Socjologia edukacji

Język i socjalizacja

Socjologia edukacji jako dziedzina

wiedzy

Procesy społeczne – kontekst zmian w

edukacji

Jednostka w społeczeństwie

Instytucje – ich znaczenie edukacyjne

Społeczeństwo a edukacjasocjalizacja

literatura

Szymański J. Mirosław

Socjologia edukacji,

Impuls, Kraków 2013

Socjalizacja



Czysta karta



Dziedzictwo biologiczne – system nerwowy,

hormony, układ kostny, cechy ogólne



Formowanie osobowości – odgrywanie ról, koncepcja

„ja”, motywacja, dyrektywy kulturowe, emocje



Kulturowe systemy kontroli – język, normy,

przekonania, wartości, wiedza i technologia



Interakcje z innymi – rodzina, grupa rówieśnicza,

szkoła, organizacje,społeczność lokalna

Socjalizacja – kluczowe elementy



Czas rozpoczęcia socjalizacji – podstawowa ufność

i nieufność, dzieci „wilcze” itp..



Interakcja z osobami ważnymi, socjalizujący wpływ

rodziców i istotnych innych



Interakcja w grupach pierwotnych

Stadia socjalizacji wg Meada



Działania instynktowne



Uczenie się znaczenia gestów



Posługiwanie się sygnałami – wyuczone reagowanie



Okres zabawy – mechaniczne wchodzenie w role –

ograniczenie do siebie i jednego innego



Okres gry – wchodzenie w role grupowe, uwzględnianie

wielu ról, wchodzenie w role innych



Uogólniony inny – wykrystalizowanie „Ja”



Jaźń odzwierciedlona – włączenie w system kulturowy i

reagowanie na oczekiwania innych

Inne podejścia do socjalizacji



Psychologia psychodynamiczna



Behawioryzm



Podejście humanistyczne

Znaczenie:
konstruowanie rzeczywistości
społecznej



Ludzie podejmujący interakcje w komunikacji interpersonalnej
opierają się na znaczeniach, które przypisują swym
interlokutorom;



W komunikowaniu interpersonalnym podstawową kwestią jest
znaczenie, które pozwala nam określić formę i sposób
komunikowania, jego cel oraz zadania; to znaczenie wynika z
określenia kim jest osoba, z którą wchodzimy w interakcję;



Znaczenie pomaga w konstruowaniu rzeczywistości społecznej,
czyli struktury kontaktów międzyludzkich, a także samej struktury
społecznej; ich charakter i sposób (formalny/nieformalny) w
dużym stopniu zależy od jej wyodrębnienia.

Język: źródło znaczenia



Znaczenie w komunikacji interpersonalnej pojawia się jako produkt
społecznej interakcji; znaczenie nie jest wpisane w
osoby/przedmioty nie istnieje w stanie naturalnym; znaczenie jest
negocjowane poprzez użycie języka w procesie który
interakcjonizmem symbolicznym;



Jako ludzie dysponujemy umiejętnością nazywania rzeczy i
zjawisk; narzędziem służącym nam do tego celu jest język;
interakcjoniści uważają, że zakres naszej wiedzy zależy od tego co
możemy nazwać; inteligencja jest więc zdolnością do symbolicznej
identyfikacji sporej części zjawisk, na które natrafiamy w życiu;



Symboliczna interakcja nie jest jedynie środkiem ekspresji; jest
również sposobem, w jaki uczymy się interpretować świat; symbol
jest „bodźcem o wyuczonym znaczeniu i wartości dla ludzi” (Em
Griffin, Podstawy komunikacji społecznej, s. 78 – „zagadka z
chirurgiem”).

Myśl: przyjmowanie roli Innego



Na interpretację symboli wpływają indywidualne procesy myślowe, które mają charakter
wewnętrznego dialogu; Mead nazwał ten proces rozumowaniem;



Rozumowanie jest refleksją, która pojawia się w procesie komunikowania
interpersonalnego; podczas niego testujemy następne posunięcie w interakcji z danym
interlokutorem; do wykorzystania tego procesu potrzebujemy języka;



Zwierzęta tym różnią się od ludzi, że podejmują działanie instynktownie, bowiem nie
potrafią myśleć refleksyjnie i nie są zdolne do komunikacji symbolicznej;



Ludzie maja zdolność do myślenia, jednak faktycznie by zaistniała ta zdolność niezbędna
jest stymulacja społeczna oraz oddziaływanie systemów złożonych z abstrakcyjnych
symboli; język jest oprogramowaniem, które pozwala uaktywnić mózg; zgodnie z
założeniami interakcjonizmu symbolicznego nie jest możliwe, by osoba niemal całkowicie
pozbawiona kontaktu z innymi ludźmi mogła rozwijać język lub przemyśleć własne
reakcje;



Największym wkładem Meada w nasze rozumienie własnego sposobu myślenia jest idea,
że tylko człowiek obdarzony jest unikalną zdolnością do przyjmowania roli innych osób;
już od dzieciństwa przyjmujemy w zabawach role rodziców i czerpiemy nieustanną
radość z udawania innych osób; jako dorośli ludzie nadal próbujemy stawiać się w
miejsce innych ludzi oraz działamy w taki sposób, w jaki oni mogli by działać (proces ten
jest podświadomy); myślenie jest więc wewnętrzną rozmową, którą prowadzimy z
innymi;

Jaźń: odbicie w zwierciadle



Mead odrzuca założenie, że introspekcja pozwala uzyskać chwilowe
zrozumienie kim się jest; to kim jesteśmy jest konsekwencją „przybierania
roli kogoś innego”, wyobrażając sobie jak wyglądamy w oczach innej
osoby; jest to jaźń lustrzana Mead zapożyczył to pojęcie od Charlesa
Cooleya;



Interakcjoniści symboliczni są przekonani, że jaźń jest funkcją języka; bez
mowy nie byłoby samoświadomości; dlatego zanim u człowieka pojawi się
świadomość własnej jaźni, musi on najpierw stać się członkiem
społeczności; ponieważ ciągle toczymy nowe rozmowy z nowymi członkami
społeczności nasza jaźń podlega ciągłym zmianom;



Według Meada jaźń jest ciągłym procesem łączącym „ja” (I) i „mnie” (me);



„ja” to spontaniczna siłą napędowa inicjująca wszystko, co w jaźni jest nowe i
nieprzewidywalne; jest to jaźń subiektywna;



„mnie” to obraz jaźni (subiektywnej) widziany w zwierciadle reakcji innych ludzi;
ta zdolność pozwala nam ustawić się poza naszymi własnymi ciałami; jest to
jaźń obiektywna.

Rola języka w kształtowaniu

człowieka



Złożoność poznawcza



Determinizm technologiczny



Zmiana perspektywy



Nadawanie znaczeń i kontrola



Poznawanie nowych perspektyw



Ruchliwość społeczna

Warunki zaliczenia

- mail z potwierdzeniem zgody na warunki zaliczenia,

w tym samym mailu, praca pisemna, imię i

nazwisko

- temat maila: socjologia edukacji - niestacjonarne

[e-mail]

- praca pisemna – temat / tematyka: perspektywa

socjologiczna w praktyce pedagogicznej

Kryteria oceny



ma uporządkowaną i pogłębioną wiedzę na temat subdyscyplin i specjalizacji pedagogiki, obejmującą

terminologię, teorię i metodykę – struktura, analiza, przypisy



ma pogłębioną wiedzę na temat rozwoju człowieka w cyklu życia zarówno w aspekcie biologicznym, jak i

psychologicznym i społecznym – odnośniki do innych dziedzin



ma rozszerzoną wiedzę o różnych rodzajach struktur społecznych i instytucjach życia społecznego oraz

zachodzących między nimi relacjach istotnych z punktu widzenia procesów edukacyjnych – spojrzenie z

różnych perspektyw



ma uporządkowaną wiedzę o kulturowych uwarunkowaniach procesów edukacyjnych



ma uporządkowaną wiedzę i strukturze i funkcjach systemu edukacji, zna wybrane systemy edukacyjne

innych krajów



posiada pogłębione umiejętności obserwowania, wyszukiwania i przetwarzania informacji na temat zjawisk

społecznych rozmaitej natury, przy użyciu różnych źródeł i interpretowania ich z punktu widzenia

problemów edukacyjnych



potrafi wykorzystać i integrować wiedzę teoretyczną z zakresu pedagogiki oraz powiązanych z nią dyscyplin

w celu analizy złożonych problemów edukacyjnych, wychowawczych, opiekuńczych, kulturalnych,

pomocowych i terapeutycznych, a także diagnozowania i projektowania działań praktycznych



jest wrażliwy na problemy edukacyjne, gotowy do komunikowania się i współpracy z otoczeniem, w tym z

osobami nie będącymi specjalistami w danej dziedzinie oraz do aktywnego uczestnictwa w grupach i

organizacjach realizujących działania pedagogiczne