazy laktacji. Należy wtedy zachować niezwykłą

odpowiedniej fazy laktacji. Należy wtedy zachować niezwykłą

staranność i dbałość w układaniu dawek pokarmowych oraz

staranność i dbałość w układaniu dawek pokarmowych oraz

konsekwentnie stosować je w praktyce. Wszelkie błędy wtedy

konsekwentnie stosować je w praktyce. Wszelkie błędy wtedy

popełnione prowadzą do zaburzeń w rozrodzie i występowania

popełnione prowadzą do zaburzeń w rozrodzie i występowania

chorób metabolicznych. Krowie należy zapewnić dostateczną

chorób metabolicznych. Krowie należy zapewnić dostateczną

ilość składników pokarmowych tj. dostarczyć odpowiednią ilość

ilość składników pokarmowych tj. dostarczyć odpowiednią ilość

pasz objętościowych oraz jak najrzadziej zmieniać składniki

pasz objętościowych oraz jak najrzadziej zmieniać składniki

dawki pokarmowej po uprzednim przyzwyczajeniu zwierzęcia

dawki pokarmowej po uprzednim przyzwyczajeniu zwierzęcia

do przyjmowania danej paszy.

do przyjmowania danej paszy.

Literatura

Literatura

1.

1.

http://www.wodr.konskowola.pl/index.php?option=com_content&view=a

http://www.wodr.konskowola.pl/index.php?option=com_content&view=a

rticle&id=132:choroby-metaboliczne-krow&catid=59:bydo&Itemid=130

rticle&id=132:choroby-metaboliczne-krow&catid=59:bydo&Itemid=130

2.

2.

http://www.wipasz.pl/page.php?id=93

http://www.wipasz.pl/page.php?id=93

3.

3.

http://www.ppr.pl/artykul-niestrawnosc-kwasna-zwacza-1559-dzial-7.php

http://www.ppr.pl/artykul-niestrawnosc-kwasna-zwacza-1559-dzial-7.php

4.

4.

http://www.tractoor.pl/produkcja-zwierzca/choroby-zwierzt-

http://www.tractoor.pl/produkcja-zwierzca/choroby-zwierzt-

gospodarskich/1894-zasadowica-wacza.html

gospodarskich/1894-zasadowica-wacza.html

5.

5.

http://www.ppr.pl/artykul-bledy-zywieniowe-chorobymetaboliczne-diagno

http://www.ppr.pl/artykul-bledy-zywieniowe-chorobymetaboliczne-diagno

zowanie-2918-dzial-19.php

zowanie-2918-dzial-19.php

6.

6.

Położnictwo weterynaryjne, PWRiL Warszawa 1980, V.Kovar,

Położnictwo weterynaryjne, PWRiL Warszawa 1980, V.Kovar,

J.Charvat,L.Sarudy

J.Charvat,L.Sarudy

7.

7.

Diagnostyka kliniczna i choroby niezakaźne zwierząt domowych, PWRiL

Diagnostyka kliniczna i choroby niezakaźne zwierząt domowych, PWRiL

Warszawa 1985,Tomicki.Z

Warszawa 1985,Tomicki.Z