•

Bartosz Czapski

•

Dominik Wieczorek

•

Adam Witkowski

Bakteriemia

•

Jest to wyizolowanie bakterii z krwi
obwodowej.

•

Może ustąpić samoistnie lub prowadzi do
powstawania odległych ognisk zakażenia np:

•

Bakteryjne zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych

•

Zapalenie płuc

•

Bakteryjne zapalenie stawów

•

Zapalenie szpiku kostnego

•

Gruźlica płucna i pozapłucna i wiele innych…

•

Nieleczona może doprowadzić do posocznicy
i szoku septycznego

Posocznica

•

Jest chorobą układową wywołaną przez zakażenie
i towarzyszą jej zaburzenia hemodynamiczne
oraz niewydolność narządów:

•

Hiper- lub hipotermia

•

Tachykardia

•

Hyperwentylacja lub PaCO2 < 32 mmHg

•

Leukocytoza > 12000

•

Nieleczona posocznica może doprowadzić do:

•

Wstrząsu septycznego ( posocznica + obniżenie ciśnienie
krwi )

•

Zespołu rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego
( DIC )

•

Niewydolność wielonarządowa

Bakteriemie
wywołane
bakteriami Gramm
(-)

•

Bacillus fragilis i Prevotella melaninogenica:

•

Długi przebieg posocznicy z mało gwałtownym początkiem

•

Rozwija się w ciągu kilku dni-tygodni

•

Wstrząs septyczny występuje u 25-35% chorych

•

Może wystąpić żółtaczka, zakrzepowe zapalenie żył oraz
zatory bakteryjne.

•

Clostridium:

•

Najczęściej u noworodków, wycieńczonych chorych i osób
z niedoborami odpornośći

•

Nasilona hemoliza wewnątrznaczyniowa ( alfa-toksyna C.
perfringens )

•

Ostra martwica cewek nerkowych

•

Poronienie septyczne ( z towarzyszącym zakażeniem jamy
macicy i objawami ogólnego zakażenia )

Bakteriemie
wywołane
bakteriami Gramm
(-)

•

Neisseria meningitidis:

•

Charakterystyczne krwawe wybroczyny

•

Nudności, wymioty, gorączka, osłabienie, złe
samopoczucie

•

Zespół Waterhouse’a-Friedricksena

•

Szczególnie ciężka postać piorunującej posocznicy
meningokokowej

•

Nagła gorączka ok. 41 C, nudności, wymioty

•

Rozsiane wybroczyny zajmujące dużą powierzchnię

•

Nasilająca się martwica skóry i narządów wewnętrznych

•

Nasilone wykrzepianie wewnątrznaczyniowe

•

Często występują obustronne wylewy do nadnerczy

Bakteriemie

wywołane
bakteriami Gramm
(+)

•

Staphylococcus aureus

•

Najczęściej pochodzi z ropni skóry i czyraków

•

Rzadko o przebiegu piorunującym

•

Toksyna TSST-1 może wywołać gronkowcowy
zespół wstrząsu toksycznego

•

Staphylococcus epidermidis i saprophyticus

•

Związany z używaniem zanieczyszczonych kaniul,
zastawek używanych do leczenia wodogłowia

•

Częstym powikłaniem jest zapalenie wsierdzia.

Bakteriemie
wywołane
bakteriami Gramm
(+):

•

Streptococcus pyogenes, viridans, pneumoniae:

•

Nieswoisty początek choroby.

•

Rozwój osutki płoniczej, która często przekształca się w
pęcherze krwotoczne jako element toksycznej,
złuszczającej martwicy naskórka.

•

Paciorkowcowy zespół wstrząsu toksycznego:

•

Szybkie rozwijanie objawów

•

Może rozwinąć się zespół ostrej niewydolności
wydechowej oraz rozsianego wykrzepiania
wewnątrznaczyniowego

•

Często związany z ropnym i martwiczym zapaleniem
powięzi

Zasady pobierania
materiału:



Materiałem jest krew.



Dokładnie odkażamy miejsce wkłucia.



Pobieramy krew z 2 niezależnych wkłuć.



10 ml u dorosłych, odpowiednio mniej u
dzieci.



Materiał pobieramy PRZED rozpoczęciem
antybiotykoterapii.



Materiał wprowadzamy do 2 butelek z
pożywkami dla beztlenowców i tlenowców.



Materiał pobieramy 3 razy w ciągu 24godzin.

Leczenie

•

Chemioterapeutyk dobieramy na
podstawie antybiogramu.

•

W większości wypadków leczenie musi
zostać podjęte przed otrzymaniem
wyniku posiewu i antybiogramu,
wówczas stosujemy terapię empiryczną.

•

Należy eliminować rozpoznane ogniska
zakażenia np. zaopatrzenie chirurgiczne
ran, ropni itp.

Zapalenie kości
(ostitis) może
dotyczyć:

-

okostnej,

-

szpiku,

-

tkanki kostnej.

Zapaleniu kości z
reguły towarzyszy
zapalenie szpiku
(osteomyelitis),
co jest związane z
budową kości.

Drogi zakażenia:

-

z krwią

-

z limfą

-

przez rany

pourazowe i
operacyjne

ZAPALENIA
KOŚCI

Etiologia:

-

gronkowiec złocisty

-

paciorkowiec hemolizujący

-

paciorkowiec zapalenia płuc

-

dwoinka zapalenia opon mózgowych

-

rzeżączka

-

pałeczki okrężnicy,

-

wirus grypy

-

Salmonella

 

Przebieg:
• ostry – objawy zakażenia
ogólnego
• podostre – objawy
miejscowe np.
- bóle samoistne (w nocy
świadczą o wytworzeniu
ropnia śródkostnego lub
stawowego)
- nocne
- tętniące
- wrażliwość na
opukiwanie i dotyk
- wzmożona temperatura
skóry
Ustąpienie bólu świadczyć
może o przebijaniu się
ropnia pod lub przez
okostną.
• przewlekły

NIESWOISTE ZAPALENIA
KOŚCI I SZPIKU

Typy
1) Niemowlęcy ( do 2 roku
życia )
2) Dziecięcy(do okresu
pokwitania)-najczęstszy
3) Dorosły

Etiologia:
- Brucella abortus,
- Brucella melitensis

Najczęściej dotyczy osób mających kontakt ze
zwierzętami lub ich produktami.
Uszkodzenie kości przypomina gruźlicę.

SWOISTE ZAPALENIA KOŚCI I
SZPIKU

Bruceloza
Brucellosis

Najczęściej
zajęte są:

-trzony kręgów,

-rzadziej kości
długie

-najrzadziej kości
płaskie

jest zwykle następstwem krwiopochodnego
wysiewu prątków typu ludzkiego, rzadziej
bydlęcego, z ognisk pozakostnych. Dotyczy
ona osób w każdym wieku, jednak najczęściej
dzieci.
Głównie zajęte są: - nasady

- przynasady kości długich,

gdzie istnieją warunki krążenia sprzyjające
osiedlaniu sie prątków.
Zmiany gruźlicze rozwijają sie najczęściej w
kościach: -piszczelowych,

-udowych,

-nadgarstkowych,

-śródręcza

-w kręgosłupie.

Z nasad szerzą sie czasem na stawy.Pierwotne
zmiany gruźlicze mogą dotyczyć szpiku, skąd
szerzą się na okostną albo też ograniczają się
do samej okostnej.

Gruźlica

kości

Tuberculosis ossis

Kiła kości

zmiany w kościach widuje sie zarówno w kile
wrodzonej jak i nabytej.
U noworodków zmiany dotyczą końców kości i
polegają na zapaleniu okostnej i chrząstek
nasadowych.
Chrząstka ma kształt żółto-białego, nieregularnego
pasma zawierającego
ogniska zwapniałej chrząstki, która nie ulega
resorpcji.
Przestrzenie szpikowe wypełnia tkanka włóknista.
Niekiedy nasady oddzielają się, zwłaszcza w
dalszym końcu kości promieniowej. Okostna
kostnieje.
Wrodzone zmiany kiłowe u dzieci starszych i u
dorosłych przypominają obrazy widywane w nabytej
kile trzeciorzędowej.
Do charakterystycznych zmian należy
okołonaczyniowe tworzenie sie kości z kilakami lub
bez nich. Z reguły zajęte są kości piszczelowe, kości
czaszki i obojczyk.

Etiologia:

-

Staphylococcus aureus,

-

Streptococcus pneumoniae,

-

pałeczki Gram-ujemne,

-

E.coli – u niemowląt,

-

paciorkowce grupy B – u niemowląt,

-

Salmonella – u pacjentów z niedokrwistością

sierpowatokrwinkową
 

Cechy kliniczne:

•

Początkowo:

- objawy ogólnoustrojowe typowe dla ostrych zakażeń (szczególnie u noworodków i małych
dzieci):
o       gorączka
o       osłabienie
o       leukocytoza
 
- objawy miejscowe (u dorosłych)
o       ból
o       obrzmienie
o       zaczerwienienie
o       brak objawów ogólnych

•

Później – może rozwinąć się przewlekłe zapalenie kości, którego powikłania to:

      złamania patologiczne

      bakteriemia

      zapalenie wsierdzia

rzadziej: wtórna skrobiawica uogólniona oraz rak płaskonabłonkowy w kanale przewlekłej
przetoki

Ropne zapalenie kości i szpiku
Osteomyelitis purulenta

Sposoby zakażenia:
-przez rozsiew drogą krwionośną
-w wyniku bezpośredniego szerzenia się
ogniska ostrego zapalenia
-z przyległego stawu lub tkanek
miękkich
-podczas urazu ze złamaniem otwartym
bądź w czasie operacji ortopedycznych

Na podstawie cech

płynu stawowego:

- barwa
- przejrzystość
- pH
- lepkość
- białko, glukoza
- liczba i rodzaj komórek

Na podstawie hodowli

materiału
uzyskanego z płynu
stawowego lub
tkanek
okołostawowych:

- barwienie metodą

Gramma

- barwienie metodą Ziehl-

Neelsena

- testy serologiczne
 

Badania laboratoryjne;
- OB
- CRP
- morfologia

Posiewy
- z krwi
- z płynu stawowego
- z błon śluzowych gardła,
- z cewki moczowej, szyjki
macicy i odbytu (rzeżączkowe
zapalenie stawów)

Inne
- odczyn tuberkulinowy
(gruźlica)
- biopsja maziówki

Metody
diagnostyczne

wstępne postępowanie:

->antybiotyk o szerokim spektrum działania

po określeniu czynnika etiologicznego:
-> dobranie antybiotyku o wąskim
spektrum działania, na który zidentyfikowany
drobnoustrój jest wrażliwy – wskazane
wykonanie antybiogramu
-> zmiana antybiotyku

Dodatkowo przeprowadzenie DRENAŻU STAWU

Antybiotykoterapi
a

bruceloza:



streptomycyna



aureomycyna

 
rzeżączka:



penicylina

choroba z Lyme:



penicyliny,



cefalosporyny



tetracykliny przez 3-
4 tygodnie

Zespół Reitera:



sulfasalazyna,
azatiapryna

 
osteomyelitis:



cefalosporyny
dożylnie przez 6
tygodni



wankomycyna w
przypadku MRSA

gruźlica:



rifampicyna (z grupy
ansamycyn)



izoniazyd



etambutol

Antybiotykoterapi
a

Zakażenia stawów

Czynniki sprzyjające zachorowaniu:

•

Choroby przebiegające ze spadkiem odporności

•

Cukrzyca

•

Reumatoidalne zapalenie stawów

•

Stosowanie leków immunosupresyjnych

•

Operacje ortopedyczne

•

Zastrzyki dostawowe

•

Nadużywanie alkoholu

•

Niska higiena osobista

•

Endoprotezy stawów

•

Wiek powyżej 60 lat

Zapalenia stawów

Ropne zapalenie stawów:

Gronkowcowe

Pneumokokowe

Paciorkowcowe

Inne bakteryjne

Ropne zapalenia stawów, nie określone

Bezpośrednie infekcje stawów w

przebiegu chorób zakaźnych i

pasożytniczych:

Rzeżączkowe zapalenie stawów

Gruźlicze zapalenie stawów

Zapalenie stawów w chorobie z Lyme

Zapalenie stawów towarzyszące innym

bakteryjnym chorobom

Zapalenie stawów w różyczce

Zapalenie stawów związane z chorobami

wirusowymi

Grzybicze zapalenie stawów

Zapalenie stawów w przebiegu innych

chorób zakaźnych i pasożytniczych

Odczynowe zapalenie stawów:

Poczerwonkowe zapalenie stawów

Poszczepienne zapalenie stawów

Choroba Reitera

Ropne zapalenie stawów

czynniki etiologiczne

•

Staphylococcus aureus

•

Staphylococcus epidermidis

•

Streptococcus pyogenes

•

Mycobacterium tuberculosis

•

Salmonella species(dzieci)

•

Yersinia pseudotuberculosis (rzadko)

•

Inne pałeczki Gram ujemne np.
Pseudomonas(rzadko)

•

Neisseria gonorrhoeae

•

Haemophilus influenzae(dzieci)

•

Borrelia burgdorferi (późna faza choroby
z Lyme)

•

Mycoplasma pneumoniae

Sposoby
zakażenia:
- w przebiegu
bakteriemii
- w czasie urazu
- wskutek
szerzenia się
procesu zapalnego
z okolicznej kości
lub tkanek
miękkich
 
Cechy kliniczne:
- miejscowy ból
- gorączka
- ropny wysięk

Zapalenia stawów w przebiegu

innych chorób bakteryjnych

Gruźlicze zapalenie stawów

•

1-3% przypadków gruźlicy płuc

•

Rozsiew drogą krwi. Może być- przez ciągłość (z węzłów chłonnych śródpiersia
na kręgi).

Dotyczy głównie kości długich i kręgów:

•

 Miejsca objęte zakażeniem

A.

      kręgosłup – 50%

B.

       staw biodrowy – 20%

C.

       staw kolanowy – 15%

D.

       staw ramienny i skokowy – 5-10%

•

Początkowo zakażeniu ulega maziówka, następnie zakażenie może szerzyć
się na nasady kości.

•

Zmiany najczęściej pojedyncze.

•

Mnogie głównie u pacjentów z niedoborami immunologicznymi.

Choroba z Lyme a stawy

STADIUM I

 

ostra faza choroby

 

tygodnie

ukąszenie przez kleszcza
- zaczerwieniona grudka
erythema chronicum migrans
powiększenie węzłów chłonnych

STADIUM II

 

rozsiew

tygodnie
lub
miesiące

o.u.n.
zapalenie opon móżgowych i
mózgu
zapalenie nerwów
czaszkowych
 
w obrębie serca
zaburzenia przewodnictwa
zapalenie osierdzia
zapalenie mięśnia sercowego

STADIUM III

 

późna postać
przewlekła

niszczące przewlekłe zapalenie
stawów
acrodermatitis chronica
atrophicans
("skóra pergaminowa")
niedowład nerwów czaszkowych

Wirusy związane

z zapaleniami stawów

•

w przebiegu wirusowego

zapalenia wątroby typu B:

Głównie symetryczne zapalenie kilku stawów

mogące wyprzedzać żółtaczkę: mniejsze stawy
rąk i nóg ,stawy kolanowe, barkowe, łokciowe.

•

w przebiegu różyczki

Zapalenie stawów pojawiaja się na ok. 6 dni

przed wysypką i najczęściej ustępuje ok. 6 dni
po wysypce.

•

w przebiegu zakażenia wirusem
HIV:

Dolegliwości dotyczą głównie dużych stawów-

głównie kolanowych.

Cechy kliniczne:
- obrzęk
- bolesność
- zaczerwienienie
skóry
- guzki podskórne
- złe
samopoczucie,
brak apetytu itp.

Zapalenia stawów wywołane zakażeniem grzybiczym

Drobno

ustrój

Choroba

Zmiany

zapalne

Umiejscowien

ie

Leczenie

Cryptoco
ccus
neoform
ans

zdrowi,
obniżona
odporność

z.sz.k., p.z.j.

kręgi, miednica,
żebra, stawy
kolanowe,
skokowe

Amfoterycyna B oraz
oczyszczenie zmian
chorobowych

Candida

obniżona
odporność
(antybiotyk
oterapia,
narkomani)

z.sz.k., p.z.j.

kręgi, stawy
kolanowe,
biodrowe,
barkowe

Amfoterycyna B oraz
oczyszczenie zmian
chorobowych, artrocenteza

Sporothri
x
schenckii

alkoholizm,
obniżona
odporność

p.z.j. z.sz.k.,
zapalenie
pochewek
ścięgien

stawy kolanowe,
nadgarstkowe,
łokciowe, kość
strzałkowa,
kończyny górne

Amfoterycyna B oraz
oczyszczenie zmian
chorobowych

 
p.z.j. - przewlekłe zapalenie jednego stawu
z.sz.k. - zapalenie szpiku kostnego

 

PASOŻYT

TYP ZMIAN
STAWOWYCH

RODZAJ STAWU

LECZENIE

Giarda lamblia

wielostawowe

duże stawy

Tinidazol

Cryptosporydiu
m

wielostawowe

duże stawy

samoograniczając
a się inwazja

Toxoplasma
gondii

wielostawowe

duże i małe stawy

Pirymentamina i
sulfadoksyna

Schistosoma
mansoni
i haematobium

zapalenie przyczepów
kilkustawowe
wielostawowe

każdy
duże stawy
duże i małe stawy

Praziquantel

Odczynowe zapalenie
stawów

Poszczepienne zapalenie stawów:

- szczepionkaprzeciwko różyczce – objawy jak w zapaleniu stawów
związanej z tą chorobą
 
Zespół Reitera:
zespół objawów chorobowych występujących przy zakażeniu Chlamydia trachomatis,
na który składają się następujące objawy:
- zapalenie spojówek,
- zmiany śluzówkowo-skórne,
- zapalenie stawów.
 
Objawy pojawiają się 1 - 4 tygodni po zapaleniu cewki moczowej.
 
Etiologia zespołu niejasna,w 80% przypadków wiąże się on
z obecnością antygenu HLA-B27.
Przypuszcza się, że oczne i stawowe objawy są wynikiem
reakcji nadwrażliwości wyzwolonej przez toczące się zakażenie

.